Morgunblaðið - 03.05.1972, Side 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. MAl 1972
23
Það er einhuga og sam-
um
Rætt við aflakónginn
í Stykkishólmi
SUNNUDAGSKVÖLDEÐ 30.
april sL öslaði inb. í*órsnes
SH-108 mn Breiðafjörð að
brygigju í Styikkisihólmi. Það
var að koma úr 64. róðö á
þessari vertíð með tæp 20
tonn af vænum þorski. Heild-
arafli skipsins er þá orðimin
1008 tonn frá 11. febrúar til
aprilloka. Þórsnes er 70 tonna
bátur, gerður út frá Stykkis-
hóimi. Skipstjóri er Kristinn
Ó. Jónsson, fseddur o,g uppal-
inn I Stykkishólmi, 32ja ára
að aldri.
Þórsnesið er langaflahæst
skipa frá Stykkishólmi á þess
ari vertíð og sennilega með
hæstu skipum á laindinu.
Greináilegt er þvi, að Kristinn
verður aflakóngur í Stykkis-
hólml — í 6. sinn á vetrar-
verfciO.
Morguninn eftir, hinn 1.
mal, náði ég tali af skipstjór-
anum og óskaði honum til
hamingju með þennan frá-
bæra árangur og farsæla
skipstjóm. Við spjölluðum
saman nokkra stund.
Hvenær fórsfcu fyrst til
sjós?
— Ég byrjaði 15 ára á Am-
finni með Gústa P. (Ágústi
Péturssyni, Sth.) Siðan var
ég 6 ár á Tjaldinum með
Kristjáni Guðmundssyni frá
Nesi við Stykkishólm (nú
fiskverkanda í Rifi og hrepp-
stjóra í Neshreppi á Snæfells-
nesi). Þar vann ég fyrst sem
háseti, síðan vélstjóri og
stýrimaður. Hjá þekn ágætu
mönnum og ötulu sjósóknur-
um lærði ég margt, sem sið-
ar hefur komið að góðu haldi.
— Þvi næst tók ég við skip-
stjórn á Þórsnesinu. Þetta er
8. vertíðin á þvi skipi.
Þú hefur oft aflað vel áður.
— Ég hef tvisvar áður far-
ið yfir 800 bonn á vertíð: Árið
1965 (810) og 1966 (850). Var
þá á netum frá fniðjum febrú-
ar til vertíðarloka. Og 1964
var ég alveg við 800 fconnin.
Þá var Öli Sighvats á Straum
nesinu hæstur frá Stykkis-
hólmi með 864 tonn á línu og
netum frá áramótum.
Hvenær hófst vertíðin í
vetur?
— Við byrjuðum 10. jan. á
ske.1 og lönduðum milli 70—
80 tonnum fram í janúarlok.
Hinn 11. febr. byrjuðum við
á netum. Við erum 10 um
borð núna, Sömu menn ár frá
ári. Aöeins einn nú í fyrsta
sinn, samvaldir menn.
Hvernig hafa gæftir verið
— og afliinn?
— Tíðin hefur verið mjög
góð i vetur. Oft á sunnan og
suðaustari og sjórinn mun
hlýrri en undanfama vetur.
Loðna hefur ekki sézt í fiski
síðustu 3 vetur þar til nú, að
mikið af henni gekk vestur
yfir. Aflipn er eingöngu
þorskur. Hann var um tíma
úttroðinn af loðnu, en er nú
mjög góður, eftir að loðnan
gekk yfir. Stór og góður fisk-
ur. Nú er hann að hrygna í
búntum, en hrygningar hefur
ekki orðið vart undanfarin ár
á þessum slóðum. f vetur
hefur fiskazt á grynnra vatni
en áður, á 60—80 föðmum
framan af vertíð, en undan-
farin ár ailt niður í 100—150
faðma. —• Netatjón lítið. —
Fiskur hefur ekki tollað á
Flákanum (norður undir
Skor) sl. ár nema dag og dag,
en horfið aftur vegna kuld-
ans. Nú er þetta betra.
Hvar hafið þið landað?
— Mest öilurn aflanum hef-
ur verið landað í Stykkis-
hólmi, aðeins örfáum róðr-
um í Rifi. Það er mikill mun-
ur á vegalengd. Allt að 5 klst.
af miðunum in í Stykkis-
hólm, en 1% klst. upp í Rif.
Aflaverðmæti skipsins frá
áramótum mun vera hátt í
12 millj. kr. Hásetahlutur yfir
kr. 400.000—
Hvað er framundan?
— Næsti róður í nótt kl. 4.
Vertiðarlok eru ekki fyrr en
15. maí.
Nú fer spjallið að styttast.
Kiddó (það þekkja hann allir
undir því nafni) þarf að
skreppa í ökuferð út á Nes í
dag. „Ef þú skrifar eitthvað
af þessu, máttu ekki gleyma
mannskapnum. Það er ein-
huga og samhentur hópur um
borð. — Einvala lið — Ann-
ars væri þetta ekki hægt,“
segir Kiddó að lokum um leið
og hann kveður. Breiðfirzkur
sjómaður, hár og þrekvaxinn,
með bros á vör og drengileg-
an svip gengur ákveðnum
skrefum út í svalan og sól-
skinsbjartan vordaginn.
F. Þ.
— Heiðursborgari
Mosfellssveitar
Halklór Laxness s-pjallar við isamsveitunga sína og vini í Hlégarði á laugardag. (Ljósin. MbL
Kr. Ben.)
Fratnh. af bls. 11
En oft verður oss að bugsa, hvort
það sé ekki öðru fremur mann-
úðarsfcefna skáldsins, hjartað, er
siló heitast í kofibýlunum, sem
íkyndir undir snilli þess og afrek-
tom. Og hann, sem er vissulega
skáid vonariinnar, sikáld brúar á
be.tri daga, er ávailt samur og
heiðarlegur í verkuim sínum.
Hvorki maðurinn né skáldið á sér
fcvífara, heldur hverfa þeir báðir
í eitt og sama gervi.
Vimur minn sagði við mig: Sum
arið 1936, því sumri gleymi ég
aldrei. Ég var þá í vegavinnu.
Það bók tallsvert á mjóa hand-
Ieggi liðléttings að kasta mölinni
uipp á vörubílspállinn 11 stundir
samfleytt á dag. En það var
ibólkakofort i verkstjóratjialdinu.
Og eitthvert kvöldið rakst ég á
bðk, sem ég kunni ekki sfeill á-
Nöttin var björt, og ég lá í ang-
andi Jómsimessullynginu og las
Sjáliflstætt fól'k, unz tími var kom
imn til að fara afbur að mofea.
Þá nótt át óg af skilningstré
'góðs otg ills. Og enn gegnir þetta
'verik svipuðu hlutverki og ang-
an, sem blóm Skilur eftir sig, er
það hefur verið borið burt úr
söoifiunni.
. Vér hér í byggðarlaginu erum
þakkflát Skáldinu, að það skyldi
vi'fcja sveitar sin.nar endur til að
setjast hér að. Og vér gleðjumst
yfir, að sveit vor varð til að
s'kila hjonuim arfi kynslóðanma í
hendur.
En vér erorn ekfei ein um að
Iheiðra skáldið á tiimaimótum. Vér,
sem af hendingu byggjum þessi
héruð, erum fulltrúar þeirra kyn
slóða genginna, sem fóstrað hafa
sfaáldið upp við brjöst sin, svo að
arfurlnin entist kröfuhairðri snilli
þeiss. Þar eru alls ekki einir þeir,
sem bjuggu hér manndótnsár sín,
er skiáldið var að alast upp, þvi
að þeir höfðu einmiig þagið kjark-
imilkinn arf til að miðla af. Jafn-
aldrar skáldsins minnast að vísu
þeirra daga með gleði og g'leyma
ekki, að þar átbu þeir saanleið
með góðuim dremg. Ljóður var
þó á ráði hans. Hann haifði ímu-
igust á búverfauim, en skilnimgs-
mikir foreldrar munu þó hafa
bruigðizt svo við, að efaki varð
af tjórn. Áfjáðar hendur allra
þessara forvera slá girátglaða
strengi hörpummar þennan hátíð-
iisdag. Það er lílka þeirra dagur,
þeirra trú hefur einnig rætzt.
Vér sjáuim þá, hvemig þeir
rétta fram undrasmá framlög sín
í svo stórri fylkingu og þéttri,
að í raun verður enginn sérstak-
ur greindur í höpnuim. Kotungur
inn með konumgsþrá í brjósti sit
ur undir hélaðri súð, þar sem
dreymim augu fást við að sumidira
myrikrinu. Eimur aif deigum
plöggum blandast fjósalyfatinni í
þröngri baðstof u, þar sem Hfaaims
hiti krafekanna og hundanna er
eina upphitunin á bænum. Létt-
sfcíigar húsfreyjur i sauðskinns-
skom og með bjiört andlit og ó-
þrjótandi hlýju í höndunum
krveða stef þjióðvisunnar inn í vit
und hvtitvoðungsins. Presturinn
og hreppstjióirinn, sem élda grátt
silfur, en etLska hivor annan, af
því að þeir sjá hvor i öðrum
hæfilegan andstæðing að takast
á við. Gomlu bæjarhúsin með dul
bros í þiljum og hlátur i glugg-
um. Lifclir kumbaldar á dreif um
túinbleðilimn, einn handa hrútun-
um, einn handa gemlingunum,
aðrir handa fullorðnu fé og brúk
unarhross um. Þúfnakargi, þar
sem hver smiáskák ber eigið nafn.
Ævisikeið, þar sem kör er eina
líiftrygginigin. Jarðarför með höf
uðfötin í höndunum. Réttardag-
urinn með sauðjarmi og huindgá
út i brennivmið. Þinghúsið með
reipdrætti um hreppsómagann.
Glaðhlafekailegir Ijáiir, sem svissa
í áfaflili morgunsins. Förumenn
gangandi upp hlaðvarpamn í vöfau
byrjun. Rimur og húslestur und
ir súð. Uniglingur í fjósinu að
morgni.
Á Islandi hefur vafurlogi og
haugaeldur varpað vonarbjarma
á rúnum rist andlit þreyttra
manna um aldaraðir, þvi að bak
við þann loga áttu þeir vísa von
'gulls og gersema. Frá því er sagt
í Egilssögu, að skáldið fól silifur-
kistur síinar í jörðu, svo að eng-
inn fengi notið síðan. Og hversu
oft var ekki forðum á eymdar-
árum séður haugaelldur í Mos-
fellssveiit, hversu oft dreymdi
ékki fátækling í röfeuim moldar-
kofa gilda fjársjóðu, er menn
hugöu grafna i skauti byggðar-
innar, því að í vibund snauðrar
þjóðar hafði Skáldið verið auðug
astur þeirra, sem bera bein sín í
þessari sveit? Og nú er silfrið
Egils endurheimt, dýrara og
hiljómmeira en í öndverðu og
af því smiðuð sú íslandskluikika,
sem „alskærum ómi sló/ út yfir
vatn og sfaóg“. Silfrið Bgils er
fundið, sá arfur oss í hendur
seldur, sem einna vegiegastur
var fólginn með þjóð vorri í þús-
und ár.
1 yður, göfuga stoáld, höfum
vér séð þúsund ára óskadraum
ævintýrsins um lofstír og kon-
unigsriiki rætast. Og oss sveitumg-
um yðar þykir það á við gull-
tryggingu að vita yður í faðmi
byggðarinnar, þar sem bæjar-
fjallið blasir yfir dal. “Heill yður
sjötugum.“
HEIÐURSBÓNDI OG HEIÐ
l RSBOKGARI
Að lokinni ræðu séra Bjarna
Sigurðss'onar afhenti Jón Guð-
mundsson, odidviti á Reykjum,
Halldóri Laxness heiðursiborgara
bréfið og síðan talaði sikáldið.
Halldór Laxness þatokaði fyrst
þann sóma, sem samsveibungar
hans sýndu honum með þessari
heiðrun. Hann gat þess, að sér
hefði ékfai þótt lakara, þótt titill
in,n hefði verið heiðursbóndi i
Mosfellssveit i stað heiðursborg-
ari, en hvað sem titlinum liði,
sagðist Halldór Laxness vera
mjög þakklátur fyrir þennam
sóma, sem kæmi honum þeím
mun skemmtilegar á óvart sem
hann hefði bara eklki vitað fyrir,
að samsveitungar hans hugsuðu
svo hlýtt til hans, sem þessi heiðr
un bæri vott um.
Síðan rifjaði Halldór Laxness
upp minningar sinar úr Mosfells
sveit, alilt frá því hanin fyrst
mundi eftir sér í Mosfellsdal og
sagði frá mönnum og málefnum.
„Þetta spjall Halldórs Laxaiess
var öðrum þræði í skemimitilega
gamansöm'um tón,“ sagði Jón
Guðmundsson á Reykjum við
Mbl. í gær. „Og það var létt yfir
öi'lu hófinu, sem mér finnst hafa
verið einstaiklega vinalegt og
skemmtilegt."
Hóf þetta í Hlégarði hófst kl.
15 á laugardag og því laufe uim
kl. 19.00.
LaxveiBi
Til sölu eru veiðileyfi í Ölfusá fyrir landi
Hellis og Fossnes.
Veiðitímabilið er frá 21. júní til 20. septem-
ber.
Veiðileyfin eru seld hjá Kristjáni Ásgeirssyni,
Fellsmúla 22, sími 31430 frá kl. 16.00—21.00
alla daga.