Morgunblaðið - 18.03.1971, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. MARZ 1971
Leikritið „Svartfugl“, sem
Ömólfur Árnason hefur samið
eftir sögu Gunnars Gunnars-
sonar, er frumsýnt í Þjóðleik-
húsinu í kvöld, fimmtudags-
kvöld. Blaðamaður Mbl.
fyligdist með einni af siðustu
æfingum á leiknum á dögun-
um og spjallaði lítillega við
lelkstjórann Benedikt Árna-
son og Örnólf Árnason.
Söguefnið, Sjöundármorð-
in er meðal þeirra saikamála,
sem frægust hafa orðið á ís-
landi. Bjarni bóndi á Sjöundá
á Rauðasandi og Stein-
unn Sveinsdóttur urðu
mökum sínum að bana
til þess að þau gætu sjálf
fengið að eigast. Um glæpina
varð ekki uppvíst strax, þótt
almannarómur tæki fljót-
og Bjarna og réttarhöldin yf-
ir þeim sem enda með játn-
inigu beggja og líflátsdómi.
Sdheving sýslumaður kveð-
ur dóminn upp yfir þeim:
Scheving: Bjarni Bjarna
son skal fyrir framið morð á
Jóni sáluga Þorgrimssyni
naestliðinn 1. april, sem enda
þótt hann haldi því fram í
játningu sinni, getur engan
veginn álitizt hafa gerzt í
nauðvörn og fyrir fádæma
guðlaust morð á sinni sak-
lausu konu, Guðrúnu Egiils-
dóttur, sem hann þann 5.
júní drap í þeim tilgangi að
ganga á eftir að eiga Stein-
unni Svein&dóttur, klípast
þrisvar sinnum með glóandi
töngum, missa lifandi hægri
hönd sína og seinast höfuðið,
sem hvort bveggja setjist á
stjaka upp yfir líkamanum,
sem grafist á aftökustaðnum.
Steinunn Sveinsdóttir skal,
fyrir yfirlagt ráð o>g meðvit-
und um dráp manns síns og
áform um og tilraun til að
drepa Guðrúnu með eir-
svarfi, ásamt fyrir áeggjanir
Steinunn fyrir réttinum,
um hroll, hann finnur að
átök og óhugnaður eru ekki
langt undan. í upphafi leiks-
ins erum við stödd á hlað-
inu hjá Saurbæjarkirkju.
Þangað kemur Bjarni á Sjö-
undá og rogast með ólögu-
legt kistuskrifli. Séra Eyjólf-
ur Kolbeinsson segir:
— Skritin kista atarna!
B.jami: Ert þú nýi kapei-
láninn okkar? Hvað heitirðu
annars ?
Eyjólfur: Hvað ert þú með
þarna í kistunni?
Bjarni: Bjarni heiti ég,
Svartfugl‘ frumsýndur í kvöld
Benedikt leikstjóri sagði,
að leikritið væri i þremur
þáttum, en byggt upp af sam-
tais sextíu atriðum, flestum
stuttum.
— Efnið í Svartfugli er svo
stórkostlegt, að það var mjög
freistandi að færa það upp á
leiksvið, segir Benedikt. —
Þarna eru allsráðandi heitar
og stjórnlausar tilfinningar,
sem ekki verða tamdar, en
kannski eru þær mannlegar
samt, þegar á allt er litið. Ég
er ekiki rétti maðurinn ti'l að
kveða upp úr með, hvernig
sýningin tekst. Við höf-
um æft í tvo mánuði, leikar-
ar eru 26 auk nokkurra stat-
ista O'g leikhúsverk eru yfir-
leitt þannig, að þau mætti
halda áfram að vinna enda-
laust, alltaf er eitthvað sem
má færa til betri vegar, allt-
af má halda áfram að fin-
pússa. Svo að við vitum ekki
hvenær við getum verið
ánægð. En það vona ég að
meðferð okkar hér í leikhús-
inu verði ekki ti'l að rýra
hlut Gunnars skálds
Gunnarssonar.
lega til starfa, en siðar voru
þau handtekin, réttur yfir
þeim settur og þau játuðu á
sig morðin. Síðan voru þau
bæði tekin af Lífi. „Svartfugl"
kom út 1929 á dönsku, en all-
mörg ár liðu unz bókin kom
út í íslenzkri þýðingu. En all-
ar götur síðar hefur Svart-
fugl verið meðal þeirra bóka
Gunnars Gunnarssonar, sem
hvað mest hafa verið lesnar
bæði hér á landi, í Dan-
mörku og víðar.
Aðspurður um það, hver
hefði verið aödragandi
þess að leikgerð var unnin
upp úr Svartfugli sagði Örn-
ólfur, að hann og Benedikt
hefðu rætt þetta við Þjóðleik-
hússtjóra, sem ieizt v©l á hug
myndina. Örnólfur gerði síð-
an drög að verkinu og hélt
áfram að vinna það og hefur
samning tekið hátt á annað
ár. Örnólfur sagðist að vísu
vera skrifaður fyrir leikgerð-
inni, en hann hefði haft
mikla og góða sa.mvinnu við
Benedikt, einkum um allt er
varðaði tæknileg vandamál
sviðsins.
Scheving sýslumaður (Gunnar Eyjólfsson) og séra Eyjólfur í Saurbæ (Gísli Alfreðsson)
og eigin verkanir tilhjálp við
hennar morðs fullkomnun
þann 5. júní, missa höfuðið
og það siðan uppsetjast á
stjaka, en kroppurinn grafist
á aftökustaðnum. Bæði skulu
hafa fyrirgert landi og laus-
um aurum til konungs.
(Sakborningar eru leiddir
brott, eiins og í leiðslu. Allir
fara nema Scheving og séra
Eyjólfur).
Eyjólfur: Nú erum við þá
orðnir manndráparar líka.
Scheving (með góðlátlegu
brosi) Mannblót haldast nú
vist lengst af. 1 einhverri
mynd!
Rúrik Haraldsson fer með
hlutverk Bjarna á Sjöundá
og Guðrúnu konu hans leik-
ur Briet Héðinsdóttiir en
Kristbjörg Kjeld leikur
Steinunni og Árni Tryggva-
son, mann hennar Jón Þor-
gímsson. Með önnur stór hlut
verk fara Gísli Alfreðsson,
Ævar Kvaran, Gunnar
Eyjólfsson, Erlingur Gísla
son, Herdís Þorvaldsdóttir og
Valur Gislason. Leikmyndir
eru eftir Gunnar Bjarnason
og ljósameistari er Kristinn
Daníelsson. h. k.
Bjarnason, bóndi á Sjöundá.
Þeir sem ég er með hérna í
kistunni . . . það eru höld-
arnir mínir . . . Ég var vanur
að kalla þá það. Bjarni o>g
Egill hétu þeir . . . átta og
sjö ára . . . þeir fengu hóst-
anm um daginn . .. konan mín
hefur verið með hóstann alla
okkar hjúskapartíð . . . það
eru nú orðin ellefu ár. En
þessir hérna . . . þeir þoldu
hann ekki. . . þeir voru farnir
áður en varði . . .
Næsta mynd er frá jarðar-
för höldanna og síðan tekur
hvað við af öðru, við skyggn-
umst inn í bæ á Sjöundá. Þar
er loft orðið lævi blandið
vegna samdráttar þeirra
Bjarna og Steinunnar og
Jón Þorgrímsson, sá kokkál-
aði eiginmaður lætur óspart
gremju sína í Ijós. Það
llður ekki á löngu unz Jón
Þorgrímsson hverfur, hartn er
sagður hafa hrapað úr Skor-
arfhlíðum, en það vekur grun-
semdir við næstu guðsþjón-
ustu, að Steinunn lætur ekki
sjá sig. Siðan rekur hver at-
burðurinn annan, andlát
Guðrúnar konu Bjarna, síðar
handtaka þeirra Steinutnnar
Svo er farið að prófa ljósin;
þau hafa mikla þýðingu í sýn
ingunni, sviðið er dirnmt; það
setur fljótlega að áhorfandan
Steinunn og Bjarni á fangelsisloftinu eftir handtökuna. Með hlutverk þeirra fara Kristbjörg
Kjeld og Rúrik Haraldsson.