Morgunblaðið - 16.06.1968, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. JÚNÍ 196«
Dauðinn bíður tugþúsunda í Biafra
Flótti inn í frumskóginn.
Rússar og Egyptar, sem
veitt hafa Nígeríustjórn stuðn
ing, virðast nú tregir til að
auka aðstoð sína, þótt nokk-
urt magn hergagna aðallega
til lofthernaðar haldi áfram
að berast til Nígeríu frá Sov-
étríkjunum. Margt bendir til
þess ,að Bretar hæti vopna-
sendingum sínum, en enginn
veit hvernig Rússar bregðast
við slíkri ákvörðun. Ef til vill
hætta þeir einnig vopnasend-
ingum sínum. Ekki er hægt að
útloka þann möguleika, að
frönsk vopn komi í stað þeira,
sem Bretar hætta að senda,
en í svipinn leikur de Gaulle
forseti tveim skjöldum í borg
arastyrjöldinni: vopn og vist-
ir Biaframanna koma í raun
og veru frá París eftir mörg-
um krókaleiðum, og sambands
stjórninni er leyft að kaupa
hergögn í Frakklandi á opin
berum markaði.
En það sem framar öllu öðru
ræður úrslitum um það hve
styrjöldin verður langvinn,
eru örlög íbóanna á svæðum
þeim, sem sambandsherinn
hefur „frelsað". Hver gru ör-
lög þessa fólks? Hvernig kem
ur sambandsherinn fram við
það, og hver er stefna sam-
bandsstjórnarinnar gagnvart
þessu fólki?
Á svæði, sem myndar þrí-
hyrning, það er milli Enugu,
hinnar gömlu höfuðborgar íb-
óanna, háskólabæjarins Ns-
ukka og Ojie-fljótsins skammt
frá Onitsha á vesturmörkum
Biafra, hafast hundruð þús-
unda Ibóa við í frumskógin-
um, ekki langt frá þorpum sín
um. Starfsmenn Rauða kross-
ins segja ,að stöðugt aukist
straumur fólks frá frumskóg-
inum til þorpanna, því að
sjálfstraust þess hefur aukzit
við það að það getur heimsótt
sjúkrahús og matvæladreif-
ingarstöðvar, án þess að því
sé nokkur hætta búin.
Heilsufarsástand fólks-
ins er hörmulegt, einkum barn
anna, aðallega vegna næringa
skorts og skjólleysis í frum-
skóginum.
Um leið og hermenn sam-
bandsstjórnarinnar birtast,
flýta þorpsbúarnir sér aftur
inn í frumskóginn, en víða
má sjá fólk að störfum í þorp
um og bændabýlum, jafnvel
þar sem sambandshermenn
fara um. Víða við vegi hafa
litlir markaðir verið opnaðir
að nýju, jafnvel þar sem harð
ir bardagar hafa geisað, eins
og á veginum milli Enugu og
Oni'tsha og þacr má sjiá Ibóa og
sambandshermenn ræðast við
í bróðerni. í þorpi skammt
frá Nsukku hafa Ibúar aftur
tekið við sínum fyrri störfum.
Ungir menn, sem nýlega börð
ust í hersveitum Biafra-stjórn
ar, starfa nú á vegum sam-
bandslögreglunnar og fylgjast
Flestir íbúar flúnir inn í frumskóginn
Eftirfarandi grein er eft-
ir Colin Legum, fréttaritara
Observers, en hann er sér-
fræðingur í málefnum Afr-
íku. Hann ferðaðist nýleg
um vígstöðvarnar í Nígeríu.
TUGIR þúsunda íbóa týna
sennilega lífi á næstu mánuð-
um, ef ekki verður fljótlega
samið um vopnahlé í borgara-
styrjöldinni í Nígeríu og 80.000
manna her sambandsstjórnar-
innar stöðvar ekki sókn sina
inn í heimkynni íbóa, sem nú
eru algerlega innikróaðir. Bi-
aframenn eru svo illa vopnað
ir, að þeir geta ekki hrundið
árásum sambandsins á varða
bæi, og þess vegna vilja þeir
vopnahlé, en þeir vilja ekki
ganga að því megin skilyrði
sambandsstjórnarinnar að
hætta við aðskilnað hér-
aðsins .
f Lagos eru skiptar skoðan
ir um það, hvort fallast skuli
á vopnahlé eða ekki. Sumir
telja, að vopnahlé geti leitt til
þess að friður verði saminn,
en aðrir segja ,að Biaframenn
vilji vopnahlé aðeins til þess
að treysta varnir sínar. Hugs-
anlegt er, að sambandsstjórn-
in fallist á vopnahlé, en hitt
er sennilegra, að þeir ákveði
einhliða að hætta við sóknina
inn í heimkynni íbóa, þar sem
fullvíst er, að mannfall verð-
ur mikið á báða bóga ef styrj
öldinni verður haldið áfram.
Sambandsherinn hefur nú
tekið Port Harcourt herskildi
og þar með náð því megin-
markmiði að „frelsa“ allar
þær fimm milljónir manna,
sem ekki eru af kynþætti íbóa
og búsettir voru í Biafra-lýð-
veldinu. En þótt íbóarnir sjálf
ir, sem eru sennilega sjö millj
ónir talsins, hafi verið alger-
lega króaðir inni í heimkynn-
um sínum, hefur sambands-
hernum enn ekki tekizt að ein
angra þá með öllu frá umheim
inum. Jafnvel áður en Port
Harcourt féll, höfðu íbóar lok
ið við gerð fjögurra flug-
brauta af alkunnum dugnaði,
og eru þær nógu stórar til þess
að meðalstórar flugvélar geti
lent á þeim. Hinum rússnesku
flugvélum sambandshersins,
sem eru aðallega mannaðar eg
ypzkum flugmönnum, hefur
til þessa orðið furðulítið
ágengt í tilraunum sínum til
þess að eyðileggja þessar flug
brautir, og þó hafa íbóar yfir
engum flugvélum að ráða og
mjög fáum loftvarnabyssum.
Sambandshermenn taka Biaframann til fanga.
Biafrahermaður til vinstri missti sjónina þegar hann varð
fyrir stórskotaárás og varð að ganga fimm kilómetra vega-
lengd til að fá læknishjálp.
kannað, að engar skipulags-
bundnar tilraunir hafa verið
gehðar til þess að útrýma
íbóum, og því hefur áróður-
inn um þjóðarmorð ekki við
rök að styðjast. En oft má
heyra Nígeríumenn láta í ljós
skoðanir á íbóum, sem heyra
mundu undir ákvæði sátt-
mála Sameinuðu þjóðanna um
þjóðarmorð og réttlæta ótta
fbóa við þjóðarmorð. Og a'ð
sjálfsögðu hafa verið framin
hræðileg fjöldamorð á báða
bóga í bardögunum.
Lítill vafi leikur á því, að
ef herinn verður settur undir
örugga stjórn og undir eftir-
lit sambandsstjórnarinnar og
ef lögreglan og Rauði kross-
inn veita nægilega aðstoð, má
búast við því að tilraunir til
að fá íbóana til þess að yfir-
gefa frumskógana beri skjót-
an árangur. En hermenn sam-
bandsstjórnarinnar tortryggja
ósjálfrátt alla íbóa, meðan
ekkert lát er á bardögunum
og það er þetta sem gerir á-
standið ískyggilegt. Þannig er
ljóst, að fbóum stafar mest
hætta af því, eins og nú er á-
statt, að Biafraherinn haldi
áfram baráttu sinni gegn sam-
bandshernum. Af þessari á-
stæðu er vopnahlé brýn nauð-
syn.
Enginn skæruhernaður.
Fátt bendir til þess, að íbó-
ar, sem búa á svæðum þeim
sem sambandsherinn hefur
„frelsað", séu reiðubúnir að
taka þátt í nokkurs konar
skæruhernaði, sem margir
töldu að fylgja mundi í kjöl-
far hernáms svæ'ða, sem íbóar
byggja- Ekki hafa borizt frétt
ir af átökum af nokkru tagi í
nokkrar vikur á Nsukku-
Enugu svæðunum. Foringjar
í sambandshernum játa, að ef
íbóar þeir, sem flúið hafa inn
í frumskóginn hefji skæru-
hernað, verði aðstaða sam-
bandshersins vonlaus. En með
an Biafrastjórn veitir ekki
styrkari forystu en raun ber
vitni, er lítil ástæða til að
ætla að íbóarnir í þorpunum
taki upp skæruhernað. Skæru
hernaður freistar þeirra ekki,
þeir vilja lifa í friði, og ætia
má að þeir snúi aftur til þorpa
sinna jafnskjótt og þeir telji
örygg: sitt tryggt.
Gagnstætt því sem almennt
er tali'ð, taka hermenn sam-
Framhaid á bls. 20.
með ferðum undirróðurs-
manna. Sjálfstraust fólksins,
sem flúði inn í frumskógana,
hefur aukizt, og það snýr nú
aftur, en þetta fólk verður
ekki talið í þúsundum, aðeins
hundruðum.
Margir hermenn Biafrastjórnar eru aðeins 17 til 18 ára gamlir eins og nokkrir þeirra sem
sjást á þessari mvnd.
Ýktar sögur um þjóðarmorð.
Aðrir bæir og þorp, til dæm
is Enugu og Nsukku, eru þó
enn hálfgerðir vofubæir. Að-
eins nokkur hundruð flótta-
menn eru í Enugu og Nsukku.
Síðan íbóar gerðu gagnárás á
Nsukku í lok febrúar, hefur
stefna sambandsstjórnarinnar
verið sú, að færa lífið í þorp-
um og smábæjum í eðlilegt
horf, en ekki að flytja aftur
fólk til stærri bæja. Ástæðan
er sögð sú, en enga atvinnu
sé hægt að finna handa þessu
fólki í stærri bæjunum, og
þar mundi því ríkja stöðug
óánægja og tortryggni. Til
þess að koma ástandinu í eðli
legt horf verði fyrst að beina
athyglinni að þorpunum og
markaðstorgunum.
I Enugu sagði foringi í her
sambandsstjórnarinnar, að
væri hann íbói mundi hann
hika við að koma út úr frum-
skóginum, því að hópar ó-
ábyrgra hermanna ynnu
grimmdarverk á ungum íbó-
um. Ljóst er, ef ástandið er