Morgunblaðið - 15.06.1972, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐJÐ, FI'MMTUDAGUiR 16. JO'NÍ 1972
Hótel Loftleidir;
Gistinóttum fjölgaði
VERULEG aiuknin'g var á nýt-
inigw Hótel Laftleiðia í aprjlimón-
tuði miðað við fyrri mánuði þessa
óns. Gistinaetwr voru 5,487 i apríi
nnámuði og h.efur þeim fjölgað
— Kjaramál
Framhald a.f Ws. 23.
Dóm.svaldið er á hendá þrömg-
Kýrnna, eigin'gjamnra stétitarsjón
arnmiða, mögnuðum með áróðri
óþjóðhiolira, íjaretýrðra byit-
5{ngainm.amia, sem hafa það að
takmarki að inniáma ísienziku
þjöðöna í iepprikjasamband
Moskvu-vaidsins. Þáittur ríkis-
ins verðiur svo sá að þjóðnýta
töpin, meðan til endist. Nœst-i
þáittur er svo gen.gisf'eiiing.
Gfirngisffiiliing er sú eina leið
tál þess að felia kaup-
mátt launa, sem stétitaféilögdn
hafa orðið að sœitta sig
vdð. Þar með er sviðsett það
þráiteifii, sem á sér stað miffli
Jaunþega samtakanna og ríkis
vaivisins. Stéttafélögin heekka
kauptaxtana, en rikisvaldið
verðlfellli'r pen.inginn. í dag er
sú taflstaða þannig að tvegigja
knóna penimgurinn er áþekkur
að verðmaeti þvií sem einseyr-
iingurinn var fram yfir siðustu
aildamót. Þetta er eins og
,á]an.gavitlfiysa“ sem aldrei
igengur upp og tekur því eng-
an enda.
Þá hefur og ríkisvaldið, i
ekkd svo fáium tilifeilum látið
»ð sér kveða með öðrum bætti,
og þá ekki með virðtagu fyrir
hel'gum rétitd verk'faldan.na, held
ur með því að nema þennan
létt úr gildi með bráðabdrgða-
lögum ag lagt fyriir verkfaMs-
menn að fara til vinnu. Enn-
fxemiur hafa viisitöiuupp'bætur
í mok'krum tiiíelilum verið tekn
ar af iaunafófliki. Kaupbinding-
ar hafa einnig áitt sér stað.
Addrei hafa þetta þó verið ann
að en bráðabirigða ráöstafanir,
bundnar einstökiu ti.iffiiiium, og
hiringrás verðibólgunnar því
tekið sig fljótt u.pp aftur. Eru
þessar marg endiurteknu að-
gerðir gegn verkfaíCsréttinum
ekdti sönnun þess að hér er um
úreit og óviðeigandi iöggjöf að
ræða?
PÓLITÍSK VERKFÖLL
Adlit frá því að Kommúndsta-
ifiokkur ísiands fyrst var stofn
aður hefur því verið haldið
fram að hann veeori fjar-
etýrður, þ.e. að honum veeri
stjórnað frá miðistöð kommún-
temans í Moskvu, og tseki við
fyrirskipunum þaðan, sem
íiann svo fyl'gdii i ölium grein-
um. Reynslan hefur svo stað-
fest að þetta er rétt. FJijótlega
náðd fSokkurinn hér tallsverðu
fyligl, bæði meðai iaunafóQks og
menntamanna. Þegar svo Héð-
inn Valdiimarsson gekk í flokk
iran laust fyrir 1940 og hafði
með sér mikinn hluta Aiþýðu
um 61,3% miðað við sama tiíma
í flyrra, enda er nú gistirýmd
hóteisins tvöfalt miðað við þá.
Herbergjanýting nú er hins veg
ar rúuniega 63%, en var í apríl-
fioflí'ksins, náði hann 'Jykiiað-
stöðu í AiþýOubaridalaginu og
hefrir haldáð henni siöan, og
verið þar aiis ráðandi með að-
stoð nytsamra sakíeyisingjá og
sjálílboðaliða frá iýð'ræðis-
fl’.oflckunum.
Með vaidatöku kommúniista i
AJ þýðti ba n da !a,gi n u beflur
kjarabarátta iaiunamanm steipt
um hilutverk, þannig að í stað
þetss að vera barátta lágiauna-
fólks fyirir bæittum iífskjörum
er hún gerð að floklkslegu bar-
áittutæki heimskommiúnísmans
gegn iýðreeðinu, enda var þá
fiijótiega farið að fcaJa um pófli-
tisk verkföM, án þess þó að
nokkrar varn arráðis't a f a n ir
væru geirðar tdil þess að mæta
þeim vanda, sem við þetta skap
aðist. Verkföllin voru jafnt eftir
sem áður ginnhedg og hafin yf-
ir aiia gagnrýnd.
1 Ráðtst jórn arríkjun.um eru
verkföll bannfiærð og refsi
verð. 1 lýðræðisrikjunum eru
verteflöUin þeim helgur réttur,
og lýðræðið samþyk'kir. Með
þessu virðist mér sem komm-
únistar hafi bæði launþegasam
tökin oig stjórnarvöMin að
nanri. Þeir vita það, kommún-
isfcar hvað tíðar kaupdeilur og
langvarandi verkföld þýða fyr
ir afkomu hvers þjóðlféiatgs. Og
þeir viita það einndg bvemig
þeir geta notað sér umburðar-
lyndi lýðræðisins. Er það ein-
tóm tiivdljun eða tneð ráðnium
hiug gert að kaupsamningar
eru gerðir með þeim haatti að
þeir hljóta að viðihalda óða-
verðlbóllgu, eins og hér að fram
an er iýst og þrjátiu ára
reynsia sanmar. Hér er að
mörgu að hygg-ja.
Yfirskyn „kjarabaráttunn-
ar“ er það að bæta þu'rfi launa
kjör iáglaunafó'ilks. Þvi er svo
beitt fyirir i fremstu viigl'inu og
Jáfcið kosta mestu tiil, með
vinnustöðvun. En útkoman
verður ætíð sú sama. Þegar
samið hefur verið við það eftir
langt vertefailil terefjast þeir
sem eru í haarri launafliokkum
sömiu kaupihætekunar að hundr
aðsMuta, og fá það, án. vdnnu-
stöðvunar. Dýrtíðdn vex svo
að sama skapi, og kaupgeitan
stendiur í stað, og láglaunafótlk
ið fær sinn s'kaða að emgiu bætt
an. Þanniig er tiliganglnium náð,
að auka verðtoófliguna og kenna
svo rilkdsstijóimiiinni um.
Ég sé ekki að það sé annað
en sjáifsikaparviti stjörnarvald
anna að þjóðán er i'átin standa
undir stóráföllum ár hvert af
vöidium þessara póflittisku verk
falia, sem hafa þann einn tii-
gan,g að vera þjönusta við
byitingarfloikkinn í baráttu
mánuði í flyirra 77%.
Áriimigárgestdr í a.poill vioru allt
að þivd jafn margir oig íyrstu þrj'á
miánluði áirsins, og 26,2% fleiri
en í aprflfl i fyrra. V«ru þeir nú
samtafls 1,596. Af þeim dlvöidiu
hér 783 i sóiarhrimg, 630 voru
hér í tvo sófladhTta.ga og 183 í
þrjá sólarhriniga. HfiiJdarfjöldi
áninigarigesta til aprBoka i ác
hefur þó nokikuð dregizt saman
frá því í fyrra, en hann er nú
3,286, em var í fyrra 3,423.
hans gegn rikjanidá þjöðskipu-
lagi. Sviðlsett undir því faiska
yfjirskyni að bæta launakjör
iágiiauna stéttanna. Ég fæ hedd
ur ek'ki séð að það sé neiifct
réttarhrot að nema úr iögum
þessd sitjórnleysis réttindi, sem
verkíöll og verkbönn eru. En
i þess stað komi ólhíáðiur, hl.ut-
laus dómstóil með úrskurðar-
va’ldi. S>ikur dlóimstóili væri
um leið liiklegasta ledðim tií að
jaifna iaunakjörin. Þau verða
ekki jöfnuð rmeð vinnubrögð-
um kommúnista.
Hér verður einnig á það að
Mita að verkföflil og verikbönn
eru, ekkerit einkamái deiluaðiia.
Þau snerta meira og miiinna aifl
an þjóðarhaginn — líif og haigs
muni einstakHiniganna — þeirra
sem engan þátt talka i átökun-
um. Þau eru tilræði við bjarg-
ræðd þjóðarinnar, atvinmulifið
og framOeiðteilustörfim og hindra
með þeim hættii eðlile,gan hag-
vöxt og batnamdi ldifskjör
í lamddmu. Verflcfölflitn eru öfli.um
tifl tjóns en. engum til ha.gsibót-
air. Kommúmistum eirnum til
skemimtunar.
Þessi póiitísku verkfölfl eru
krabbamein iýðræðisrikj-
an.na.. Þmí meir sem þessi verk-
fölfl eru stundiuð, því mdnni er
hagvöxtur og kjarabæltur, eins
og dæm'im sanna. Það er þvi
eitt af fjöltmöngíum öfuigmælum
kommúnista að kal'ia þau k.jara
barátfcu lág'iaunafófl'ks.
F|AGSVEIFLl)R
Hagsveiflur eru alfls sitað
ar þetektar, o,g frá öðium tím-
um. Óviða miun þeirra þó gæta
jafn m.ikið sem í íslenziku at-
vinnul'ífii. Það sem þvd vefldur
er fláibreytni aitvinnuMlfsins,
sem frá uppfliaíi Islandsbyggð-
ar og allt flram á þessa öld
var ekki annað en lamdlbúmað-
ur, fiskveiðar og frumstæður
heimidis'iðinaaur. Tveir þeir
fyrst nefmdu, mjög háðór mds-
fliyndri veðráttu. SMpzt haía á
harðimda og góðæris tímabil.
Aflkoma þá verið breytileg eft
ir þvá. Þá hafa og verðibreyt-
imigar á ú.fcfluittum vörum oft
valdið 1 if sk jar abrey tiniguffn.
Það er þvi alltaf mikið í óvissu
um þjóðarhaginm frá ári til áns.
Af þvi leiðir að það er ekiki
annað em markfleysa ein og
hrverfUll reykur, þegar verið er
að lotfa fyrilrtfiram svo og svo
miklum kjaraibótum í áfömgum
fram i tiimamm. Útikomam af s'lík
um lotforðum verðiur gjarna sú
að því meiru sem er lloif-
að verður meira svilkið. Sem
daeimi um hverffleik iif.sgæðan.na
mimmd éig á áriin eftir sitrliðslok
1945. Þá varð miikill samdrátt-
— Losun efna í sjó
Franihald af bls. 17.
hvar sem er á beimshöfunum. Bent
skal á það hér að Osló-sáttmálinn
gengur yfirleitt lengra en Reykjavík
ur-uppkastið um ákvæði- gegn los-
un úrganigsefna í sjó. Felst það í
því, að annars vegar er um að ræða
svæðissamning tiitöiulega fárra
þjóða en hins vegar alþjóðiegt upp-
kast.
Vestanhafs eru þó einnig uppi
svipaðar skoðánir á þessum máium
og fram koma í Osló-sáttmálanum og
þá einkum í Kanada. í því samibamcli
má eygja leið til að stækka svæði
Ósió-sáttmáians vestur á bóginn með
fyigi þjóða, sem t.d. frá fagurfræði-
legu eða líffræðiiegu sjónarmiði eru
í nánari snertingu við hafið en aðr-
ar þjóðir. Aðiidarríki Norðvestur-
Atflantshafsfiskveiðinefndarinnar
svomefridu og þá sérstakilega Kanada
geta þannig e.t.v. beitt áhrifum sin-
um á þessu sviði á Atlantshafi norð-
vestanverðu og einniig í Kyrrahafi
og þá m.a. í samvinnu við Japani.
Þessar tvær þjóðir sýndu mikinn
samstarfsvilja á alþjó©a ráðstefn-
unni í Reykjavík, og það þótt þeir
siðast nefndu eigi við mikil vanda-
mál að stríða á sviði losunar á úr-
gan'gsefnum og nýti hafið þjóða mest
til siíks.
ísiendin.gar verða þó enn> sem
komið er að gefa þeim hættum gaum,
sem kunna að berast með vindum og
straumum úr vesturátt, m.a. með
rannsóknastarfsemi.
1 næstu og siðustu greininni um
flosun efna í sjó verður að iokum
fjailað um hin ýmsu hafsvæði, sem
Osló-sáttmáiinn nær til, og þýðingu
þeirra frá haffræðilegu sjónarmiði.
Btibbi við eitt verka sinna á sýningunni.
Bubbi sýnir
í Skrúði
Fáskrúðstfirði, 30. maí.
GUÐB.IÖRN Gutinarsson (Btibbi)
hélt málverkasýningu í félags-
heimilinu Skrúffi dagana 26. —
29. nmí. Á sýningutnni, san var
fyrsta sjálfstæða sýning Rubba,
vom 34 niyndir, þar a,f 21 olíu-
málverk. Margar tti\ iMÍannit seM
ust.
Guðlbiörn Gunnarsson staríar
sem kennari við bama- og unigl-
inigaiskóCann á Bú öuim. Hann
stundaði listnánn í Mytndlista- og
handiðasikóla íslandis í Reykja-
vik.
— Afllbert.
ur. Samifcímis gerðist það að
grunnkaup hælk'kaðli og hélt
svo átfram fyrir áhrif vixl
hækkana gru.nnkaiupis og bú-
vöruwerðis og viisátöiiuuppbóta á
grunnflaun. A'filieiiðing þess varð
sú sem að fira.mam er lýst I
kaflanum um fatiiska kaupgetiu.
Þá má og mánna á hrakáirin
1966—1969, þeigar samami fór fit
il framfleiiðisla og stóriækk-
að verð á gja'.id'eyrisvörum. Þá
varð afieiðngin sú að eftir að
eytt hafðá verið nær tve)g.gja
mdifljarða gjaldeyrisvarasjóði
féll gengi krónunn'ar í áföng-
um um fuil 50%. Hér hafa verið
nefnd tvö dæmi, af mörg-
um, sem, fflestum ætti að vera
í minni, um það hvað ótryggt
það er að treysta á áframhald
andi hagvöxt frá ári til árs.
Af þvi leiðir svo að í sérstök-
um góðærum er nauðsynlegtf að
leggja nokkuð fyrir til þess að
jafna að nokkru metin miflli
góðu áranna og hrakáranna.
Það er gömul og góð búhyggja,
sem oft hefur forðað frá alvar-
iegum áföilum, en aldrei vald-
ið tjóni.
VIN NITÍMASTYTTINGIN
Bkki get óg skilizt svo við
þetta mál að ég minnist ekki á
vinnutimastyttinguna, síðasta
tilræði rikisstjórnarinnar við at
vinnulifið i landinu. Vinnuvik-
£tn er stytt úr 44 vinnustund-
um í 40, og orlof len,gtf úr þrem
ur í fjórar vikur, án þess að
iaunatfekjur lækki. Hér er því
um 12% áflag á atvinnuvegina
að ræða. Hagnaður launafólks
er 12% viðbót við frístundir,
sem það hafði nóg af fyrir Við
þeitta má svo búast við að vöru
verð hækki, svo kaupmáttur
iauna skerðist
Ekki virðist þetta vera í
miklu samræmi við þær hroll-
vekjandi lýsingar á eymdar-
kjörum láglaunafóiks, sem
stjórnarflokkarnir þreyttust
afldrei á að 'lýsa meðan þeir
voru í stfjórnarandstöðu. Það
fyrsta sem þeir gera fyrir lág-
iaunafólk er að veita því 12%
kjarabót í fristundum.
Ekki var haft fyrir þvi að
spyrja verkafóllkið sjálft að
því hvort það óskaði sér held-
iur 12% kjarabóta i fristundum
eða penángium. Fjöriuitiiu og fjór
ar vinnustfundir á viku ex eng-
in vinnuþrælkun, enda hefur
verkafólk sýnt mikinn áhuga
fyrir því að drýgja tekjur sin-
ar með nokkurra stunda yfir-
vinnu viku hverja.
Það hefur verið markviss
stefna kommúnista frá upphafi
að gera einkaframtakið gjald-
þrota. Og til þess nota þeir
„kjarabaráttu" stéttafélag-
anna. Sama er að segja um bar
áttu þeirra gegn nýjum iðn
greiinuim, sem breikika girunn-
inn undir atfvinnulifiríu, og ger
ir þjóðina um leið óháðari eiin-
hliða atvinnuvegum, sem eiga
al'lt undir sól og regni, vind-
um og fiskigöngum. Þessi stfytft
ing vinnutimans er stór árás á
framkvæmdaiifið í landinu og
dregur úr hagvexti.
Þetta herbragð virðist vera
of djúpt hugsað fyrir skynsvið
framsóknarmanna. Eða eru
þeir orðnir svo skuldbundnir
kommúnistum, að þeir verði að
taka við hverri fíflafflug'u sem
frá þeim kemur og gera að sin-
um málstað? Það er. minnstfa
kosti Ijóst að þeir fláta vefl að
stjórn í samvimnu við kommún
ista.
Glögigt dæmi þess hvað
kommúnistar hirða litið um ha,g
vinnandi stétta er barátta
þeirra gegn álverinu í Straums
vík á sínum tima. Meðan um-
ræður fóru fram á þinginu kall
aði Hannibai Vaidimarsson sam
an sauði sína hér í Reykjavík
og lét þá samþykkja mótmæli
gegn stofnun álversins. Þá var
ástandið i landinu þann
ig, er enn og verður framveg-
is að það er engin leið til þess
að okkar gömlu atvinnuvegir
geti til framtoúðar tekið við
þeim mannfjölda, sem áriega
toæiti'st á vinnumarkaðiinn. Hér
var þvi alls ekki um það að
ræða að vanrækja okkar
gömlu atvinnuvegi, heldur það
að færa atvinnuvegina út á
breiðari grundvöll, af brýnni
þörf fyrir verkefni handa fjölg
andi vinnuihöndum. Til þess að
þjóðinni geti vegnað vel í land
inu þarf hún að hafa á hverj-
'Uim tíma næg arðtoær verkefni
og fjiármagn til að sinna þeim.
Aukinn iðnaður er okkur MfB
nauðsyn tifl jafns við fiskveiði
lögsögu yfir öWu iandgrunn-
inu, og þá langt jafnað.
Forsteinn Stefánsson.