Morgunblaðið - 25.04.1970, Blaðsíða 10

10 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. APRÍL 11970
isauc cl—3ig i , „ „
s-iowAitr
EFTIR
GfSLA SIGURÐSSON
Burðarásar vikunnar voru Loren og
Lenín, Þórbergur og Svavar Gests. Og
Maðux og kona í ofanálag. ÞaS er víst
efcki ástæða til að kvarta. Ef fjóra
sæmilega dagskrárliði rekur á fjörur
vikunnar getur maður lifað í sátt við
sjónvarpið. Siuomun þætti einnig horfa
til fraTnfara, ef sjónvarpsdagar í viku
yrðu aðeinis fjórir. Einkum og sér í lagi
ef (það giæti Ihaft í íör með sér, að þá
yrði eftir einíhverju að slægjast. En
þróunin verður ugglaust á hinn veg-
inn hér einis og annars staðar; dagskrá-
in verður teygð yfir flieiri klukku-
stundir mieð ódýxu og léttvægu moði.
★
Sophia Loren er engirtn miðlungs-
kvemnaður. Það vissum við raunar áð-
ur, og dauður maður er það, sem ekki
hefur nokkra ánægju af að sjá þessa
ítölsku gyðju á kvikmyndatjaldi eða
sjónvarpsskenmi. Hvorki er hún hispurs-
meyja né kvenna smáfríðust; þvert á
móti sópar að henini líkt ag umdir breimná
eitthvert brot af þeim eldi, sem nýlega
vaikíti ugg í fæðinigarbæ hienmiar, Puozzi-
di. Þar er heitt ofan jarðar og heitt í
neðra, en börnin ganga berfætt í ryki
götunnar. Það gerði Sophia líka á sín-
itm yngri áruim, en hún var primsessan
í ævintýrinu; konan sem lagði undir sig
heiminm, fögur og mikilhæf leikkona,
diálítið hégómagjöm, afbrý'ðisöm og
með galla alira kvenna, einis og hinn
frægi leikstjóri, De Sioa, sagði.
★
I hugum flestra Islendinga er Maður
og kona Jóns Thoroddsens sígilt og. gott
verk. Við höfum lesið sögiu Jóns, séð
leikinn, sem þeir Emil Thoroddsen og
Indriðd Waage sömdu, í uppfærslu hjá
ungmennafélögum úti á landi eða at-
vinnufólki í Reyfcjavík. En aldrei fær
maður leið á þessu efni. Nú var leik-
ritið flutt nokkuð stytt í sjónvarpdnu, en
virtist þar fyrir njóta sín bærilega.
Sumir léku af sérstakri snilld; ástæða
er til að standa upp og taka ofam fyrir
Brynjólfi Jóhannessyni í hlutverki séra
Sigvalda og In-gu Þórðardóttur í hlut-
verki Staða-Gunnu. Hjálmar tuddi verð-
ur einnig sannfærandi í meðferð Valdi-
mars Helgasonar og Grfcniur meðhjálp-
ari hreint afbragð hjá Steindóri Hjör-
leifssyni. Aftur á móti virðist mér, að
þeir Kjartan Ragnarsson og Borgar
Garðarsson séu of mikil nútímabörn
til að Skynja hinn rétta anda leiksins
og þess vegna verða þeir Egill með-
hjálparasonur og H-alIvarður Hallsson
dálítið einis og hafrekin sprek á annar-
legri strönd.
★
Svavar Gests lofaði að láta ekki sjá
sig aftur í bili, en á þessum endaspretti
var Svavar fríSkur og skemmtilegur
einfl og hann er vanur og naut góðra
gesta. Hann dró upp úr pússi sínu hvert
stássmúmerið á fætur öðru, en nýstár-
legt var að heyra okkar ágætu einsöngv-
ara syn-gja saman í kvartett. Ómar
Ragnarssom bragzt aldrei ag Þuríð-ur
Sigurðardóttir verðskuldar að minmi
hyggju sénstakt hól.
★
Corder læknir var að vanda lágfreyð-
andi, en miyndin eftir. himni frægu sfcáld-
sögu Charlotte Bronte u-pr .Tane Eyre
hafði sitthvað til síns ágætis. Líf og
riítstörf Bron-tesyistra hef ég áður gert
að umtalisefni hér og læt það nægja.
Duimagnað og óhiugnanlegt andrúmsloft
er sameiginlegt með Jane Eyre og
myndáflofcfcnum Fýkur yfir hæðir.
Illt innræti imammiskepmunnar er þó ekki
eins kyrfilega útmálað í sögunni um
Jane; óhugnaðurinn birtist þar fremur
í himiu dularfulla.
★
Þórbergur hlýtur að teljast einn
geggjaðasti persómuieiki, sem fram
hefur komið í sjónvarpi hérlendis og
það var alveg klístrað hvað karlinm gat
verið Skfiimmtileigur, svo mo-tað séu tvö
dæmi úr nútíma íslenzku. Þeir sem eru
feimnir við háfleygar umræður um
bðkmenntir og stöðu rithöfundarins í
þjóðfélaginu, geta ðhræddir hluistað á
Þórberg. Það má nokkurn veginrn
treysta því, að talið beinist efcfci að
slíkum hlutuim. En galdrar, maður lif-
andi. Og draugar að sjálfsögðu. Ekki
vissu menn almenmt að Þórbergur iðk-
aði sön/g og leikliist, en Skrímslafræð-
imgur hennar Hátignar brá upp
skemmtilegri mynd af séra Árma á
Stóra-Hrauni, sem bann hefur áður gert
frægan. Magnús Bjamfreðsson komst
p rýðilega frá hluitverki spyrj-andams;
hinis vegar var það ekíki erfitt, því Þór-
bergur er góður sögumaður.
★
Vonandi tekur Þórbergur það ekki
illa upp, þó að ég spjalli dálítið u-m
Lenín næst á eftir. Vis-sulega var fróð-
legt að sjá lifandi myndir af þessum
fyrsta leiðtoga Sovétrí'kjamma, sem síð-
an hefur verið hafinn á stall sem hálf-
guð í trúlausu saimfélagi. Þessar mynd-
ir gáfu þær hugmyndir um Lenín, að
hiamin hefði vierið svipmikiill miaiður, sterk
ur persónu-leiki, Ijóngáfaður, en um-
fram allt slægvitur og kaldrifjaður.
Orð Mayakovskis um að hann hafi
verið „mannlega-s-tur allra manna“,
hljóma ekki sannfærandi. Á 100 ára af-
mæli Lem-íms, er minningu harns mjög á
lotft haldið í Sovétrífcjumuim.. „Hlýhiug-
ur þjóðar vorrar til Leníns er talkmarka-
la»uis“, segir Vazíhnov, ambassador Sov-
étrífcjanna á íslamdi. En hver er arfur
Lemins og hvert er ástamdið heima fyr-
ir, eftir liðlega hálfa öld frá því bylt-
in-gin var gerð? Stefnan, sem fólgin var
í alræði öreiganna, hefur reynzt eim
versta kúgun-arsteifna, sem saigam greinir
frá. Eftir öiE þessi ár er andl-egt frelsi
ekki til í föðurlándd Leníns. Og öreig-
arnir haf.a aldrei ráðið mimrnu. Meðan
fjármunum er sóað í hergögn handa
Aröbum, bíður hinn almenni, rússneski
borgari eftir því að eiignast bíl eða fbúð
eins og fólk í öðrum lömdum. Fyrir
-hálfri öld voru Rúissar í 21. sætii hvað
þjóðarframleiðslu snertir. Þeir eru þar
enn. Stefna Lenín-s er gjaldþrota, en
engu að síður er hanm einm áhrifamesti
maður heimsins á þessari ðld.
★
Samkvæmt almanakinu á sumarið nú
að vera byrjað, þótt þess sjáist ekki
alls staðar mikil merki á þessuim norð-
lægu breiddargráðum. Þó kemur fyrir
að þröstur synigi á trjágrein, ef lygnt
er og heiðrílkt í krim-gum sólarupprás-
ina. Þá veit maður að vorið er stað-
reynd, þótt svalt andi úr norðrinu. En
um leið missir sjónvarpið álhrifa-mátt
sin-n, enda kominn tímá til eftir langan
vetur að hyiggijia að afcursdmis liljuigirös-
um og nema fcvak fugla. Af þeim sök-
um verður ekki af frekari sjónvarps-
skrifum í bili. En vera má, að þráður-
inn verði að nýju upp tekinn, þegar aft-
ur haustar.
Utanríkisráðherrar Nordurlanda:
Meðmæltir öryggis-
málaráðstefnu Evrópu
Skipa norræna starfsnefnd um umhverfismál
Á FUNDI utanríkisráðherra
Norðurlanda, sem haldinn var
I Helsinki sl. þriðjudag og mið-
vikudag voru aðallega til um-
ræðu ráðstefna um öryggismál
Evrópu og um öryggisráð Sam-
einuðu þjóðanna. Einnig voru
rædd vandamál mannlegs um-
hverfis, sem eru mjög á döfinni.
Allir utanríkisráðherrar Norður-
landa sátu fundinn. Emii Jóns-
son sótti fundinn fyrir hönd ís-
lands og fer ráðherrann frá
Kaupmannahöfn til Rúmeníu í
opinbera heimsókn.
f fréttatilkynningu að fnnd-
inum loknum segir m.a. að ráð-
herrarnir telji að halda heri
áfram samræðum og undirbún-
ingp undir öryggismálaráðstefnu
Evrópu meðal þeirra, sem hlut
eiga að máli. Þá telja ráðherr-
amir að tillaga Finna um reglu
hundna fundi öryggisráðsins
stefni að því að gera ráðið fær-
ara um að halda uppi friði og
öryggi þjóða í milli og telja
tímabært að skiþa málum á þann
veg i sambandi við aldarfjórð-
ungsafmæli S.Þ. Varðandi vanda
mál mannlegs nmhverfis, lögðu
ráðherramir áherzlu á verka-
skiptingu og samræmdar aðgerð
Ir og komu sér saman um að
skipa starfsnefnd emhættis-
manna utanríkisráðuneytanna til
að fjalia um þetta efni. Frétta-
tilkynning utanríkisráðuneytis-
lns um fundinn fer hér á eftir:
UtanríkisTáðherrar Norður-
landa héldu vorfund sinn í Hels-
ingifors 21. og 22. apríl sl.
f umræðum um a-lþjóðamál
lögðu ráðlherrarnir áherzlu á
þýðingu þeirra tilrauna til sam
komiul-ags og umræðna, sem nú
fara framn í Evrópu til þess að af
létta spennu þjóða í milli. Þeir
endurtóku vilja sinn til að styðja
allar tilraunir til þess að koma
af stað raunhæfum samningaum
leitunum, einnig á breiðara
grumdvelli um öryggis- og sam-
starfsmál álfunnar. Leggja þeir
í þessu efni áherzlu á að draga
úr viðsjáim með auknu samstarfi
milli austur- og vesturhluta álf-
unnar á sviði viðskipta, ferða-
mála og menningar.
Ráðherrarnir voru á einu
máli um, að ráðstefna uim örygg
isroál Evrópu, sem hlutaðeigandi
riki tækju þátt í, gæti átt mifcinn
þátt í að leysa veigamikil vanda
mál. Er það hin mesta nauðsyn
að Ijúka undirbúningi undir slík
ar samningaumileitanir, og ber
að halda áfram saimræðum og
undirbúningi mieðal þeirra, sem
hlut eiga að máli. Ráðherrarnir
telja það mlklu máli skipta, að
öryggismálaráðstefnan, einkum
dagskrá hennar, verði vandlega
undirbúin á grundvelli almennr
ar samstöðu. Voru þeir sammála
uim, að nauðsyn bæri til að at-
huga nánar, á hvern hátt ákveð
in vandamál verði tékin til með
ferðar, eftir því sem fram líða
Ráðherrarnir ræddu einnig af
vopnunarmál. Kom þeim saman
um, að viðræður Bandaríkjanna
og Sovétríkj anna um takmörkun
eyðingarvopna hefðu meginþýð
ingu fyrir þróuin mála á sviði af
vopnunar og vígbúnaðareftirlits,
og jafnframt fyrir alþjóðamál í
heild sinni. Fagna ber því, að
samningurinn um bann við út-
breiðslu kjarnorkuvopna, sem
öll Norðurlönd hafa fullgilt, er
Utanríkisráðherrar Norðurlanda í Helsinki. Frá vinstri: John Lyng frá Noregi, Torstein Nilsson
frá Sviþjóð, Poui Hartling frá Danmörku, ú.hti Karjalainen frá Finnlandi og Emil Jónsson frá
íslandi.
nú genginn í gildi og telja æski-
stundir.
legt að afvopnunarumraéður í
Genf geti bráðlega leitt af sér
saimninga um bann við staðsetn
ingu gereyðingarvopna á hafs-
botni, en það væri spor í þá átt
að friða hafsbotninn, svo og um
bann við tilraunum með og fram
leiðislu og söfnun líffræðilegra
og efnafræðilegra vopna.
Ráðherrarnir lögðu álherzlu á,
að þróiun mála í suðaustuihluta
Asíu gæti hæglega orðið til þess
að vífcka ófriðansvæðið og sýndi
þá nauðsyn, er til þess ber að
semja um lausn þeirra deilna,
er þar eru uppi.
Þeir lýstu og áhyggjum sínum
af ástandinu fyrir botni Miðjferð
arhafs O'g töldu að lausn þeirra
deilna ætti að reyna á grundvelli
ályktunar öryggisráðsins 22. nóv
emiber 1967. Vona þeir, að samn
ingaumleitanir stórveldanna i
samrætmi við þá ályktun verði til
þess að saminn verði réttlátur
og varanlegur friður.
Að því er varðar síðustu álýkt
un öryggisráðsins um Rhodesíu,
lögðu ráðherrarnir áherzlu á, að
nauðsyn ber til þess, að allar
þjóðir fari eftir ákvörðun ráðs-
ins um bindandi reflsiaðgerðir.
Þeir telja mikilvægt, að öryggis
ráðið haldi áfram að ræða það
ástand, sam skiapazt hefur af
stjórn Suðlur-Afrlku á Namibíu
(Suðvestur-Afríkiu), sem er brot
á ákvörðun Sameinuðu þjóðanna.
Ráðherrarnir telja að tillaga
Fiinna um reglubundna fundi ör-
yggisráðsins í samræmi við 28.
gr., 2. mgr., í stofnskrá Samein
uðu þjóðanna, stefni að því að
gera ráðið færara uim að halda
uppi friði og öryggi þjóða í milli.
Telja þeir tfcnabært að skipa mál
um á þann veg í sambandi við
aldarfjórðunigsafmæli S.Þ.
Ráðherrarnir fagina því, að
vandamál mannlegs umhverfis
vekja æ meiri athygli, einnig
innan alþjóðamála, og eru nú til
afhuguinar í mörgum alþjóðasam
Framhald á bls. 23