Morgunblaðið - 25.04.1970, Blaðsíða 3

MORGIXNBLAiÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. APRÍL 1070
3
Bréf menntamálaráðherra -
bréf stúdenta í Stokkhólmi
Stúdentar þar mæta við íslenzka sendiráðið í dag
MORGUNBLAÐINU barst í gær
tilkynming frá menntamálaráðu-
neytinu þar sem segir, að
menntamálaraðherra hafi á sum
ardaginn fyrsta borizt bréf frá
Námsmannaráði ísi. stúdenta í
Stokkhólmi og hafi ráðhearann
svarað þvi á eftirfarandi hátt
og jafnframt sent afrit til sam-
taka stúdenta hér og erlendis:
,4 tilefni af opmu bréfi Nláms-
mannaráðs íslenzkra stúdenta í
Stdkfehólmd, dags. í dag, sikal
eftinfarandi tekið flrarn:
Verið er að vinna að saman-
burði á þeirri náimsaðstoð, sem
ísttenzík stjómvöld veita stúdent
um heima og erlendis, og þeirri
néimsaðstoð, sem stúdentar í niá-
lægum lönduim njóta af hállfu
stjórnvalda í landi sírau. Ætlun-
in er að hafa þennan samao-
burð til hMðsjónar þegar tekin
verður ákvörðun um framlög til
lán.alsjóðs isl-enzkra námsmanna
í sambandi við lámveitimigar og
styrkveitimgar sjóðsins á næsta
skólaári og fnamvegis.
Ég tel að skyildu míma að
bedma þeim eindriegmu tilmæluim
til íslenzkra stúdenta erlendis,
að þeir efni ekki til opinbeTra
aðigerða við sendiráð íslands, þar
eð slíkar aðgerðir mæla'st mjög
illa fyrir hér á íslandi og geta
enigan áran.gur borið anman en
þamn að spilla fyrir málstað
stúdenta, em stjórnvöld hafa fuli
an hug á að taka eftir föngum
tiiilit til eðliiegra óska þeirra.
Nauðsymlegt er að vekja sér-
staka athygli á því, að mikál
gremja er rílkjandi meðal al-
mennings á íslandi vegna at-
burðanna í Stokkhólmi á mámu
dlaigimm va.r og sfkrifa siæinskra
blaðá af því tilefmi. Þiað er ein-
dregin skoðun mím og margra
amnarra, sem láta sig þessi mál
sk ipta, að málstað stúdenta
verði nú bezt þjónað með því,
að kyirð fái að ríkja varðandi
umdirbúnding að störfUm l'ána-
ejóðisins á næsta vietirh“
Morgun.blaðið sneri sér í gær
till fréttaritara síns í Stokikhólmi,
Hrafns Gunnlaugssonar, og leit-
aði frétta hjá honum um af-
stöðu íslenzkra stúdenta þar.
Fer fnásögn hams hér á eftir:
,Fundur vair haildinn í náms-
mannaráðinu í Stokkhó'lmi 22.
apríl, og komu þar fram ýmsar
tiillögur varðandi aðgerðir ellefu
mennin.ganna í sendiráðinu. Var
m.a. borin fram tillaga um að
lýisa stuðningi við þessar aðgerð
ir, en hún felld. Þ-á var einnig
borin, fram tillaga um að for-
dæma þessar aðigerðir og féll
hiún sömuleiðis. Afstaða náms-
manna mun því vera í fraimlhaldi
af því sem fulltrúar lýstu þegar
við sendiráðsfulltrúa, að aðgerð
irnar hefðu verið gerðar án
Iþeirna vitumidlar, og að emigimin
meðlimur námismammaráðsins í
Stiokkihólimi hefði tekið þáitt í
þessu. Þá vair samþykkt að senda
menntamnálliaráðhierra bréf og
var aðalefni bréfsins spurndng
um það, hvenær menntamálaráð
ihiema hygðiist beita sér fyrir
þvi að niámBlán yrðu hæktouð,
þannig að þau nseðu yfir alla um
fnam fjiárfþörf námsfólks við fram
haldsnám og hvenær sú hækk-
un yrði kiomin til fullrar frtam-
kvæmdar. Lýsti námsmiannaráð
ið því síðan yfir, að meðlimir
þess mundu bíða við islenzka
sendiiráðið í Stokkhólmd næst
komandi lauigardag, (þ.e. í dag).
Þar sem svar barst fró
menntamálaráðherra í dag, þar
sem hann gerir grein fyrir sín-
um málum, ákvað námsmanna-
ráðið að svara bréfinu þar sem
það taldi sig ekki geta sætt sig
við svör ráðherra. Bréfið er
svöhljóðandi:
Til menntamálaráðherra ís-
lands, dr. Gylfa Þ. Gíslasonar.
„íslenzka námsmannaráðdð í
Stoklkhólmi þakkar vingjarnilegt
bréf menntaimálanáðiherra við
fyrirspurn okkar. í framhaldi af
þvi villjum viið benda á eftir-
fartamdiL Siambanid ísl. sitúdieruta
erlendis hefur borið fram til-
lögu um stighækkandi hækkun
námslána, þannig að þau þekji
að fullu fjárþörf langskólafóiks
að frádregnum tekjum af eigin
atvinmu. í tillögunni felst að
þessu marki eigi að vera náð
náttniSárdð 1OT4-75. Við iteljum
þetta vera kjarna mólisins. f
svari yðar talið sér um saman-
burð við námsaðstoð í nálægum
löndum og „eðlilegax" óskir
námsmanna. Að sjálfsögðu verð
ur að gera slíkan, samanburð lil
að geta ákveðið framfærslufcostn
að námsmanna í hverju landi.
Eðlilegar óskir námsmanna
hljóta að vera, að þeim verði
gert unnt að standa straum af
þessum framfærsluikostn aði með
vinnutekjum í leyfum og náms-
lánuim frá íslenzka rikdn.u. Við
teljum að ekki komi fr>am í svari
yðar skýr afstaða ofangreindrar
tillögu SÍNE, né heldur þeirrar
spurninigar sem varpað var fram
í bréfi okkar dagsettu 22. apríL
Við munum mæta við sendiráð
íslands í Stoklkhólmd laugardag-
inn 25. apríl og bíða þar í von
um skýraira svar. Að lofcum vilj
um við ítreka, að íslenzka náimis
mannaráðið í Stokkhóimi hefur
ekki hafi neinar þær aðgerðir
í frammi sem valdið hafa mei-
kvæðium blaðasfcrifum um fs-
land, né lýst yfir stuðningi við
slíkar aðgerðir.
Fyrir hönd námsmannaráðsins.
Hrafn Gunnlaugsson og
Stefán Glúmsson“.
Fulltrúi fór rnieð þieitta bréf í
dag til sendiherra fsLands í
Stofcfchóimi og bauðst hann til
að koma því skemmstu leið til
menntamálaráðherra, Hann
sagðd, að sendiráðið hefði feng-
ið fyrirmæli um það að taka
ökki á móti stórum hópum
stúdehta inn í sendiráðið heldur
einungis fulltrúum þeirra. Þá til
kynntu fuUtrúar honum einnig,
að námsmannaráðið mundi
leggja á það ríka áherzlu, að
fétlagsmenn þess kæmu fram af
■ prúðimennsku í mótmælaaðgerð-
uniuffn. á mionguffi. ÞökkiuðiU full-
trúar sendiherra síðain fyrir
gneiðivifcni hans í þessu máli og
létu báðir þá ósk í ljós að þessi
mál mættu leysast á sem far-
sælastan hátt.
Áhugamenn um náttúruvernd:
Friðun vatnasvæða
Mývatns og Laxár
MORGUNBLAÐINU hefur bor-
izt eftirfarandi fréttatilkynning
frá áhugamönnum um náttúru-
vernd á íslandi:
Menntamálanefnd neðri deildar
Alþingis hafa í dag verið af-
hentar undirskriftir á sjötta
hundrað sérfrseðinga og áhuga-
manna úr Reykjavík og nágrenni
og um níutíu frá Akureyri, með
svohljóðandi yfirskrift:
„Undirritaðir lýsa hér með yf-
ir stuðningi sínum við stefnu þá,
sem fram kemur í frumvarpi
því, er fyrir Alþingi liggur, um
náttúruvernd á vatnasvæði Mý-
vatns og Laxár, og vænta þess
jafnframt, að framvegis verði
tryggt, með líkum hætiti, að við
virkjanir, og aðrar meiriháttar
framkvæmdir í landinu sé í
tæka tíð gætt nauðsynlegra nátt
úruvemdarsj ónarmiða.“
Áhugamenn um náttúruvernd
á íslandi, f.h. undirskrifenda:
Amþór Garðarsson,
Jónas Jakobsson,
og Jón Baldur Sigurðsson.
kl. 10,30 í gærkveldi:
Á fundi, seirri, haldinn var í ís-
lenzka nómisttnannaróðinu í Stokk
hóimii >a0 kvöldli þelsB 2Æ. aipiníl, vair
feild tillaga um stuðningsyfirlýs
ingu við aðgerðir fulltrúa um að
dma'gia brétf ttíl Jólhiaininis HaifstJeiiinis
dómsmiálaraðherra til balka. Einn
ig samþykfcti fundurinn að lýsa
yfir óánægju með bréf það er
fulltrúar höfðu sent Gylfa Þ.
Gíslasyni þá um daginn og kom
fram í ræðum þeirra er að tillög
unni stóðú að þeir teldu bréfið
ekki túikað í anda fundarinis og
þentu sérstalklega á setninguna:
Námsm'annaráðið vill ítreka, að
íslenzka námsmannaráðið í Stokk
hólmi hefur ekki haft neinar þær
aðgerðir í frammi sem valdið
hafa neikvæðum blaðaskrifum,
né lýst yfir stuðningi við slíkar
aðgerðir.
Auk þess töldu þeir' bréfið í
alla staði mjög vægilegt. Aðal-
fullitaúl lýöití því þá yfir lað
hann liti á þetta sem óbeint van
trafust við sig og sagði af sér
starfi sínu ög lagði áherzlu á að
hann teldi að hér væri farið
rangt að málunuim, þar sem
hlamfri teldi iað nlámismieinin æltítU'
að standa með því sem fulltrúi
þelinna hiefðli gert ein ekkii aið aukia
á spennu út af orðalagi og rang
túlkun.
Þá var borin upp tillaga á þess
um fundi oig er hún svohljóðandi.
Vegna þeirra aðgerða sem nokkr
ir félagar SÍNE framlkvæmdu
við sendiráð íslands í Stokkhólmi
þann 24. þ.m. lýsir Félag ísl.
námsmanna i Stokkhóimi því yf
ir að það fordæmi þá sem tafca
fram fyrir hendur á SESTE eða
vinma á nofcfcurn hátt að splundr
un eða eyðingu félagsins í orði
eða verki. Undir þetta rituðu
Hans Kr. Guðmundsson, Áskell
Kerull, Sólveig Georgsdóttir,
Gwnnar Benediiktsson, Hrafn
Gunnlaugsson, Loftur Þorsteins-
son. Var tillaga þessi felld með
12 atkvæðum gegn 6. Er þessi
frétt er lesin stendur fundur enn
yfír.

íslandsskrif sænskra blaða:
NTB greinir frá við-
brögðunum á íslandi
Henný Hermannsdóttir
Tízku-
sýning á
Akranesi
KVENFÉLAG Aiknaimesg hieldur
tízfcuisýnliingu í Hótel Akriainiess
laMgairdiag'ittm 25. april kl. 4 og
kl. 0.30. Hieminy Henmiaininsdóttfir
ásamt Stiúlkum úir Modlelsamltök-
uinluim sýrua nýjasita tiizkuifaltiniað
uiradir stjónn llnú Unimar Arn-
gnimisdóttur.
Ágóðli aif sýndlntguffn þeissum
nenraur til átyrffctar öldriuðu fólki
á Aknaneisi.
EIN. staersta fréttastofa á
Norðurlöndum sendi í fyrra-
dag út skeyti til blaða á Nor®
urlöndum, þar sem lýst er
viðbrögðunum á Islandi vegna
frétta sænskra blaða af ástand
inu á íslandi í kjölfarið á
hernámi ellefu-menninganna
á ísl. sendiráðinu í Stokk-
hólmi. Er birtur ítarlegur
útdráttur í leiðara IVlorgun-
blaðsins sl. fimmtudag. Skeyt
ið fer hér á eftir:
„Frásagnir sænskra blaða
af aðdragandanum að her-
niámi íslenzkra stúdenta á
sendiráði heimalands síns í
Stokfchólmi á mánudag, hef-
ur vakið mikla athygili á ís-
landi.
Sérstaklega eru það um-
mæli „Aftonbladets“ um ís-
land, sem menn hafa bundið
sig við, og íslenzka dagblaðið
Morgunblaðið svarar þessum
ummæluim í leiðiara í dag und
ir fyrirsögninni „Klámhögg í
Svíþjóð". í sænskum blö'ðum
var því m.a. haldið fram, að
atvinnule'ys'i væri mdkdð á ís-
landi. Það er alrangt, — at-
vinmuleysi fyrirfinnst vart á
íslandi. Einnig þykja ummæl
in um afiabrest við ísland
einkennileg, þegar þess er
gætt, að aflinn hefur verið
einn hinn mesti i manna minn
um, segir blaðið.
Sœnsk blöð halda því enn-
fremur fram, að Atlantshafs
bandalagið ráði stefnu ísl-
enzkra stjórnmála og að fs-
lendimgar séu háðir Banda-
rikjamönnum. íslendingar
geta þvert á móti verið stolt-
ir af þeiirri utanríkisstefnu,
sem landið hefur fylgt frá
lýðveldisstofnun. En geta
sœnsik blöð sagt það sama um
utanríkisstefnu Svíþjóðar, t.
d. fyrir þremur áratugum?
spyr blaðið.
Monguniblaðið tekur fyrir
fuIOyrð ingarnar um aið stétta
mismunurinn á íslandi gerd
sérstakiega vart við sig á
sviði memntunar. Blaðið vísar
fullyrðingunni á bug, og seg-
ir, að allir viti, að í emgu
norrænu landi sé stéttamis-
munurdnm meiri en einmitlt í
Svíþjóð, þar sem aðailinn sé
enn við fullu lýði og hefur
forréttindi. fslendinigar eru
furðu lostnir yfir rógi
sænskra blaða, sérstaklega
„Aftion)bladets“ og við viljum
ráðleggja „Aftonbladet“ að
vanda frásagnir sínar af ís-
lenzkum máiefnum betur í
framtíðiinini."
STAKSTEINAR
Talsmaður
ellefu-
menninganna
Framferði ellefu-menninganna
í Stokkhólmi hefur bersýnilega
vakið mikla andúð meðal almenn
ings hér heima. Þó eru til ein-
staka menn, sem hafa tekið að
sér að mæla því athæfi bót að
ryðjast meS ofbeldi inn í íslenzkt
sendiráð, beita sendiráðsstarfs-
mann valdi, spilla eignum og
valda þjóð sinni hneisu á erlend
um vettvangi. Einn þeirra manna
og sá, sem hefur haft sig mest í
frammi fyrir hönd hinna ellefu,
er Magnús Kjartansson, ritstjóri
og alþingismaður. Sama dag og
þessi atburður gerðist tók hann
til máls utan dagskrár á Alþingi
og hafði þá undir höndum ítar-
legri upplýsingar um atburðinn
heldur en aðrir menn hér á landi,
nema þá kannski Æskulýðsfylk-
ingin. f þessum umræðum í þing
inu kom Magnús Kjartansson
ekki auga á neitt athugavert í
framkomu ellefumenninganna,
en tilkynnti þingmönnum hins
vegar, að þeir væru hinir seku
í þessu máli. Það var sem sé sök
alþingismanna á íslandi, að ell-
efu kommúnistar réðust inn í
sendiráð íslands í Stokkhólmi
vopnaðir rándýrum tækjum eíns
og kvikmyndavél og segulbands-
tæki. Enginn vafi leikur á því,
að hinn almenni borgari mnn
veita því sérstaka eftirtekt, hver
tekið hefur að sér að gerast mál-
svari og umbqfsmaður ellefu-
menninganna hér heima.
Foringjar, sem
brugðust
Hvað sem menn annars vilja
segja um hina gamalreyndu for-
ingja kommúnista á íslandi, þá
Einar Olgeirsson og Brynjólf
Bjarnason, er það engu að síður
staðreynd, að um nærfellt 40 ára
skeið tókst þeim að halda komm
únistahreyfingunni á íslandi sam
an, þrátt fyrir mismunandi skoð
anir innan hennar. Frá sjónar-
miði andstæðinga komnrúnisia er
þetta ekkert fagnaðarefni, en
kommúnistar hljóta að telja þetta
mikilsvert framlag hinna aldur-
hnignu leiðtoga til þess málstað
ar, sem þeir berjast fyrir. Bæði
Einar Olgeirsson og Brynjólfur
Bjarnason hafa nú dregið sig í
hlé og nýir menn tekið við.
Hvernig hefur þeim vegnað? Á
tveimur— þremur árum hafa þeir
gjörsamlega gloprað niður því,
sem þeir tóku við. Þeim hefur
ekki tekizt að halda kommúnista
flokknum saman. Hann hefur nú
orðið fyrir mesta áfalli í sögu
sinni, þ.e. að klofna opinberlega
í tvennt og jafnvel þrennt. Hverj
ir eru hinir nýju leiðtogar komm
únista, sem hafa staðið sig svo
illa í sínu starfi? 'Eins og málin
hafa þróast verður að telja, að
titlar skipti ekki máli í því efni,
heldur hverjir hafa raunverulega
komið fram á sjónarsviðið, sem
talsmenn og leiðtogax kommún
ista. Það eru fyrst og fremst
tveir menn, Lúffvík Jósepsson og
Magnús Kjartansson. Lúðvík Jó-
sepsson hefur allt frá landsfundi
kommúnista 1968 látið lítið á sér
bæra og aðallega starfað í kjör-
dæmi sínu og innan þingsins.
Hina raunverulegu forystu hefur
Magnús Kjartansson tekið.
En eftirmaður Einars Ol-
geirssonar hefur ekki komizt með
tærnar þar sem Einar hafði hæl-
ana. Það sem Einar byggði upp
er nú að hrynja til grunna, og í
rústunum stendur Magnús Kjart
ansson.