Morgunblaðið - 20.12.1970, Blaðsíða 2

2
MORG-UWBLAÐIÐ, SUNKUDAG-UR 20. DESEMBiER 1970

V
*
ar á sama tima og allur tilkostnaður eykst.
Bandarísk flugfélög
í miklum vanda
— áætlað tap þeirra getur numið 250 millj.
dollara á þessu ári — ekki nógu margir
farþegar á meðan tilkostnaður
New York í desember
— Obsexwer
FLUGFÉLÖG, sem annast
innanlandsflug í Banda-
ríkjunum, eiga nú við
mikla örðt gleika að etja,
öll 20 talsins. I fyrsta sinn
í sögu þeirra, sem mjög
hefur markazt af sam-
keppni, blasir nú við þeim
gífurlegt fjárhagslegt
rekstrartap á þessu ári, og
mjög litlar vonir standa
til þess að vert.lega bætist
úr á næsta ári.
Áætla rekstrartap fluigfél-
aganina fyrtr árið 1970 nem-ur
frá 100 miiHjónium upp i 250
mffljónir doMara. Saímtails
hafa félögin sagt 7.000 írtairfs-
möninuir upp á árinu. Pan
American eiitit sagöi 2.500
manns upp störfuim oig Trans
World Airliines (TWA), sem
srtiendiur andspænds enn viöa-
meiri vandamálium, er tailiö
HVERFASAMTÖK Sjálfstæð
ismanna f Langholts-, Voga-
og Heimahverfi hafa gefið út
annaó tölublað af hverfa-
biaði, sem nefnist „Langholt-
Vogar-Heimar“ og er ábyrgð-
armaður þess Stefán Skarp-
héðinsson. Er blaði þessu
dreift í hverfunum. Að þessu
sinni er blaðið helgað æsku-
lýðsmálum með upplýsingum
urn framkvæmdir, sem varða
uppeldis-, mennta- og æsku-
lýðsstarfsemi.
Gunnar Helgason, formaður
Hverfasamtakanna, ritar ávarps
orð og segir þar m.a.: „Það er
ásetningur hverfisstjómar að
halda þessari blaðaútgáfu áfram
öðru hvoru og taka þá til með-
ferðar eins og hafið er, ákveðna
málaflokka með upplýsingum og
átoendingum, sem sérstaklega
snerta hverfin og íbúa þeirra.
Síðar meir er hugsanlegt, að
þetta blað yrði það öflugt og
stórt, að mögulegt væri að taka
þar upp fjölbreyttara efnisval
svo að það gæti orðið vettvang-
tir skoðanaskipta og hugmynda,
sém hverfisbúar vildu koma á
'framfæri."
Af efni blaðsins má nefna
miumiu tapa 50 milljónum doll-
aira á árimi 1970 — og þair
við bætiisit 500 miJjjón dolilara
skuldabaggi. Undted AirldTiyes,
stærsta immamlandisfliuigfélag
Bamdairíkjamma, er talnð
muniu il'júka árimiu með 40
milljón dolðara tapi.
Tiil þetss að draga úr úitgjöild
uim hafa flugféiögin neytit ým-
issa ráða, aJllit fxá því að
leggja ndðiuir ým’Sair fliugleiöir,
til srmámiála á borð- vdð aið
hætta að direifa dagblöðum
ókeypis í fliuigvélium (Americ-
am Airiiimes hefur gert það),
og hæthu að laggja tiíl óikeypds
hmetur með diryklkjium (Umdit-
ed AimMmes). Bæði Amerieam
og Uniiited hatfa hætt að sýna
kvikmyndir í fiugvéliuim sín-
uim að morgiumiliaigd.
Á saima tírna og ffliuigfélögim
grípa tíid spamaðaraðgerða af
þessiu tagi, sem þau vona að
farþegair to-kn ekki e.ftdr, eiga
þau ruú í harðari samkeppmí
um að bjóða ýmiisilegt tid þess
að iaiða farþega hvert frá
Kápusíða hverfablaðsins.
upplýsdngar um aðstöðu til
íþróttaiðkana í hverfunum. Þá
er grein um skóla í Norðaustur-
borg og Sverrir Jónsson skrifar
um „ungt fólk í Langholts-,
Voga- og Heimahverfi," en þar
hafa nýverið verið stofnuð Sam-
tök ungs Sjálfstæðisfólks og
hafa þau farið myndariega af
stað. Elín Pálmadóttir, blaða-
maður og varaborgarfulltrúi,
skrifar viðtal við Helga Þorláks-
soh, skólastjóra Vogaskóla.
eykst
öðru en nokkiru simmi fyrr.
Filugi® hefur ávalllit verið sá
þáttjur samigömigumaáíla í
Bamdarikjiiirjum, sem tekju-
lægra fólik heíur nýtit sér tii
lamigma ferðadaiga. Fjötekyldu-
flargjöld fliuigfélaganma hafa
laðað að miilkdmm fjölda miilli-
stéttiarfól'ks, sem ferðazt hef-
uir í leyfum sdnium viðair um
Bamdariikiim em það gæti
nokkru simmii gert í bHium sím-
um, og að því er tekur tdl
kaupsýsliumiamma, heÆur þotu-
hraiðimm gent þeim kleiift að
fljúga 1600 km. leiiið tdd vdð-
skiptaifumdar, og siðam aftur
heiim sama kvöldið.
Enida þótt fliuigvélakositur
himma ýmsu biamdarisku fliug-
félaiga sé áþekkur og fargjöld
sömudedöiis, og þaiu flljúigi midQi
sömu fliuigvailla, þá koma tdl
greima ýmiiis þægimdi fyrir far-
þegama, svo sem flugáætlam-
ir og ýmíiisdJegt ammaö, sem
veitir bamdarískum viðskipta-
mömmium flliuigfélagamma meira
sviigrúm og mesita úrvad, sem
hugsazt getiur í hedmá hér. 1
gamila daga, er jámnbrautimar
réðu rikjum, höfðu jám-
brauitaféliögim yfirdieáitt eimlka-
réftit á þeim ledðum, sem þau
fóru. Nú getur miaður, siem
hyggst faira mrM tveggja
bamidairískra borga, byggt
ákvörðum síma á vafld flluig-
félags á þvi, hvað hamm vifld
fá í hádegismat eða hvaða
kvikmynd hamm vii'l sjá á leið-
immii.
Á himmd 3.000 mílma löngu
fiuigle.ið m'ffi Atflemitsihafs- og
Kyrrahafss'trainda Bamdairíkj-
arnma, getur reymzt erfiifct að
velja á rniiffi TWA, setn býð-
ur upp á þrjiár máflttiðiir í
vemjulegu ferðamammarýmd
og flimm á fyrsta fairrýmd,
eða Pan Americam, sem býð-
ur upp á miilkið úrvad rétta
fyrir sælkera. Farþegi, sem
liætur sér maifcimm í llótifcu rúmí
lliiggja, kamm að taka ákvörð-
um síma á þeim g'rumdveflfld, að
TWA býðu- upp á 8 miismum-
amdi teguindir tónfflteifcar í
„sfcereo" og tvær kviikmyndix,
eða að Pan Amerieam hefur
9 ,,steneo“-tegundir og sýnir
ei'na kviikmynd, en hama alveg
nýj'a. Fluigféflag kamm að ediga
það á hæfcbu að mdsisa atf hugs
amilegum flarþega vegma þess,
aið hamm er búimn að sj'á kvdk-
mynd, sem það býður uipp á
á fflufgleiðimmá.
Þá má meflna hvatnn'migarorð
TWA um skjófcari. fiaramgurs-
atfgreiðslu,. sem slkv. auiglýs-
iinguim byggi'st á því, að „þeg-
ar þér iliemdið fcummiið þéf að
lnomast að raum um, að ioks-
ims bíður faramgufrimm eftir
„Langholt -
Vogar - Heimar“
Hverfablað Sjálfstæðismanna
yður!“ Pam Amierieam auigdýs-
ir hints vegtar efcki sikjóbari
faramigursafgreiiðsliu, em hedd-
ur því fram, að það sé eima
flliugféiiaigið, sem bjóði sérstak-
ar geymisfliur fyrir faramgur
farþega, sem koma edgl í veg
fyrir „hmjaisk, sikieimimdir og
þess háttiar". Þér gredðdð pen-
imigaina, og ýðar er síðan að
velja hvort þér vdilljiið Chopdm
og 'kjúklflmg í vímisósu og kom-
aist í hveffi á ákvörðiuinairsitiað,
eða homfa á Diirk Bogiarde yf-
ir mauifcaisteiikánmá og komasit á
fleiðamemda með óbeyglaða
ferðafcösiku.
A hiimmd fjödlfönmu fllugledð
miUIM New Yorik og Mdiaimá á
Flórdda eru miaitseðidismádim
enm fllókmairi. 1 áþekkum flug-
vélum, sem flljúga á áþelkkum
tím/mm miiHilii þesisama sifcaða, er
hægt að velja á miiflflfl humars
í hádegiteverð (Ejaisterm Airilim-
es), steiikur, sem „sifceiikt er um
borð í fl'ugvéfllimmd, ekki á
jöröu nliðri“ (Nortih Eaisterm)
og stórbnotiinis Suðurrikja-
miálisverðar, sem ©kki er hægt
að þýða mafndð á (hjá Natiom-
ad).
Maitseðiiaisamkeppmiim er, ef
ei/fcthvað er, flaJMdm í sikuiggamm
fyrir bairdaigamum um sæta-
rýmii. Efltiir því, sem fllugvél-
armar ha'fla um árim orðið
sfcærrd og hraðfllieygari, þedm
mun þremgra hetfur verið í
þeim. 1 þvd skyini að liaða að
flarþega haifa nú sum fflug-
flélagamma gripdð tiifl. þess ráðs
að ri'fa úr véfliumium sæfcim, sem
gerðu flluigdð svo arðvæmlegt
eiitit siimm; þess í sifcað er mú
böðið upp á medra plláss fyr-
ir fæfcuma í fyrsta sámm. Önm-
ur hatfa breytt immrétrtdmgum
flliuigvéla simma þammdg, að í al-
menma flarþegarýmimu er
hægt að leggja mdður mdðsæt-
ið í þrdiggja sæta röð, þammiig
að farþegaT getli látdð arma
sina hvila á því og ferðazt
lí'kt og á fýrsta flarrýmii — að
þvd 'táíllskiflriu að ffliuigvéldm sé
ekki Æuillsefcim.
Staðreyndim er sú varðandi
ýmisar immamflaíndstfflúgliedðdr í
Bamdarikjumum, að ffliuigvél-
arnar eru yfirieitt háiliftómar.
Þetrta stafar oft atf of mdkillflli
samikeppni mállli flliugfélag-
amma, sem keppa á þessum
leiðuim, og áiramigurdmm verður
sá, að ekkert samræimd verð-
ur lemgur miillMi ferðaáætlama
eimeitiaikra féfl'aga. Sem dæmi
um þetrta má mefna fllu'gleið-
ina mdflllS Philadelphia og San
Famcdisco, em hún er aðedms
mieðaJlfjöfl'farim ledð. Þrátt fyr-
ir það haflda þrjú stór Æliug-
félög uppi áætllumarfliuigi, og
flluigvéliar þéirra ie-ggja aililar
atf stað á svipuðuim tíma, en
farþegaifjöidimm hverju simmd
mymdi lcomast í edma vél og
jafnvel efclri fyllla hama.
Þá gjaílda fiugfélögim þess
eimmdg, að þau hafa fjárfest
of mdkflð, ráðizit í of máiklar
flrarmlcvæmdir; afltlit grumdvafll-
að á þeimri fiorspá, að loÆt-
ffluitmimigar myndu au'kast um
15%; á ári svo sem var á
hverju áni sl. ánartugs. Þessi
spá liefúr neynzt rönig á sama
fcima og fiuigféliögim hafa
spennt fjárhaigsboga sitnm tiil
hims itraista, og jafmvel vel
það, vegna pamrtama og lcaupa
á Boeimig 747 og ammaira risa-
þorta. Nú stamda máldn þammdig,
að ekkti eiru fyrir flrendi mægi-
lega margir fairþegar tiill þess
að fylfla þessar vélar og á
sama tóma hefur fcifllkosrtnaður
flluigfélagammma vegna ýmdssa
reksrtrarililða, svo sem iaiuma,
eMsmeyrtis og maitvæia, aufcizit
gíflurletgia.
Við aflfflt þetta bærtiist himm al-
memmd samdráfctiur, sem orðið
hefur í eflniaihagsillíifi Ðamda-
riikjamma, sem meyfct hefur
fyrimtæM til þess að sfloema
mj ög niiður ferðapemiimiga
kau'psýsliumamma og f jöfljsfcyld-
ur tdl þess að hætrta við flyrdr-
huigað suimariieyfli um sdmm.
Band'aríska FlUigráðið (CAB),
sem ræður verðd þvi, sam
fflúigfélög mega setja upp fyr-
ir farseðla, samþykkfci mýiega
að leyfa hækfcum á fargjöfld-
um á fyrsrta fairrýmd og viss-
utn tegundum yemjulegra.far-
gjalda. Þetta var þriðja Æar-
gjaldahækkumim á árimu 1970,
og húm diuigar <kki tíil þess
að mæfca hallla flugfélagamma.
Ef þessd kreppa heldur áfram
kamm svo að fara, að sum
fiuigfélagamina i Ba.n<larikjum-
um mumd fara sömu ledð og
svo mörg j á rnbrau'ta f yrd r-
fcæki —■ á hausirm.
Kirkju-
kvöld
á Húsavík
Húsavík, 6. des. 1970.
SÓKNARNEFND Húsavíkur
kirkju hefur undanfarin ár geng
izt fyrir kirkjukvöldum í Húsa-
víknrkirkju síðasta sunnudaginn
í nóvember og var svo þetta árið.
Ávarp flutti formaður sóknar-
nefndar Ingvar Þórarinsson, en
aðalræðumenn voru séra Bolli
Gústafsson, prestur, Laufási,
sem nefna mætti Kirkjan og þjóð
in og Guðmundur G. Hagalín,
rithöfundur, talaði um þátt
kirkjunnar 1 ís'lenzkri menningu
og bókmenntum. Jón H. Þorbergs
son, bóndi, Laxamýri, flutti er-
indi um bænina. Reynir Jónas-
son, kirkjuorgánisti og Jaroslav
Lauda léku einleik og kirkjukór
Húsavikur söng. Athöfninni
lauk svo með ávarpi og bæn, er
prófasturinn séra Sigurður Guð
mundsson, flutti.
Fréttaritari.
Jón Tómasson.
Jón Tómasson, fyrrum
skipstjóri, látinn -
JÓN Tómasson, fyrrum skip-
stjóri og íþróttagarpur, er látinn.
Hann fæddist í Reykjavík 12.
april árið 1889, og stundaði sjó-
mennsku fram á efri ár. Hann
lauk prófi úr Stýrimannaskólan-
um árið 1912 og var eftir það
stýrimaður og skipstjóri á togur-
um og límu/veiðuruim. Um fiirum-
tuigt fór fliann til sfcanfa í laihdi, og
var þá m.a. framkvæmdastjóri
togaraútgerðarfyrirtækis. Á gam
als aldri hélt hann til Svíþjóðar,
og kynnti sér þar skósmíðar fyrir
fatlaða. Jón var mikill iþrótta-
garpur á yngri árum sínum;
stundaði grísk-rómverska glimu,
sund og lyftingar.
4