Morgunblaðið - 15.05.1968, Blaðsíða 17

MORGUTCBLAÐFÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. MAÍ 195S.
17
— Jóhaim Hafstein
Framhald af bls. 12
til styrktar íslenzkum iðnaði, að
læða því imn hjá alraeminimgi að
þessi atvinnugrein væri á eims-
komair vomarvöl. Endia fer því
fjariri, að avo sé. Skal ég að
vísu ekiki fara að irifjia hér upp
dei'kur um þessi mál, en þó er
áatæða til að emdurtaka mokkr-
ar tölur, aem gefa til kynna
vaxrbainmóitt og möguleifca ís-
ienzks iðmaðar.
Ég hefi, á nýloknu ársþingi
iðrarekenda, gert samanburð á
tveim 6 ára tímabiium frá 1955
til 1961 og 1961 til 1967 um
fjármunamyndun í íslenzkum
iðmaði, og þá legg ég áherzlu
á, að alllt er borið sarnan á saim-
bærilegu verðlagi, þ.e.a.s. vei*ð-
iagi ánsiima 1967. Á fyrra 6 áira
tímabilinu maln aukning fjár-
munamyndunar 1.230 mililj. kr.
en á hinu síðara 2.129 millj. kr.
Af þaasu má marka, að fjármuma
myndumin, eða fjárfesting í iðn.
aði, er nænri því tvöfaiit meiri
á síðara tímabilinu, en aukning-
in síðara tímabilið nemur um
173%. Hér er ekki reiknað með
fjárfestingu í sambandi við ál-
bræðsliuna í Straumsvík, en ef
hún væri tekin með, þá væri um
naerri þrefalt meiri aukniingu að
ræða síðara tímabilið, eða 276%
meiri fjármunamyndun heldur
en á hinu sex ára tímabilinu.
Það er líka mjög eftirtekitarveirt,
að á árinu 1967, sem var svo
erfitt á flestum sviðum fyrir
okkuir í efnahiagsliegu tilílirti, þá
er þó fjármunamyndun í iðnaðin
um nærri 500 millj. kr. og nærri
því sú sama árið 1966, eða 490
mililj. kr. Ef þessar tölur en|
bornair saman við önnur ár með
sambærilegu verðiagi, þ.e.a.s.
verðiagi áirsinis 1967, kemur í
Ijós, að 1955 er fjánmunamynd-
unin ekki 500 mil'lj. kr. heldur
120 millj. kr„ árið 1956 172mililj.
1957 247 millj. og 1958 271 milij.
fcr.
En hver er þá þessi margum-
talaði samdráttur í iðraaðarfram-
leiðsluinni? Það kom fram á árs
þiragi iðrurekenda í sl. vi'ku, að
samkvæmt könmm Efnahags-
stofnunarinnar, sem verið er að
ganga frá, befði magn iðraaðar-
framleiðslu vaxið um 31% eða
að meðaltali 4,6% á ári á tíma-
bilinu 1960-66, en samfcvæmt
upplýsimgum formaninsins kom
fram, að í þessum áætlunum er
fiskiðnaður og mjólkuriðraaður
ekki talinn með, og byggingar-
iðnaðuæ og mannvirkjagerð eimn
ig undaraskilin. Það mun aðeiins
vera sl. ár, með sínum mikilu
efraahagsörðugleikum, árið 1967,
sem emgin framleiðsluaufcning
hefur átt sér stað í iðmaðimum
hjá okkur. En það Hggjia einra-
ig fyxir um það uppilýsingar, að
hjá ýmsum af himum háþróuð-
ustu iðnþjóðum, eins og Vestiur-
Þýakaiandi, hefur beinilínis orðið
samdráttur þetta ár og einnig
er tailið að vöxtur þjóðarfram-
leiðslu mesta iðnaðarveldis
heirns, Baindaríkjanna, hiatfi að-
eins numið 3% árið 1967.
Ég vil nefna hér, sem sumum
kynni að finnast fróðieikur í, að
á öliu tímabilinu frá 1955 til
1968 er fjár.munamyndun meiri
í almemnum iðraaði en fiskiðnaði,
eða vinnsiu sjávarafurða, eða
51% aukning í iðnaði almennt,
móti 42% aukningu í vinnslu
sjávarafla og 7% aukningu
á vinnslu landbúnaðaraf-
urða, þegar hlutfallsleg
aukning fjármunamyndunar
þessarra atvinnugreina er
borin saman. Halda þó margir,
og ekki sízt útlendir, að hér
velti allt á sjávarútvegi og
vinmslu sjávaxtafurða.
Það er einmig mikilvægt að
gena sér greim fyrir því, að vél-
væðing í íslenzkum iðraaði heifiur
verið geysimikil síðari árin.
Aukning fjármunamynduraar í
vélum og tækjum 2 síðustu ár
hefur verið 39,6% árið 1966 og
20,5% 1967. Hefir aukningin frá
1955 aldrei verið meiri eða við-
líba, nema árin 1962 og 1963,
39,8% fyrra árið og 63,6% síðara
árið. Árið 1957 dróst vélvæðing-
in saman um 31% en árið 1958
nam aukningin 19,1%. Aukning
vélvæðiragarinnar síðari ár er
iðraaðinum að sjálfsögðu hin mik
ilvægasta, á aiukinmi tækni og
vélbúnaði veltur þróunin í fram-
tíðinni. f þeim tölum sem ég nú
nefndi er hvorki talin með ál-
bræðsian eða kísilgúrveirksmiðj-
am né áburðar- og sementsverk-
smiðjan.
Ég minnist þess, að þegar ég
heimsótti starfsbróður miinn, iðn-
aðanmálaráðherna Noregs, á síð-
astliðnu hausti, var ég að þvi
spurður, í sjónvarpsviðtali, hvað
kæmi til, að iðnaðarmáilaráðherr
lainn frá hinrai miklu sjávarút-
vegsþjóð, ístendingum, væri að
koma í kyranisferð tií Noregs?
Ég svaraði því á þá leið,- að
framtíð hinraar litlai, en ört vax-
andi íatenzku þjóðar yllti á vax-
aradi, almenrari iðnþróum larads-
iins.
Áhrif gengisbreytingar og verð-
stöðvunarstef na:
Ég hef aðeins hatft aðstöðu til
þess að víkja iauslega að ýms-
um atriðum í sambandi við að-
stöðu stjórravalda til áhrifa á
iðnþróuiniraa í landinu. Ekki verð
ur fram hjá því gengið að mirana
á gengisbreytinguma á sl. ári
Gengisskraningin eða gemgis-
breytingin, sem ákveðira vtar i
raóv«fbermárauði, var mjög
veigamikil að míraum dómi fyrir
ísienzkan iðnað í framhaldi aí
verðstöðvuraarstefnu, sem þá
hatfði verið fylgt, en hún hafði
einnig mjög veigamikla þýðiragu
fyrir ísienzkain iðmað. Verðbólgu
aukningin á liðnum ámum hefiur
efiaust verið einn versti böl-
vaidurinn. fyrir ísienaba iðn-
þróura. Rétt gengisskráming á
hverjum tíma réttir hQiut iðraað-
ariras, ef rétit er á hialdið. Hún
ætti að geta skapað iðraaðinum,
og hefur kanraske skapað, út-
fiutningsmöguleika og nýja fram
leiðsflumöguleika í iandiniu
sjáifu. Að öðru leyti er þetta
mál of umfangsmikið til þess
að víkja frebar að því hér, en
eins og málum hefur skipaist
fram til þessa, verður þó að
teragja góðar vonir við það, að
áhritf geragisbreytingarimmiar geti
að verulagu leyti ot*Bið þau, sem
að var stefnit.
Mikilvæg iðnsýning og iðnkynn-
ing:
Ég hef áður látið þess getið,
að iðnsýningin 1966 bafi leitt í
Ijós gagnvart almenningi stökk-
breytinigar, sem orðið hafi á urad
anförnum árum til framdráttar
íslenzkum iðnaði til úrbót® og
eradurbóta á framleiðsluigæðum
þessarar atvinnugreinar og vöru
verði. Það er einmig mjög á-
nægjudegt til þess að hugsa, að
,nú virðist sem ný vaikrairag sé
að fara um landið á gildi þess-
arar atviranuigreinar og hversu
mikils virði það er, að efla það
sem ísienzkt er, eða nota öðru
fremur íalenzka iðnaðarfram-
leiðslu en erlenda. Það er mikils
virði að mönnum er í vaxamdi
mæli að verða ljóst gillli ís-
lenzks iðnaðar í þjóðarbúskapn-
um. Réttilega hefir verið bemt
á hina aru og miklu fólksfjölg-
un, sem væntaraleg er hér á
landi, og þá er eðlilegit, að meran
spyrju, hvaða atvinrauigriedra sé
líklegust til þess að tryggja kom-
andi kynslðóum aitvirarauöryggi.
Ég hefi áður iátið í ljós, að
efla verði allt sem fyrir er og
hagnýtt hefur reynzt í atvinrau-
rekstri okbar. En það verður
einraig að ieita nýrra jeiða, og
þar eru möguleikar, að mínum
dómi, mestir í fjölþættri iðnað-
arframleiðslu ahnennt. Stóriðjara
getur orðið veigamikill þátitur í
framtíðaröryggi, ef meran eru
ekki of kjarklausir til þess að
taka upp samniraga varðandi
eirienda tækrai, þekkingu og haig-
nýtingu á eriendu fjármagni,
eða Iiáta einhverja fordóma ráða
gerðum sínum í þeim efraum.
Framvindan veltur á einstakl-
ingunum.
í sambandi við iðnþróun landa-
mamraa mun framvindan velta á
einstakliragunum, framtaki
þeirra, áræði og mararagildi, en
hins geta menn svo krafiist með
réttu, að það opinbera láti ekíki
sitt eftir liggja og mismurai ekki
einstökum atvinraugreinum. í
þessu sambandi tei ég alveg ó-
þarft að efna til nokkurs met-
ings miMi hirana eimstökiu
atvinimugreinia, landbúraaðar
sjávarúitvegs, iðnaðar eða verzl
unar. Hitt get ég fallizt á, að
eðlilegt sé og rétt, að nokkuð
endurmat fari fram á þeiirri að-
stoð, sem stjórnvöld iandsins
hafa á undanförnum árum veitt
til hinraa einstöku atvinraugreima,
sérstaklega á ég þar við fjár-
magn í sambandi við afgreiðslu
fj.áirlaga. Þetta er þeim mun
veigameira, sem iðnaðuriinn
stenlur nú e.t.v. framrni fyrir
því, að veirulagar breytingar
verði á aðstöðumni út á við í
sambandi við þátttöku landsinis
í erlendum viðskiptasamböndium
eins og fríverzlunairbaindalagimu.
Ríkisstjórnin betfur áður heitið
iðnaðinum af sinni hálfu eðlilegu
aðlögunartímabili, ef til þess
kæmi, að við gerðumst aðiiar að
þessu baindalagi. Ég skal ekiki
víkja fleiri orðum að því hér, en
því verða gerð sérstök skil á
þessari iðnþrórmairráðstafnu.
Það skulu svo vera mín loka-
orð, að iðnkyraningar og iðn-
þróunarráðstefna, eins og sú,
sem hér er haldin, megi verða til
þess að veita íslenzkum iðnaði
brau targengi og styrk tál haigs-
bóta fyrir land og lýð.
Nýkomið
j
einlitar telpnabuxur, margar stærðir, margir litir.
Verð frá kr. 395.— 495.—
Höfum til úrval af kápum, drögtum, buxnadrögtum,
stuttjökkum og kjólum á telpur, margar stærðir.
KOTRA, Skólavörðustíg 22 C,
símar 17021, 19970.
Kristirin Snœland:
VARNARLIÐIÐ
OC VIETNAM
ÞAÐ hefir borfð nokkuð á þeirri
skoðun hér á landi, að banda-
ríska varnárliðið væri hér á
landi vegna öryggis Bandaríkj-
anna sjálfra fyrrst og fremst.
Þessi skoðun er runnin undan
rifjum kommúnista og er hald-
ið á lofti af þeim og fylgifisk-
um þeirra, og tif þess gert að
grafa undan þátttöku íslendinga
í vestrænni samvinnu. Þeir Is-
lendingar, sem vilja samvinnu
við vestrænar þjóðir, ættu því að
gera sér ljóst, að samvinna við
kommúnista er óhugsandi.
Varnarliðið er hér vegna þess
a'ð íslendingar vilja vera einn
hlekkur í þeirri keðju, sem
myndar varnarvegg vestrænna
þjóða gegn þeim þjóðum, sem
þekkja ekki frelsi einstaklings-
ins og virða ekki annan rétt en
rétt ofbeldisins. Við ættum því
að hafa hugfast að við erum
vestræn þjóð, og hver sú stefna,
sem leiðir til sundrungar með
vestrænum þjóðum veikir þær.
Við skyldum líka minnast
þess, að friður ver’ður ekki var-
inn nema með vopnum. Hlut-
leysi ér oft minnzt á. Ég vil að-
eins benda á þá staðreynd, að
hlutleysi hefur í reynd aðeins
verkað sem stuðningur við of-
beldið. Eða hvernig væri Ev-
rópa stödd ef Bandaríkjamenn
hefðu staðið hlutlausir hjá og
horft á Evrópu falla í hendur
nazistum?
í dag getur enginn verfð hlut-
laus, heimurinn er það Htill, að
það, sem er í Austurlöndum í
dag getur verið hjá okkur á
morgun.
Nú verðum við að taka af-
stöðu í Víetnammálum. Við meg
um ebki lengur láta aðeins radd
ir kommúnista og fylgifiska
þeirra hljóma á Islandi um þau
málefni.
Ungir Framsóknarmenn og
kommúnistar hafa nýlega tekið
afstöðu gegn stefnu Bandaríkj-
anna í Víetnam og er afstaða
kommúnista skiljanleg. Ég sem
Framsóknarmaður harma hins
vegar afstöðu ungra Framsókn-
armanna. Allir frelsisunnandi
íslendingar hljóta við nánari at-
hugun að taka afstöðu með
stefnu Bandaríkjanna vegna
þess að'þeir eru að verja frels-
ið í Víetnam. Bandaríkjamenn
eru í Víetnam að stöðva sókn of-
beldisins gegn frjálsum ríkjum
Asíu.
Kommúnisminn ógnar hverju
því ríki Asíu, sem ekki getur
varið frelsi sitt. Minnumst þess
að hvergi hefur kommúnisminn
komizt til valda nema með of-
beldi. Minnumst þess að tvisvar
hefur Evrópa verið komin und-
ir járnhæl ofbeldisins, og tvisv-
ar hefur henni verið bjargað af
Bandarík j amönnum.
Bandaríkjamenn hafa verfð og
eru verndarar smáþjóðanna og
kyndilberar frelsisins.
Þeir hafa unnið til þess að
eiga þekktasta minnisvarða
heims um frelsi, Frelsisstyttuna í
New York. Þeir smíðuðu á stríðs
árunum skip, sem köllluð voru
„Liberty skipin“, eða frelsis-
skipin.
Við skulum hugleiða það að
fórnir þær, er Bandaríkjamenn
og bandamenn þeirra færa i
Víetnam’eru færðar t il að verja
þjó'ð gegn ofbeldi kommúnism-
ans. Við skulum óska þess að
vopnaviðskipti hætti í Víetnam,
en þó ekki fyrr en þessi þjóð
fær að vera í friði fyrir ásælni
kommúnismans.
Látum ísland vera einn af
sterku hlekkjunum í keðju frels-
isunnandi vestrænna þjóða.
Kristinn Snæland.
\ egna jarðarfarar
Jóhanns Gíslasonar deildarstjóra, verða aðalskrif-
stofur félagsins í Bændahöllinni v/Hagatorg lokaðar
fyrir hádegi í dag, miðvikudaginn 15. maí.
FtXJCFÉLAC ISÍLANDS
LITAVER
Teppi — Teppi
Nylon-teppi,
verð pr. ferm. kr 255.—
SHAININOIM skjalaskápar
tvær gerðir fjrirliggjandi.
SHAiMisiaiM möppur
í skrifborð og flestar teg. skjalaskápa.

OLYMPIA
ferðaritvélar
við allra hæfi.
Gamalt verð
QstertdG
Eldtraustir
peningaskápar
frá Ostertag.
ÓLAFUR GÍSLASON & CO. H.F.
Sími 18370 — Ingólfsstræti E a.