Morgunblaðið - 21.11.1968, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. NÓVEMBBR 1968

Útgefiandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Rits tj ómarfuiltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Riistjórn og afgrei'ðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald kr. 130.00
í lausasölu
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjamason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Ámi Garðar Kristinsson.
Aðalstræti €. Simi 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
Kr. 8.00 eintakið.
VERÐJÖFNUNAR-
SJÓÐUR FISKIÐNAÐ-
ARINS
FVumvarp ríkisstjórnarinnar
um stofnun verðjöfnunar-
sjóð fiskiðnaðarins er tví-
mælalaust hyggilegt og gagn-
legt mál. En hlutverk þessa
sjóðs skal vera að draga úr
áhrifum verðsveiflna, sem
verða kunna á útflutningsaf-
urðum fiskiðnaðarins. Verð-
ur sjóðurinn byggður upp af
þessum atvinnuvegi sjálfum.
Það er kunnara en frá þurfi
að segja að hinar miklu verð-
sveiflur, sem orðið hafa á af-
urðum fiskiðnaðarins hafa
skapað þessari undirstöðu at-
vinnugrein þjóðarinnar mikil
og víðtæk vandkvæði. Hefur
hið opinbera reynt að veita
fiskiðnaðinum ýmislegan
stuðning til þess að komast
yfir hina erfiðu hjalla verð-
sveiflanna. Enda þótt sú að-
stoð hafi orðið að verulegu
gagni verður þó sú staðreynd
ekki sniðgengin að hún hefur
ekki nægt til þess að tryggja
snurðulausan rekstur hrað-
frystihúsanna. Allmörg þeirra
hafa stöðvazt, en við það hafa
skapazt margþætt atvinnu-
vandamál í einstökum byggð-
arlögum. Hefur ríkisstjómin
sýnt fullan skilning á nauð-
syn þess að ráða fram úr þess
um vandkvæðum. Verður nú
að leggja höfuðáherzlu á
skjótar aðgerðir, þannig að
útflutningsframleiðsla fisk-
iðnaðarins komizt í fullan
gang og tryggi atvinnu og af-
komu almennings. En öllum
er kunnugt að á rekstri fisk-
„iðnaðarfyrirtækja í hinum
ýmsu landshlutum veltur at-
vinna fólksins í ríkara mæli
en á nokkru öðru.
Hugmyndin, sem liggur til
grundvallar verðjöfnunar-
sjóði fiskiðnaðarins er heil-
brigð og skynsamleg. Gert er
ráð fyrir að til greiðslu verð-
bóta úr verðjöfnunarsjóði
komi þegar meðalverð fram-
leiðslu til útflutnings af ein-
hverri þeirra útflutningsaf-
urða fiskíðnaðarins, sem lög-
in ná til, hefur lækkað, á
grundvelli eins árs eða fram-
leiðslutímabils. Verðbætur
skulu þó aldrei nema meiru
en helmingi verðlækkunar-
innar og ekki umfram það fé,
sem viðkomandi deild ræður
yfir, þegar til greiðshi verð-
bóta kemur. En lagt er til að
verðjöfnunarsjóði skuli skipt
í almenna deild og deildir eft-
ir tegundum afurða, og hafa
deildimar aðsklinn fjárhag.
Er hlutverk hinnar almennu
deildar að veita lán til hinna
deilda sjóðsins ef þörf krefur.
En við gildistöku laganna um
verðjöfunarsjóð skal sett á
stofn deild fyrir frystar fisk-
afurðir. Enrífremur deild fyr-
ir afurðir síldarverksmiðjuiðn
aðar, en heimilt er síðar að
fjölga deildum.
Áður hafa starfað hér hluta
tryggingarsjóður bátaútvegs-
ins, sem síðan var breytt í
aflatryggingarsjóð sjávarút-
vegsins. Er óhætt að fullyrða
að þær stofnanir hafa mjög
orðið til að jafna áhrif afla-
sveiflna og dregið úr mestu
erfiðleikunum, sem orðið hafa
þegar aflabrest hefur borið
að höndum. Verður að vænta
að sú verði einnig reynslan af
hinum nýja verðjöfunarsjóði
fiskiðnaðarins.
MIKILVÆGUR
SKILNINGUR
VINAÞJÓÐA
í~|kkur íslendingum er það
að sjálfsögðu mikilvægt
að ýmsar vinaþjóðir okkar
hafa sýnt skilning á þeim
miklu efnahagserfiðleikum,
sem við eigum nú við að
stríða. Slíkur skilningur kom
m.a. fram á þingmannafundi
Norður-Atlandshafsbanda-
lagsins, sem nýlega var hald-
inn í Brussel. Þar höfðu nokkr
ir þingmenn frá Kanada,
Bretlandi og Vestur-Þýzka-
landi frumkvæði um tillögu-
flutning, sem fól í sér áskor-
un til Norður-Atlantshafsráðs
ins um að aðildarríki samtak-
anna veittu íslandi aðstoð
til þess að treysta efnahags-
grundvöll sinn og gera bjarg-
ræðisvegi sína fjölbreyttari.
Þessari tillögu var mjög vel
tekið og hún samþykkt.
En þótt slík tillaga hafi
verið samþykkt á þingmanna
fundi NATO er auðvitað með
öllu óvíst hvaða árangur hún
ber. Aðalatriðið er að hún
sýnir skilning bandalagsþjóða
okkar á sérstæðum erfiðleik-
um íslenzku þjóðarinnar. Er
sá skilningur m.a. gagnlegur
vegna umsóknar okkar um
aðild að Efta ,sem rædd verð-
ur á næst.unni.
Það er þess vegna óviður-
kvæmilegt þegar einstakir að
ilar hér heima nota þennan
vinsemdarvott til þess að gera
íslenzk stjórnarvöld tor-
Skoða bein Valdemars Atterdag
DANSKIR vísindamenn hafa
undanfarið verið að grufla í bein-
um sína gamla konungs, Valde-
mars Atterdag og hafa komist
að þeirri niðurstöðu að hann hafi
lifað góðu lífi til 57 ára aldurs,
fengið nokkra áverka en ekki
eina einustu tannskemmd.
Kóngurinn var hár og þrekinn
(185 sm.) og hefur sjálfsagt haft
heillandi bros því tennumar voru
stórar og sterkar, allt til dauða-
dags. Danska Þjóðminjasafnið
vinnur nú að því að laga hina
skrautlegu grafhvelfingu í Sorö
Kirkju, þar sem kista hans er.
Læknar og erfðafræðingar hafa
skoðað kistuna og komist að
þeirri niðurstöðu að beinin sem
í henni voru tilheyri ekki öll
kónginum. Beinum af öðrum
mönnum hafi líklega verið stung
ið ofan í hana þegar hún — fljót
lega eftir jarðarförina — var
flutt frá Vordingborg til Sorö.
Valdimar Atterdag hefur hvílt
í nokkuð mörgum kistum eftir
dauða sinn. Árið 1758 var hann
lagður í tinkistuna sem nú hefur
verið opnuð, en áður hafði hann
legið í trékistu, sem heldur ekki
var sú sem hann var upphaflega
lagður í. Árið 1788 var kistan
flutt bak við altarið og þá urðu
mönnum á þau mistök að láta
hana snúa í norður og suður en
ekki austur og vestur eins og
tíðkast með kristnum. Þetta var
fljótlega leiðrétt og um leið not-
uðu menn tækifærið tfl að snúa
einnig Kristofer II, sem hafði
líka verið lagður til á rangan
hátt.
Rannsókn á líkamsleifunum
leiddi í ljós að kóngurinn hafði
Hauskúpa
einhverntima hlotið hryggskaða,
fótbrot á hægri fæti og einnig
voru áverkar á höfuðkúpunni.
Hann hafði þó lifað af öll þessi
óhöpp og þau voru honum etoki
til alltof mikils trafala. Sagn-
fræðingurinn Huitfeldt sagði
einhverntíma að hann hafi dáið
af fótaveiki. Þetta hefur
ekki verið afsannað, en heldur
ekki staðfest. í þá daga kom það
konungsins.
ósjaldan fyrir að jafnivel
hraustustu menn dæju úr lungna
bólgu eða botnlangabólgu. En
hvað um það, nú verður komið
einhverri reglu á bein mannsins
sem setti gullgæsina á hallar-
turninn í Vordingborg og sam-
einaði alla Danmörku að Suður-
Jótlandi undanskildu. Og í hans
konunglegu kistu fá ekki aðrir
að hvíla.
Rússar hverfi af
M iðjarÖarh afi
— tillaga spönsku stjórnarinnar við Rusk
tryggileg. íslendingar höfðu
engin afskipti af þessum til-
löguflutningi og var ekki
kunnugt um tillöguna áður
en hún var flutt. Því fer þess
vegna víðsfjarri að af hálfu
íslendinga hafi verið höfð í
frammi nokkur betlistarfsemi.
En góður hugur og skilning-
ur grannþjóða á vandamál-
um okkar hlýtur alltaf að
vera vel þeginn. Þessi litla
þjóð getur í sannleika sagt
ekki án þess verið að njóta
samúðar og skilnings á lífs-
baráttu sinni, úti í hinum
stóra heimi. Þess vegna þurf-
um við að leggja vaxandi
áherzlu á að kynna land okk-
ar með það fyrst og fremst
í huga að bæta afstöðu ís-
lenzku þjóðarinnar í harðri
baráttu hennar fyrir tilver-
unni.
MJÓLKUR-
SKORTUR
¥ ýmsum landshlutum verð-
■*■ ur nú vart mjólkurskorts.
Er nú svo komið að flytja
verður mikið mjólkurmagn
vikulega frá Norðurlandi
hingað til Reykjavíkursvæðis
ins. Mjólkurframleiðendur á
Suð-Vesturlandi geta ekki
fullnægt þörfum höfuðborg-
arsvæðisins. í ýmsum öðrum
landshlutum er mjólk í kaup
stöðum og kauptúnum af
skornum skammti.
Madrid, 19. nóv. — NTB
SAMKVÆMT áreiðanlegum
heimildum í Madrid mun
spánska stjórnin vera þess fýs-
andi, að sovézk og önnur er-
lend herskip hverfi brott af
Miðjarðarfhafi, þar sem þau hafa
hreiðrað um sig. NTB frétta-
stofan segir, að spánski utan-
ríkisráðherrann hafi látið þenn
an vilja stjórnarinnar í ljós í
samtali við Dean Rusk, utan-
ríkisráðherra Bandaríkjannai, á
mánudag.
Tilgangur þessarar tillögu er,
að tryggja frið og öryggi á Mið
jarðarhafi og mun leiða til auk-
innar afvopnunar, að mati
Þetta er afleiðing af léleg-
um heyskap bænda og veru-
legri fækkun nautgripa í
mörgum héruðum. Bændur
draga einnig verulega úr fóð-
urbætisgjöf um þessar mund-
ir, en það þýðir aftur að kým
ar mjólka minna.
Allt sýnir þetta að íslend-
ingum er lífsnauðsyn að halda
uppi þróttmiklum og vel rekn
um landbúnaði. Því fer víðs
fjarri að hér sé um offram-
leiðslu mjólkur að ræða.
Þvert á móti má lítið út af
bera, svo að ekki verði mjólk-
spánska utanríkisráðherran*.
Dean Rusk hélt heimleiðis í
dag eftir að hafa hitt forsætis-
ráðherra Portugals, Maroello
Ceatano og utanríkisráðherr-
ann Albert Nogueira.
Varsjá 17. nóv. AP—NTB
WLADISLAV Gomulka var í dag
endurkjörinn leiðtogi pólskra
kommúnista á þingi flokksins,
sem lauk í Varsjá í dag. Go-
mulka hefur verið foringi pólskra
kommúnista síðan 1956.
Fjölgað var um átta í mið-
stjórn flokksins og situr nú 91
maður í henni, þar af 39 nýir.
urskortur í landinu.
Þetta ættu menn að hafa til
athugunar í sambandi við
umræður um landbúnaðar-
mál. Eðlilegt og sjálfsagt er
að stuðla að sem mestri hag-
kvæmni í þessum atvinnu-
rekstri og leggja megnáherzlu
á þá framleiðslu, sem nota
þarf innanlands. Óhyggilegt
væri þó að telja sér trú um
það fyrirfram, að íslenzkar
landbúnaðarvörur þurfi um
alla framtíð að vera ósam-
keppnisfærar á erlendum
rmrkuðum.