Morgunblaðið - 06.03.1971, Blaðsíða 8

g MORGUNSLAÖIÐ, LAUGARBAGCTR 8 MARZ 1W1

EFTIK
GÍSLA SIGURÐSSON
fslenzkur ppófessor, scm starfar í
Bandaríkjumun, hefur íengið styrk til
að kaima átirif sjórrviarps á afbrota-
timeigð ungli'nga á íslarwii. Rannsóknin
er þegar hafiin og verður hún fram-
fcvæmd á þessu ári. Að svo kommi máli
er út í bláiriin að fullyrða nokkmrn gkap-
aðian Mut um áhrirf sjónvarpsins á af-
sufb rotah neigð. GnunserrHljr hljóta að
Vtou að vakna, þegar sagt er frá þvi í
Éréttum, að ungir drengir ræni pening-
um oig beiti hnlfuim til að fá viilja sin-
(ira framgengt. En þegar hlöðum er flett
frá liðnum áratugum, verður ekki séð,
»ð umglingaafbrot séu neinskonar ný-
lázSouifyrirbriigði. Nú tíðkast mjög, að
a3fllákonar miðaldra spekingar, sem
löngu eru hættir að ski.lja æsikuna, setjl
upp áhyiggjusrvip og ræði svoködluð
unglingavandaimál, líkt og aildrei hafi
verið til baldnir strákar. brátt fyrir
sjónvarpið ætla ég fátt sem bendir Ul,
að æskan í dag sé spiWtari eða lakari
en áður, nema siður sé.
★
Eftir Kristrúnu i Hamravík gekk yfir
sjónvarpið mesta laegð vetrarins. Þegar
Þegair svo er kornið að heil vi’ka líður,
án þess nokkuð komi á sikerminn sem
Éorvitnilegt eða sikemmtiflegt getur kafll-
azt, þá fer að verða áflitaimál, hvort ekki
þarf eina opimbera nefnd til að kajnna,
hverju slikt sætir. 1 bifli virðitst vorul'aust,
að sjónvarpið taflii sig á og afli sikárri
kvikmynda. Að undamfömu hefur
Kontrapunflstur H'uxil'eys verið skásta
efni sjónvarpsins, en nú er sá þáttur
lííka búinn.
★
Menntan kennara er eitt af þeini mál-
unt sem fflestir eru rwjkkuð saanmála
um. Merwi Híita á það som sjáfl.fsagðan
hl>uft og twmanma tákn, þegar tilihögun
Kennarasikó'lains er breytt í þá átt, að
stúdemtsprötf þurtfi þar tíl iringongu.
Þetta er án efa hið þairfaista máll og
dr_ Broddi þar að auiki einstakflega vel
máii farinn og kemur vell fyriir. Samt
þurfti 'taflisvert viilj'aiátak tifl að nerma að
taflca eftir því hvað þeir voru að tala um.
LiKiega er rnáíLið ekki nægilega við-
kvæmit.
-k
Kvikmynd nm nýhindu í fangelsisntál-
unt á eyjtinm Oeylon lét ekki mikið yfir
sér en vakti til umihugsunar um skipu-
lag, sem nokkuð viiða byggist á gömi'um
hugmynd'um og arfi frá fortiðmni. Mál
afbrotamanna haifa verið litin í nýju
Ijósi á síðari Sm'ura og sú refsiglieði,
sem einkenndi réttartfar 5hér fyrrmeir, er
vonandi úir sögunn i. Loksins virðist
skUningur vera að vakna á því, að hér
þartf læfkmiigu á tneimseimd fremur en
refsingu. i»að va.r hroilliveikja að sjá, þeg-
ar kvíkmyndav’élÍTini var beimt að gægju
gatiniu á hurð hvers fanigaklefa. Mér
er rmmmisstæð koldiimim dýfliissa í her-
togahöaflinmi í Peneyjaim, þar sem famg-
amir höfðu verið hlekkjaðir á höndum
og fótum við vegglma. Nú á tíimum hafa
þeir stól og borö og geta gengið um
góillf í fangakflefiunttm. Það teflist Vísit til
framfara. Nýtega var í fréttariitinu Tirne
umfangsimikU greim uim fangclsismáfl í
Bandarikjunium, þar sem famgelisi voru
einu nafni köifliuð stofnanir ttl að for-
herða glæpamienm. Time taldi, að hið
auðuga bandariiska þjóðtfélag hefði ekki
getað áoikað neimuim framtföruim í þesau
efni. Skjfldi maður þó hiaflida, að Sam-
eimuðu þjóðiimar miuindiu leiida ainnað en
ausltur á Ceýkxn tiil að fimma darmi um
nýtJt viðhoatf í meðtferð á fönguim.
★
Fyrst fátt eitt «r aJH segja nm dagskrá
sjónvarpsins að undanförnu, setfla ég að
koma ilítið eitt að ilþróttaiþættimim, sem
að ýmsu Jeytí hiefur tiekið framförum
umdir stjómn Ömans Ragmarssomar. Saimt
ætfla ég, að þar sé tfrekiari úrbóta þörf.
Við Skufliuim hafa bugifaist, að blöðin og
sjórnvarpið hatfa fcallið sér skyiit að gera
íþróifcfcuim milklu haarra undir höíði en
noklkurri ainmarri tóimstumdaiðlkam. í nú-
tírna þjóðfólagi er gitdi íþrótita svo ótvi-
ræfct, að sú ráðötöfun gefcur naumast
tallizt vafasöm. Hiibt er svo anniað mál,
hvað álherzla er liagð á.
Áður hef ég miinmzt á og fundið að
dáiæti sjónvarpsinB á þeim ílþrótitium,
sem miða að því að korna bofl.ta í mark.
Er ekki öldungis óvíist, að svo margir
hafi áhuiga á markatölusbaglinu, að rétt-
lætanflegt sé að halda því að landslýðm-
um með þviílMku oÆurtkappi.
Nýiega er hafin mikii íþróttalierferð,
en sú viffleitni beinist ekki að keppnis-
íþróttum, heflidur því að fá sem fliesta til
að taflca þáfllt í eimthverri heiflisusaimlegri
hreyfingu. Þar keimur marg.t til skjal-
annia og Skokkið er aðeins partur af því
sem hægt er að gera. Ég tefl va/fasamt
að menrn hafldi lengi út með skoikk,
vegma þess eiirtis, að það er naumast
nægi’iega sfcemimitiilegt eða spemmamdi ef
ég mæfcti noifca það orð. A-ffcur á móti
eru tifl Tnofckrar ágæfcar trimmiþrófctir,
sem fela í sér áreynslu, hreyfimgu og
skemrmtum í senn og tefl ég að það ætti
að vetra Mutverk sjórrvairpsimis að kyrww
þessar dþróbfcir rækifliega. íþröifcta-
kenmsia ærttti að vena fasfcux liður í
íþrdbtaþættiniuim og þar hetfur sjórrv»rp-
ið mifclu mnerkara hiliu'tverki að gegna an
með því að þrájsifcaigaisit á markatöiurn f
boifcafleifcj'uim. Af trirmm/iþrórtibuan, seim
haegt væri að vekja áhuga á og kyrxma
með íþrótltiaJken.nsa)u í sjóovarpi, rai
neJöna eftirtfarandi: Eimsrtaflca þasöfci
frjálsra íþróttba, einfcum kasrtgreimar,
sem mairgir iðka sér tifl heiisubótar firanci
eiitir öfflu/m aidri. Pemgur væri í að fá
Guðbrmumd H'enrmanmssom tifl að kenma
undirstöðuatriði toúluvarps og Erlend
Valldimarsson til að 'kenma snúnimg í
krimgfliufcasti, svo að eitrthvað sé netfmtt
Frjátfsar íþrótltir hafa þamm mikla kost,
að rrnenn iðflaa þær úbi við, hvemær sana
er, hvar æm er og óháðir öðnumn.
Badminton hefur aó vísu þann aæiini-
nnarka að vera innanhússiþrótt, e«i
badmimiton byggist á tæfcni, serti
auðveilit er að kenma í sjónvarpi. Goitf
er himsvegar úitiiiþrótt og liilkflega einhver
aflira bezta triimrmíiþrótt, seim til er, anttai
þófct trimTmmefmdimmi haifi láðsrt. að vekja
atlhygli á því. GoltfsveífLan er flókim
hmeyfinig, sem rnnenm gefca verið árum
saimam að fuflfl'komna og væri tillvalið að
fá IsllandKimeistaranm, Þorbjörm Kjærbo.
eða einthvenn amman, sem mikið kainm
fyrir sér í hinum tæíkniilegu aitriðum, tSL
að kenma í íþi'öttaþæfeti. Sumd hefur þ4
sénstöðu, að það verða allir að Læra »g
því æbti sundtoennisiia í sjómvarpi að vera
óþórf. Bflaflc er tiittöflulliega iitlt þeklc.fcur
bóifcaflei'kur en ágæfct trirrnm, sem veitir í
senm Skemnutun og hneytfiimgu, en er að
öðru leyti tæfcni'ieiga auðvefld íþrótt. SíS-
ast em ékki sízit maabti tafca fyrir vetr-
ariþrófctir. Skiði og slcau.fcar haifia þamn
miikfla kost, Jflikt og skoflcflc, frjáflsar
íþróötir og gofltf, að maður gefcur iðkað
þær úiti, einm etf maður vill, og öðrum
óháður. Einmág þar kemur flókim tækni
til sögumnar, sem þvadist fyrir byrjend-
um. Væri fcj'örið að fá Vafldimiar Örnóilffls-
son, svo ég mietfni einm góðam stoiða-
mam, till að bemma I sjónvarpi. Bg tef
að þarna hafi sjómvarpið merkilegti
hliuitver<ki að gegrna tiíl að efiia Kkaims-
memntt og taflca þálfct í þeirri trÍTramher-
ferð, sem aHir eru sammáfla um að aé
góðra gjalda verð.
Jón Jónsson frá Mörk
— Minning
Góður vinur og dæmigerður
Reykvíkingur er genginn.
Jón Jónsson frá Mörk var
fæddur 22. júní 1883 í Brekku-
bæ í Reykjavík, þar sem nú er
Morgunblaðshúsið. Foreldrar
Jóns voru þau Jón Eiriksson frá
Hellu í Mosfellssveit, sem var i
þá daga hjáleiga frá Hrísbrú, og
Margrét Magnúsdóttir frá Litla
landi í Ölfusi, en hún var syst-
Ir Ólafs Rósinkranz iþrótta-
kemnara.
Jón ólst upp í hópi 10 bræðra
og systur. Foreldrar og systkin
fluttust fljótt að Mörk, sem
Góóar bækur
Gamalt veró
BÓKA-
MARKAÐURINN
SILLA 0G VALDA-
HÚSINU ÁLFHEIMUM
draga mun nafn sitt af því að
hafa verið á mörkum bæjar og
Sels, bæjarmegin. Sést enn í að-
alatriðum að Bræðraborgarstíg
8B það litla hús, sem þessi stóra
fjöiskylda bjó i og margir góðir
borgarar eru frá komnir.
Jón byggði siðar nokkru eftir
aldamót hús á þessum sama stað
og bjó þar til dauðadags.
Jón var þannig innfæddur
Reykvíkingur og öl aflflan aldur
sinn hér, en var engu að síður
vel kunnugLtr úti á landi, þar
sem hann starfaði við vega-
vinnu, m.a. á vegum Jóns Þor-
lákssonar landsverkfræðings.
Hann var því þaulvanur ferða-
maður og ötull og nærfærinn
leiðbeinandi óvönum síðar á æv-
inni.
Samvinna Jóns og föður mins
hófst I Verzl. Edinborg, þar seni
báðir störfuðu. Jón vann síðan
sem verkstjóri við hafnargerð-
ina i Reykjavík 1912—1916 og
var þar í miklum metum, m.a.
hjá trúnaðarmönnum hins er-
lenda verktaka, svo að honum
stóð til boða að fyigja verktak-
anum út til Svíþjóðar og jafn-
vel síðar til Tyrklands. Faðir
minn taldi sér það til gildis, að
samvlnna þeirra Jóns kom í veg
fyrir, að Jón í Mörk haslaði sér
völl á erlendum vettvangi, þótt
enginn vafi væri á að þar hefði
hann með sama sóma staðið í
stöðu sinni og raun varð á hér.
Jón í Mörk hóf starf sitt sem
verkstjóri H. Benediktsson 30.
sept. 1916 og vann þar óslitið
meira en 40 ár, eða allt þar til
heilsa hans tók að bila á átt-
ræðisaldri, og þó vann hann fyr
irtækinu raunar lengur, því að
hann hafði alla sína tíð hugann
við rekstur og velgengni þess og
lagði góð ráð til, hvenær sem
hann mátti.
Jón í Mörk hafði oft
marga menn úndir sinni stjórn
og var svo vinsæll verkstjóri, að
hann var sjaldan í vandræðum
með að fá menn í vinnu, t.d. á
stríðsárunum, þegar skortur var
á vinnuafli. Hann vildi gjarnan
hafa fleiri en færri við verk til
þess að Ijúka þvi sem fyrst, og
hét mönnum sínum gjaman
aukagreiðslu, ef ákveðnum
áfanga var náð i uppskipun, en
slíkt eða svipað fyrirkomulag
var þá ekki algengt. Verkstjóm
Jóns í Mörk var ekki fólgin í
harðýðgi, þótt hann væri kapps
fullur. Afburða árangri náði
hann fyrst og fremst í starfi
með lagni og fjöri, sem hann
kunni að miðla mönnum sínum,
svo að þeir hrifust ósjálfrátt
með af áhuga hans og dugnaði.
Jón í Mörk var ef til vill óþol
inmóður í eðli sínu og vildi
aldrei fresta þvi til morguns,
sem hægt var að gera í dag, en
lofaði þó aldrei upp í ermina.
Viðskiptavinir og verkamenn
vissu ávallt, að efndir Jóns í
Mörk voru oftast betri orðum
hans og aldrei verri.
Jón gat verið hrjúfur á stund
um og skapmaður, en aldrei lang
rækinn. Glaðlyndi, glettni og
markviss orðheppni voru aðals-
merki hans, og gustur stóð af
honum, þar sem hann fór upp
á sitt bezta.
En undir niðri var hann við-
kvæmur í lund, hugleiddi eilífð-
armálin, las trúmálabækur og
þá ekki sízt Biblíuna, en einnig
margt annað eins og ferðabæk-
ur og æviminningar. Hann var
margfróður og viðlesinn. Virk-
ur félagi í reglu frímúrara var
hann lengi.
í skemmtilegu afmælisviðtali,
sem Matthías Johannessen áttl
við Jón í Mörk áttræðan, segir
Jón það hafa verið sína gæfa
að kynnast góðum mönnum og
nefnir þar til Matthias Einars-
son, Hallgrim Benediktsson,
Gunnlaug Blöndal, Geir Zoega,
Jón Þoriáksson og Ólaf Helga-
son og marga fleiri, eins »g
hann orðar það.
Af kynnum mínum af þeim
þessara manna, sem ég þekkti,
get ég fullyrt, að þeir mátu vin-
áttu Jóns í Mörk á sama veg
sína gæfu. Svo fór að Jón I
Mörk kvaddi þá alla og síðast
Ólaf Helgason, lækni, nú í vet-
ur, en hann sýndi Jóni óvenju-
lega umhyggju og ræktarsemi,
sem styttu honum ófáar stundir
á efri árum.
Jón í Mörk kvæntist Guð-
björgu Guðjónsdóttur 30. okt.
1920, en hún andaðist 8. marz
1940. Böm þekra eru Þórir,
kvæntur Þóru Árnadóttur, Berg-
dís, gift Júlíusi Friðrikssyni »g
Guðjón.
Börn Jóns og bamaböra
bjuggu öll lengi undir hans þaki
og nutu allir góðs af, en síðustu
árin átti hann sérstaklega skjöl
hjá dóttur sinni og tengdasytni.
Gamlir samstarfsmenn kveðja
góðan vin með trega og senda
aðstandendum samúðarkveðj-
ur, en eigi var annaH í samrærm
við geðslag Jóns Jónssonar fri
Mörk en að ganga glaður á funá
skapara síns.
Getr Hallgrímsswn.
Framtíðarstarf
Maður sem áhuga hefur fyrir prjónavðíum og notkun þeirra
óskast. Þarf að hafa þekkingu á rekstri fyrirtaekja í þeirri grein.
Tiiboð merkt: „Framtíð — 6895'' sendist Mbt. fynr miðviku-
dag.
Lögregluþjónsstoðn
Lögregtuþjónsstaða á Ísafirðí er laus til umsóknar. Umsóknar-
frestur er til 26. marz n k. Umsóknir sendist bæjarfógetanum
á ísafirði. — Laun skv. launalögum.
Isafirði, 4. marz 1971.
Bæjarfógetinn á isafirði
Björgvin Bjamason.