Morgunblaðið - 15.06.1972, Page 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. JÚNÍ 1972
13
Sigurjón Ólafsson.
Listasafn tslands.
Fjórir málarar.
Bogasalur.
LISTASAFN Lslands hefur í
íyinsita skiiptá i sögu siinm sikip-
aö aðaösali sina högigmiyindiuim
einivöröuinigu, oig er iþað sérstakt
Æramilag safmsins i tileíni löista-
hiátíðarinnar ásamt teikninig'um
Kjanvaiis í Kjarvalshúsii. Er hér
wm að ræða yf'rlitssýiningu á
verkum Sigiu.rjóais Ólaiflssonar,
sem spannar 42 ára túmabil í list
flerfi Siigurjáns, eða alltt firá giull
medalíiuiyeriki hatns „Verkamað-
«rinm“ (1930) fram tál daigsins í
dag. Á þessari sýningu eru
hivioiriká meitra né minna en 67
verk, og er hún þannig stærsta
firaim’a," fcil liisitaháitiðariainax í
skúlptúr. Bkiki er maðtur bú.nn
að vtera lemgii á sýiningiunni, er
maiður undnast fjölbreyibnina i
vinmu'brögOutn Sigiurjóns, hvort
sem i hdiU't á floo-m, efni eða áifierð,
— iis'tferiU hams virðist eim sí-
varamdi gerjiun i efinium og foim
Tómas Guðmundsson, 1971
um, þar sem hvergi geetir stöðn-
unar og aldrei emdairtekninga
nema í nýrri formsköpiun. Hér
giebur að láta mynd'ir úr gipsi,
bromsí, steinsteypu, kopar, grá-
steini, gabbró, trétegundum
margvislegum, Mparít, terra-
kotta, sandsteini, granit, járni,
vír, áli og piasti, og áferð
in á m.yindium listaimaimnsóns er
ek'ki sáðiur margyisleg en efinin.
Ekki eru þessii margvisliegiu efni
liður i því að feia tæknilega
vangefiu, þvií að mangisiliun<gnari
galdramiann i meðfeirð fonma er
naumasit að fimma á Norðuriönd
«n og þótit víðar vaari leiitað.
Sjiálf útifaersla miynda hans
spannar stórum víðara svið
fonma em efinis oig áferðamotk-
unar, og er það með miklum
ólíkimdiU'm. Þá er þessi listamað-
ur jaiflnvíigiur á hJiutiaag foirm sem
óhlutíaag, og það sem m*est er
um vert þá viiróisit það eimu
gilda út af hvoiru hann ieggiur,
hið fiormræma inm haíd og sálin
á bak Við, er það sem stefnunni
ræðiur. Aiíiiit gseðist þannig lífi
sem Sigiurjóm smertir á, og hann
virðist t.d. ekki þurfa þræða ná-
kvæmlega útfi itsgerð fyrirmymda
simna til að ná svip þeirra, frek
ar vaari að högigmymdimar
væru likari fyrirmiymdtmni en
fyriirmyndin sjéfiif! SkiS'gireining
á þiessum orðaleiik gasti verið sú,
að maður kannast umsiviifa aust
við fyrirmymdi'na og hugsar,
þarna er persónan ljiósiifandi
komin, oig persóna maninsins er
meira en úfiliit.ið e tt. Skioðti mað-
ur tnynd'rnar nákvæmt sér mað
ur, að þar er ótai mangt öðiru
visi en það er, aif því að Sigur-
jión ieitar eiinungis og umlbúða-
laust inm að kjamanum, umgerð
im og smáatriði hennar skipta
ek’ki megir.i'náfii, heldtor persómu
leik'nm að baiki amdiiifisims', og
hvað framkvæmd þessa atr'ðis
■snertir á hamm fáa jafnimgija. Liit
um á mymdirnar K'ro.ppimbakiur,
Jóm Krabbe, Ásgriimiur Jóms.som,
Móðiir mín, Jóm Helgasom, Tóm-
Jóh'ajin Briesn: „Kýr á beit“.
F.IÓR1B MÁLARAR í
BOGASAL
Á vegum listahá'iiðar sýna nú
fjórir landskiumnir máfiarar verk
sin i Bogasali í stað þýzlka giraf-
ikéisitamannsins Weber, sem
ekki mmn hafa samizt við. Etu
það þeir Gunn.iaugur Sdheving,
Jólhamm Briem, Kristjám DaviÖs-
as Guðimiundsson o.fil. og svo á
alimymdiir, liikt og Venus, Barna
karlinn o.ffl., allt hlutlægar
myndiir, þar setn öli smáaitiniðii
eru þunrkuð burt fyrir áhirifin
og heiidina. Gabtoró miyndir Sig
urjóns varða fórnfirekf þnaska-
skeið á lisitfierli hans, — efnið
er ðhemju erfifit viiðure' ginar, en
ei'gi að síðiur i'ða þessar mymdár
af iífii, líikit og ma'íuirinm ha.fi
verið að móta úr leir! L'.furn
á miyindir af Ásgrími: (10) oig
Grimu (11), sem báðar voru
gerðar árið 1947, engan veginn
er hætgit að sjá á þeim, að þetta
sé ein harðasta og erfiðasta
ste'ntegund, sem me.tiW snert'.r.
Þá vil ég einnig nefna sem
diæimi um huigmymdafliug Sigiur-
jóris, er hamm vimmur hiuglæigt,
verk hans: Kria (26), Pfelarvott
ur (28), Gadrastafur (30), Gró-
amdi (50), Hoöskeffla (57) o-g
Birki með eikarfleyg (59). Þetta
eru e'niung.s fiáe'm daemi', en ná
þó ylir mjög vínit svið, og um
persóntuLiei'kamn að baki er ekki
að efast. Að þessi listamaðiur sé
í fu' iu fjöri enn þann dag í dag,
er mynd hams við Höfiða fiil merk
is um, en það er rneðaii áyæt-
ustu verka utan dyra í höfuð-
borginni, þótt deiia megi um
stallinm. Vimmiuþrek þessa lista-
manns, likt og flestra þeirra,
er toppimn kiifa, er með óiík
indum. Hér vii ég mega víkja
að því, að mynd hans „Verka-
maiðuir'nm", þyrfiti sem fyrst að
komasit undir bert lofit. Þá vií
ég beiraa þvi til borgaryfii.-va.da
að aifihiuiga miöguleika á að stað-
setja myndina „Markmaður" ut-
an dyra þar, sean húin getur not-
ið s:h. Sarna máfli gegmir með
„Knattleikmanninn", en sú
mymd er ekki á sýn-lhigum'.
Þessar mymdir eiiga báðar heima
á i'þrótitaisvæðinu í Lauigarda'.n-
um i varan’egu efni. Að ioikum
þaikka ég Listasafn'iimi fyrir
framtak þess og listamann r.um
fyrir sýn'niguna, og bivet list-
unniendur til að iáita þemnan ein
sfiæða listviðiburð ekki fram hjá
sér fara.
um jafn óllka listamenn er
að ræða, — því veldur hið hrimg-
myndaða form salarins. Lák-
ast er því, að myndir
hvers eims listamamns vffl'ji
þrargja sér inn á svið himna, en
það veldur óróleika i salmium
þanmiig, að augað á erfiiitf með að
doka við h.venn einstakam idsita-
mann nema stutta stund í senn.
Þetta kemur tnjög niður á ein-
staka myndium, þanmig að hið
bezta í þeim kiemiur vairt til
skila. Litiu myndir Schevings
eru vafa’.itið ágæt verk, en
njóita sín ekki í honniniu við hldð
stóru myndarinnar. Stóra miynd
in er ekki í rétfiu umhverfi og
nýtur s.:n þvii ei heidur. Hinar
artistísku myndir Jóhanns
Briem njóta sín einna skást,
einkum nr. 3 „Spnek“, og nr. 4
„Kýr á be t“. Kristjám Davdðs-
son kemst einna sízt tii skila,
sennilega vegna þess að maðuir
hefiuir svo oft séð heifiu sýninga-
sinfóndiur hams þanna, og er
óvainur svona fáium mynduim
hans imnam vtn aðrar á þessum
stað. Myndir VaJtýs evo einmig
sterkari en þamna kemiur fram,
mo’ndir hams nr. 2 „Impnessiom"
og nr. 5 með sama nafni eru
með sterkari myndum sem ég
bef séð eítir har.m í þassium stád.
Þessi sýn n.g vac sefit upp i miki
um fflýti og ber þess þvd miður
Ijósan vost. Ólíkum iisstamömm-
um er iít "t gii'siði ger með þvi
að teffia þeám saiman í húsinæðd,
sem ber .;iikt ekk uppi sem
som. og Valtýr Pétursison. Allt
eru þefifca gjöróJútkir Ifetacwemin,
sem mjög hafa kiornið viið sögu
íslenzikrar lisfiar sdðais'tiliðna ára-
fiugi, tiveir þeirra hilutlægir, þótt
segja megi, að annar þeirra sé
á möik'um þess abstralkita, en
hinir trveir óhliutiægir og aðhyll
ast ahstrakt-iexpressjön'ismann
svomefnda, og emu þeir þó mjög
ó.íkir að vininubröigðuim. Ég vil
strax segja það áulit mitt, að
Bogasaiurinn sé mijðg óhentugt
húsnœðfl fyrir átakamiklar sam-
sýningar og einkum þegar
Barnakarlinn, 1966
skvld'.
Markmaður, 1936
skrifar um
MYNDLIST
MYNDLIST
Á
LISTAHÁTÍÐ