Morgunblaðið - 30.12.1973, Blaðsíða 20

Morgunblaðið - 30.12.1973, Blaðsíða 20
20 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. DESEMBER 1973 Útgefandi Framkvaemdastjóri Ritsfjórar Ritstjórnarfulltrúi Fréttastjóri Auglýsingastjóri Ritstjórn og afgreiðsla Auglýsingar hf. Árvakur, Reykjavík. Haraldur Sveinsson. Matthias Johannessen, Eyjólfur KonráS Jónsson, Styrmir Gunnarsson. Þorbjörn Guðmundsson. Björn Jóhannsson. Árni Garðar Kristinsson. Aðalstræti 6, sími 10-100 Aðalstræti 6, sími 22-4-80. Áskriftargjald 360,00 krá mánuði innanlands. í lausasölu 22. 00 kr. eintakið Iupphafi þjóðhátiðar- árs verða íslendingar að horfast í augu við marg- háttuð vandamál. Yfirvof- andi er stöðvun atvinnu- vega, óðaverðbólga geisar og uggvænlega horfir um öryggis- og sjálfstæðismál landsins. Við völd er ríkis- stjórn, sem ekki hefur þingstyrk til að koma fram málum og enga tilraun hef- ur gert til að takast á við þau vandamál, sem upp hrannast. verði. Auðlegð sú, sem afl- að hefur verið, hefur þess vegna vissulega verið mik- il. En hins vegar verður ekki sagt, að landslýð hafi haldizt á þeirri auðlegð sem skyldi. Stefnuleysið í Mikil gæfa hefur fylgt þjóðinni. Þegar þau hörmungartíðindi spurð- ust, að eldges væri í Heima- ey, gerði víst enginn ráð fyrir því, að svo farsællega færi, sem raun hefur á orð- ið, að hörmungunum lyki án stórfelldra mannskaða og blómleg byggð risi í Ey j- um á ný, áður en ár væri liðið frá upptökum eld- anna. Fyrir þá gæfu hlýtur þjóðin öll að lofa sinn Guð. íslendingar áttu í styrj- öld á liSau ári. Svo er for- sjóniimi fjTér þakka, að henni er lokið, að vísu ekki með sigíá okkar. Því miður hefur árangurinn af út- færslu fiskveiðitakmark- anna í 50 sjómílur orðið sáralítill. En hins er að gæta, að nú hillir undir það, að við getum helgað okkur 200 sjómílna fisk- veiðilandhelgi, og stefnan sem að hefur verið stefnt í aldarfjórðung. Að sjálfsögðu höldum við þjóðhátfð á 1100 ára af- mæli íslandsbyggðar, hvernig sem umhorfs verð- ur í þjóðmálunum. Lýð- veldishátíðin var haldin 1944, enda þótt Alþingi hefði ekki borið gæfu til að mynda þingræðisstjórn. Upplausn kann að verða í íslenzkum stjórnmálum á hinu nýja ári, en vandinn verður leystur nú sem fyrr og engin ástæða er til að -.örvæBta, þótt-éivnóti kunni :..'?að blávSa í innanlandsmál- um. Það er 'á valdi þjóðar- innar að ráða fram úr siík- um vanda — og það mun lfka verða gert. Hitt er aftur á móti ugg- vænlegra, að svo kann að fara, að landið verði gert varnarlaust — freisting þeim austræna ógnvaldi, sem nú gerir sig hér heima- GLEÐILEGT ÞJÓÐHÁTÍÐARÁR Árið, sem nú er að ljúka, hefur þó í margvíslegu til liti verið gott ár. Aflabrögð hafa verið góð, heyfengur mikill, full atvinna og síð- ast en ekki sízt hefur þjóð- in búið við hagstæðustu viðskiptakjör í sögunni, þar sem útflutningsafurðir hafa hækkað gífurlega í efnahags- og atvinnumál- um hefur gert það að verk- um, að miklir fjármunir hafa glatazt, sem ella hefðu getað runnið ýmist til upp- byggingar eða sjóðamynd- unar til að mæta síðari áföllum. á að verða sú, að þjóð- hátíðarárið líði ekki, án þess að það skref verði tek- ið. Um það næst vonandi samkomulag allra stjórn- málaflokka og áhrifaafla, svo að þjóðin geti orðið ein- huga um það lokamarkmið, kominn. Á því leikur eng- inn efi, að Ráðstjórnarrfk- in mundu færa áhrifasvæði sitt vestur fyrir ísland, ef hér væru engar hervarnir. Það er frumskylda allra þeirra þjóðhollu Islend- inga, sem gera sér grein fyrir þessari mestu hættu, sem að landi voru og þjóð hefur steðjað, að minnast 1100 ára afmælis íslands- byggðar einmitt með því að berjast með oddi og egg gegn því, að sú ógæfa eigi eftir að henda þjóðina að lenda á áhrifasvæði Rússa — og að lokum í bjarnar- klónum. Þótt hart sé stundum deilt — og deilurnar gjarna lágreistar, þegar þjarkað er um efnahags- og peningamál. eins og tíðast ■ér', toefur væíði gróska í ís- lenzku metttiingárlífi. Og vonandi verður þjóð- hátíðarárið með menn- ingarblæ. Eða hví skyldum við halda hátíð, ef ekki til þess að efla íslenzka menn- ingu og þjóðrækni, minn- ast afreka í menningarefn- um fyrr og siðar og strengja þess heit að byggja á fornri menningar- hefð aukna mennt, listir og visindi? Auðsæld þá, sem sjósókn færir okkur og aðrir atvinnuvegir, hljót- um við að hagnýta til að efla þroska og þekkingu, auðga íslenzkt þjóðlíf. Árið 1974 verður við- burðaríkt. Þá verður tekizt á í sveitarstjórnakosning- um og kannski líka þing- kosningum. Þá mun verða sundurlyndi með mönnum eðli lýðræðis samkvæmt. En vonandi engin vargöld. Undir merki þjóðhátíðar mun þjóðin sameinast. Gleðilegt þjóðhátíðarár. Baldur Hermannsson FÓLK OG VÍSINDI vk Bandaríska draumavélin í hættu Vesturlöndin hafa nú loksins fengið óþyrmilega áminningu um að orku- lindir jarðarinnar eru engin sameign mannkynsins. Duttlungafullir Araba- furstar geta með einu pennastriki stofnað til stór- vandræða í löndum, sem eru háð olíu þeirra. Þegar Arabar sýndu klærnar vöknuðu banda- rískir bifreiðaframleiðendur upp við vondan draum. Almenningur hefur nefni- lega misst áhugann á hinum stóru, benzínfreku krómdrekum þeirra. Því er jafnvel spáð, að þessar stóru bifreiðar muni hrein- lega deyja út á svipaðan hátt og risaeðlurnar á sínum tíma. Risaeðlurnar áttu sitt blómaskeið og réðu þá lögum og lofum á jörðunni. Loftslags- breytingar og síðan breytt gróðurfar kipptu að lokum stoðunum undan rekstrar- grundvelli þeirra, ef svo mætti að orði komast. Þær borguðu sig ekki lengur og dóu þvi út. Hinsvegar hefur eftirspurnin eftir litlum, sparneytnum bifreiðum magnast um allan helming. í Detroit, þessari paradís bifreiðaframleiðenda, eru nú gerðar víðtækar, gagngerar ráðstafanir til að hanna léttar, sparneytnar tegundir. Þar eru gerðar tilraunir með alumíníum- dyr, nýjar tegundir hjól- barða og léttari efnivið yfir- leitt. Óhjákvæmilega hlýtur að myndast millibilsástand, sem gæti reynzt hagstöðu Bandaríkjanna skeinuhætt. Þegar fjöldaframleiðsla á bifreiðum hófst upp úr 1920 varð hún kjarni hins bandaríska hagvaxtar. Hún er ásamt hliðargreinum sínum enn þann dag í dag afar mikilsverður liður í bandaríska hagkerfinu. Evrópskir bifreiðafram- leiðendur sækja æ fastar á bandariska markaðinn. Þetta er engin ný bóla. Velgengni þeirra eykst sífellt eftir að Araba- furstarnir hófu oliustyrjöld sína á hendur þjóðum, sem vinveittar eru Israel. Ólíklegt ertalið að banda- ríkjamenn komist hjá benzínskömmtun í byrjun 1974, ef oliufurstarnir halda uppteknum hætti. Enn sem komið er kostar benzin helmingi minna í Bandaríkjunum en i Evrópu, en því er spáð að verið muni allt að tvö- faldast innan fárra mánaða. Hinn bandaríski neytandi vill hafa sitt á þurru. Hann selur nú fyrir slikk stolt fjöl- skyldunnar, hinn gljá- fægða, 6 metra krómdreka og kaupir sér nettan Volks- wagen í staðinn. Vetnisknúin bifreið Hópur bandarískra vísindamanna við Kaliforníuháskóla leggur nú nótt við dag. Þeir vinna að því að hanna starfhæfa, vetnisknúna biffeið. Ef þetta heppnast er fundin lausn á aðkallandi orku- og mengunarvanda- máli. Bandaríska samgöngu- málaráðuneytið hefur gefið hugmyndinni bless- un sína og rannsókna- styrk að auki, sem nemur 5 milljónum íslenzkra króna. Risafyrirtækið Uníon Carbide Co lætur ekki sitt eftir liggja, heldur felur vís- indamönnunum 30.000 rúmmetra af vetni til að ráðkast með. Grunaði ekki Gvend Menn hafa lengi vitað að dýr merkurinnar talast við á einskonar lyktarmáli. Sérstakír kirtlar framleiða ilmefni, sem gefa til kynna sálarástand þeirra, ef svo mætti að orði komast. Meðal annars nota þau óspart ilmefni til að freista gagnstæða kynsins. Þessi ilmefni kallast ferómón. Kerfisbundin leit að ferómónum hjá mann- skepnunni hefur ekki verið gerð, enda afar óhægt um vik. Lyktarskyn hennar er veikt og viðbrögð hennar háð uppeldi, siðvenjum og þessháttar. Erfitt væri að greina sérstaklega viðbrögð gagnvart ferómónum. Leikið hefur grunur á að mannskepnan lumi á þessari tækni. Grunurinn hefur magnast eftir að uppvíst varð um notkun fermóna meðal náinna ættingja hennar, Rhe- susapans. Það er kvendýr Rhesusapans, sem framleiðir sérstakan ilm, þegar hún er hagstæð til ásta og kemst í tæri við iturvaxinn Rhesusherra. Baldur Hermannsson Nú myndu sennilega flestir hafna því, að ilmur hinnar heittelskuðu hafi ráðið úrslitum Þó kemur fyllilega til greina, að dulvitundin nái merkja- sendingum ferómónanna, og sendi viðeigandi hug- renningar upp í vitund hins útvalda. Allavega er vitað fyrir víst að kvendýr nakta apans, manneskjunnar, framleiða samskonar efna- sambönd og ferómón Rhesusapans. Hver og einn getur nú rifjað upp fyrir sér hið seið- magnaða andartak vaknandi ástar og kannski dæmt um það sjálfur, hvort hann hafi eftir allt saman verið hankaður með þessari frumskógabrellu.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.