Morgunblaðið - 15.06.1972, Blaðsíða 18

JflMM’IjJflþAG^ jfl97?.'
Borgarafundlur ú Akureyrl:
Tækniskólirm og
byggðastefnan
á Akureyri
Sumarbörn í Hveragerði
öutnniii&agimn 7. m.aí var haM-
'mn afl'm'enarur borgaraíuindux «on
lia-ikim skóJ an n og bygigðasteln-
'«na á Aknreyri á vegumn Hags-
BrmmaeEiimlaka Norðaendinga.
Eins og kmnmugt er af firéttom
beflur staðteetmimg T.mkniskoia ís
aemdis verið oifairfega á ba;ugi i
lacmiræðiuim manma upp á síðkast-
ið. FVam hafa komið tiiiögmr uim
íctaðsetmingiu skólans á A'kux-
«yiri frá bæjar.stjórn Akuireyr-
ar og Fjórðiungssamba n di Norð-
tenddnga. Nýlega haifa þimg-
tmemn N or- ðu r lan dsk.j ördæm i s
eyistra koanið fram með hliðisitæð
ar tillögur á Aliþingj. Hagsmuma
sarntök Noirðilendimga hafa urn
'.nókkurt sikeið unmið að þvú að
afla þessu máli stuðnings «með-
a3 alimennings. Hafa samtökiim
gefið út kynningarbækiinig, þar
teern færð eru marg'Viisieg rö(k tii
ébuðnings þvi, að tækndskóiinn
verði staðteettur á Akuireyri.
Saontökin hafa eirnnig béitt sér
fyrir fiundahöldum um málið
rneðai iðnaðarmanna, tæknifræð
ámga, verkfræðinga og skóla-
mamna. Sömiuleiðis hafa samtö'k-
in beitt sér fyrir stofnun sjóðis
til tækjakaupa skólanum trl,
hamda, verði hann staðsettur á
Akuireyiri. Of snemmt er að birta
þtxafnskrá þese sjóðis, en óhætt
er að fulyrða, að umdiiirfektir
hafa verið m,jög góðar og þegar
hafa komið f.ram fjárto'forð, sem
skipta miiljónum kiróna.
Hagsmumasamtökm ákváðu i
ffamhaldi af fymri aðgerðum að
boða til aJmenns borgarafundar
utm sitaðisetninigu tækniskóllans
'Og byggðatetefnuna aimennt á
Akureyri. Tii fiundarins var öll-
um stjómmáiaflok'kum boðið að
senda einn firumm'æöanda. Frum
xnæienduT á fundinum voira:
Imgi Trjnggvason ftaTnaöur Kjör-
cteBmistráðs framsóknarféiag-
anína í N orðu rian d.sk j ö.j-dæmi
eystra, Ing'oltfur Árnason, raf-
veitusí jóri, l^árus Jónsson ai-
þingismaður og Pétur Péturs-
s<xn, alþinigismaður. Fundarstjóri
var Bárður HaiJdórisson, förmað
ur Hagsimiunaisamtaka Norðdend-
inga. Fundarstjóri setti fundinn
með st uttu ávarpi, þar sem hanin
greindi meðal annars f,rá starf-
semii Hagemunasamtakanna að
tælkniskólamáliníu. og þeirri
bygigðastefnu, sem saimitökin
hefðlu áJkiveðið að beita séir fyr-
ir. Hann minnti og á þá ugg-
vænlegu staðreynd, að tands-
bygigðin væri að verða eins kon
ar hjáleiga í efnahagslegu jafnt
sem mennilngarlegu tiWiti fsá
höfuðbargarsvæðinu, þar sem
landsbyggðin gegndi nú fynst
og fremst fruimiframlei ösJ uh )ut-
verki gagmvart Reykjavák. Þvi
bæri brýna nauðsyn tif að auika
við þjónustu- og fuhvinns'l'U-
greinar utan höfuðborgarinnar,
ef jafnvægi i byggðaþróuninni
ættii að koma á, en nú rmiri láta
nær’ri að um 60% vinmuafls séu
bundin við þjómustu ýmiss konar.
Frummiæílendiur röktu a©ir
nokkiuð gang máíisins. Gerði
In-gi Töyggvason skýra grein
f.yrir framivindiu máisins á Ai-
þingí og sió því fram, hvort
ekki væri rétt, að þángmenn
kjördæimisins beiittu sér fyair
stöðvun málsins á Aiiiþinigi um
stiundarsakir. Láirus Jónsson
færðd rök fyrir þe-irri s'kioðun,
að með staðsetninigu riikisstofn-
ana úti á iandi væiri verið að
vinna að byggðajiafnvægd með
einna ódýrustium oig hagkvæm-
usitum haetti.. Ihigóílfuir Árnason
gerði að umtaise'fni iðnfræðisi'U
löggjöfina og verkmenntun aa-
mienmt í landinu, sem hann taidi
mjög ábótavant. Pétiur Pétsurs-
son færði rök æð þvi, að með
fliutningi Tækniskóia Jþl'ands tii
Akureyrar væri í rauninni ver-
í SUMAR stairfrækár Þjóðkirkj-
an S'umarbúðiir fyirir börn i
Mennitaskóiaselimu í Reykjadal
i Öifusi. Sunn'udaginn 12. júní
ið að stóga fyrsita skreflð í mik
iilvæigri áætlun til jafnvæigis í
byggðaiþróuninni. Þeíta væri
ekki eingönigiu ha,g»rminamá) 'Ak
uireyriniga heidiur allra lands
manna, þar sem jafmvægislleysið i
byggð iandsins væri vandamál
iandsmanna adilra.
Að lokr uin ræðium frummæl-
enda u.i-ðiu nekkirar umiræðiur.
Þeir sem tiJ máls . tókiu voru Jón
G. Sóines, Steindór Steindórs-
son, Haliidór Blömdal, Tómas
Enigi OJrioh, mienntaskólákenmr
ar:. Lárus Jómssom, Bárður Hali
dtórssom og Gisiii Jónssom. Borin
var fram áiiiykitiun frá Tómasi
Inga Oiridh og Hauki Árnasyni
og samlþykkt samíhfljóða e’ftir iít
' iils háttar lagfæringar. Ályktiun
in hl'jóðar þannig: „Fundiurinn
fagnar þeirri S'tefn'uyfírlýsinigu
núveranidi rikisstjiórnar, að unn
ið stouli að bygigöajafnviægi með
fliutningi i-ikisstofnana út á
land. Fundiurinn teiiur, að með
dreifingu áhrifam'ik'iflfla rikis-
stoifmana út um lamdsbyggðina
eé ho«fið flrá fyrrii þróun, sem
fólst í því, að ian.dsbyiggðinni
komu bÖTnitn niðmr í Hiveragerðó
tíi barnaigiuðsþjiómustiu í kirkj-
unni og fyligdi þeim Jakoib Hjáiim
arsson, guðtflræðinemi. Forstöðiu
var ætflað eins komar frumtfram-
ieiðsiluihiliutverk gagmvart þétt-
býiiskjaimian>um við Faxaflóa.
Fundiurinn bendiir á, að fólks-
fj'öfligiun siðlastfl'iðinna ára hefur
orðið einna mest í þjánustu-
greinum ýmilss konar. og raium-
hæfri b*yggðastefiniu verðiur ekfci
fyfltgt fram neimia með fitutningi
áhrifamikiiia þjóntustiustofnana
ttil þé'ttibýlisikjarna utan Revkja
víkur. Fumdurinn sty'ður ein-
dre'giið þær hiugmyndir, sem
fram haifa komiið um staðisetn-
imigu Tæknisikóla íslanids á Ak-
uneyri. Fundurinn mœlir mieð
því, að stefint verði að. því að
gera Akureyri að miflðstöð tækni
menmtunar i land'inu. Fundiur-
inn lítiur svo á, að með staðisetn-
ingu Tækniskóília íslands á Ak-
ureyri sé stigið stœrsta skrefið
í áitit tii byg'gð'a.jafnivægis seinni
t'ílma, enda sé þar i rauin og
veru um að ræð'a prófsteiln á
yfirlýsta stefnu rílkisstjórnarinn
ar í byg'gðamái'um."
(Frétt frá Hagsmunasa.mtök
um Noraiemdiniga).
kion*a sumarbúðanna er Jólhamma
Sigmarsdótit'ir.
Lélegt
fiskirí
Norð-
manna
Álasundi, 13. júni — NTB
ALLIR norsku verksmiffjutogar
arnir eru nú farnir frá miffunum
við ísiand til Fihnmerkurstranda.
Var veiðin mjög- léleg- við fsiand
og fehgu aflahæstu skipin ekki
nema 30-^40 tonn á viku. Þaff er
er ekki miklu meira en sótar-
hringsafli við venjnleg aflabrögð.
Áður höfðu verksmiðjutogar
arnir verið við Grænland, en þar
var ókleift að stunda veiðar sök
um íss, svo að skipin héldu tii ís
lands, Síðustu vikurnar hafa
verksmiðjutogararnir eytt meiri
tíma í stím en í veið-a f og rekst
ursaíkoman því mjög leieg.
(Ljósm. Geong).
SJÓMANNASÍ ÐA
Í IJMSJÁ ÁSGEIKS JAKOBSSONAH
íslandsmið enn eftir -
ætM það stæði lengi ?
Eftírfarandi grein er endur-
sogð úr síðasta hefti Fishing
News International. Þar fjallar
þtrezkur skipstjóri um ástandið
eins og það er á veiðisflóðum út-
'hafstogaranna á Norður-Atflants
hafi. Á norðausturhafinu eru eft
ir ein mið, fslandsmið. Lýsing
skipstjórans á þvi, hvernig hin-
3r stóru úthafstogarar finsigta
ihöfin ýmist með flotvörpu eða
hetnvörpu og á öfllu dýpi er
raunsörm . . .
Fjöfldi stórra togara, sem ýrn
isri heiJfrysta eða fflaka hefur
aukizrt stórkostflega á undanföm
vsn á/'Um og frá þrevnvr fiski
höfnum, Hulfl, Grímsbæ og
Noi-th-Shield ganga nú 40 siíkir
stórtogarar og f járfestingin i
þeim nemur 20 miflljónum sterl-
ingspunda eða sem svarar 4540
miiiljónum isienzkra lcróna. Likt
og ísfiskstogararnir hafa frysti-
togararnir notið góðs af síhækk
andi fiskverði, en bæði eigend-
ursnir og áhafnir skipanna hafa
miklar áhvggjur af sifltekkandi
aflamagni þessarar skipagerðar.
Veiði þessara frystiskipa náði há
markí 1969 og var þá 95.1(K>
tonn af heilfrystum fiski og flök
»*n, en 3970- fél) velðon niöur í
90.500 tonn og þorskurinn, sem
hafðá verið 87.500 tocnn af heifld-
aiaflanum árið á undan var
1970 ekki nema 82.900 tann. Síð-
astfliðið ár, 1971, tifl nóvember-
loka eða yfir 11 mánaða timabil
af þvi ári, var heildarlöndunar-
magn þessara skipa ekki nema
58.891 tonn á móti 81.459 tonn-
um á sama timabiii árið áður
og þó höfðu skipin veitt nokkru
meira af ýsu, kola, . ufsa
og karfa, en þorskmagnið hafði
fafliið, hvorki meira né minna en
úi 75.092 tonnum á hliðtstæðu
tímabifli 1970 í 44.864 tonn 1971.
Þessi mikfla aflarýmun bflasti
aflgjöiflega við mönnum, þegar
tveir stórir frystitogarar R.oas
Vafliant og Defiaxiee flönduðu í
janúar s,fl. hvoB.uMislg 300 topn-
um eftíx 80 daga ftthfJst.. .,
Skipstjórar þessara skipa' eru
ek'ki bjaxtsýnir. Tommy Spaflfl,
Skipstjóri á Victory hafði þetta
um máiið að segja, þegar hann
flíom inn á skipi sinu i janúar
siðastliðinn eftír langa úti-
vist og var ekki nema með 360
tonn af heilfrystum fiski:
— Vandræðin byrjuðu, þegar
32 sjómálna fiskvei'ðil'andlhelgdn
var upp tekin og ekki sízt bitn-
aði útfærsla Norðmanna á okk-
ur. Önnur meginástæðan til afla
fleysis okkar skipa, er sókn Þjóð
veija, Frakka og Portú'gala
í Hvitahafið. Þeir veiða þar allt
árið um kring og hirða hvert
einasta kvildndi, hversu smátt
sem það er og bæði uppí sjó
og við both, því þeir nota flot-
vörpuna jöfnum höndum og tiotn
vörpuna. Þeir veiða geysi-
iegt magn af smáif.iteki. Afleiðiing
arnar aif þessu eru þær að nú
sést ekki orðið í aflanum fisk-
ur af miiiistærð. Auk þessa hafa
veðurguðirnir verið okkur and-
snúnir undanfarið. Mánuðum
saman hafa haidizt stöðug þrjú
háþrýstisvæði, eitt yfir Græn-
landr, ánnað yfir Suður-Atlants
hafi og það þriðja yfir Biskay-
flóanum og þrýst hverri iægð:
inni á fætur annarri norðaust-
ur vfir AtlantshaJið og norður
með Noregsströhdum.
Slikt veðurfar ásamt hinu
samfelflda vetrarmvrkri á þess-
um sflóðum, hefur þreytt okkur
skipstjórana og s'kipsha.fnirn'ar
almennt. Þess háttar hefur svo
aftur áhrif á afköstin. Ég held
að ég hafj afldrei flen.t í samfeflld
ari veðraham dögum og vikum
saman en var i siðasta túr."
Þegar svo.oa jhprfJr , am
veiðaniar við Noregsstrendur og
i Hvítahafinu, að þar er allur
þorskur að verða uppurinn, kem
ur mönnum helzt í hug, að þessi
skip leiti á Islandsmið, en þar
er nú hætt við að lröggull fyflgi
skammrifi.
„Það er góður og mjúkur tog-
veiðibotn í Hvitahafinu," sagði
Spall skipstjóri, „og þar er mjög
flítið um festur og þær fáu sem
þar eru, eru velþekktar því að
hafið er vel kortflagt. Annað eir
að segja um ísdenzku fiskislóð-
ina. Ef við höldum á íslandsmið,
verða eigendur skipanna að
vera viðbúnir stórauknum kostn
aði vegna veiðarfæratjóns. Það
er óhugsandi annað."
En hvað verður þá, þegar 50
sjómílna fiskveiðiflandhelgin er
orðin að veruleika?
„Þá sé ég ekki nema eina
lausn," sagði Spail. „Við verð-
um afllir, bæði frystitogarar og
ístogarar að leita á bankana við
Nýfundinaland og ILabrador. Þá
kemur helzrt: til greina að hverfa
aftur að þvi fyrirkomulagi, sem
eitt sinn tíðkaðisf hér hjá ofltk-
ur, en það er að fflytja af mið-
unum frá veiðiskipunum. Nokkr
ir isfiskstögarar gætu þé verið
með einum stórum frystitogara
og þegar þeir hefðu veitt í hann,
héldu þeir heim eftir að hafa
femgið fuSllfermi sjáifáir . .
Spalfl skipstjöri vélk aftur að
nærtækara viðfamgsefhi. Hann
sagði: — Ég hef aldrei verið i
neinum vafa um, þegar ég hef
haldið úr höfn, á hvaða fiski-
sflóð ég ætflaði að- halda, fyrr en
nú uppá síðkasrtið. Þegar ég fer
nú út í túrinn, hetf ég alls ekW
gert upp vjð mig, hvert skal
haflde." ■ ...........