Morgunblaðið - 15.11.1969, Qupperneq 12

MORGUNBLAÐIÐ, UAUGARDAGUR lö. NÓVEMBER 19©9
LJ2

Fólkvangur á Álftanesi
Miklar umræður um útivistarsvæði á Alþingi
SL. þriðjudag urðu allmikl-
ar umræður í neðri deild Al-
þingis um fólkvanga, útivist-
arsvæði fyrir almenning, í til
efni af frv. er Matthías Á.
Mathiesen hefur flutt um
fólkvang á Álftanesi ásamt
fleiri þingmönnum. I þessum
umræðum tóku einnig þátt
Benedikt Gröndal og Ey-
steinn Jónsson, en sá síðar-
nefndi flutti einkar athyglis-
verða ræðu um þetta mál.
Fer hér á eftir frásögn af
umræðunum.
Matthías Á. Mathiesen (S):
Þegar byggðin eykst, eins og
orðið hefur á þéttbýlissvæðinu
Suðvestanlands,
er nauðsynlegt
að opnum svæð
um til útivistar
sé haldið til
haga. Með skipu
lagi Heiðmerk-
ur má segja, að
fyrsta átakið
hafi verið gert í
þessum efnum,
en oík/kuir flutningsmönnum virð-
ist að nú séu síðustu forvöð að
tefldn verði frá svæði við sjávar-
síðuna. Álftanesið hefur enn ekki
verið sfcipulagt, fyrir íbúðahverfi
og þesis vegna er nú tækifæri til
að tryggja að þar verði útivistar
svæði fyrir almenninig. Álftanes-
ið er að mörgu leyti vel til þess
hlutverfcs fallið. Það liggur vel
við samgöngum á þéttbýlissvæð
inu hér, þar er fagurt útsýni og
umhverfi fagrair og sérstæðar
náttúrumyndanir og fjölbreytt
jurta- og dýralíf.
í frumvarpinu er gert ráð fyr
ir, að óheimilt verði að reisa eða
gera á þessu svæði opinber mann
virki, sem truflað geti notfcun
þess, sem fólkvangs. Hér er fyrst
og fremst átt við það að hug-
myndir um flugva/llangerð á
Álftanesi verði efcki að veruleika
og er það einimitt annað mark
mið frv. að koma í veg fyrir
slíka framfcvæmd. Eins og kumn-
ugt er, hafa farið fram umræð-
ur og athuganir á flugvallargerð
hér í þéttbýlinu og hefur athygli
manna ekki sízt beinzt að Álfta-
nesi. Ég er þeirrar skoðunar, að
ef slíkt yrði gert ættu menn eft
ir að sjá eftir því síðar meir og
m.a. þess vegna er frv. flutt. Sér
stök nefnd hefur verið starfandi
um fliugvallairmálin og hefur efcki
náðst samstaða innan hennar.
Minnihluti nefndarinnar hefur
lagt til, að byggður yrði flugvöll
ur á Álftanesi bæðd fyrir innan
lands- og utanlandsflug en meiri
hlutinn hefuT aðeins lagt til að
tefcið verði frá landssvæði á
Álftanesi, þannig að þar yrði
Aukin samhjálp
JÓN Árnason (S) lýsti sér-
stakri ánægju sinni í þing-
ræðu sl. fimmtudag yfir
frumvarpi, sem ríkisstjórnin
hefur lagt fram á Alþingi,
sem felur í sér aukna aðstoð
við þá sjúklinga, sem leita
þurfa læknishjálpar erlendis.
Jón Árnason minnti á, að Al-
þingi hefði í apríl 1968 sam-
þykkt þingsályktunartillögu,
sem hann flutti ásamt nokkr-
um öðrum þingmönnum og
fjallaði um þetta málefni.
Með þessiu fnumvarpi er stárt
spor stiigið til aufcininiair siamhjálp
air á sviðd sjúfcratrygginigamiála,
sagði Jóin Arniasoin. Það er öli-
um Ijóst, að efnaMtlir einistakliiimg
ar haifla stunidium áitt í mikíium
erfiðleikum með að afla sér iækin
Mijáipar, þegar ekki beiflur verið
alðstaða tii að veita hana hér á
ilianidi. í fjárlögum yfiiristaindiainidi
óms er varið 700 þúisuinidum í
þessu skyni og vaæ þessari upp-
hæð skijxt á milii 20 sijútoláingia.
Jón Árnason
En aulk þeirra voiru 6 sjúklimg-
ar, sem efcki gátu fenigið nieimn
styrk að þesisu simmd og bíða eftir
þvi að fá frefcari fyririgreiðsiu.
Má búaist við að taia 'þeiirr'a verði
toomin upp í 8—10 um niæstu ára-
mót. Ég er þess fullviss, að mál
þetta mum hijótá öruigg'am stuðm-
ing á AHþdmigi.
Viljum kaupa
20—30 lítra farsvél, hrærivél með allt að 40 lítra potti,
kjötkvörn (hakkavél) með 8—10 cm hníf.
Tilboð merkt: „Nýlegt og vel með farið — 3869" sendist
Mbl. fyrir 20. þ m.
BA8AR Kvenfélags Lágafellssóknar
verður í Hlégarði sunnudaginn 16. nóvem-
ber og hefst kl. 15:30.
Basarnefndin.
hægt að gera flugvöli til innan
landsflugs. í aðalakipulagi Rvík
ur er ráðgert, að 1983 verði
Reykjavíkurflugvöllur horfinn
og þar komið íbúðahverfi í stað
inn. Þess vegna þarf að tryggja
fliugvöll einhvers staðar á næstu
grösum. Ég tel, að Keiflavíkux-
flugvöllur gæti allt í senm þjón-
að imnanlandsflugi og millilanda
flugi og eftir að góður vegur er
kominn þangað suður er efcki um
lamgar vegalengdir að ræða.
í frv. er gert ráð fyrir, að
fólkvangur á Álftanesi heyri
undir Náttúruvernd. Þetta frv.
var flutt á síðasta þingi en varð
þá efcfci útrætt. í sumar komu
svo fram bugmyndir í borgar-
stjórn Reykjavíkur um önnur
svæði og sjálifsagt að sfcoða þau
mál vandlega, en ég tel, að samt
sem áður megi ekki sleppa Álfta
nesi í þessu sambandi. Að lókum
skal tekið skýrt fram til að fyrir
byggja aillan misskilning, að gert
er ráð fyrir að ákveðinn hluti
svæðisins verði sfcipulagður fyr
ir íbúðarbyggingar en að haldið
verði eftir stórum svæðum til
útivistar.
Benedikt Gröndal (A): Nú er
mi-kill á'hugi uppi meðai fólfcs um
náttúruvernd en undir það hug-
tafc má einmitt
færa fólkvanga,
opin svæði, sem
gefa fólfci tæki-
færi til að kom
ast út í græma
náttúruna án
mdkillar fyrir-
hafnar. Það er
þegar orðið mik
ið vandamál í
kringuim höfuðborgina, hvert
fólk getur farið í stuttar ferðir
um helgar. Það er þegar farið að
hugsa um ýmis svæði á Reykja-
nesi jafnvel upp í Hvalfjarðar-
botni og lengra í þá áttina og
austur fyrir fjall e-ftir stöðum
sem henta fyrir íbúa þéttbýlis-
svæðaimna_ hér. Á miðju þessu
svæði er Álftanesið enn að mestu
opið. í dkipuilagshugmyndum,
sem fram hafa komið er reikn
að með því að setja niður mitt á
Áliftanesd bæ rnieð 4—5000 ibúum.
Ég bið menn að hugleiða, hvern-
ig þetta svæði muni líta út eftir
einn mannsaldur ef Ketflavík
væri tekin öll og sett niður á
grænaista blett Álftaness og hins
vegar hvernig þessi byggð muindi
líta út ef við bærum gæfu til
í dag að gera þetta ekiki og sfcilja
þennan græna blett eftir. Álfta-
nesið er að ýmsu leyti óvenju-
legt. Fjörurnar þar eru mjög rík
ar firá náttúrunnar hendi af
hvers konar Ifi enda nú þegar
eftirsóttar atf íólfci, þegar veður er
| gott. Ég tel, að við eigum að varð
veita eins mikið af þessu svæði
Qg við getum og takimarfca byggð
þar mjög.
Nú þegar hafa verið flutt til
hús, seirn lýta bæjarstæðið á
Bessastöðum stórlega. Þetta eru
ekki nema eitt eða tvö hús, sem
þarn.a hatfa verið færð til frá
hættuleguim vegamótum að vísu,
en engin fegurðaraufci er að.
S’kylda ofckar er að gefa næstu
kynslóð tækifæri til að ráðstafa
þessu svæði en láta ekfci þröng
sjónarmið dagsins í daig ráða
hvað um þetta svæði verður.
Helzt vildi ég, að þeir bændur
sem eru á nesinu haldi áfram að
búa meðan þeir geta en að sett-
ar verði takmarkainiir á nýjar
byggingar. Verði þeir strax fyrir
beinu tjóni af því, verður að
bæta þeim Það. Æskilegt er, að
þegar búsfcap er hætt veæði jarð
imar keyptar. Þama er hægt að
koma fyrir húsdýragörðuim fyrir
börn og golfvöfflum en milklu
Skiptir að náttúran verði skert
sem minnist, sérstafclega við
strendumar og í hraununum.
Eysteinn Jónsson (F): Hér er
þvi hreyft, hvemig eigi að koma
því við, að þrátt fyrir þéttbýlið
geti fóik umgengizt landið og
þetta er einmitt
að verða stór-
vandamál
Faxatflóa.
Ekki sázt hvern-
ig fjörurnar hafa
Æarið. Margar
Sfcemmtilegustu
fjörumar og
svæðin við
strandilengj urn-
ar eru að lofcast, bæði vegtna um-
geugni á þessum stöðum og
vegna mengunar sjávarinis. Ég
fullyrði, að mengun sjávarins er
orðið stóhkostlegt vandamái hér
í grennd við Reykjavífc. Það er
varla komandi í nokkra fjöru á
norðanverðu Seltjannarnesi og
umferð er að verða óhugsandi
þar vegna þess hvemig sorp er
leitt í sjóinn og gengið á fjörurn
ar á ýmtsa lund. Engiinn vafi
leikur á því að heilbrigðisiög-
gjöfin er víða brotin eins og
þessu er farið.
Ég mundi telja það stórfcost-
legt óhapp ef það sama ætti eftir
að koma fyrir fjöruna við Sel-
tjömina sjáilfa. Það er algjört
lágmarfc að friða svæðið frá Suð-
urnesi, þar sem lögreglan hefur
sínar stöðvar og norður fyrir
Gróttu. Það þarf að friða um-
hverfi gömlu Seljarnarinnar, því
að þetta er Seltjöm en efcfci tjörn
in sem er inni í lamdinu, hún
heitir Balfckatjöm. Þetta svæði
þarf að friða og einnig í kring-
um Bafcfcatjörnina. Ég bendi
þingmönnum Reykjaneslíjör-
dæmis á þetta.
Ég hef áður vakið atihygli á
vissum stöðum á Áitftamiesi, sem
þarf að friða. Ég neflni ströndina
fyrir norðan Gálgalhraun, sem er
alveg einstök í sinni röð. Þannig
er einnig með fleiri fjörur á
Áiiftanesinu og eitnistöfc svæði.
Ég hef einnig stundum minnzt á
ströndina fyrir neðan Korpúlfs-
staði og inn í Blikastaðafcró og
svo aftur upp með Korpúilfsstaða
ánni og í framhaldi af því göngu
leiðir.
Ég vil lýsa sérstöfcum fögnuði
mánum yfir því, að borgarstjórn
Reykjavílkur hefur ákveðið að
beita sér fyrir samistarfi sveitar-
stjórnanna hér við sunnanverðan
Faxaflóa um það að friða og
táka frá sem fólkvang eða úti-
vistarsvæði, spildu, 'sem liggur
þvert yfir Reykjanesið úr Elliða-
árvogi og suður á Krísuvífcur-
bjarg. En þetta er stórfcostleg
hugmynd, sem hefur verið sam-
þyikfct í borgarstjórn Reykjavík-
ur, og ég álít, að miarki algerlega
tímamót í þassum málum og
reiki sig ekki að neinu leyti á
þær hugmyndir, sem eru um
friðanir annars staðar.
Við sfculum segja, að menn
tsökju sig upp í ferðalag úr Ell-
iðaárvogi upp Elliðadal upp með
Elliðaánum og síðan sennilega
fyrir austan Elliðavatnið, og svo
með Hjöllum, sem kallaðir eru,
— þ.e.a.s., það er kallað nú orðið
að vera í Heiðmörfcinni, og svo
áfram suður um Búrfeilsgjá og
Kaldárse’l, undir hlíðar og síðan
suður að Kleifarvatninu og svo
áfram alla leið suður á Krísuvík-
urbjarg. Þetta yrði gífurlegt
ferðalag og ef menn bæru gæfu
til að koma þessu í framlkvæmd,
þá mundi í þessum útivistargarði
verða ein laxá, eitt fuglabjarg,
tveir sprengjugígar, sem eru al-
veg stórfellt náttúrufyrirbrigði
út af fyrir sig, þama í Krísuvík-
inni, ein eldborg af þeirri gerð,
sem sennilega _ eru aðeins til
þrjár slíkar á íslandi með öllu
saman, þ.e.a.s. Eldborgin við
Krísuvík. Þar að aufci mundi
vera þarna hinn ákjósanlegasti
staður fyrir skógraðkt í undirthlíð
unum. Þama rnunu vera tvö
stöðuvötn, annað þeirra svo stórt,
Kleifairvatnið, að þar væri hægt
alð hafa bátahafnir og alls konar
starfræfcsltu.
Verðlaun háskóla-
rektórs skattfrjáls
MAGNÚS Jónsson, fjármála-
ráðherra, lýsti því yfir í um-
ræðum á Alþingi í fyrradag,
að verðlaun, sem þýzk stofn-
un hefur veitt Magnúsi Má
Lárussyni, verði skattfrjáls.
Sagði ráðherrann, að ríkis-
stjórnin hefði þegar ákveðið
að beita sér fyrir því að svo
yrði.
Fjármiáliair'áðlherTa kvaðst ekki
geta sagt um, hvort þsttia yrði
gert rrueð a!imieininini liaigaisietniimgu
eða mieð sérstötoum heimiil'duim,
ein ljóst vaeri, að verðl au n þeissi
væru samibærjlieg við Sonniimg-
verðlauin þau, sem Hailildór Lax-
nias hiliauit á síðaisitia ári. Ráðlheirr-
anin kvaðlst siammálla þeinri bugs-
um, sem flriam kemiur í frumrvarpd
er Magniúis Kjartamisision hefur
flutt um stoattfrielisi hieiðuipsiverð-
lia'una, en hiinis vegar villdi hann
ekfci gefa niataar yfinlýsiinigar á
'þessu sitigi um það, hvort hiann
telidi rruoguiiegt að samlþykkja
þetta flrv. óbreytt eða sietja al-
miemn lög um þettia efni.
Frímerkjamark-
aður á vegum
Geðverndar-
félagsins
GEÐVERNDARFÉLAG íslands
hefur yfir að ráða nokkru magni
innlendra og erlendra frímerfcja,
sem verða til sölu á sfcrifstofu
félagstas næstu lauigardaga kl.
2—4. Frímerfcin eru bæði ný og
notuð. Aðalmagnið er uppgengin
ísl. frímerki frá tímabilinu 1931-
1965. Þess má geta að félagið á
nokkur fágæt frímerki, með
gömlum hringstimplum. Merkast
í þeim flokfci mun vera „Kórónu-
stimplað" 10 aura frímeriki 1876-
1901 m>eð nafninu ,,ERTA“,
mjög gott eintak. Bærfon Erta var
hjáleiga frá Nesi í Selvogi, í Ár-
nessýslu. Þar var síðast búið
1928, nú er sá bær horfinn með
öllu. Mjög gott ísilandissafn í
Lindner-innstungubók verður
selt, ef viðuinandi boð fæst.
Alls konar afbrigði, fyrstadags
umslög — fyrsta þotuflug o. fl.
verður til sölu á skrifstofu fé-
lagsins, Veltusuindi 3, næstu laug
ardaga, kl. 2—4.
(Frá frímerikjaniefnd G.Í.).
28,87 %
KAUPLAGSNEFND hefur reikn
að vísitölu framfærslukostnnðar
í nóvemberbyrjun 1969 og reynd
ist hún vera 134 stig eða 3 stig-
um hærri en í ágústbyrjun 1969.
Hækkun vísitölunnar frá ágúst
byrjun til nóvemberbyrjunar
1969 var nánar tiltekið 3.0 stig.
Var þar um að ræða hækkun á
mörgum liðum vöru og þjónustu,
þar á meðal hækkun á búvöru-
verði við haustverðlagningu 1969.
Kaiupliaigsmefnd hiefur, sam-
kvæm.t saimintagi Alþýðiusiam-.
bainds íalainds og samtaka vinam-
veitetnda frá 19. maí 1969 og
samintatgi f jáiimiá laráðh erra og
Kjararáðis Banida'iaigs staæfs-
mianinia rílkils og bæja frá 30. júní
1969, reilkniað veirðHiaigsup pbót
fyrir t'ím'albilið 1. desemiber 1969
ti'l 28. febrúar 1970, og er hún
28.87%. Þessi ver'ölagsupp'bót
greiði'st á 10.000 kr. griunmilaun
á m'ánuði og á hliðstætt tímia-
kiaiup, en á hærri og lægri laium
greiðist verðla'gsuppbót sam-
kvæmit niániari ákvæðuim í fyrr-
msfndum samintaguim.
Verðlaigsuppbót þessi miðast
við grurunfliaun, og hún kemiur í
stað 26,85% verðlagsuppbótar,
sem gildir fram að 1. des. 1969.