Morgunblaðið - 06.08.1975, Qupperneq 7

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 6. ÁGÚST 1975
7
r
i
Alþýðublaðið
Alþýðublaðið, málgagn
lýðræðisjafnaðarmanna,
er komið út á ný, og boðar
efnislega bragarbót og
fjárhagslega heilsubót.
Það kemur þó hreint til
Sighvatur Björgvinsson, rit-
stjóri Alþýðublaðsins.
dyra og segir, að fjárhags-
grundvöllur blaðsins verði
ekki tryggður nema vel
unnarar þess tryggi þvf
rlflegan skammt nýrra á-
skrifenda. Ástæða er til
að fagna því að Alþýðu-
blaðið, sem nú er á 56.
aldursári, hverfur ekki úr
íslenzkum blaðaheimi,
eins og horfur voru á um
sinn.
Alþýðublaðið er oftlega
málgagn gagnstæðra
skoðana við Morgunblað-
ið, en frjáls umræða og
reifun þjóðmála byggist á
þvi, að ólík sjónarmið eigi
sér möguleika til tjáning-
ar. Þvi skal Alþýðublaðið
boðið velkomið til starfa á
ný og sú von látin i Ijós,
að þvi megi vel vegna i
því efni, að tryggja fjár-
hagsgrundvötl útkomu
sinnar.
Þjóðviljinn
Á sama tfma sem fjár-
hagserfiðleikar höfðu nær
orðið Alþýðublaðinu að
fjörtjóni, byggja þeir Þjóð-
viljamenn tugmilljóna
blaðahöll. Útbreiðsla
Þjóðviljans er ekki sú. að
rekstur hans standi undir
útgáfukostnaði, ef að lik-
um lætur. Engu að síður
hefur Þjóðviljinn fjárráð
næg, ef dæma má af um-
svifum hans og Alþýðu-
bandalagsins, og getur
dag hvurn sungið þvi lof
og pris, að málgagni lýð-
ræðisjafnaðarmanna i
Portúgal skuli meinuð út-
gáfa með hreinu ofríki, i
skjóli hervalds.
Og úr sinni nýju glerhöll
varpar Þjóðviljinn grjóti
að Framsóknarflokknum
og Timanum, sem hann
segir að njóti annarlegrar
fjáruppsprettu, samanber
sfðasta sunnudagspistil
annars ritstjóra blaðsins.
Esso, SÍS og ýmsir fjár-
plógsmenn sjái þar um
sfna segir ritstjórinn. Að
sjálfsögðu hljóta Fram-
sóknarmenn að svara fyrir
sig, en furðu hlýtur það
einnig og ekki siður að
vekja hjá þorra lands-
manna, sem hefur fyrir
augum mismun fjárhags-
legrar aðstöðu Þjóðviljans
og Alþýðublaðsins, að sjá
slík skrif f hinu fyrrnéfnda
blaðinu, sem fyrst og
fremst hlýtur að varpa
kastljósi almenningsálits-
ins, að fjármögnun og
veldi Alþýðubandalagsins.
Þar virðist sum sé „dul-
ræn" kraftaverk drjúpa af
stöku strái.
n
Blaðaútffáfa
hérlendis
Fjárhagslegur grund-
völlur blaðaútgáfu á ís-
landi er siður en svo nægi-
lega traustur, fremur en
margháttaðs annars
rekstrar í landinu. Það
skiptir ekki meginmáli um
tilverugrundvöll blaðs,
hvort íslenzka rikið kaup-
ir, fyrir sig og stofnanir
sinar, tiltekin eintaka-
fjölda þess, eða greiðir
auglýsingaþjónustu sama
verði og aðrir. Þyngra
vegur, að mánaðar-
áskrift dagblaðs er af
verðlagsyfirvöldum metin
til jafns við „tvöfaldan"
brennivinssjúss á öldur-
húsi i borginni.
Með óraunhæfum verð-
lagsákvæðum seilist rikis-
valdið til áhrifa á fjárhags-
afkomu dagblaða og veik-
ir á þann hátt grundvöll
prentfrelsis i landinu. Slík
afskipti eru illþolandi í
fjrálsu þjóðfélagi, þar sem
verðlag þarf að fylgja til-
kostnaði og frjáls eftir-
spurn ætti að ráða út-
breiðslu blaða. Um þetta
efni skal að öðru leyti vis-
að til Reykjavfkurbréfs
Morgunblaðsins sl.
sunnudag.
I------------------------------------------------------1
Lárus Oskarsson:
Málsvari lítilmagnans
Athugasemd við skrif Jóns úr Vör
„glæpurinn" lá, íétum við lesa upp
annað ákæruatriðið.
„Lagahroki" og „Skammir" heita
tvær greinar sem Jón úr Vör skrifaði
og nýlega voru birtar f Morgunblað-
inu. Þetta voru svör Jóns í málaþrefi
við Gunnar M. Guðmundsson hæsta-
réttarlögmanns. Þvi miður las ég
ekki það sem á undan var komið i
ritdeilu lögmannsins og skáldsins. Á
greinum JúV. virtist mér sem mál-
staður hans væri geðfelldari, þó að
ekki kæmi hann auga á haldbestu
rökin fyrir máli sfnu.
Seinni grein Jóns, „Skammir",
eða öllu heldur niðurlag hennar
veldur þvi að ég drep nú niður
penna. Jón getur þess að hann hafi
hlutað á útvarpsþátt okkar Ingólfs
Margeirssonar, Hálftimann, þar sem
rætt var við Sverri Kristjánsson um
lögbannsmál hans og dætra Árna
sáluga Pálssonar. Jón mun hafa
skrifað grein um þetta mál fyrir
nokkru og fór hún fram hjá mér. i
Nýlega hefur dönskum rithöfund-
um verið greitt fyrir útlán bóka sinna
i almenningsbókasöfnum þar f landi.
Danski rithöfundasjóðurinn annast
greiðslurnar og skiptir fénu milli
höfundanna. í Danmörku er höfund-
um greitt fyrir hvert eintak eins og
hér, en ekki eftir útlánafjölda eins og
sumsstaðar annars staðar. Til
glöggvunar má geta þess að danskir
höfundar fá kr. 31,38 (isl.) fyrir
hvert eintak, en greiðsla til islenzkra
rithöfunda var siðast tæpar 4 kr.
fyrir eintakið. Þess skal getið að
tölurnar sem hér fara á eftir eru
danskar krónur.
Robert Fisker rithöfundur er aftur f
ár efstur á lista yfir þá höfunda sem
fá hæstar greiðslur úr rithöfunda-
sjóðnum fyrir útlán á almennings-
bókasöfnum. Robert Fisker fékk í ár
(1974) greiddar um 208.000 kr. af
bókasafnsfé fyrir alls 1 78.411 bindi.
Næstir barnabókahöfundinum eru
þeir Thöger Birkeland (148.000 kr.),
Jörgen Clevin (132.000 kr.), Knud
Hermansen (129.000 kr.) og Hans
þessari grein mun Jón hafa gengið
fram fyrir skjöldu sem málsvari litil-
magnans gegn hinum „fræga út-
varpsmanni" Sverri.
Þegar við ákváðum að gera út-
varpsþætti um ritskoðun og tjáning-
arfrelsi hugðum við að þeim málum,
sem nýlega hafa verið fyrir dómstól-
um, og varða viðfangsefni okkar. Var
um þrjú mál að ræða, sem við hefð-
um viljað reifa. Þar sem vl-málin og
lögbann á skáldsögu Indriða G. Þor-
steinssonar eru enn fyrir rétti létum
við okkur þó nægja að fjalla um
málastapp Sverris.
Þvi er skemmst frá að segja, að
þegar við stjórnendur Hálftimans
fórum að glugga i gögn um þetta
mál, blöskraði okkur að hægt væri
að gera manni að greiða hundruð
þúsunda króna fyrir jafn meinlaus
ummæli og okkur virtust þessi vera.
Til að leyfa fólki að heyra i hverju
Hvass (127.000 kr.). Meðal annarra
höfunda sem eiga yfir 50.000 bindi i
bókasöfnum eru Palle Lauring
(73.000 kr.), Jörgen Bech Nygaard
(70.000 kr ), Klaus Rifbjerg (68.000
kr.), Tove Ditlevsen (61.000 kr.) og
Cecil Bödker með 59.000 kr.
Danski rithöfundasjóðurinn, sem
annast skiptingu bókasafnsfjárins til
rithöfunda og þýðenda, ákvað upp-
hæðina fyrir hvert bindi.
Greiddar eru 1.17 kr. nú, en 1 973
var upphæðin 1.22. kr. og 1970
1.26 kr.
Heildarupphæð greiðslnanna i
fyrra nemur um 10 millj. króna, er
skiptast milli 3000 höfunda, sem
samtals eiga 8.551.272 bindi í bóka-
söfnunum.
Formaður danska rithöfunda-
félagsins, Hans Jörgen Lembourn,
telur vist að næsta ár hækki
upphæðin úr 1.17 f 1.50 kr. á bindi.
Byggir hann þessa skoðun sfna á
bókasafnsfrumvarpi menntamálaráð-
herrans, Niels Mathiasens, sem lagt
verður fyrir þingið innan skamms.
Rétt siðast i „Skamma'-grein
sinni segir Jón úr Vör: „En vikjum
nú aftur að þessum ungu piltum.
Þeir töldu sig sýnilega eiga nokkuð
undir sér. Hefur Rikisútvarpið falið
þeim að gera einmitt það sem ég var
að gagnrýna það fyrir á dögunum, að
ganga i lið með frægum útvarpsmanni
gegn hinum almenna borgara Hver
verður gestur piltanna i næsta út-
varpsþætti?" (leturbreyting min —
LÓ).
Hingað til höfum við ekki þurft að
dansa eftir nótum Jóns úr Vör við
gerð útvarpsþátta okkar, og vonandi
verður engin breyting þar á. — En
hvernig getur málsvari Iftilmagnans
og hins „almenna borgara" ætlast til
að hann hafi slfka eindæma áhrifa-
stöðu?
JÚV. setur dæmið upp sem ójafn-
an leik hins „fræga útvarpsmanns"
og aumingja „almenna borgarans".
Svona einfalt er þetta ekki. Fáum
væri vist akkur i að vera „frægur
útvarpsmaður" ef þeir ættu á hættu
að missa eigur sinar undir hamarinn
fyrir vikið.
„Hver verður gestur piltanna i
næsta útvarpsþætti?" spyr Jón úr
Vör. Hann hefur kannski ekki hlust-
að á þann þátt okkar sem kom næst
á undan hinum tittumtalaða? Þar
sagði ofdrykkjumaður sögu sina,
einn hinna svonefndu róna. Tæpast
held ég að menn í þerri aðstöðu geti
oft komið fram i fjölmiðlum og sagt
sögu sina; altént teljast þeir ekki til
frægra útvarpsmanna. Laugardaginn
2. ágúst, daginn sem skrifelsið hans
Jóns kom í Morgunblaðinu voru
vissulega viðtöl við fræga útvarps-
menn í Hálftimanum, en þau greindu
ekki frá skiptum þeirra við almenna
borgara, heldur var þar rakið hvernig
höfðingjar Rikisútvarpsins og lands-
ins þögguðu niður i þeim á sínum
tima.
Synd væri að segja að mig fýsti
i langhund frá Jóni úr Vör vegna
þessa greinarkorns; mér er enda
nokkur vorkunn vesölum „almenn-
um borgara" á ritvellinu, að mæta
„frægum" rithöfundi.
Tekjur danskra rithöfunda
af útlánum bókasafna
Húsbyggjendur
Einangrunar-
plast
Getum afgreitt einangrunarplast á Stór-
Reykjavikursvæðið með stuttum fyrirvara.
Afhending á byggingarstað.
HAGKVÆMT VERÐ.
GREIÐSLUSKILMÁLAR
Borgarplast hf.
Borgarnesi sími: 93-7370
Kvöldsimi 93-7355.
Viö afgreidum
litmyndir
yðará SJ dögum
^^2 Allar myndir okkar eru fram- leiddar á úrvals Kodakpappír med silkiáferd
Myndirnar eru afgreiddar án hvítra kanta
|T^| Höfum þrautþjálfað starfsfólk er vinnur myndir í fullkomnustu vélum sem fáanlegar eru
Þér greiðið aðeins fyrir myndir sem hafa heppnast hjá yður
Notið einungis Kodak-filmur svo þér náiö fram sem mestum gæðum í myndum yðar
Munið: Það bezta verður ávallt ódýrast
Umboðsmenn um land allt
— ávallt feti framar
H i \S PETERSEN'S
BANKASTRÆTI
S 20313
\____
GLÆSIBÆ
S 82590
EF ÞAÐ ER FRÉTT-
NÆMTÞÁERÞAÐÍ
MORGUNBLAÐINU