Morgunblaðið - 02.11.1968, Blaðsíða 23

MOKGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. NÓVEMBER 1968
Frelsi eön helsi
Eftir Freystein Þorbergsson
NÚ Á MERKUM tímamótum sak
ar ekki að staldra við og skoða
ástand heimsmála lítið eitt í ljósi
síðustu atburða.
Forsetakosningar í Bandaríkj-
um Norður Ameríku eru sá mikli
viðburður er skipta kann lífi og
dauða smáþjóða — frelsi eða
helsi.
Deila má hnettinum í höfuð-
dráttum í fjóra aðalhluta, Austr-
ið, Vestrið, Norðrið og Suðrið.
Allt frá falli Hitlers og Berlín-
ar 1945 hefir Austrið verið að
fjarlægjast Vestrið, og Suðrið
reynt að nálgast Norðrið, enda
þótt sjá megi kaflaskil hér og
þar á þeim tíma er síðan er lið-
inn. En frumatriði, sem mörgum
yfirsést, er að þekkja eðli hinna
fjögurra höfuðátta heimsstjórn-
málanna í dag, þekkja á komp-
ásinn, ef svo má segja. Sjá helztu
baráttuaðferðir, áróður og áætl-
anir hvers aðila um sig. Vita
hver er mest þurfandi, hver er
mest gefandi, hver mest ljúgandi
og hver mest sofandi hinna fjög-
urra höfuðátta. Verður það því
skýrt í upphafi:
Norðrið er Norðurálfa, gamli
heimurinn, Evrópa án Rússlands
voldugar vélvæddar þjóðir, sem
sofa á alsnægtum og gulli í stað
þess að miðla Suðrinu og ráða
úrslitum í togstreytu Austurs og
Vesturs.
Austrið er öfgamennskan, hin
nýja stétt, sem öllu ræður í sín-
um löndum í skjóli fals og blekk
ingar, öfgamæla, lýgi og ofbeldis
ritskoðunar, þrælkunnar, fang-
eisana, nauðungarflutninga og
dýrðarsöngs um kerfið í fjölmiðl
un nótt og dag.
Suðrið er sveltandi, aflvana,
ólæsar þjóðir Afríku og Asíu,
sem ýmsar fá of snemma fullt
sjálfstæði og mæna í löngun um
hjálp til Norðursins, en fá í þess
stað austræna útsendara og of
'litla aðstoð úr Vestrinu.
Vestrið er von mannkindar all
rar, nýi heimurinn, frjálst, táp-
mikið hjálpsamt fólk í auðugum
löndum. Afl, sem um áratugi hef
ir varið frelsið í heiminum, en
skortir nú til þess herzlumun,
að það megi takast til frambúð-
ar — hjálp Norðurálfu, hjálp og
skilning annarra frjálsra þjóða,
og aðstoð til hjálpar Suðrinu.
SÍÐASTA HÖGGIÐ
í fersku minni er síðasta högg
ið í andlit samvizku heimsins,
þegar hinir sönnu heimsvalda-
sinnar — kommúnistaflokkur
Rússlands — hertóku smáa þjóð
sem hafði það eitt unnið til saka
að lina fyrri hlekki hins sama
kúgara, sem nú reyrir hana
þrælaviðjum.
Allar voru svo aðfarir, að þar
léku fals og svik í meistara-
höndum. Löglegum stjórnendum
Tékkós'lóvakíu var ýmist boðið
upp á bróðurlega fundi, veizlur
og vín, loforð og bros, eða hlekki
mannlegan gripaflutning, hótan-
ir, loforð og svik, svo ekki sé
rætt um morð, gripdeildir og
kúgun innrásarherjanna.
'Svo grátleg sem nútíðin er
Tékkum og Slóvökum, er þeir
taka hverju nýju ofbeldi, kúgun
öfugmælum, falsi og blekkingum
innrásaraðilans með máttvana
hatri og þögn, má það vera þeim
lítil huggun í sinni, að fórnin
Freysteinn Þorbergsson
er ekki öll til einskis. Glæpur-
inn opnar augu margra, sem
blindir voru fyrir á kúgun komm
únismans, þótt þeir séu of fáir,
sem enn skilja, að kúgunarviðj
ar Tékka og Slóvaka í dag eru
einungis þær sömu, sem fólk býr
við í öllum kommheimi, almúg-
inn í Rússlandi sjálfu, í Ung-
verjalandi, á Kúbu og í öilum
öðrum kommlöndum, með ein-
ungis smávægilegum sveiflum.
Við, sem dvalizt höfðum í nefnd
um löndum, gátum séð, að hvar-
vetna tekur þar vöM hin nýja
stétt, sem ríkir í skjóli fals og
blekkinga, fjölmiðlunartækja og
lögreglu, hers, fjármagnsins og
ful'lkomins valds yfir smæstu
þörfum hvers borgara. Og hin
nýja stétt, sem lofsyngur verka-
menn sem stjórnendur þjóðanna,
lítur á þá sem múlbundna þræla.
VANDAMÁLIÐ í VIET NAM
Helzti máttarstólpi heimsvalda
sinna í dag, en svo nefni ég
hina frækilegu öfugmælasmiði —
kommúnistana — er moldviðri
það, sem þeir hafa þyrlað upp
um allan heim um lítið ríki og
verk sín þar — Suður-Vietnam.
Nú er komið á annan áratug,
síðan þeir hófu undirbúning að
dulbúinni innrás í land þetta og
hefði þegar tekist að hrinda
henni ef ekki væri stöðugt hald-
ið fram í formi skæruhernaðar
með fullkomnum, nýtízku, rússn
esku vopnum, sem beitt er af
grimmd í skjóli myrkurs og ó-
mannúðar. Og ef Bandaríkin,
sem nokkuð seint komu þjóðinni
til hjálpar, hefðu ekki á stund-
um sýnt óþarfa linkind.
Svo öflugur er áróður hinna
austrænu sérfræðinga og blekk
ingin vel heppnuð, að í vestræn-
um löndum, þar sem eðlilegt
væri að mótmæ’Ii gegn styrjöld-
innd færu fram fyrir dyrum
rússneskra sendiráða, eru komm
leppar og þeim nytsamir sak-
leysingjar vanir að halda þau
frammi fyrir hinum bandarísku!
Ekki er rúm í stuttu yfirliti
fyrir sundurliðun og sögu vanda
málsins í Viet-Nahm. Um það
hefi ég ritað á öðrum vettvangi.
Segir þar an.a. frá því, að árið
1958 — fyrir réttum tíu árum —
var mér í Moskvu sagt frá und-
irbúningi árásarinnar á Suður
Viet-Nahm, og sýnir það vel,
hve sú laumulega og margslungna
árás átti sér langan aðdraganda.
ABt bar skipulagið á sér ein-
kenni annarra fyrirfram gerðra
og þaulhugsaðra samsæra heims-
kommúnismans, sem grundvölluð
eru langt fram í tímann líkt og
leikflétta á skákborði.
Sú aukna friðsemi, sem síð-
ustu vikur nokkuð bryddaði á
í París og Viet Nam, á
rætur að rekja til kosninga for-
seta í Bandaríkjunum Norður
Ameríku. Rússar, Norður Viet
Nahm og stjórn Johnssons for-
seta vinna að því sameiginlega
23
áhugamáli, að styrkja sigurlík-
ur Hu'berts Humphreys. Ástæð-
ur fyrir hinni óbeinu sam-
vinnu kommúnista við Banda-
ríkjamenn í þessu máli eru þær
að þeir vita, að friðsamir dagar
í Vietnam fyrir kjördag styrkja
Hubert Humprey, sem er vara-
forseti Johnsons, og þeir óska
að fá í forsetastól ístöðulítinn
flautaþyril, sem með aðgerðum
sínum í framtíðinni, og aðgerðar
leysi, er 'líklegur til að færa
þeim takmark þeirra á silfurfati
eða auðvelda þeim að ná því
ella, það er hernaðarlegum yfir-
ráðum um allan heim.
PÚÐURTUNNAN
Á sama há'tt og Viet Nam
er sálfræðilega stærsta vanda-
mál hins frjálsa heims nú, þar
sem hann vegna vanrækslu á
stofnun sterkrar upplýsingamið-
stöðvar og skorts á samheldni
hefir að talverðu 'leyti gleypt
við hluta hins ofboðslega áróð-
áróðursstraums úr austri, sem
hamrar lýgina, unz hún er melt,
þá er stærsta púðurtunnan ekki
Viet Nahm, heldur Mið-Austur-
lönd eða Suð-Austrið, eins og ég
kýs að kalla það.
Rússar hafa löngum stefnt að
opnun þjóðbrautar fyrir sig til
Afríku. Á sama tíma og þeir sá
eitri í opin sár ógróinna þjóðar-
brota, víðsvegar um Afríku
stefna þeir að framsýnni áætl-
un um opnun hervegs til á'lfunn
ar í suðri. Reglu trúir, að beita
öðrum fyrir vopnin í lengstu
lög, hyggjast þeir þaulvopna Eg
ypta og siga þeim svo oft á
ísrael sem reynslan kvarðar. Það
er hlálegt, að eftir hægfara árás
Egypta á fsrael í fyrra, sem
hrundið var með snarpri gagn-
árás, sem menn muna, stigu ráða
menn Sovétríkjanna á stokk og
kváðu samband vera milli Viet
Nahm og atburðanna við Súez.
Framhald á bls. 24
4
LESBÓK BARNANNA
Hvaða
dýr er
þetta ?
m
Gerið strik frá
1 og áfram
I
skólanum
— Hvað stendur þarna
á töflunni, Pétur litli?
spurði sögukennarinn
sem hefur skemmt sér
við að rugla bókstöfun-
um. Pétur er þarna kóf-
sveittur við að finna
lausnina, getið þið hjálp-
að honum?
12. árg.
Ritstjóri: Kristjan J. Gunnarsson 2. nóv. 1968
Fyrsta
hagn ýta
gufuskip
heims
var byggt af Bandaríkjamanninum Robert Fulton árið 1807.
Dag nokkurn í ágúst lagði hann af stað í hina mikilvægu
ferð sína niður Hudson-fljótið til Albany.
Bakkar fljótsins fylltust fljótt af vantrúuðum áhorfendum,
sem allir bjuggust við ódýru gamni, þegar þessi ungi glanni hæfi
sýningu á skipi sínu, „The Clermoni“ — fyrsta gufuknúna skipi
lieims.
Áhorfendur fengu þó ekkert tækifæri til þess að gera grín
að Fulton og skipi hans. Gufuskipið renndi niður fljótið, og stöð-
ugt og rólega sigldi það í áttina til Albany, sem lá um 240 km.
frá byrjunarstað gufuskipsins. Olli þessi ferð Fultons timamót-
um i sögu skipaferða.