Morgunblaðið - 21.01.1973, Blaðsíða 10

MORGUNBLAÐIÐ,- SUNNUDAGUR 21. JANÚAR 1973

Þegar mál koma upp á borð við skot-
hríðarmálið í Breiðholtinu, þá hrópa
menn gjarnan: Hvar er lögreglan? Hér
er aðeins breifað á þessu í spjalli sem
höfundur kallar . . .
Lögreglan
og heimilin
BANDARÍKJAMENN kunna
að vera með byssuglaðari
mönnum, en við getum samt
sem áður sitthvað af þeim
lært, til dæmis (og haidið
ykkur nú!) á löggæslusvið-
inu. Ég nefni þá fremur en
ýmsar aðrar þjóðir í sam-
bandi við löggæslumáiin af
því ég átti þess kost í eina
tíð að sjá hvemig lögreglan
þarna vestrá lét og starfaði
við „venjulegar" kringum-
stæður.
Það vill gleymast þegar tal
ið snýst að Bandaríkiunum
að við erum hér að fjalla um
bróðurpartinn af heiili
heimsálfu, þó að Kanada-
menn skorti svosem ekki
landrýmið heldur. En þegar
menn eru að nefna Ba.idarík-
in sem sæluríkið eða þá and-
stæðu þess, þá sést þeim
gjarnan yfir það hversu
vegalengdirnar eru gífuríeg-
ar í þessu landi, byggðirnar
fjölbreytilegar og fólkið ein-
att jafn frábrugðið hvert öðru
til dæmis í norð-vestur fylkj-
um Bandaríkjanna og suo í
hinum svörtustu Suðuri'íkj-
um að það mætti næstum á
Evrópusviðinu eins gera sam
anburð á Dönum og Rúmen-
um.
Þegar maður segir (og
þykist hafa sagt einhver
stórkostleg sannindi) að
Bandaríkiii séu „gott land“,
þá er sá dómur i rauninni
alls einskis virði. Við gætum
eins sagt að Evrópa væri
„gott land“ af því við þykj-
umst vita að Norðmenn séu
allra vænstu menn og svo-
kallaðir frændur okkar i
þokkabót.
Það eru ekki einasta til
löghlýðnir Bandaríkja-
menn heldur bæir og sveitir
þar sem allt er með ró og
spekt og glæpir ekkert al-
mennári en á Norðurlöndum.
Þetta eru bara ekki þau
svæði í Bandaríkjunum sem
kvikmyndasmiðir og reyfara-
höfundar sjónvarps hafa
áhuga á að kynna. Það er þá
helst ef óður morðingi brýst
út úr Sing Sing og leitar hæl
is á kyrrlátum stað og hefst
síðan samstundis handa um
að útrýma kyrrlætinu.
Ég hef þennan formála
svona iangan til þess að létt-
læta þá fullyrðingu mína að
þrátt fyrir allt byssufargan
Bandarikjamannsins, þá hafi
hann ýmsar hugmyndir i lög-
gæslumálum sem við gætum
líklega að skaðlausu ap-
að eftir honum eða að
minnstakosti tekið til íhug-
unar.
Afbrot og löggæsla hafa að
vonum verið ofarlega á
baugi hjá okkur að undan-
förnu, enda afbrotin farin að
nálgast hryðjuverkastigið og
naumast sá dagur að fáráðar
eða bara ótíndir fantar steli
ekki öllu steini léttara þegar
þeir eru ekki að dunda við að
mölbrjóta eigur manna. Mað-
ur heyrir stundum að þess-
ir náungar eigi óskap-
lega bágt (sem getur svosem
líka verið satt) en ég er nú
samt svo ótuktarlegur að það
er æði oft sem ég vorkenni
fórnarlömbunum öliu meira
heldur en þessum mönn-
um sem gefa lögunum langt
nef, gista tukthúsin nánast
þegar þeim hentar og eru sið-
an ekki fyrr komnir út á göt-
una aftur en þeir hefja lög-
brotin á nýjan leik af full-
kominni kaldhæðni oftast og
af rótgróinni ofbeldishneigð
stundum. Ég vorkenni mann-
inum meira sem horfir á bíl-
inn sinn í tætlum úti í grjót-
inu heldur en hinum sem
kom honum þangað þjóf-
stolnum — og kemur raunar
í ljós við nánari athugun að
svona athæfi hefur verið
helsta skemmtan hans það
sem af er vetrar.
í Bandaríkjunum viða
(eins og víða í Evrópu) er
sambandið milli lögreglunn-
ar og borgaranna stundum
mjög frábrugðið því sem það
er hér. Eins og ég sagði í
upphafi hafa bandarískir
löggæslumenn næstum barna
lega gaman af því að láta
byssuhólk dingla við rassinn
á sér (og eru auk þess alsett-
ir pjáturstjörnum) en jafn-
vel í vænstu bæjum eru þeir
samt sem áður á stundum
ósviknir félagar bæjarbúa:
dagfarsgóðir og hýrlegir
menn sem eru góðkunningj-
ar og hjálparhellur og stund
um meira að segja einskonar
skriftafeður fólksins í hverf-
inu sem þeir þjóna.
Þeir fara út i úthverfin.
Þeir spranga um hlaðvarp-
ann hjá mönnum. Þeir spjalla
við krakkana. Þeir brosa yf-
ir girðinguna og bjóða hús-
bóndanum hressilega góðan
dag. Þar sem ég dvald-
ist stundum í grend við
95. götu í stórborginni (o'g
stórglæpaborginni) New
York — jafnvel þar var lög-
regluþjónninn kunningi
manna við götuna og
þar með aufúsugestur.
Auðvitað er þetta ekki
vandalaust hlutverk og í ein-
lægni sagt hefði ég hér fyrr
á árum getað nefnt tvo þrjá
lögregluþjóna sem ég hefði
lítið kært mig um að hafa
hangandi yfir mér, þó aldrei
þeir hefðu brosað allt út í
hnakkaspikið. En þessir
menn eru undantekningarn
ar og þeir dæma sjálfa sig
úr leik; og að auki skal það
fúslega játað að það er að
sjálfsögðu auðveldara að
sinna fólkinu í úthverfunum
þegar liðsaflinn er nógu stór
og að í þessum efnum sem
öðrum er eflaust hægara að
gefa heilræðin en halda þau.
En ég er samt ekki frá því
að lögreglan hér í Reykja-
vík sé einum of settleg á
svipinn, ofboðlítið of fyrir-
mannleg í töktum. Sannleik-
urinn er sá að borgararnir
þekkja hana ekki. Ef
lögreglumaður birtist í íbúð-
arhverfi, þá dettur eng-
um Reykvíkingi annað í hug
en að einhver hafi rotað ein-
hvern í nágrenninu, þjóf-
ur hrifsað veskið af konu,
fullur kall verið með
háreysti í sjoppunni ellegar
að krakkaótuktir hafi rétt
einu sinni verið að mölva all-
ar rúður í fokhelda húsinu.
Engum kæmi til hugar að
maðurinn væri bara kominn
þarna til þess að heilsa upp
á mannskapinn, til þess að
aðgæta hvort nokkuð væri
að, til þess að líta eftir hlut-
unum, að minnstakosti til
þess að láta sjá sig.
Lögreglumenn þurfa nefni-
lega að sjást, og ekki ein-
asta i miðbænum og uppeft-
ir Hverfisgötunni sem eins-
konar færanlegir umferðar-
vitar. Það þarf að takast
kunningsskapur með þeim og
hinuim „almenna borgara" og
það þarf að skapast gagn-
kvæmt traust. Það er meira
að segja hreint ekkert víst
að það sé endilega helsta
verkefni lögreglumannsins að
hlaupa í blóðspreng á eftir
allskyns misindismönnum —
sem hvort eð er eru
ekki fyrr komnir í hendum-
ar á réttvísinni en aðr-
ar hendur sem líka þjóna
þessari blessaðri réttvísi
hleypa þeim út á götuna aft-
ur. Sú kenning er líka uppi
að sú lögregla standi sig best
sem með tilveru sinni og nær-
veru kemur í veg fyrir lög-
brot.
Ef svo er, þá þarf að skáka
lögregluþjónunum oftar af
þeim slóðum þar sem þeirra
er alltaf von, að koma þeim
út á grasið ef svo mætti orða
það. Ég er viss um að flest-
ir tækju þeim tveim höndum.
Þeim væri að minnsta kosti
velkomið að hnusa inn
í garðinn hjá mér næsta sum-
ar; rósirnar eru fyrir ofan
öspina til hægri.
G.J.Á.
Blái krossinn
tekur til starfa
Ráðgefandi skrifstofa um áfengismál
XEKINN er til starfa í Reykja-
vík Blái krossinn, leiðbeinanda-
stofnun í áfengismálum. Blái
krossinn er til húsa að Klappar-
stíg 16, og er síminn 13303.
Starfssvið Bláa krossins er að-
allega þríþætt: 1 fyrsta lagi ráð-
gjöf og leiðsögn frá ofdrykkju, I
öðru lagi að afla og dreifa
Eyrnalokkum
stolið
LÖGREGLUNNI var tilkynet um
tvö innbrot í Reykjavík í gær-
morgun: Um kl. 06 sá leigubíl-
stjóri til þjófs inini í sölutumi við
Frakkastíg, en þjófurimn hljóp
þá hið snarasta í burtu og hefur
ekki náðst. Hins vegar varð hann
að skilja eftir þær 40—50 langj-
ur af vindlingum, sem Kann hafði
tekið til. Þá var í fynrinótt brot-
in rúða í kjólaverzlun á Lauga-
vegi 76 og töluverðu magni af
eymialokkum stolið úx gluggan-
um.
fræðslu um alkoholisma, aðdrag-
anda hans og stigverkanir með
það að markmiði, að alkoholisma
verði sinnt á frumstigi eins og
hverjum öðrum sjúkdómi. 1
þriðja lagi að berjast fyrir þvi
að þjóðfélagið viðurkenni neyð
drykkjumannsins og aðstand-
enda hans áður en meiriháttar
óhöpp hljótast af. Verður reynt
að fá ábyrga aðila til að gera
nauðsynlega afvötnunaraðstöðu
að veruieika í umsjá þeirra sem
reynslu hafa af að umgangast
drykkjumenn segir í fréttatil-
kynningu frá Bláa krossinum.
Énnfremur segir í fréttatil-
kynningunni, að Élái krossinn
óskar samstarfs við al'la sem eitf
hvað vilja á sig leggja til lausn-
ar vaxandi ofdrykkjuböli, og er
hann öllum opinn. Þar segir að
Blái krossinn sé al'lt að því Mfs-
nauðsyn að hafa einn fastan
starfsmann en ekkert bendi til
þess að svo geti orðið i bráð, því
að engir sjóðir séu til. Hins vegar
er Girónúmer hans 13000 ef ein-
hverjir vildu styrkja starfsemi
hans.
Sex tíma akstur
— til aö sækja söngæfingar
Fagurhólsmýri 18. janúar.
ÞAÐ er líklega ekki víða á
landinu, sem menn leggja á
sig sex tíma akstur til að
sækja söngæfingar. En hvað
gera menn ekki til þess að
sinna svo menningarlegum
hlutum. 1 kvöld er fyrsta æf-
ing hins nýstofnaða Karla-
kórs Austur-Skaftfellinga, og
munu væntanlega þrír Öræf-
ingar syngja með kórnum.
Karlakórinn var stofnaður
um áramótin, og svo er hin-
um nýju brúm á Breiðamerk-
ursandi fyrir að þakka, að
við Öræfingar getum nú lagt
okkar skerf að mörkum í
menningarstarfsemi sýslunn-
ar.
Æfingar kórsins verða á
Höfn i Homafirði, en þangað
er nærri þriggja tíma akst-
ur hvora leið héðan úr Öræf-
unum. Búizt er við, að um 40
manns muni taka þátt í söng
starfinu víðs vegar að úr sýsl
unni. Stjórnandi kórsins verð-
ur Sigjón Bjarnason frá
Brekkubæ.
Nokkurt félagslif var hér
í Öræfasveit um hátíðarnar.
Tvær sýningar voru haldnar
á leikritinu „Lási trúlofast",
sú fyrri um miðjan desember-
mánuð og hin seinni þann 30.
desember. Voru skemmtanir
þessar vel sóttar, og kom m.a.
margt fólk úr sveitunum aust-
an Breiðamerkursands. Loks
var haidin jólatrésskemmtun
fyrir yngri sveitungana, þeg-
ar jólasveinninn átti hér leið
um skömmu eftir jól.
— Sigurgeir.
ÍSLAND í AUÐ-
LINDANEFND SÞ
ÍSLAND hefur verið kjörið í
Auðlindanefnd Sameinuðu þjóð-
anna til tveggja ára. f nefndinni
eigá sæti 54 ríki og eru þau kjör
in af Efnahags- og félagsmála-
ráði S.þ. Aleðal annarra aðildar-
ríkja eru Svíþjóð og Noregur.
Auðlindanefndin var stofnuð
með samþykkt Efnahags- og fé-
lagsmálaráðsins 27. júlí 1970.
Verksvið hennar er að gera til-
lögur til ráðsins og til annarra
stofnana S.þ. varðandi sikynsiam
lega nýtingu og varðveizlu nátt-
úruauðlinda, sietja leiðbeinandi
grundvallarreglur 1 þessu efni
og gera starfsáætl'amir fyrir S.þ.
og einstök riki um nýtingu nátt-
úruauðlinda 1 jörðu og hafi, m.
a. á sviði jarðhita og efla rann-
sóknir á þessu sviði.
Meiri afli ’72
SAMKVÆMT aflafréttum Ægis
var heildaraflinm 1972 um 55 þús.
lestum meiri en árið 1971. Sýnir
1. Þorskafli ....
Bátaafli . . .
Togaraafli . .
2. Síldarafli
3. Loðnuafli
4. Rækjuafli
5. Hörpudiskur
6. Humarafli ..
7. Kolmunni ..
8. Hrognkelsi . .
Heildaraflinn
eftirfarandi tafla hliutföllin í afl-
anum:
1972 1971
Jan./Des. Jan./Des.
leatir ósl. lestir ósl.
Samtals 336.300 350.300
Samtals 62,500 70.600
Samtals 43.300 62.100
Samtals 277.700 182.900
Sanutals 5.000 6.300
Samitals 6.500 3.800
Samtais 4.000 4.700
Samtals 0.600
Samtals 3.000 3.500
Samitals 738.900 684.200