Morgunblaðið - 15.06.1972, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐH), FIMMTUDAGUR 15. JÚNÍ 1972
19
Finnbogi G. Lárusson:
N or ður landakor tið
Vega- og samgöngu-
mál á Snæfellsnesi
Mi'kið hefur verið ritað og
rætit um vega- og samgörugmmál,
oig þá ekki sízt í sambandi við
læknisþjóniustuna í landinu, sér
stakliega í strjálbyggðu héruðun
um. >að er ekfei Itið örygigi í
þvi þegar sjúfedóma ber að
höndium, að vegir og samigömgur
séu í góðu lagi.
Eðlilegt er að saimgöngur alls
feonar séu ofarlega i hugum
fólfesins, því lífsafkoma fjöld-
ans er svo mikið unidir þeim
komin. En laarða og leáika grein-
iir oft á um leiðir til samgöngu-
bóta. Stundum ræður pólitik og
bagsmiunastefmur einstatora
manna eða byggðarlaga úrslit-
um, og þá er ektoi von að vel
fari.
Vegakerfi iandsins þarf að
þyigigja upp á þeim grundvelli,
að það þjóni sem bezt hagsmun-
um og lifsaffeoiruu allra þegna
þjöðtfétagsins, jafnt i strjálbýli
sem þétfbýld. Fóilkið, sem býr í
afstoefektum byggðum landsins, í
sveit og við sjó, á jafnan rétt á
góðrd vegaþjónustu og samigöng
um sem hinir, er fjölbýlið
býggja. Það á að stefna að þvi,
að skapa jafmvægi í byiggð
landsinis, enda oft um það tal-
að, en það verðuir að vera meira
en orðin tóm., það þarf að vera
á borði. Það verður að vinna
martavisst að því, að bæta af-
toomuimögule.ifea fólfesins í dreíf-
býliniu, svo að bæmdur landsins
verði efeki meydidir til sið flýja
á mölma sem svo er kallað.
Ég tel að bætt veigatoerfi og
saimgöngu.r séu mdfeið atriðd í
þessu efnii, þótt fileira þurfi
að konaa til, en út i það Skal
ekki fa.rið hár.
fig ætlia nú að ræða eilítið
vegamát og samgönigur á Snæ-
f&ilsnesi sérstaklaga eina og fy.r-
irtsögn gmemarinnar bendiir til.
Htaki er hægt að segja annað
en að stór sferef hafi verið siti'g
in í vegagerð á Snæftellsmesi á
undanförn.um árum. Má í því
sambandi nefna Búlamdshöifða
og Óilafsvítourenmi. Báðir þessir
staðir voru mjög torsóttir og
vegagerð dýr en þýðingarmikið
að fá þessa kafla lagða, til þess
að tengja saman sjávarþorpin á
norðanverðu nesinu. Þetta skap
aðd mjlög mifcla samgöngubót
norðanf ja.lls.
Víða heifiu.r vegakerfið verið
stórendurbætt friá því að fyrst
voru laigðir atafærir vegir um
nesið, enda þá handunnir.
Stórir kaflar hafa verið færð
ir úr stað og byggðir u.pp að
nýju með stórvirfeum ýtum, og
einni.g lagðiir nýir vegir,
Þegar nýir vegir eru gerðir,
er þýðingarmikið að vega-
stæðið sé þrautkannað og valið
þar sem snjólétt er, þar sem því
verður við komið, og teldi ég í
þessu sambandi æskilegt að leit
að væri uimsagmar kunnustu
heimamanina í viðkiomandi byigigð
arlagi, Þótt vdð b.öfum á-
gæta vegaverkfiræðimga, er
það ekki nóg, þelm. er
ekki eims vel Ijóst og hedma-
mönnum i mörgum tilifell-
um, hivernig snjóa leggur á vetr
um. Dæsmin eru deginum i.jósari
að mistök hafa orðið í þeim efin-
um.
Þótt veigákerfið á SoæfeUs-
nesi sé nú orðið samanteng't, og
hægt sé að aka hrimginn í toriing
um Jökui, þarf víða að enidur-
bæta veginn. Ýta þairf upp mörg
um köflum, sem liggja eftir mel
um og hiolbum, svo vegurinn fari
efeki eins fljótt undir snjó og nú
er. Þá e<r það vatnið, sem. flæðir
yfir veginn í Staðars'veit. Blá-
feldsá bólginar upp í froisti og
skafirenniingi og flæðir yíur veg
inn svo hann verður algerlega
lóflær. Þetfea hefur eniduirbefeið
sig hvað eftir annað mörtg und-
antfarin ár, og finnst mér fiurðu
legt að ekki sfeu'M hafa verið ráð
in bót á þessu fyrir löngu, því
þetta hefur verið mjöig slæmur
farartátoni.
Ég tel mjög aðkaUandi að lag
færa þefeta og vonBundi verður
það gert.
Útnesvegiur, sem' liigigur um
Breiðuvítoorhrepp og að nokkru
um Nesihrepp utan Ennis fékk
miikia lagfæringu á síðastliðnu
áiri. Bygigður var upp vegurinn
á Gufustoálamóðum frá Móðu-
læk að norðumenda flugvallar-
ins sunnan. Gufiuskáia. Ennfrem
ur voru lagfærðir smákaflar
víðs vegar í Breiðavíkuxhreppi.
Nú er mest aðkaliandi að
breyta vegakaflanum frá
Sleggjubeinu að Stapafelii neð-
anveröu. Leggja þarf nýjan veg
þarna mikliu nær sjó en han.n
er nú. Vegurinn var upphaflega
lagðiur á þessu sveeði á mjiög ó-
heppiiegum stað hvað snjó
þyngsli snentir. Er brýn nauð-
syn að fæira hann neðar þar sem
mitólu snjóléttara er. Vegalengd
in er sennilega um þrir kílómetr
ar,
Vegna þessara áðumefndiu
vegaiframkvæmda er Úbnesvegur
mifelu mun betri en áður, þó sér
staklega mikJlu, öruggarí vetrar-
vegur, enda er hann í flestum til
fiellum snjódébtasti vegakafll-
inn á ölíu nesinu. Tii eru menn,
sem haid.a því fram. að Útnes-
vegiur komi etoki tii greina sem
vebrarvegur vegna snjóþyngsla,
en slífc ummæiLi eiga sér emga
stoð í veruteikanum.
Ég hef þá sikoðun, að það beri
að halda vegum opnum meðfram
byggð öl hagsbóta og öryggis
fyrir fiólkið, en láta heldur vera
að ausa fijárrounum í snjómofcst
ur uppi á fjöttum fjiærri aliri
Hér birtlst mynd iuf INorðurla ndakorti Orteliusar frá 1510,
sem sagt var frá lí blaðinu í g ær. Ioedand Review ihwfur nýlega
Játið gera ondur- prentun ,af kortinu.
byggð, þegar minna hefði feostað
að feomast veginn mieðfram
byggð og þá fleiri notið góðs af.
Útnesvegur á og verður að
vera vetrarvegur, sem sé hald-
ið opnium af opinberu fé, ef hann
tofcast, það er svo marg.t sem
mælir með því.
í fynsta lagi, Útnesvegur
lig.gur í geginium blómlega sveit,
sem þarf að haifa samgöngur allt
árið, til þess að fólikið, sem þar
býr, geti búið við þægindi og ör
yggi til jafins við aðra.
í öðru lagi, þessi ieið er mjög
snjólétt.
f þriðja iagi, héraðslæknir
Breiðví'kinga situr í Ól.a.fisvílk og
þar af leiðandi er brýn nauðsyn
hvað lætonásþjónusfeu snertdr, að
vegurinn sé opinn. á vetrum.
Á undan'förnum árum höcfum
við, sem búum í Breiðuvífeur-
hreppi bæði menn og álfar, lif-
að við versnandi samgöngur um
leið og samigöngur hafa stórbabn
að annaris staðar á Nesinu.
Tvö undanfarin sumur hefur
sérleyfisrútani, Reyikjavik —
Snæfellisnes, farið vestur til
'Ólafsviilkur og Helliissands og
suður aftur til Reykjavítour,
sama dag, flesta daga vitounnar,
en enga ferð um Breiðuvífe.
Jeppabifreið hefur verið nobuð
til að flytja farþega til og frá
Heiðarkoti til móts við rúituna
eina ferð í vitou, sem er alger-
lega ófullnægjandi.
Við höfium oft á undanfiörnum
árum farið fram á bættar sam-
göngur, en því efeki verið sinnt,
Ef svo er, að sérleyfishaíi.
treystir sér ekki til að veita
ofefeur betri þjónustu en verið
hefiur, vegna otf mifeiiis kostnað-
ar, þá teldi ég réttHætiskrafu að
han>n fiengi styrfe aif opinberu fé,
svo hann geti veitt okkur mann
sæmandi þjónustu hvað sam-
gönigur snertir.
Það verður að stefna áfeveðið
og martovisst að þvi að bæta
samigöngur í direifbýlinu og
skapa fólkinu, sem þar býr,
betri afitoomiuimöguleika og ör-
yggi, ef blómlegair sveitir lands
ins eiga efeki að leggjast i eyði,
og ef vinna á að jaifnvætgi i
byggð landsins.
Ferð til Kvennaskólans
á Blöndnósi
FÁTT þýkir mér yndistegra en
að fara í ferðalag með góðuxn
vinum. Ektoi sizt var það mér
gteðiefni, eir 40 ára námsmeyjar
minar siímuðu tsil mín og buðu
mér á árshátíð Kvennasfeálans á
Blönduóisi og fonstöðukonan þar
haifði ósfeað eftir, elms og vænta
mátti af heneni.
Ég var með kvef og kvöl 1
höfði, svo að ekki var þægitegt
að teggja í lanigferð. En sú full-
orðna hressist á sál og líkarna.
Ekki drepur það að fara með
námsmeyjum mínum, þjóta í
góðum bil með þeim, sjá fögur
fjöll, grundir, áir og hið mynd-
auðga Grábrókarhraun ásamt
fleiru, sem .sést og rifjar upp
kærar i minningar.
Farartækið var nýr fjalabíll
með prýðis biLstjóra, þar að auki
næstum fuMur aí námsmeyjum,
sem fögnuðu mér, töluðu og
hlógu nærri því eins og þær
væru tvítugar. Ég 78 ára gömul
innilega glöð í bezta sæti bíls-
iins, auk þess var prýðte veður.
Er toomið var að Vaitnsdals-
hólum, sögðu námsmeyjar mín-
ar að þæsr ætluðu að gista í veiði-
feoÆa suður í Vatnsdal og hálf
fcveið ég fyrir að fara þann út-
úr krók. Ætlun mín var að gista
í Kvennaskolainuim. En veiðikof
inn var þó ektoert hreysi. Reist-
ur við læfeinn, þar sem kona
Ingimundar gamila fæddá dótt-
ur, er þau hjón og föruneyti
Ingimundar námu þar land. Mér
brá í brún, er ég sá þeasa veg-
legu byggingu og minnismerfei
um fyrstu konu er fæddist í
Vatnsdal.
Ég var heilluð og hrifki af
þessum myndarsfeap Vatnsdæl-
inga. Að vísu var þeiro. hjálpað
af enskum auðmanini, sem hef-
ur haift þar veiðiréttindB. í 10 ár
og lagt mikið af mörkum til
’byggingar veiðiikofans, enda. er
'feofinn dásamlegt Mtið hótel, með
öilum þægindum, ijóisum, hita,
eldhúsi, matarsal, setustofu,
snyrtiherbergjum, böðum og
mörgum svefnherbergjum. Út-
sýni er fagurt yfir filóði.ð og upp
í hiiðar á hinu margbreytöega
fja'ili, klettum og hnúkum sem
eiga þar heima.
Á móti okkur var tekið með
kaffi og öllu tilheyrandi af tveim
40 ára námsmeyjum, sem búsett-
ar eru í Vatnsdalnum, Við völd-
um okkur herbergi og flýttum
okkur til Blönduóss á hátíð skól-
ans. Forstöðukona skólans, aiiir
ke.nnarar og fteiri tóku ofekur
með innitegri hlýju og gestrisni.
Velfeomin ómaði um allt, Og er
við höfðum farið úr feápum. og
snyrt okkur, fórum við um
feeimslusali skólans að sfeoða,
fiafiavefnaðar og hanhyrðar-
verfeefni Ijómuðu í mörgurn lit-
u.m og gerðum, Þar mátti. sjá
kjóla, dragtir, barhaföt og
fleira,
Vefnaður var mikoffi, gólfteppl
í fögrum litum og mynztrum,
skmuitleg kjólaefni, dúkar, teppi,
sessur og Qieira, þá prjón með
ýmsum gerðum og fteiri munir
unnir á ýmsa vegu,
AMt bar þetta vott um prýðis
teifeni feewnara og nemeirda, sem
hafia lagt sig firam við lærdóm-
inn. Tíu ára námsmeyjar höfðu
fjölmennt í Kvennasfeóitum á
Blönduósi, ennfremur ótei gest-
ir, t,d, sýsIuma.nnshjóniLn á
Blönduósi, yfiiriæknir héraðshæl-
isins og toonm hans, sýsiunefnd
og skólaiáðsmenn ásamt toonutn
sinum. Öllum. þeas'um hópí vair
boðið fiii stórrar matarveMu í
hiiiuum mifcla sal við eldhú.sið,
Forstöðutoonan. bauð gesö. vél-
Ioomna og bað þá .setjast að
snæðingi, Matur afi öMu tagi var
fcilreiddur á sfcóru borði, Þar
mátfci lita lystifega fjölibreytná
krása og hafiði víst enginn getu
til að bragða á öllum þessium
réttum, sem þar voru fram born-
ir, MatreiðsJiufcona ásamt öllu
sánu eldhú/sráði. hefur áreiðan-
lega hauflt erfiið urnsvif en Ieikni
í stórum stíl við að framkvæma
allt þetta. Ég neytti matarins af
beztu lysfi ebus og aliMr aðrir, en
efetoi var mér meint af neinu, síð-
ur en svo, þótit ég kynni varla
mitt magamál, Sýslumaðurinn
sfcóð upp og talaði af mitoiMi vin-
semd til stoóians, og taldi það
þör£ fyrtr hina xmgu að Iæra
sem mest og bezt, en því miðuir
væri efetai eins góður skitaingur
á því og þyrflti, Að lokum þakk-
aði ha.nju skólanum þarfa og
góða kenmsliu og þá ektoi sázt fyr-
ir hinn .Ijúffenga mat, ,sem örugg
tega æitti lof sikilið. Fleiri tóku
til máls, þötotouðu og vildu
styrkja skólann. ero.s vel og kost-
ur eða geta teyfðu,
Fjörutóu ára námsimeyjar gáfu
fagran .siilfurbatoloa áietraðan til
skólans og héldu hlýtega ræðu
með þökk og heillaóskum. Tíu
ára námsmeyjar gáfu peninga-
upphæð og töluðu í sama anda
og hinar f jörutíu ára námsmeyj-
ar. Forstöðukona þakkaði gjafir
og fagrar óskir. Fleiri töluðu af
miklum hlýleik og skilningi á
þeinri þörf að hugsa rétt og
stairfa með prýði.
Vissutega var ég þakklát fyrir
afflar móttökur, hlý handtök og
viðræður, sem ég naut hjá gest-
utm, kennunxm og góðvinum öU-
um. Með þökk og góðum ósk-
um kvöddum við Kvennaskólaim
og góðkunningja.
Þar á eftir héldum við i para-
disina i véiðikofianum. Var síðan
drukkið heitt kaffi þar og
gengið til hvílu. Næsta dag vaur
hvílzt fram að hádegi. Þá var
námsmeyjan, er býr í Vatnsdal,
búin að veiða sUung og fleiri
skóiasystur voru farnar að und-
irbúa miðdegisverð. Það varð
prýðismatur, nýr sMungur og
margt annað sælgæti. Þá stóð
ein af dömunum upp og hélt hug-
ljúfa þakkarræðu fyrir skipti
mín við skólann og kennsfiu
mina. Gáfu þær mér fjárupp-
hæð til að kaupa mér minning-
argjöf um ferð mina með þeim
til skólans.
Allt lék í lyndi nema það að
koliurinn á mér var ekki alveg
heiM. Samt sem áður var ég
mjög hrifin og einiæglega þakk-
lát fyrir alla þá unun, sem mér
var veittt í þessu ferðalagi. Ég
á ekki orð yfir það eins og vera
baari.
Bílstjórinn okkar er Reykvík-
ingur, en var nokkur sumur í
Vaitnsdal, þegar hann vaup ung-
ur. Nú notaðd hann nótt með
degi til að sjá dalinn og heilsa
kunntagjum. Og eftir mat fór
hann með okkur um allan Vatns-
dalinn. Mjög kuinnur maður,
Björn Bergmann, bióðir einnar
námsmeyjunnar, sem býr í Vatns
dai, sagði okkur sögrx Vatnsdals-
hóla og myndun dalsins. Reynd-
ist sú frásögm i alla staði mjög
skýr og fróðieg. Einnig tók hann
prýðilegar myndir, sem hann
framkallaði sjálfur.
Skilnaðarstundta rann upp og
sumar konurnar fóru til Akur-
eyrar, tvær urðu eftir í datoum,
en flestar fóru til Reykjavikur,
Ég fann að 40 ára námsmeyjair
mínar skildu nú svo margt, og
nú vissu þær hversu mikii þörf
er á leitonii og getu í daglegum
störfum, korna fiegurðarsniði á
framkomu sína og skapgerð,
Vegur mannsins honum tií.
heilla er vafalaust vegur þekk-
tagartanar, vegur kærtedkans,
vegur viljans, sem eykur allan
mátt. Þekking er máttur svo
lanigt sem hún nær hjá hverjum
einstaklingi. MikiM sigur er að
læra að hugsa rétt og læra miidi,
Listin er ævintega einföld í dag-
legum störfum fyrir þá sem
öðla-st gaumgæfni og gagnrýni,
finina hið eina rétta í allri marg-
breytni daglegs lífs. Víst kostar
það strangan sjálfsaga, haigræn-
an >og andlegan skarpteik, þó er
einfialdleikinn undirstaða aite
þess sem vel er gert. Sóiskinsbros
á barnsandliti er fagurt og upp
örvandi í einfaldleik staum. Það
öx-var og safnar blómum og þvi
fegursta í huganum, hvetur og
gefur þrek og þor, þótt fátt sé
um frið og ánægjuefni í daglegu
lífii. Við gleymum svo oft aö
þakka, gleymum að auka yndi.
aMs með hlýlegu bi'osi, rækta
og efla frið með bamslegri ást-
úð. Og af því hlýzt auðnubrest-
ur, að við gleymum þvi að hjá
okkur dveija ósýnilegar verur,
Framhald á bls. 31.