Morgunblaðið - 19.02.1971, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 19. FEBRÚAR 1971
Nokkrir íslenzku íulltrúanna á þingi Norðurlandaráðs í Kaupmannahöfn sjást hér skoða Þing-
vallamálverkið eftir Jóhannes S. Kjarval, sem áður hefur verið sagt frá hér í blaðinu. Erfingjar
rithöfundarins Thomas Olesen Lökkens hafa boðið Alþingi það til sölu fyrir 20 þúsund danskra
króna. Frá vinstri eru: Sigurður Bjarnason, sendiherra; alþingismennimir Eysteinn Jónsson og Sig-
urður Ingimundarson, Friðjón Signrðsson, skrifstofustjóri Alþingis, og Jón Skaftason, alþm. —
Mikill ís á siglinga-
leiðum nyrðra
Varðskip aðstoðaði 3 skip í gær
VARÐSKIP Landhelgisgæzlunn-
ar aðstoðaði í gærdag Litlafell
og Stapafell \ið að komast í gegn
um ísinn frá Straumnesi fyrir
Horn, og fór síðar til að aðstoða
Heklu, sem var í ís á Skagafirði.
Landhelgisgæzluflugrvélin fór síð
an í ískönnunarflug seinni part-
inn í gær.
Sú könnun leiddi í ljós, að ís-
jaðarinn er 30 sjómílur undan
Kögri og 33 sjóm. undan Horni.
Isinn sem hefur losnað frá meg
inísnum undanfarna daga og rek
ið að iamdi, er miú á siiglimiga-
leiðum frá Bjargtöngum að Mán-
áreyjumi. Þá er ís 7-9/10 aðþétt-
leika — á 4-9 sjómílna breiðu
belti við ströndina frá Kögri að
Grímsey i Húnaflóa. Á siglimga-
leiðum frá Bjargtöngum að
Barða eru dreifðir jakar.
Á siglingaleið frá Barða að
Kögri er ísimn 1-3/10 að þétt-
leika, en þá þéttist ísrekið og
um 6—8 sjóm. undan Hælavík-
urbjargi og Horni er ís 4-6/10
að þéttleika.
Á utanverðum Húnaflóa, und
an Skaga og á Skagafirði að
Flatey, er ís 1-3/10 að þétt-
leika, þó er ísbelti 7-9/10 að
þéttleika, um 8 sjóm. breytt,
landfast við Skaga.
Eyjafjörður er íslaus nema
nokkrar spangir í mynni fjarð-
arins, einnig er Skjálfandaflói
íslaus að mestu.
ísinn sem kannaður var í dag,
er þykkur eins árs ís, þykktin
meir en 120 cm.
Veður til ískönnunar var gott
á vestam verðu svæðiniu, em aiust-
ur við Húniaftóa vair smjókomia.
Menningarsáttmálinn
hvalreki fyrir ísland
— segir Eysteinn Jónsson, formaður
menningarmálanefndar Norðurlandaráðs
500 millj. kr. varið til menningarsamstarfs
Skoða
Þingvalla-
málverk
í Kaupmanna-
höfn
Kaupmannahöfn, 18. febr.
ALÞINGI hefur verið boðið til
kaups málverk frá Þingvöllum,
sem Jóhannes Kjarval listmál-
ari m,álaði árið 1931. Það eru
afkomendur danska rithöfund-
arins Thomas Olesen Lökkens,
sem hafa boðið Alþingi mynd-
HREINDÝRUM fjölgaði hér
hægt en vaxandi, um 5—12%
árlega, á tímabilinu 1965 til
1969, en mikil fækkun, um 35%,
átti sér stað 1969 til 1970. Með
samanburði við sjáanleg áhrif
veiðanna 1968 virðist ósennilegt,
að þessi fækkun stafi eingöngu
af ofveiði. Þetta kemur m.a.
fram í grein, sem þeir Ingvi
Þorsteinsson, Amþór Garðars-
son, Gunnar Ólafsson og Gylfi
M. Guðbergsson skrifa í Nátt-
úrufraeðinginn um íslenzku
hreindýrin og sumarlönd þeirra.
Samkvæmt talningu voru ár-
Ið 1965, 1805 fullorðin dýr og
473 k£Ifar, 1966 voru fullorðnu
dýriu 1896 og kálfarnir 494,
Kona slasast
á Skúlagötu
KONA handleggsbrotnaði, er
hún skall á bíl á Skúlagötu í gær-
dag.
Slysið varð með þeim hætti,
að bil var ekið eftir Skúlagötunni
till auiSturs, er ökuimiaður hans
sá konu á ákbrautinni á móts
við verzlun J. Þorláksson & Norð
mann. Taldi hann sig hafa sveiigt
Æraimhjá konunni, og ók áfram
að Borgartúni 21, þar sem hann
staðnæimdist. Þá kom til hans
maður, er ök hvítri Moskwich-
fótksbíl, með koniuna og skýrði
honiuim frá því, að konan hefði
Skollið á bí'linn. Ranmsóknarlög-
reglan þarf að ná tali af öku-
manrni Moskwiteh-bifreiðarinnar,
því að bæði konan og hinn öku-
maðurinn gleymdiu að taka niður
naifn hans eða númer á bílnum,
ag er hann því beðinn að setja
sig í samband við rannsóknarlög-
regiuna hið fyrsta.
ina. Síðari kona Lökkens var
íslenzk.
Sigurður Bjarnason, sendi-
herra Íslands í Kaupmannahöfn,
hefur komið málverkinu fyrir í
sendiráðinu í því skyni, að ís-
lenzku ráðherramir, þingmenn-
irnir og skrifstofustjóri Al-
þingis, sem sátu 19. þing Norð-
urlandaráðs, gætu skoðað mál-
verkið. Hafa þeir flestir þegar
gert það.
Málverkið er boðið á 20.000
danskar kr., eða um það bil
270.000 ísl. kr., en að sögn
sendiherrans meta danskir lista-
verkasalar málverkið á um
40.000 danskar kr.
Ákvörðun hefur ekki enn ver-
ið tekin um það, hvort Alþingi
kaupi málverkið, en þess má
geta, að Alþingi á nú ekkert
málverk frá Þingvöllum.
1967 voru fullorðnu dýrin 2021
og 534 kálfar, 1968 hafði full-
orðnu dýrunum fjölgað í 2245
og 596 kálfa, árið 1969 í 2508
og 765 kálfa, en 1970 hefur full-
orðnu dýnmum fækkað í 2117
og kálfunum í 489.
Hreindýrastofninn 1969 tald-
ist vera um 2500 fullorðin dýr
og 700 kálfar með fóðurþönf
4000—4500 fullorðins fjár, segir
í greininni. Til þess að fram-
fleyta þessum fjölda tímabilið
maí—október þarf um 10.000
hektara af því gróðurlendi, sem
er á hálendi Austurlands. Hins
vegar getur sauðfé nýtt nokkuð
af sama beitarlandi vegna þess
hve ólíkt plöntuval þess og
hreindýra er, og kjörgróðurlend
in eru ekki hin sömu.
Miðað við hreindýrafjöldann
1969 mætti auka fjárbeit á
hreindýraslóðum án hættu á
rýrnandi gróðri og afurðum bú-
fjárins. Hins vegar virðst ekki
ástæða til að fjölga hreindýrun
um umfram 2500 dýr, nema í
þeim tilgangi að hafa af þeim
meiri not en verið hefur hingað
til. í þeim efnum má læra af
reynslu annarra þjóða.
F'áar dýrategundir eru jafn
vel til þess fallnar að nýta há-
lendisgróður og hreindýr. Rann
sóknir hafa hins vegar leitt í
ijós, að nær helmingur af beiti
löndum landsins eru ofbeitt, en
önnur eru fullnýtt og þola ekki
meiri beit. Aðeing á hálendi
Austurlands og í þeim héruðum
Vestfjarða, sem lagzt hafa í
eyði, er gróður aflögu umfram
það, sem núverandi bústofn
þarfnast. Hins vegar er að lík-
indum of snjóþungt á Vestfjörð
um fyrir hreindýrin, og eiga
þau því ekki margra kosta völ
am beitilönd utan Austurlands.
Kaupaniamniahöfn, 18. febr.
Frá Bimi Jóhan.nssyni.
AÐALVIÐBURÐUR 19. þings
Norðurlandaráðs er samþykkt
Menningarsáttmála Norður-
landa, sem ráðgert er, að taki
gildi um næstu áramót. Menn
ingarsáttmálinn nær yfir allt
menningarsamstarf landanna
og er ráðgert að verja um 500
millj. ísl. kr. til þessara mála
á ári og mun Norðurlandaráð
hafa möguleika á að auka
fjárveitingar eftir þörfum.
Formaður Memniniganmiála-
nefndar No rðuHand aráð3 er
Eyisteiinm Jónisson og hefur
Morguniblaðið leiitað uimisagn-
air hams um þenman merka
áfanga í niorraenu samsfcairfi.
Eysteimm saigði:
— Allir eru saimmála um,
að aðalviðburður Norður-
landaráðsþimgsimis hafi verið
aamþykkt miemmiimigair®átltimiáil-
ans. Með boruuim er farið imn
á nýjar brautiir og komið á
fót nýrri sfcofmum, sem fflkja
má viið ráðum'eyti. Á stoifnium-
in að hatfa með íhönidum fram-
kvæmdiir menmimigamsaimislkipta
Norðurlamdaþjóðamma. Stofn-
umin verður undiir yfinstjóm
ráðherra niefmidarimmar, sem
endamlega var ákveðin á þessu
þirngL
MENNINGARMÁLA FJÁR-
LÖG
— í sáttrnáílamuím felist sú
nýjuing, að tekin verða upp
meminingairtfjérlög sem ég von-
ast til, að verði til þess að
menmingarsamjstarfið verði
rauinihaefara og heil'steyptama
en verið hetfur. Nú verðia
menn að gera upp hug siinm
um það, sem þeir vilj'a, að
samieigiin/iegu fjármagni verði
varið t£.
— Við, sem sitjum í memm-
ingarmáiiamefndinmi, höifum
lagt á það áherzlu, að Norður
lamdaráð fjaffli um menminig-
arf j ártögin, svo að tenigsl máðs
imig <yg rákisstjórmia Norður-
ianda verði sem nániuist. —
MenintamálaráðherraTmir sátu
fundi nefndariinnar hér í
Kaupmianmiahöfm og félllust
þeir á þessa afstöðu miefndar-
innar. Þetta verður til þess að
styrkja mjög samstairfið milllli
ráðsins, ríkiisstjóimamma oig
embættiismammamiriia.
— Undir mennimigarsáttmál
Eysteinn Jónsson.
amm falla t. d. ramrusákimar-
störf, kenmiSLuimál á öHLum
stigum, bókmemntir, liistir,
víisimdi o. s. frv. Ég geri mér
vonir um, að sameigimileg
verkefni Norðurlamdaþjóða t.
d, á sviði rannsóknaimála,
miumi spara stórfé, en við ís-
fliemidiingar t. d. eigum í milkl-
um erfiðleiikuim á því sviði
vegnia milkills kostnaðar.
— Mitt áliit er það, að við
fslemdingar getum haifit stór-
kostlegam hag aif mennimigar-
sáttmiálainium, ef við færum
ökkur möguieilkana í myt og
erum valkandi fyrir því, sem
við getuim fengið fraimigengt.
ÞÝÐINGARSTOFNUNIN
Aðspurðuir um, hvað haifi
þókazt í áttina með stuðming
við þýðingar á rcorrænum
bókmamntuim, sagði Eysteinm
Jónssom:
— Það var samþykfct yfir-
lýsing um, að Norðurlamdiaráð
'telj i mauðsynlegt að stuðla
að þýðiingum niorrænma bók-
miemimta, séstalklega íslonzfcra
bðfcmamnita, færeyskra og
finmiskra. Ráðið lagði fyrir rik
isstjómirmiar að gaimga frá til-
flögu um, hvermig heppiHeg-
aist yrði að hrinda málimu í
fratmikvæmd. Þetta er fymsta
skrefið, em það er áríðamdi, aið
Rithöfumdasamband Ísíl'amds,
sem á hiugmymdima, fylgist vel
með þróum, mtáisins og ýti á
etftir þvi, að rikiisstjómiimar
hrindi málimu í framflcvæimd
sem fyrst. Him nýja memnimig-
armálaSkrifsfcofa, sem ég
mefimdi, mun vajfaJLaust- gefca
greiitt fyrir framkvæmdinmi.
STYRKIR TIL BLAÐANNA
Um önmiuir athyglisverð
memmimigarmál, sem Norður-
landaráð gerði samfþyfcktir
um, sagði Eysteinm Jónsson:
— Ástæða er til að rnetfna,
að ráðið samþyflcfctL að slbora
á ríkisstjómimar að veita 10
styrfci árlega til blaðamamma
1 hverju Norðurlaindamma,
færri þó af ísllands hálflu til
þess að þeir geti ferðast til
ammiarra Norðuirfljanda til þess
að kymnia sér viðhorf til máflia
í þeirn og Skýra ialmemmimgi
frá niðurstöðum símium, en
skortur er á nægum upplýs-
imguim mllli lamdiamina um það,
sem er að gera/st hverju sirnrni.
— Mörg önmiur mál voru
tefcim fyrir, en minmast miá á,
að meminingairmálamafndim
hefiur ákveðið að gamgast fyr-
ir ráðstefinu um isjónvarpsmál
á Norðurlöndum í september-
mániuði n. k. Mikiffll áhugi er I
á samstarfi fllamdanma á sviði
sjónvarpsmála oig vomiast ég
till, að eftir ráðstefmunia verði
unnJt að móta norræna stefnu
á því sviði.
STUÐNINGUR VIÐ FLEIRI
LISTGREINAR
— Ráðið samþýfckti ályfct-
um um aiukimm stu'ðnimig við að
setja upp myndliistarsýmimig-
ar, sem gamigi á mifflli fflaind-
anmia í kynmimgarskyn i og enn
fremur að autoa stuðnimig við
ferðafflög leikfilokka tiH. þess
að flooma leiklistimni á flram-
færL Þetta var saimþytokt af
því tilefmi, að lagðar hafa ver
ið fram tiillögur um að veita
verðlaum í fyrmiefndum liist-
greiinium, em það þótti efcki
tiltæfcilegt vegnia þeiss, hversu
erfitt það yrði í fnaimfcvæmd
að ákveða hver slfk verðfflaium
Skyldi hlljóta hverju sinmi.
500 MLLJ. TIL MENN-
INGARMÁLA
— Ráðgert er að varja 500
mJlfflj. kr. (42 mililj. diamstora
kr.) til þesg að byrja með titt
framlkvæmdar memminigairsátt-
málanium, en það er talsverð
Framhald á bls. 19.
Hreindýrunum
snarfækkaði