Morgunblaðið - 12.12.1972, Page 23

MORGONBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBER 1972 23
skyldunni að reisa nýja bæinn.
Nóg var a3 starfa og lögðu börn
in, sem aldur höfðu til, hönd að
verki með móður sinni.
Bræðurnir Sigurður og Rafn
reru á Hýsi til fiskjar um sum-
arið og farnaðist vel. Sigurður
var formaöurinn og var það, þar
til hann fiutti úr Flatey. Vorið
eftir lét kunningi þeirra
þá bræður fá trillubát, sem þeir
máttu boiga eftir efnum og
ástæðum Ekki voru nú efnin
meiri en það, að þeir gátu ekki
greitt út nema kr. 250.00 af and
virði báOins, sem var kr. 1500.00.
Sigurður sagði mér, að hann
hefði eiginlega aldrei vit-
að, hverníg þeir eignuðust
þeissair 250 kr. Þeranan bát
skirðu þeir Gjafar og varð
þetta nafn þeim happasælt. Þrjá
báta msð því nafni eignuðust
þeir til viðbótar, hvern af öðr-
um og voru þeir allir mikil
happa- rg aflaskip.
Þegar bræðurnir voru komnir
á vélbát, gátu þeir farið að
sækja lengia og stunduðu sjó-
inn af kappi mörg sumur með
góðum árangri og ekki létu syst
umar sitt eftir liggja, því jafn-
framt að hjálpa móður sinni við
heimilisstöríin og búskapinn
gengu þau með bræðrum sínum
að útgerðarstörfunum í landi,
svo sem lnrðingu aflans og lóða
beitingu. Því má með sanni
segja, að samstilltur vilji og átak
fjölskyldu vinar míns, Rafns
Kristjánssonar, ásamt hans með
fæddu góðu kostum væru hon-
um gott veganesti út i lífið.
Aldrei féll Rafn fyrir þeirri
freistingu ailt sitt líf að neyta
vins eða tóbaks. Þess þurfti
hann ekki, hann tók þátt í gleð
skap íélaga sinna engu siður.
Fyrir bessa góðu kosti var Rafn
oft bjargarhella félaga sinna.
Kynni okkar Rafns hóf-
ust með þvi, að hann réðst há-
seti á m.b. Vonina í vetrarbyrj-
un árið 1945, sem ég og bræður
mínir vorum eigendur að. Hann
var á bátnum okkar um átta ára
skeið. Hann byrjaði sem háseti,
en var þó að nokkru leyti sem
II. vélarr.aður, síðan stýrimaður
og tvö siðustu sumrin 1951 og
1952 var hann skipstjóri með
Vonina á síldveiðum fyrir Norð-
urlandi. fig á margar góðar minn
ingar frá samveru okkar og sam-
vinnu frá þessum liðnu dögum,
þó hér verði fátt upp rifjað.
Ekki má gleyma að minnast á og
þakka þær góðu móttökur og
rausnarveitingar, sem mér og
skipshöfn minni á Voninni hlotn
uðust marg oft á heimili Rafns í
Flatey.
Eitt vorið, sem oftar, sóttum
við Rafn í byrjun sildveiðinn-
ar þvi hann hafði skroppið heim
að lokinni vetrarvertíð. Þá var
allri skipshöfninni boðið til matar
veizlu og var þar ekkert skor
ið við nögl, hlaðin borð af fyrsta
flokks íslenzkum mat og þá má
ekki gleyma kríueggjunum, sem
sumum tókst að gera mjög góð
skil. Krían verpir nefnilega
ekki í Veslmannaeyjum og þvi
var þetta aigjört nýnæmi fyrir
okkur fíesta félaganna. Ég
minnist þess, hve Rafn var oft
glaður, ef þannig stóð á, að hægt
var að láta Sigurð bróður hans
og eins vini hans og kunningja
fá síld í beitu, því þetta var á
þeim árum, sem síldin var að
byrja að hverfa frá Norðurland-
inu. Við þessi tækifæri rifjuðust
upp hjá Pafni hans gömlu og
góðu bernskuendurminningar,
þegar siJfur hafsins óð allt í
kringum evjuna hans og svo
langt sem s ugað eygði.
Fyrir tilstilli Rafns urðum við
stundum fyrir stórum aflahöpp-
um við Flatey, og var það ekki
sízt að þakka kunnugleika
Rafns, sem þekkti sjávarbotninn
eins og fingur sína. Þar í kring-
um eyjuna. Sýnd var veiðin en
ekki gefin, ef kastað var hvar
sem sild sást og menn voru
ókunnugir hotnlagi.
Síldveiðarnar voru Rafni alla
hans skipstjórnartíð mjög
ánægjulegur veiðiskapur. Hann
var á seinni árum einn með
fengsæluslu og beztu síldveiði-
skipstjórum landsins.
Árið 1954 varð Rafn í fyrsta
sinn skipstjóri á vetrarvertíð frá
Vestmannaevjum og var hann þá
með m.b. L'agarfoss, en þann bát
átti Tómas Guðjónsson útgerðar
maður. F yrsta vetrarvertið-
in heppnaðist ágætlega og var
mér það rr :ki! ánægja, að svo vel
tókst til, þar sem ég átti nokk-
urn hlut að, að hann varð skip-
stjóri rr.eð þennan bát.
Árið 1955 stofna þeir bræður
Rafn og Sigurður, ásamt mági
sínum, Birni Guðmundssyni, til
eigin útgerðar og gera út leigu-
bát, sem Niörður hét og er það
upphaf að þeirri farsælu útgerð,
sem á eftir kom, er þeir ráku í
Vestmannaeyjum á sínum þrem
ur bátum sem eins og fyrr er
nefnt hécu allir Gjafar. Þeir
voru allii' fluttir inn nýsmíðað-
ir frá Kobandi með aðstoð og
umboði Magnúsar Ólafsson-
ar heildsala í Reykjavík. Þetta
reyndust allt ágætis fleytur og
blessaðist útgerð þeirra félaga
með afhrigðum vel undir skip-
stjórn Rafns.
Fyrsti Gjafar í Eyjum, sem var
50 tonn geiðu þeir út vertiðarn
ar 1956—1960, þá kom Gjafar 2.
í röðinn: 130 sml., en þá seldu
þeir þar.n, sem fyrir var. Árið
1964 stækkuðu þeir enn og kom
þá þriðú Gjafar 248 sml.
og seldu þeir þá þann, sem þeir
áttu. Allir þessir bátar báru
einkennisstafina VE 300.
Upp úr 1950 hafði Rafn og öll
hans fjötskylda flutzt frá Flatey.
Sigurður Kristjánsson var þar
lengst og cíðustu árin bjó hann
einn. Hir. systkinin fluttust til
Vestmannaeyja og eru bú-
sett þar er, Guðrún og María
eru búsettar i Keflavík. Ein syst
irin Johanna Kristín, er
gift bróður mínum, Guð-
laugi Vigfússyni. Móðir Rafns er
nú orðin öidiuð kona og síðustu
árin hefur hún búið hjá Ingi-
björgu, elztu dóttur sinni, og
Birni tengdasyni sinum.
Á jóiunum 1947 giftist Rafn
eftirlifandi konu sinni Pálínu
Sigurða1 aöttur frá Hruna í Vest
mannaevjum. Á fyrstu búskap-
arárum þeirra reistu þau sitt eig
ið heimi’.i við Brimhólabraut 25.
Þeim hjonum hefur sannarlega
tekizt \ el í sameiningu að gera
heimili sitt að fögrum og indæl-
um griðastað og urðu gest-
ir þeirra aðnjótandi mikillar al
úðar og rausnar. Þar áttu bæði
hjónin jafnan hlut að. Þau Pál-
ína eignuðust sex börn; elztur
er Kristjár Sigurður 24 ára,
lærður flugmaður og giftur Ár-
nýju Árnadóttur úr Keflavík
og búa þau í Reykjavík. Hin
börnin eru öll enn í heimahús-
um: Hugiur, 18 ára, Vigdís 15
ára, Rafn 10 ára, Páll 7 ára og
Sigmar 5 ára
25 ár veiða um komandi jól
síðan Páhna og Rafn gengu í
hjónabanl og eru þetta því silf
Framhald á bls. 21.
Minning;
Sigurður Jóhannes
son bifreiðarstjóri
Hinn 18. sept. s.l. andaðist í
sjúkrahúsi Siglufjarðar Sigurð-
ur Jóhannesson bifreiðarstjóri,
búsettur að Norðurgötu 13 þar
í bæ. Of lemgi heifir dregizt að
minnast þessa góða vinar míns
og verðut nú reynt að bæta úr
því með fáeinum kveðjuorðum.
Sigurður var fæddur að Vík
í Skagafirði 8. apríl 1905. For-
elidrair hains vonu hjóniin Elísabet
Jónasdóttir og Jóhannes Jóhann
esson. Ungui að árum missti Sig
urður foreldra sína og ólst því
upp hjá vandalausum. Þegar
hann er 16 ára leggur hann upp
til sjóróðra af Suiðumesjiuim og
vair ekki um amn.ain farkost að
ræða en eigin fætur, væri slíkt
varla talið björgulegt ferðalag
nú, fyrir ungling á þeim aldri.
Hin næstu ár er Sigurður svo
við sjóróðra og í vistum, meðal
annars á Holtastöðum og Geita-
skarði í Húnavatnssýslu, en árið
1927 verða þáttaskil, þá
fær hann sér réttindi til að aka
bifreið og skömmu síðar gerist
hann stjórnandi á fyrstu vöru-
bifreið Kaupfélags Húnvetn-
inga, þar með var hafið það
starf, sen. síðan var hans aðal-
vinna.
Árið 1932 flytur Sigurður bú
ferlum til Siglufjarðar og 17.
júní næsta ár kvænist hann eft-
irlifandi eiginkonu sinni Sigríði
Þórðardóttur frá Siglunesi. Þau
festu fljótlega kaup á góðri íbúð,
Norðurgötu 13 og bjuggu þar
ávallt síðan. Þau hjónin eignuð
ust 4 sonu. Þórð, Hafstein Ingva,
Jómas Þráin og Valgeiir Tóm-
as, allir eru þeir hinir mann-
vænlegustu sveinar. Vart þarf
að leiða getum að hve þungt var
fyrir fæti þeirra hjóna á frum-
býlingsárunum, kreppa í landi,
lágt kaup og stopul vinna, en
dugnaður þeirra hjóna og hag-
sýni húsfreyjunnar —- hún vann
úti við fiskverkun og sildarsölt
un þegar færi gafst — fleytti öllu
í höfn.
Sem áður er getið var bifreiða
akstur aðalvinna Sigurðar eftir
að hann flutti til Siglufjarðar,
en er lítið var um vinnu í þeirri
grein fór hann á togara og
vann annað það sem til féll, hin
siðari árin starfaði hann við fisk
mat í heimabæ sínum.
Sigurður var vel meðalmaður
á hæð en leyndi henni nokkuð
sökum gi'dleika, hann var af-
renndur að afli og kjarkgóður,
kom það sér oft vel i ferðum
hans, þvi vart mundi heiglum
hent að aka sumt af þeim leið-
um sem hann varð að fara. Til
þess er enn tekið hér um slóð-
ir er hann hélt á sínum 100 kg
pokanum undir hvorri hendi og
fór ekki þvngslalega með. Störf
sín öll stundaði hann af trú-
mennsku og alúð og minn-
isstætt má vera hve vel hann
hirti bíla sína, bændur þeir er
hann vann hjá töldu hann af-
reksmann.
Stórskorinn var Sigurður í
andliti og þó vel farinn, svipur-
inn hreinn og djarfmannlegur en
harður nokkuð, var það og
í góðu saroræmi við framkomu
hans því ckki er þess að dylj-
ast að ýmsum þótti hann gust-
mikill og hrjúfur ákomu við litla
kynningu en þeir er nánar
þekktu tii vissu að undir skel-
inni, sem lifið brynjaði hann, sló
hlýtt og vinfast hjarta. Gjarnan
má geta þess, að er Sigurður var
bílstjóri hjá K.H. var hann að
nokkru til heimilis hjá Jóni S.
Baldurs, síðar frkvstj. og Arn-
dísi konu hans, töldu þau hann
síðan meðel beztu vina sinna og
entist sú vinátta til lokanna,
enda var Sigurður sjálfur tröll-
tryggur þar sem hann tók því.
Dýravinur var Sigurður og
hestamaður góður, sat hann
hesta vel og hélt þeim til gangs.
Aðstæður leyfðu þó ekki að
hann stunclaði þetta hugðarefni
sitt að ráði, en jafnan reyndi
hann að eiga hross til að hlaupa
á bak ef stundir gáfust. Örugg-
lega má ætla, að er á ævi Sig-
urðar leið, hafi hugur hans æ
oftar leitað vestur yfir fjöllin,
til æskus\ eitanna, en fjörðurinn
þröngi en fagri, sem búið hafði
honum og fjölskyldu hans af-
komuskilyrði hélt honum föst-
um til hinztu stundar.
Með Sigurði Jóhannessyni er
genginn góður Islendingur
af „gamla skólanum", dugmikill
drengskaparmaður, sem skilaði
þjóðféiagi sínu miklum arfi í
störfum sínum og afkvæm-
um. Við hjónin þökkum honum
órofa trvggð og góða kynningu,
hlýjar óskir okkar fylgja hon-
um yfir á ókunna landið. Ekkju
hans og sonum vottum við vin-
áttu og samúð.
Halldór Jónsson.
Guðmundur Magnús
son — Minning
Fæddur 14. nóvember 1910.
Dáinn 30. október 1972.
Mánudaginn 30. óktóber síð-
astliðinn lézt Guðmundur Magn-
ússon, múrarameistari, tæplega
62 ára að aldri. Hann var fædd-
uir á Akuteyri, sonur hjónanna
Magnúsar Jónssonar og konu
hans Halldóru Soffíu Árnadótt-
ur. Voru þau hjón bæði Eyfirð-
ingar að ætt.
Guðmundur ólst upp með-
al systkina sinna á Akureyri, en
alls voru börnin níu og var hann
næstyngstur þeinra. Af systkin-
.unum eru aðeins tvö á lífi,
Helga, sem býr í Reykjavík og
Ólafur í Siglufirðl. Eins og títt
var um heimilisfeður í kaupstöð
um og kauptúnum á fyrri hluta
þessarar aldar, stundaði Magnús
faðir Guðmundar alla þá vinnu,
sem til féll, en þó mun sjó-
mennska hafa verið hans aðal-
starf. Móðir Guðmundar var dug
leg kona, góð móðir og vel skapi
farin. Ég get ímyndað mér
að til hennar muni hann m.a.
hafa sótt sína léttu lund og
þann hæfileika að koma öllum
í gott skap í kringum sig. Strax
og Guðmundur hafði aldur til
fór hann að taka til hendi og
varð þá fyrst fyrir að fara í
sveit. Var hann þá svo heppinn
að komasi á gott heimili en það
var að Finnastöðum í Sölva
dal hjá hjónunum Jósef Jónas-
syni og Sigríði Jónsdóttur.
Minntist hann verunnar þar af
mikilli hlýju.
Tæplega tvítugur að árum hóf
svo Guðmundur ævistarf sitt, er
hann gerðist nemi í múraraiðn,
en í þeirri grein starfaði hann
um 30 ára skeið, bæði sem sveinn
og meistari. Iðn sína nam hann
hjá Tryggva Jónatanssyni múr-
arameistara á Akureyri og lauk
prófi árið 1934. Það sama ár 29.
ágúst giftist Guðmundur hinni
glaðlyndu og vel gefnu konu
Kristínu Magnúsdóttur frá Ól-
afsfirði og var hún næstyngst
átta systkina. Var mikið jafn-
ræði með þeim hjónum.
Hófu þau búskap á Akureyri
og farnaðist vel, þó börnin yrðu
mörg, því Guðmundur var eftir-
sóttur til starfa, enda hamhleypa
til allra verka. Á Akureyri
bjuggu þau svo i nítján ár eða
til ársins 1953, er þau flutt-
ust til Reykjavíkur. Þá höfðu
þeim fæðzt 6 börn, sem öll eru
á lífi, en þau eru: Magni, tækni-
fræðingur, kvæntur Valgerði
Guðmundsdóttur, Halla Soffía,
húsfreyja, gift Halldóri Karls-
syni, Viðar, múrari, kvænt-
ur Berglind Hálfdánardöttur,
Margrét Heiðdís, heitbundin Jó-
hanni Guðbjartssyni, Oddný
Guðfinna, heitbundin Herði Hall
grimssyni, Sigurgeir heitbund-
inn Guðbjörgu Eddu Björgvins
dóttur.
Öll eru börnin mesta myndar-
fólk, og öll búsett í Reykjavík
nema Halla, sem býr á Akureyri.
Barnaböm þeirra Guðmundar
og Kristínar eru nú þegar þetta
er ritað orðir. 14 talsins.
Eins og áður sagði fluttust
þau hjón Guðmundur og Krist-
ín til Reykjavíkur haustið 1953
og hafa búið hér síðan. Fyrst
bjuggu þau I Skipasundi 46, en
þar bjuggum við hjónin þá á
neðri hæð hússins ásamt fjórum
elztu börnum okkar og þar hóf-
ust kynni sem staðið hafa óslit-
ið síðan. Því skal ekki neitað að
við kviðuro því nokkuð að fá
svo stóra fjölskyldu í húsið og
vissulega óráðin gáta hversu til
tækist um sambýlið. En það er
skemmst fré að segja að allur
var sá kvíði ástæðulaus og þakk
aði ég það ekki sízt glaðlyndi
þeirra hjóna og einstakri tillits-
semi, hver sem i hlut átti. Böm
okkar, og reyndar fjölskyldurn
ar, bundust þá vináttuböndum
sem ekki hafa raknað síðan. Oft
á síðkvöldum var skroppið í
kaffi til Kristinar og rifjaði Guð
mundur þá upp glaðar stundir
frá Akureyri og minntist þá fé-
laganna úr Karlakór Akureyr-
ar, en Guðmundur var einn af
stofnendum kórsins.
Sumarið 1956 keyptu þau hjón
in íbúð að Kambsvegi 22 og hafa
búið þar siðan. Vafalaust hefur
Guðmundur þá lagt harðar
að sér, en góðu hófi gegndi, þvi
nokkru síðar fékk hann hjarta-
áfall er hrjáði hann til dauða-
dags. Varð hann þá að leggja
frá sér múrskeiðina og taka upp
léttara starf. Gerðist Guðmund-
ur vaktmaður við Iðnaðarbank-
ann árið 1962 og vann auk þess
ýmis önnur störf við bankann.
Efast ég ekki um að hann hefur
verið góður liðsmaður þar, eins
og annars staðar þar sem. hann
lagði hönd á plóginn.
Guðmundur var einarður mað
ur í skoðunum og fór ekki í fel-
ur með álit sitt á mönnum eða
málefnum og gat þá orðið hvass
yrtur. Engan vildi hann þó
særa. Samúð hans var öll og
óskipt með þeim, sem stóðu höll-
um fæti i lífsbaráttunni. Það
þurfti engum að koma á óvart
„þvi hjartað var gott, sem und-
ir sló“.
Við minnumst Guðmundar
Magnússonar þakklátum huga
og senduir. konu hans, börnum
og öðruro ástvinum samúð-
arkveðjur.
Sveinbjörn Markússon.