Morgunblaðið - 15.05.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. MAÍ 1908.
JJtagMitfrliifrifr
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjamason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
í lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 120.00 á mánuði innanlands.
ÞÝÐING ATLANTS-
HAFSBANDALA GSINS
T ágætri grein eftir Per
Hækkerup, fyrrv. utan-
ríkisráðherra Dana, sem birt-
ist hér í blaðinu í gær, er
rætt um gildi Atlantshafs-
bandalagsins fyrir öryggi
Danmerkur.
Per Hækkerup svarar
þeirri spurningu, hvort Dan-
inörk gæti tekið upp aðra ut-
anríkisstefnu, en hún nú fylg-
ir og segir síðan:
„Sumir segja að landið geti
tryggt öryggi sitt með aðild
að Sameinuðu þjóðunum.
Enda þótt ég styðji heilshug
ar allt, sem gert er til frekari
uppbyggingar og styrktar
þessum samtökum, þá finnst
mér, með tilliti til hörmu-
legrar reynslu annarra þjóða,
að við getum einfaldlega ekki
byggt öryggi okkar á Samein
uðu þjóðunum, sem eru enn
tiltölulega ófullkomin sam-
tök. Þess vegna verða aðrar
öryggisráðstafanir einnig að
koma til. En það táknar ekki
nokkra óvirðingu á Samein-
uðu þjóðunum eða skort á
sannfæringu um möguleika
þeirra í framtíðinni, sem við
eigum að gera allt til að efla“.
Og síðar segir greinarhöf-
undur:
„Rætt hefur verið um nor
rænt varnarbandalag, sem
annan möguleika. Enda þótt
við hefðum gjarnan viljað
slíkt bandalag, þá verðum við
að viðurkenna, að vonir ökk
ar urðu að engu, og hver sá,
sem telur að öryggismál Dan
merkur megi nú leysa með
því að berjast fyrir norrænu
varnarbandalagi, blekkir að-
eins sjálfan sig. Hvert ástand
ið verður eftir 10, 20, 30 eða
40 ár get ég ekki sagt, en í
heimi nútímans er þessi hug
mynd draumsýn, sem hvorki
Noregur né Svíþjóð eru reiðu
búin til þess að gera að veru-
leika.“
Per Hækkerup er sá danskra
stjórnmálamanna, sem einna
mesta þekkingu hefur á al-
þjóðamálum, og hann er ekki
í minnsta vafa um það, að
Danmörk geti einungis tryggt
öryggi sitt með áframhald-
andi þátttöku í Atlantshafs-
bandalaginu. Hann víkur að
því, að hlutleysisstefnan, sem
flokkur hans fylgdi fyrir
heimstyrjöldina, sé einskis
nýt og kjörorðið verði að
vera: „Aldrei aftur 9. apríl“,
það er að segja, að Danir
treysti aldrei aftur á hlutleys
isyfirlýsingar sér til varnar,
heldur treysti öryggi sitt með
samstarfi við aðrar lýðræðis-
þjóðir.
Nokkuð hefur hér á landi
verið rætt um hugsanlegt
varnarbandalag Norðurlanda.
Per Hækkerup lýsir því skýrt
og skorinort yfir, að engin
von sé til þess að slíkt banda
lag verði að raunveruleika í
nánustu framtíð, og þarf því
ekki að eyða að því orðum.
En ef það er svo, að Danir
geti einungis treyst öryggi
sitt næstu áratugi með áfram
haldandi þátttöku í NATO,
þá er alveg ljóst, að okkur Is-
lendingum er ennþá meiri
þörf á þátttöku í þessum varn
arsamtökum, þar sem við höf
um engan mátt til að verja
okkur, enda leikur ekki á
tveim tungum, að yfirgnæf-
andi meirihluti íslenzku þjóð
arinnar óskar þess að við
séum áfram í Atlantshafs-
bandalaginu og tryggjum
þannig öryggi okkar og ann-
arra lýðræðisþjóða.
BOÐA
SKRÍLSLÆTI
CJvo er að skilja á grein, sem
birtist í kommúnistamál
gagninu í gær, að kommúnist
ar hér á landi hafi í hyggju
að reyna að efna til skríls-
láta í sambandi við fund
NATO hér í Reykjavík 1
næsta mánuði. í blaðinu
segir:
„Sú ráðstefna er kjörið
tækifæri fyrir þjóðfrelsis-
hreyfinguna til þess að vekja
athygli NATO-fulltrúanna á
þeirri staðreynd, að stór hluti
þjóðarinnar mun vinna að
því næstu mánuði, að hérlend
ar herstöðvar verði lagðar
niður á Islandi og úrsögn úr
hernaðarbandalaginu NATO“
Áður í greininni er talað
um, að kommúnistar hyggist
skipuleggja baráttu sína „með
fundarhöldum, kröfugöngum,
dreifibréfaútgáfu og ýmsu
fleiru.“
Það væri svo sem eftir öðr
um starfsaðferðum kommún-
ista að reyna að efna til
skrílsláta, er hinir erlendu
fulltrúar dvelja hér á landi,
en hitt er annað mál, að það
mun vissulega ekki verða
þeim til framdráttar eða mál
stað þeirra, heldur þvert á
á móti.
Það er svo mál útaf fyrir
sig, að kommúnistar nota
sama heitið „þjóðfrelsishreyf
inguna“ um baráttulið sitt og
þeir hafa gefið baráttusveit
um Víetkong í Víetnam. Er
hugsanlegt, að íslenzkir öfga
menn vilji helzt geta beitt
svipuðum bardagaaðferðum
og ofbeldisöflin austur þar?
Ein frægasta myndin, sem Cusian tók í ghettóinu, og er í safni dr. Bernfes. Lítill drengur
er fremstur í flokki, sem leiddur er til aftöku.
verjar safnað 400 þúsund
mannis saman á örlitlu svæði,
ein fermíla að stærð, og þar
bjó það við ólýsanlegar hörm-
ungar. Það er ekki fyrr en
nú, tutfcugu og fimm árum
eftir uippreisnina, að blaða-
menn brezka blaðsins The
Suniday Times, komust að þvi,
hver höfðu orðið örlög Cusi-
ans. Myndir hans, svo og
myndir tveggja starfsbraeðra
hans, Knoblooh og Kooh,
voru meðail þeir.ra gagna, sem
voru iögð fram í Núrnberg-
réttarhöldunum.
— brezkir blaðamenn hafa
fundið Ijósmyndarann, sem
tók flestar myndanna um
hörmungarnar í ghettóinu
ÞANN 21. apríl sáðastliðinn
voru 25 ár liðin frá því að
56 þúsund póiskir Gyðingar
í ghettóinu í Varsjá, gerðu
hina frægu og hetjulagu upp-
reiisn gegn þýzkum kúgurum
sínum. Vopnaðir eldhúsfaníf-
um, heimatiltoúnum sprengj-
um og fornfálegum skotvopn-
um, réðust þeir fram gegn
þýzku skriðdrekiunum. Þrem-
ur vikum síðar, hafði ghettóið
verið þurrkað út, að því er
SS foringinn Jurgen Stroop
tillkynnti.
Á þeim tveimur árum, sem
ghettóið var við lýði, tók
ljósmyndari nokkur, Þjóðverj
inn Alibert Cuisinian fjölda
mynda, sem gáfu hryllilegan
vitnisburð um líf fólksins í
ghettóinu. Þarna höfðu þjóð-
Einn af fáum Gyðin.gum,
Framhald á bls. 21
■
Alexandeir Bernfes og Albert Cusian,
ÍSBRJÓTUR
JJafísinn fyrir vestan, norð-
an og austan veldur veru
legum hluta þjóðarinnar nú
miklu óhagræði. Siglingar
hafa teppzt og fiskveiðar tor-
veldast. Þannig endurtekur
gömul saga sig. Hafísinn,
landsins forni fjandi, skapar
enn vandkvæði í þessu, norð-
læga landi. Mótstöðuafl fólks
ins eru að vísu meira en fyrr
á öldum, þegar hafísar orsök
uðu felli á mönnum og skepn
um. En ægivald hans hefur
þó ekki verið brotið á bak
aftur. Hafísnum fylgir hörð
veðrátta, frost og snjóalög.
Bændur hafa orðið að kaupa
ógrynni af fóðurbæti til þess
að drýgja með heyjaforða
sinn. Með þeim hætti er talið
að hey eigi að duga út maí-
mánuð. En því fer víðsfjarri
að menn sjái fram úr erfið-
leikunum. Hafísar hafa oft
legið hér við land langt fram
á sumar. Vonandi verður svo
ekki að þessu sinni.
Ekki er óeðlilegt að menn
hugleiði hvaða úrræði séu til
tæk til þess að greiða fyrir
siglingum til og frá þeim
landshlutum, sem hafísinn
liggur við. I því sambandi má
nefna hugmyndina um að fá
ísbrjóta, til þess að greiða hér
fyrir siglingum. Vitað er að á
Norðurlöndum og í Sovétríkj
unum eru ísbrjótar notaðir í
stórum stíl á hverjum vetri.
Vel mætti hugsa sér að slík
skip yrðu leigð hingað til
lands í tilraunaskyni. Aðstæð
ur munu þó erfiðari hér en
t.d. í sundunum við Dan-
mörku og víðar um Norður-
lönd, þar sem fyrst og fremst
er við lagís að etja. Hafísinn
er erfiðari viðfangs. Engu að
síður er hugmyndin um notk
un ísbrjóta við íslandsstrend
ur fyllilega frambærileg. Von
andi þarf ekki á slíkum tækj
um að halda að þessu sinni,
en hugmyndin er til athugun
ar í framtíðinni.