Morgunblaðið - 15.06.1972, Blaðsíða 23

Morgunblaðið - 15.06.1972, Blaðsíða 23
HVERNIG ÓOAVERÐBÓLGUNNI ER B(ALDH) vio >að eru enga,r ýkjuir þó að saigt sé að óðaiverðbólgiu áistand hafi verið hér ríkjaindi allit frá stríðlsl'O'kum lt>45 til iþessa dags. Verðlböligain byrj aði með stríðsiáruínium, og var þá S'byrjaldair fyiriirbæri sem 'gekk jiafint yfir, ag raskaði þv4 ekiki verulega hki'ttfallliiinu miilli hiinna einstöku gjaldmiðCa. Hér hefur verðbóligan haldizit við allit firá sttrí'ðtslakum til þessa tíma, án þess að þar kænmu ttiil erlenid áhriif nema þá að ðverulegiu leyti, ag þanindg verið alislenzík fram'laiðsla. F r a*n Se i ðe n dum ir hafla ver- ið vi'Xllhæikkanir kaupgjaCids ag ibúvöruverðis, vLsiltal'UU ppbíetu r á griunniiaiun og órawnhæf- ir kauptaxitar. Það er ek'ki i sanmræimi við gireiðöliuigebu und- irst'óðu a ttvin nu ve g ann a ag þjtóðairtekjiutrnar. Verðböigan far flram með eft- ingreimdum hsettti : Stétttafléliögin gera kaupsamn inga við viinnuveitendtur o,g allt af mieð þeim hsattti að grunn- kamp hsekkar. Með lögurn er svo kveðið á að búvönuverð haskki tiil samræimis vúð Dagis- brúnar taxita. 1 kaupsamning- um er svo kveðið á að vísi- ttöluuppbsetur gtreiðiilst á gsrunn lauin ef f r a mif a*'s liuvís i'ta 1 an haKfckar, en það gerir hún viið hælkkun búvönuverðsins. Fram- vinda miálsins verður því þessi. 1. örunnikaiup heftór hækkað. 2. Af því leiðir hækik u«n búvöin verðs. 3. Við það hælkkar framiflæirs iluvíis italian. Við það hœkkar enn búvötru- verðið, ag þá aftur framfœirsliu vÍBÍJtaian. Þetta heMlur svo áfram' að andiurtaka sig á eins ttil bvegtgija miánaða fresti, þanig að til nýir grunmka'upssamn- inigar eru gerðir, ag er það venjulegast á árs fresti. Við það hefist svo sami eltinigaleik- urinn á millli búvöru'verðs og f r aimiflær®l.U'Vis iitölu nn a r. Þann - ig hefmr þetta verið að endiuir- taka sig alit frá því á sitríðs- árun.um til þessa dagis. Því hef uir verið hér í ganigi sjálfvirk verðbðigu hringekja í þrjátíiu ár. Élg benbi stirax á verðbóllgu- áhrif víxlhækkana ag vísiböiu- upþbótanna í greinum sem birt ust í daigblaðirnu Vísi, ag hef marg endurtekið það síðan í b’.aðagireinum. Forsitjóri Bflna- hagssam vinnu s tafnuin airinn ar í Paríis va.r hér á ferð sumarið 1970 og benti þá ráðamlönn- um hér á verðbóiguáíhrif þess- ara víxlihækkana. Það virðist hafa farið i:nn uim annað eyrað ag út um h'itt á þeim, sem fara með kjaramá'lin. Það var þvi ekki von að tekið væri efltir m'inuim aðvörunarar'ðuim. Hjá víxlbæ'kkunum kamp gjaidis ag búvöruverðs miáititi auðveldlega kamast með þeim haatti að áikveða hivart ttvieggja S’ambiimiis. Þá kemtur emginn elt- ingaleilkiutr miillli búvöruverðs og váisiitölu bill greiina. Uim vísi- töHuuppibótina er það að segja að hún er ekki annað en van- huigsuð biekkinig. Aililar kaiuip- hælkkanir sem firam’.eiðsi'Uat- vintniuvegirnir e'kki, geta greitf án sktildasöftmuin an- kama frarn sem miinini kjarabót meðan þær skuldir eru að gineiöasit með vöxtum ag vaxtavöxihum. Og á það yfirleitt við um tapreksf- ui' að han.n bitnar fyr.r eða sið ar á líiflstfcjörum iaunamanna ag þjöðárhaig. Með þessu er þó ekki nóg igert flyritr verðlbóligiuina. Það hefiur marg endurtekið siig að sbétitaifiélögin hafa þröngvað f’ram með afbeldi nauðunigar- saimniiniga, sem vinmuveiitendiur ekki gáttu staðið við. Þá var fiumdið upp það „bjangráð“ að ríikissjöður var láttinn hlaupa utndir bagga ag greiiða verð- uppbætur á úfcfiiutfiair vörur ag niiðu'rigreiðlsiur á innlienda marlkaðimum, ag eru nú þessar greiðlsluir arðnar einn af sifiærsbu útigjaildaiiiðuim fjiádlag- anna, ag heíur svo lengi verið. Þessi úbgjölid kamw fyrst inn i fjáriögin 1948. Þá greiddi rí(k- issjöður verðuppbæbur á út fllubtar fiskafiurðir. Mig minniir að upphæðin næmi nálæigt áttatíu mililjónum krtóina. Bkki hafði ríkissjóði þó verið séð fyrir tekjum til þessara út- g jalda ag kom þvi öll uppíhæð in firam sem tekjuhaiiiú á lands reilkiniinigium. Bf ég man rétt, þá var það Haraddur heitinn öuð- miundlssian firv. ráðherra sem kat.’aði þebta „að þjéðnýita töp- in“, ag þótbi það að vianum slæm þjóðlnýtinig. Altlair hafa þessar blekkinigar hafit einn ag sama endi, gengisfellinigu. Þetita hefiur svo sífellt verið að endurtaka siig fram á síðusifiu tíima. Þetta sem hér hefiur verið lýsb er kveiikjan að þeimri óða- verðbóligu, sem hér befur hald izt við alia tíð firá þvi á striðs- árumum. Svo liengi sem þessi kveiikja er ekki gerð óvirk hiélzt þebta verðból'guástand óbreytt. FÖLSK KAUPGETA AMan þann tfíima sem hér um ræðir hefiur það marg end urtekið siig að halidlð haf- ur verið við flalsfcri kaupgebu með þeiim hætti að sttafimfié at- vinnuveganna heflur verið eybt með tapreks'tri ag reksfcr- arhaJla á fjárlögum. Ljósasba dæmiið um aflleiöinigar slík.ra búhátita höfurn við firá fyrstu árunium efltir sbríðslakin 1945. Þá varð verulegu.r samdrátöuir á þjióðartékjiunuim, saimtímis því sem grunnkaup hæk'kaði. Afleiðing þess varð svo sú, að tveiim ánum efitiir stríðsliok va.r gjaldeyrisás'tandið orðið þann ig að giríipa varð tiil þess neyð- arúrræðis að s'kamimita aliar iun fiuittar nauðsynjavönuir, svo sem matvöru, fattnað og efnis- vöruir til verkl'egra fra.m- kvæmda. Þirem árurn efttir stiríðsliok varum við orðnir þurfiamenn MarshailJ-hjáll’par- innar frá Bandarikjuniuim. Vair það aumleg útkama, svo hrátt efitiir peniingfilóð sbriðsáiranna. Bg rifjá þetta upp til þess að vekja athygli á þyi hvað varbugavert það er aö heimita af miikið. Árangiur slitorar kröfuigerðar varður jafinan öf- ugur við það sem tiil var ættlazt, eins og dæmin sanna. VINNULÖGGJÖFIN Það eru nú 22 ár síðan ég fyrst gerði vinnuiöggjöfina að umiræðWefini í g.neiin sem birtist í dagbl. Víisi. Ég hélit því þar firam að verkföllii ag verkbönn ættu að nemasit úr lögu.m, ag hef svo marg endurtakið það siðan í bl'aðagreinuim bæði í Visi ag Morgunibliaðinu, það er því ek'kert nýmæli þegar ég enn kem að þessu sama efni. Þrjáibiu ára reynsla af meðfiarð kjaramálanna, ag áhrif þeiirra á þjtóðairhaginn heflur sannfærf mig um að hér er þörf gagn- gerðrar breytingar, svo tiekið vierði fyiriiir það miarglþætta tjtóin sem þjtóðiin verðiur fyriir af völdum verkfaJia, ag laiuna- fólk þá sizt minina en aðrar sbéttir. Því er haldið fram að verkfallsróbtiurinin sé vinnandi stóttum ldlfsnauðsyn til þess að ha >da réttti siínum fyrir viinniu- veiteii'dium ag kalt’ja þetta helig- an rétt, ag ólýðræðisiegt að skerða ha.nn á nokkurn háttt. Þetta er mieð öliu tilhæflulaus fullyrðiing. Lanig fijölmennasta stóttt landisins ag bezt skipu- lagða gat.ur í lýðræðisriiki hald ið rétbi simum fyirir hverjiuim sem er. Bn henini á ektoi að leyf asb að beita saimiféiagið afibeidi m þess að kotma firaim hvaða kiröflum sem er, éftiir sjáifsmatl ag án þess að n’akkuir hiutlaus aðili eigi þar attkvæði. Það má svo heiita að öll þjtóðin taki uindiir þessar fuililyrðingar lauinasttéttann'a. Hér á það við, að þegar ósannindliin eru end- urtekin ntógu aflt, þá fara men,n að trúa beiim. Ég spyr. Er þá ekki a.Llt róttairfarið, dómsvaldið o.g verðlagsnáðin, svo eitthvað sé nefin.t, ólýðræðdsleg skerðing á sjálfsákvörðunarrétti og athöfin um einistak'.iiniganna ? Og en.n- fremiur. Er hægt að huigsa sér eitt þjióðrilki án löggjafar, sem í f jiöilmiörguim tilfelum takmark ar athafhafirelsi borgaranna, ag leggur á þá skyldiur við sam félagið og þjtónusbu, sem þeir létu þvi ekki í té af þeir væru sjálifráðir? Þess skylldu menm minnast að engir eru jafin. ágengiir við alimenn mann réttindi sem sósial istar. Mennimiir sem fastast stamda á verkfallsréfctinum og eru hér því í mtótsögn við sjáltfa sig. Ég Mit svo á að sá hátbuir, sem haflður er á meðferð kjara málanna sé hreinr’æktaður anairkismi — stjtómleyisi —. BíkisvaMið og dómsvaldið, hiomsiteinar þjtóðféltagsins, hafa ekkert atkvæði um úrslit v-erk flaillanna. Eins oig er, má svo heiita að stéttafélögin hafi sjiállfidæmii um kauiptaxtana. Hvað efltir annað eru knúnir firam mieð ofbeldi, nauðunigar- samndngar án þess að noikkur ihJuitlaus aðili eigti þar atkvæði. Framh. á bls. 26 ÚRSLIT í spurningakeppni skól anna um umferðarmál fór fram í Reykjavík hinn 23. mai sl. Til úrslita kepptu Hlíðaskóli og Breiðagerðisskóli. Lauk þeirri keppni með sigri Breiðagerðis skóla og er þetta i fyrsta skipti Bonn, 13. júní — NTB VILLY Brandt kanslari gaf I skyn í kvöld að hann mundi rjúfa þing og efna til nýrra kosninga, enda teldi hainn nauð- synlegt að taka frumkvaeðið í sínar hendur, þar sem kristileg- ir deiuókratar hefðu liafuað við- ræðum uin nýjar kosningar. Foringi þeirra, Rainer Barzel, hefur hafnað tiilögu Brandts um sajmvinnu um undirbúning og sem sá skóli vinnur en þetta var í 7. skipti, sem keppnin fer fram. í keppninni tóku þált um 1400 börn úr ölLum 12 ára bekkjar- deildum barnaskólanna í Reykja vík. Myndin er af liðum Hlíða- og BreiðagerðisskóLa. tímasetningu kosninganna og áskilið sér rétt til að reyna að mynda stjórn ef stjórn Bandts falli, þótt hann sé í sjáilfu sér hlynntur kosningum. Ef Brandts segir af sér og efnir til kosninga er mögulegt að Barzel verði falin stjómar- myndun. Frjálsir demókratar óttast lífca að þeir nái ekki end- urkosningu og kunna að ganga i lið með Barzel. AÐRIR MICHEUN I 1 I L ■ f ) I L I krappri beygju á mikilli ferð skiptir það máli hvort allur snertiflötur hjólbarðanna er á veginum eða hvort hluti þeirra lyftist frá. Það getur hæglega gert gæfumuninn. Michelin radial hjólbarðar beygja sig í hliðunum og halda öllum snertifleti hjólbarðans flötum á veginum. Það munar miklu, einnig við snögga hemlun og í hálku. RADIAL „MICHELIN genr muninn u Allt á sama stað Laugavegi 118-Simi 22240 EGILL VILHJÁLMSSON HE Brandt hlynntur nýjum kosningum

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.