Morgunblaðið - 19.05.1974, Qupperneq 4

■ STYRKIO GEÐVERNDARMÁUN ■
4
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. MAl 1974
Fa
jj «//. ! i.r.u. x v
'AiAjm
22*0*22*
RAUÐARÁRSTÍG 31
LOFTLEIÐIR
BÍLALEIGA

CAR REIMTAL
21190 21188
LOFTLEIÐIR
1TEL 14444*25555
mmim
BÍLALEIGA CAR REIMTAL
Hverfisgötu 1 8
27060
(g
BÍLALEIGAN
51EYSIR
CAR RENTAL
V24460
í HVERJUM BÍL
PIONEER
ÚTVARP OG STEREO
KASSETTUTÆKI
SAFNAST ÞEGAR
SAMAN
^ SAMVINNUBANKINN
Dömustólar og sófar
Bólstrun Guðm. H. Þor-
björnssonar, Laugarnes-
vegi 82, sími 33240.
ANDLEG HREYSTI-ALLRA HBLLB
/Sj
^GEÐVERND|p<
Nr I
3EOVERNDARFÉLAG ISLANDSB
Föðurumhyggja
Hafið þið veitt því athygli, að
orðið föðurumhyggja er eitt af
fegurstu orðum málsins.
Það hefur máttuga merkingu.
Það er sjaldgæfari perla í veru-
leikanum en margur hyggur.
Það er ein • æðsta hugsjón
kristins dóms. Það er raunveru-
lega eitt af því marga eða fáa
eftir álitum, sem telja mætti
sérkenni kristinna trúarbragða.
Kristur máði brott hinn
grimma einvalda Gyðingatrúar
og ýmissa austrænna trúar-
bragða og setti ástrfkan, um-
hyggjusaman föður, sem allt
gat umborið og allt kunni að
fyrirgefa í staðinn.
Segja má, að kirkjan hafi
varla skilið þessa hugsjón enn
til fulls. Hún setti því Maríu
guðsmóður í stað föðurum-
hyggjunnar, sem Kristur ætl-
aðist til að væri nóg. Og kirkjan
afmáði ekki heldur þann hryll-
ing í grimmd og veldi einvald-
ans, sem var til í það að murka
börn sín og þegna niður í
fjöldamorðum, til þess að full-
nægja valdi sínu og ímynduðu
réttlæti — grimmd.
En sleppum þessu. Það var
mannleg föðurumhyggja, sem
mjög skortir víða nú á dögum,
sem ég ætlaði að vekja athygli á
með þessum línum.
Reyndar gerir Kristur það
einnig með sinni ævarandi
snilli í sögunni um týnda son-
inn. Og þar sýnir hann einnig,
að föðurumhyggjan má oft líða
sára harma og mikil vonbrigði,
en er þó söm við sig. Annar
drengurinn hans — yngri
sonurinn — frekur og tilætl-
unarsamur fer burt og eyðir
eignum, heiðri og andlegri feg-
urð í óhófsömum lifnaði —
vægast sagt — og hafnar meðal
svínanna. En er þó fyrirgefið.
Hinn, sá eldri — verður ein-
rænn — eigingjarn og hroka-
fullur — en fær samt hrós fyrir
ræktarsemi og sonarlega
tryggð. Samt eygir maður birt-
una af sigrum hinnar alltum-
faðmandi föðurumhyggju og
mildi að lokum í svip beggja og
vali. Annar snýr baki við óhófi
og löstum, hinn snýr auðmjúk-
ur og þögull frá offorsi sínu og
fordómum.
En hvernig birtist þá föður-
umhyggja bezt? Og hvers vegna
má hana ekki vanta við upp-
eldið, hversu góð, sem mamma
gæti verið? Af hverju verður
heimili aðeins hálft án föður?
Faðirinn er orkan, krafturinn í
augum og vitund barns. Það
þráir að fela sig krafti til vernd-
ar og öryggis. Það hefur eðlis-
læga löngun til að lúta krafti —
aga. Það litur umfram allt upp
til föður síns, en telur móður
fremur jafningja. Faðirinn er
fyrsti Guð hvers barns, sem
kynnist föður — það mótar
jafnvel ósjálfrátt guðshugsjón
sína eftir föðurmynd sinni ævi-
langt.
Þess vegna er ábyrgð föður
jafnvel enn meiri en móður i
byrjun. Þar verður mildi og
kraftur, ástúð og agi að fylgjast
að.
En þetta fernt eru aðalþættir
þess, sem nefnt er föðurum-
hyggja ásamt fyrirhyggju og
vernd.
Þessi huglæga aðstaða föður
er jafnvel enn meira virði en
auður og peningagjafir. Til eru
feður, sem kasta í börn sin pen-
ingum í örlæti og afskiptaleysi.
Stundum eru slíkar gjafir veitt-
ar af skammsýnum hug, kæru-
lausri hönd og köldu hjarta. Þá
geta þær orðið verri en engar.
Föðurumhyggjan gefur alltaf
lifandi gjafir. Þeim fylgir til-
finning, hugsun, alúð, óskir um
gæfu og gleði, sem ekki er
aðeins hjóm og umbúðir,
heldur gull og kjarni gæfunnar.
Einn ógleymanlegasti faðir á
mínum vegi varð mér samferða
í flugvél i fyrra. Hann var um-
sýslumaður mikill, allt að
því miðaldra þá, oft á ferðalög-
um, en þó heima í huganum,
geðþekkur, einlægur, broshýr.
Hann var með gjafir til barna
sinna, sem voru tvö að mig
minnir, á fermingaraldrí eða
rúmlega það, tvítugsaldri. —
Hér kemur í örstuttu máli
það, sem sýndi svo vel föðurum-
hyggju hans:
,,Ég læt þau ekki verða fyrir
vonbrigðum, þegar pabbi kem-
ur heim. Ekki dýrar gjafir, en
valdar með þeirra smekk og
þeirra áhugamál fyrir augum.
I hverri einustu viku, þegar
ég er heima, tek ég þau með
mér, annað hvort þeirra nú,
áður alltaf ' bæði, í sundhöll,
leikhús, safn, bió, gönguferðir
— einkum gönguferðir eða
smáferðalög. Við tölum um
þessar ferðir bæði áður og eftir
að þær eru farnar og undirbú-
um þær.
Nær þvf á hverju kvöldi les
ég með þeim í einhverri góðri
bók — einkum ljóðum eða list-
rænum bókmenntum og stund-
um tölum við um trúmál.
Bænir og helgisiði annast
móðir þeirra meira og segja má,
að uppeldið sé hennar. En ég
tel mína skyldu að veita þeim
einhverja stund og eitthvað af
sjálfum mér hvern einasta dag.
Og satt að segja kvíði ég dálit-
ið fyrir því, að nú séu þau að
verða svo stór, að þau verði eins
og feimin við mína föðurhönd.
Það bólar nú þegar á feimninni
og fjarlægðinni. En ég hugga
mig við, að áhrifin vari og veiti
mér þau aftur seinna."
Þetta er í fáum orðum vitnis-
burður þessa unga föður,
samandregið úr löngu en
ógleymanlegu samtali okkar.
Enginn faðir þyrfti að iðrast
slíkrar umhyggju, þótt ekki
yrðu öllum sigrar jafnsætir og
þeir, sem þessi afburðabörn
veita sínum foreldrum.
Föðurumhyggja er fögur
dyggð. Og vissulega mundi mik-
ið af okkar heimilisböli á ís-
landi dvína, ef margir hugsuðu
og framkvæmdu eins og faðir-
inn, sem varð mér samferða í
flugvélinni.
Samt er gott þeim umhyggju-
sömu að hafa í huga, þegar allt
virðist auðn og hríðarbylur á
heiðinni að —
„Þeir, sem sá með tárum,
munu uppskera með
gleðisöng.“
Sú er oft aðstaða fleiri feðra
en þess, sem átti týnda soninn
forðum.
Lokasamkoma
í Færeyska
sjómanna-
heimilinu
Nú lýkur starfsemi færeyska
sjómannaheimilisins við Skúla-
götu að þessu sinni, en forstöðu-
maður þess, Jóhann Ólsen og
kona hans eru á förum heim.
Verður sfðasta samkoman í
heimilinu nú f dag klukkan 5
síðdegis.
Að vanda hefur heimilið staðið
opið öllum þeim Færeyingum,
sem hingað koma á vetrarvertfð,
svo og þeim, sem hér hafa búsetu.
Haga kristilegar samkomur verið
haldnar á sunnudögum og opið
hús hefur verið á fimmtudags-
kvöldum f sjómannaheimilinu.
Hefur oft verið gestkvæmt þar nú
í vetur, sagði Jóhann.
Þá hefur bygginganefnd hins
nýja sjómannaheimilis við Sjó-
mannaskólann efnt til happ-
drættis, vinningar eru skattfrjáls-
ir, en aðalvinningurinn er Cor-
tina — fólksbifreið og aðrir vinn-
ingar ferðir til Færeyja. Munu
fslenzkfr og færeyskir vinir
heimilisins bjóða miðana til sölu
sagði Jóhann, sem kvaðst vilja nú
er starfi heimilisins lyki að þessu
sinni, færa fslenzkum og færeysk-
um vinum og velunnurum þess
innilegar þakkir fyrir margvís-
lega hjálp og stuðning.
LEIÐRÉTTING
TALA misprentaðist í frétt um
tómstundaheimili aldraðra. Þar
átti að standa, að tómstundastarf
fyrir aldraða hefði hafizt f borg-
inni fyrir 5 árum.
Lofsamleg umsögn um sýningu
Lovísu Matthíasdóttur 1 New York
HSTAKONAN Lovfsa Matthfas-
dóttir, sem hefur verið búsett í
Bandarfkjunum um langt skeið
og unnið sér þar sess sem þekktur
og metinn listmálari, hélt sýn-
ingu f Robert Shoelkopf Gallery f
New York fyrr f vetur ásamt
tveimur öðrum málurum og hef-
ur Mbl. borizt umsögn úr stór-
blaðinu New York Times, þar
sem fjallað er um þessa sýningu.
I fyrirsögn er tekið fram, að
þessir þrfr listamenn séu allir
ólíkir í myndsköpun sinni og síð-
an segir í umsögninni um Lovísu,
að hún sé mikils metinn málari í
New York og máli hún kyrralífs-
myndir og kröftugar og ljóðrænar
landslagsmyndir en áhrif f þær
sæki hún til Islands, ættjarðar
sinnar. Enda þótt hún máli
fígúratívt, þá séu myndir hennar
og aðferðir við myndsköpun langt
frá þeim nákvæmnislega
realisma, sem einkenni t.d. Allan
o.fl., sem hafi komið á eftir
abstrakt tímabilinu. Myndir
hennar á sýningunni spanni ekki
beinlínis yfir allan heiminn —
hún máli einstök dýr, hesta, kýr
og litla hópa af verum f einhvers
konar samspili, verur á tali sam-
an, við vinnu, i skemmtiferð...
Síðar í greininni segir, að það,
sem eftirtektarverðast sé við verk
Lovfsu, sé auðsæ gleði hennar að
fara með liti, sjálfkrafa ummynd-
un nokkuira pensilstrika — ein
lína, sem verður til dæmis nasir á
hesti. Listgagnrýnandi blaðsins
Grace Glueck segir, að bezta verk-
ið á þessari sýningu og það mest
sannfærandi sé mynd, sem kölluð
sé „Salt Farm Workers" þar sem
sýndar séu tvær mannverur við
fjallsrætur og halda á milli sín
börum fullum af fiski. Þessar ver-
ur sýni mikla tilfinningu fyrir
hreyfingu og séu þvi lífi gæddar í
málverki, sem virðist vera
kjarninn í viðleitni listamanns
hverju sinni.
Auglýsing um sýningu Lovísu Matthfasdóttur f Robert Schoelkopf Gallery f New York.