Morgunblaðið - 01.03.1973, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. MARZ 1973
11
Valdimar Kristinsson:
Ferðamenn á fósturjörðinni
Að undanförnu hefa hér ris
ið upp andófsmenn gegn mót-
töku erlendra ferðamanna og
hafa þeir ekki sparað stóru
orðin frekar eri títt er í ís-
lenzkum umrarðum. Talað er
um að vemda ,,torfuna“ eða
bjarge henni í heild og skal
það gert með því að bægja er-
lendum ferðamönnum frá
landinu. Framtáðin er cnáluð
dökkum litum, ef hættunni
verði ekki skjótlega bægt
frá.
Ferðamannaaukning síð-
ustu ára er lögð til grundvall
ar og með venjulegum vaxta-
reikningi er komizt að þeirri
niðurstöðu, að erlendir ferða-
menn verði hér væntanl'ega
orðnir um ein mill'jón krin.g-
um 1990 og um tvær millj-
ónir fimm áruoi síðar o.s.frv.
Með síðustu orðunum er gefið
í skyn, að áframhaldið geti
orðið í sama dúr, enda tala
menn um „dómsdags®pá“ í
þessu sambandi. (Það er svo
sem von, þar sem fjórir millj-
arðar manna mundu sam-
kvæsnt sömiu rökum kotna
hingað árlega um miðja
næsitu öld). Getur verið nauð-
synlegt að stunda aðra eins
reikningslist, eða gefa annað
eins í skyn, til að vekja at-
hygli þjóðarimnar á þeirri
skoðun, að varlega þurfi að
fara í ferðamálum á næstu ár
um og áratugum, jafnframt
því sem bent er á, að af aukn
um ferðamannastraumi stafi
ekki sælan ein frekar en af
annarri mannliegri starfsemi?
Ágætir menn, þeir Villhjálmur
Lúðvíksson, efnaverkfræðing
ur (Mbl. 10. des. 1972) og
Gísli Sigurðsson ritstjóri og
listmáliari (Lesb. Mbl. 7.
jan. 1973), skrifa því miður
í þessum dúr um ferðamálin,
og fleiri góðir menn tala á
svipaðan hátt.
Þeir, sem áhuga hafa á að
byggja upp ferðamálin sem
eina af atvinnugreinum þjóð-
arinnar, hafa haft í buga ein-
hæfni atvinnuveganna og
áföliin, sem við höfum hlotið
í því sambandi, jafnframt því
sem nauðsynlegt er að
breikka grundvöll atvinnu
lífsins til þess að sem flestir
geti notið hæfileika sinna og
fengið atvinnu i samræmi við
áhugamál sin. Ennfremur
mun uppbygging ferðamanna
aðstöðu fyrir útiendinga
koma innlendu fól'ki mjög til
góða eins og þegar eru mörg
dæmi um. Þó eru undantekn-
ingar frá þessu eins og síðar
verður að vikið.
Móttaka ferðamanna er tid-
töluiega ný atvtonugrein hér
lendis og er ekki enn farin
að skipa fastan sess í þjóðlíf-
inu. Einmitt þess vegna eru
umræður um málin nauðsyn-
legar, og þar sem þróunin er
ör þýðir varla að ræða um
nema næstu 10—15 árto. 1
fyrri greinum um ferðamál
hefur undirritaður bent á, að
þegar erlendir ferðamenn
væru árlega orðnir álíka
margir og ibúar landsins, þá
þyrfti að staldra við og end-
urmeta afstöðuna. Reyndar
bendir margt til, að um 200
þúsund manns sé nálægt há-
marki þess, sem við getum á
eðlilegan hátt tekið á móti af
ferðamiönnum í næstu fram-
tíð, og þá ekki fleird en um
það bil 300 þús. um aldamót,
sem er æði mifclu minna en
2—4 milljónir, sem áður var
vikið að.
Ef núverandi ferðamanna-
fjöldi þrefaldast á næstu 10—
15 árum, þá erum við efa-
laust búin að beina svo til
ölu áhuga- og hæfileikafólki
á sviði ferðamála inn á rétta
braut og þá verður aukning-
to aðeins í samræmi við fjölg
un þjóðarinnar, nema að
fiytja eigi inn fólk í stóxum
stíl til þjónustus'tarfa, sem
anigimn hefur látið sér detrta í
hug. Engum hefur helidur
dottið í hug, að Island ætti
að verða eða gæti orðið ferða
mannaland milljönanna; ekki
heidur sérfræðingum Samein
uðu þjóðamna, sem hér hafa
verið á ferð. Þvert á móti
munu þeir vera hinir raun-
sœjustu og dreymir ekki um
neitt Majorka á íslandi, enda
höfum við veðrattuna til
vainiar, þótt ekki kæmi ann-
að til.
Fáir hafa áhuga á fjölgun
ferðamanna nema atvinnu
greinin styrkist og verði arð-
söm í heild, en á það skortir
Valdimar Kristinsson.
nokkuð, einkum varðandi gist
ingu, en hefur bjargazt hing
að til með notkun skólahús-
næðis, sem auðvitað eru tak-
mörk sett. Framtið ferðamál
anna byggist því alveg á þvi
hvort tekst að jafna komu
ferðamannanna meira eftir
árstíðum (en það er einmitt
verkefni sérfrseðinga Samein
uðu þjóðanna að athuga sem
bezt hvemig hægt sé að
beina þróuninni í þá átt).
Hótel geta ekki talizt fiuM-
nýtt hér nema að jafnaði í um
10 vikur á ári í júní, júlí og
ágúst. Á þessu tímabili kem-
ur um helmingur allira er-
lendra ferðamanna. Nú mætti
hugsa sér að uppbyggingin
yrði á þann veg, að í næstu
framtíð yrði ekki hugsað
hærra en að tvöfalda heildar
gistirýmið. Það mundi tábna,
að ekki kæmust fleiri ferða-
menn hingað þessar sömu vik
ur en um 70 þúsund, sem er
um tvöföiidun frá þvi sem nú
er, en 130—140 þúis'und yrðu
að komia á öðrum árstímum á
meðan hámarkið er hugsað
um 200 þúsund. Með þessu
móti væri hægt að taka á
móti þrisvar sinnum fleiri
ferðiamöniraum heldur en nú
er gert með aðeins helmingi
meira húsnæði. Einhver kann
nú að segja, að það eigi langt
í land, að svo margir ferða-
menn fáist til að koma hing-
að utan hásumarsins. Reynsl
an verður auðvitað að skera
úr utn það, en við getum sa,gt,
að við höfuim ekki betra að
bjóða. Ferðamálin eru ekki
góðigerðarstarfsemi frekar en
aðrir almennir atvinnuvegir
og gistihúsin og alllt annað
sem til þarf, þarf að bera sig.
Eininiig þurfum við ttaaa til
að hugsa okkar mál og skipu
leggja og vernda þá staði,
sem viðkvæmastir eru og okk
ur er sárast um. Hið síðast-
nefinda smýr ekki hvað sízt
að ckkur sjálfum, og þá
alveg sérstaklega að jeppa-
glöðum ökumönnum þessa
lands.
Erlendir ferðamenn munu
nú aðeins hafa hér um fjög-
urra daga viðdvöl að meðal-
tali. Við skulum þó hugsa
okkur að dvalartíminn lengd
ist og yrði um það bil ein
vika. í heildarfjölda ferða-
mannanna mætti þá deila með
um 50 til að fá út dvalartítm-
ann í heilum mannárum. Tvö
hundruð þúsund manns yrðu
þá hér aðeins, sem samisvarar
fjögur þúsund manns allt ár-
ið. En á ferðafólkinu ber
vissulega miklu meira heldur
en á venjulegum íbúum, og
þeir flykkjast til ákveðinna
staða, sem oft eru viðkvæmir
fyrir ágangi fjölda fólks.
Þess vegna þarf að dreifa
ferðunum meir á landið og ár
ið.
1 mörgum l'öndutn, á ýms-
um tímum, hefur verið reynt
að blása í glæður einamgrunar
stefmu tengdrar ættjarðarast,
svo að varla er það raunsæi
að telja ríka ættjarðarást sér
íslenzkt fyrirbrigði tengda
víðáttu öræfanna og fagurblá
um fjallavötnum. Kröfugerð
irnar (og er þá enginn hópur
undanskilinn) benda til að
flestum þyki faliegast, þegar
vel veiðist. En vissulega á
tign landsins þátt í heildar-
myndinni, sem landsmenn
hafa af umhverfi sinu, og auð
vitað þekkja Islendingar
ekki aðra ættjarðarást til
fuiils en stoa eigto. Með þess-
um orðum er síður en svo ver
ið að gera lítið úr þvi um-
hverfi, setn okkur þykir vænt
um, en við megum ekki vera
svo eigingjörn, að alls engir
megi njóta þess með okkur,
og svo er ekki örgrannt um,
að áhugi okkar sjáltfra á ýms-
um fyrirbærum aukist um
leið og við sjáurn áhuga gesl-
anna. Einnig má draga i efa
siðferðislegan rétt okkar til
að vaða um viða veröld, þar
á meðal að hjálpa til að of-
fylla Majorka og saklaus
sveitaþorpiin á sólarströnd
Spánar, ef við tökum ekki
einhvem þátt í hinni alþjóð-
legu þróun ferðamála, sem
auk alls annars eykur þekk
ingu og skilning þjóða í miMi.
Enginn ætlast þó til annars
en að móttaka ferðamanna
hér miðist fyrst og fremst við
okkar eigto hag, og sízt aí
öl'lu skulum við bjóða upp á
ódýra þjónustu, a.m.k. ekki
um háannatimann. Fólk í þess
ari starfsgrein þarf að hafa
há laun, eins og allir aðrir
og þar með er stefnan mörk-
uð. Við þetta má. bæta, að
leiiguflug með hópa til lands-
tos ætti helzt alls ekki að
þekkjast þann tima sem eftir
spurn er mest eftir gistirými
og örtröðin mest á þefcktusitu
ferðaslóðum.
Þegar ferðamálin eru til
umræðu vill oft gleymast að
minnast á þá kosti, aðra en
atvtanu og tekjumöguleika,
sem við höfum af þvi að
fjöldi fólks heimsækir okkur
árlega. Erlendu ferðamenn-
irnir stuðia að uppbyggingu
ýmiss konar þjón.ustu, sem
við njótum ríkulega góðs af á
okkar ferðum. Tiðni flug-
ferða til og frá liandinu er
eitt mikilsverðasta dæmið þar
um, en margt fleira mætti
nefna. Gistihús hafa verið
byggð og bætt mikið umfram
það, sem innlendi markaður-
inn hefði risið undir. Margir
landsmenn njóta þess og fá
oft gisttogu með afar hag-
stæðu verði utan háannatím-
ans. Svipað er að segja um
gistinguna i skólum á sumr-
in, sem er svo vinsæl hjá
mörgium. Hún væiri aðeins
á fáum stöðum, ef markaður
inn hefði ekki sbækkað. Veit
imgasitaðár væru færri og verr
útbúnir, skipulagðar ferðir til
ýmissa staða væru strjálli,
stanigaveiðimót varla ti'l,
áætlunarferðir upp á Vatna-
jökul ekki á dagskrá og þamn
ig mætti lengi telja. En marg-
ar nýjungar eiga eftir að
koma fram i þessum málum.
Einu mikilsverðasta atriðinu
verður þó að bæta hér við,
Enga
þjóðhátíð
AÐALFUNDUR Eyfirðtogafélags
ins í Reykjavik hefur samþykkt
að skora á stjórravöld að fella
niður hátíðahöld 1974 og nota
heldur þá fjármuini, sem til
þeirra eru ætlaðir, til uppbygg-
taigar vegna atburðararaa í Vesf-
mannaeyjum.
Innbrot
í apótek
UM HELGINA var brotizt inn í
HáaléitiSapótek, í annað skipfið
á skömimum tíma, og stolið
nokkru af Jyfj\:m. Þá Var einnig
bhotizt inn í vérzl'unto'a Skúla-
skeið ' við Skúlagötú og stolið
40—-50 lengjum af vindlingum.
Mns og oft vill verða uin helgar,
vafnókkuð um smáinnbrot í fyr-
irtæki, þalr scm einkum var stol-
ið skiptimynt og frerrauir litlum
vierðmætum öðrum.
Tapar
fyrirtæki yðar
peningum á
hverjum morgni ?
er hlutlaus aðili, sem segir yður og starfsfólki
yðar nákvæmlega til um vinnutíma.
Taflan sýnir tjón fyrirtækisins í eitt ár,
ef 10 MÍNÚTUR tapast daglega af tíma
hvers starfsmanns
Vikukaup 10 menn 20 menn 30 menn 40 menn
Kr. 5.500 — 59.580,— 119.160.— 178.740,— 238.320,—
Kr. 6.600,— 71.500,— 14.>000,— 215.500,— 286.000.—
Kr. 11.000— 119.160.— 238.320.— 357.480.— 476.640,—
<—
TfMiNN ER PENINGAR. Leitið upplýsinga um
pn Simplex stimpilklukkur
hjá okkur.
SKRIFSTOFUVELAR H.F.
%
+ “

Hverfisgötu 33
Sími 20560 - Pósthólf 377