Morgunblaðið - 19.09.1975, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 19. SEPTEMBER 1975
Minning:
Svanur Sigurðsson
frá Breiðdalsvík
Fæddur 17. september 1929
Dáinn ll.september 1975
1 dag verður til moldar borinn
að Heydölum, Svanur Sigurðsson
framkvæmdastjóri Hellubæ.
Hann var sonur hjónanna Jó-
hönnu Þorbjargar Sigurðardóttur
og Sigurðar Jónssonar bónda á
+ Móðir okkar, GRÓA JÓNASDÓTTIR frá Hli8, Bergstaðastræti 26 B, lézt í Landspítalanum 17 þ.m Bömin.
Bróðir okkar og mágur KRISTINN L. OTTÓSSON fyrrv. útgerðarmaður í Grimsby er látinn og hefur jarðaförin farið fram Margrét Ottósdóttir Jafet Ottósson Fjóla Gisladóttir Steinunn Nielsen Alfred Nielsson Henny Ottósson

+ Útför móður okkar, ÖNNU SIGURJÓNSDÓTTUR, Fjólugötu 3, Reykjavik, fer fram frá Dómkirkjunni, laugardaginn 20. sept kl 1 0 30 Sigrún Óskarsdóttir, Arnbjörn Óskarsson, Málfriður Möller, Doróthea Óskarsdóttir, Axel Ó. Lárusson.

+ Þökkum innilega auðsýnda samúð og vináttu við andlát og útför móður minnar og systur okkar, ÁSU KRISTJÁNSDÓTTUR, Viðimel 46, Reykjavik. Dagný Jónsdóttir og systkini hinnar látnu.

+ Innilegustu þakkir til allra er sýndu okkur samúð og vinarhug við andlát og jarðarför DAGS JÓNASSONAR, Litlagerði 10. Reykjavik. Anna Friðriksdóttir Marta Dagsdóttir, Jón Dagsson, Friðrik Dagsson, Jón Ásbergsson.

+ Þökkum af alhug auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og jarðarför litlu dóttur okkar og systur, GUÐNÝJAR, er lézt í Barnadeild Hringsins, þann 5 sept sl Edda Garðarsdóttir, Jón Waage, Garðar Berg Waage,

+ Þökkum innilega samúð og vináttu við andlát og jarðarför GUÐMUNDAR EYJÓLFSSONAR Þvottá Aðstandendur.

+ Þökkum auðsýnda samúð við andlát og jarðarför sonar míns og bróður okkar ÓLAFSKJARTANSSONAR, bréfbera, Faxabraut 1, Keflavik, Kjartan Ólason, Sigtryggur Kjartansson, Maria Kjartansdóttir, Jón Kjartansson, Lúðvík Kjartansson og aðrir ættingjar.
Ósi I Breiðdal, fæddur þar og upp-
alinn. Var hann næst yngstur sjö
systkina.
Svanur ólst upp bæði við land-
bú og sjósókn, en faðir hans
stundaði töluvert sjó með bú-
skapnum. Þar hafa Svani runnið i
tnerg og blóð þau áhrif, er mótuðu
ævistarf hans. Það hefur reynst
hollt veganesti og gæfurikt og á
við langar skólagöngur með marg-
vislegu pappírsvafstri.
Snemma beindist þó hugurinn
að sjónum eingöngu og 16 ára
gamall heldur hann á sína fyrstu
vertíð til Sandgerðis. En svo var
sjómennskan honum í blóð borin,
að tæplega 18 ára gamall hóf
hann útgerð með bróður sínum og
fleirum. Keyptu þeir 14 lesta bát
er Vinur hét og var Svanur þar
formaður. Eins og allir vita, er
sjósókn við Islandsstrendur, og
var ekki síður er skipin voru
minni og ver búin, viðsjál. Kom
því strax í ljós, að Svanur var
sjómaður og stjórnari góður,
enda átti hann það ekki langt
að sækja, þar eð Sigurður, faðir
hans þótti fbragðs sjómaður.
Kannski hafa sjómannshæfi-
leikar Svans aldrei betur kom-
ið fram en er þeir skipverjar
á Vini lentu í vélarbilun og
hrakningum út af og i Berufirði
snemma vetrar 1948. Þá brást
honum ekki kjarkur né úrræði,
þótt ungur væri. Eru þeir atburð-
ir fólki enn í fersku minni. Frá-
sögn af atburði þessum er i bók-
inni Þrautgóðir á raunastund IV.
bindi.
Veturinn 1947 lauk Svanur vél-
stjóranámskeiði hjá Fiskifélagi
íslands og árið síðar hóf hann
nám í Stýrimannaskólanum og
lauk fiskimannaprófi vorið 1950.
En útþráin blundaði i Svani, sem
fleiri ungum Islendingum frá
fyrstu tíð. Lauk hann því far-
mannaprófi vorið 1951 og réðst
siðan til skipadeildar S.l.S.
Starfaði hann sem stýrimaður og
siðar skipstjóri á skipum Sam-
bandsins til ársins 1959. Á þeim
árum ailgdi hann til margra ó-
likra landa, m.a. var hann í Suður-
Amerikusiglingum stanslaust um
7 mánaða skeið á Jökulfellinu.
Fer ekkert á milli mála, að far-
mennskan gerði Svan víðsýnan á
mörgum sviðum atvinnulífsins,
sem síðar kom honum í góðar
þarfir.
Sagt er að „römm er sú taug, er
rekka dregur föðurtúna til.“
Haustið 1959, en þá var Svanur
heimilisfastur í Reykjavík og átti
þar ibúð, ákvað hann að flytja
austur á Breiðdalsvík og hefja
þaðan sjósókn á ný. Þarf ekki að
fjölyrða um það, að þeir sem til
þekktu, töldu þetta algert gönu-
skeið og glæfraspil. Að hætta ör-
uggu starfi hjá skipadeild S.I.S.
og setjast að á hjara veraldar, þar
sem bjuggu um 80 manns í frum-
stæðu plássi var tæpast eðlilegt.
En Svanur var ákveðinn og þar
með hófst raunar siðasti kapituli
lifsstarfs hans. Þar reisti hann
heimili, Hellubæ, og þar andaðist
hann svo undarlega snemma, að
mati okkar samferðarmannanna,
45 ára að aldri.
Er Svanur kom austur, tók
hann við skipsstjórn á m.b. Hafn-
arey SU 110, en báturinn var í
eigu Hraðfrystihúss Breiðdæl-
inga. Var Svanur með hann í tvö
ár. En veturirin 1961 stofnar hann
hlutafélagið Braga, kaupir gaml-
an 90 lesta bát og hefur þar með
útgerð. Með þann bát Braga SU
210 er hann til haustins 1963.
Árið 1962 gekkst Svanur fyrir
því, sem stjórnarformaður Hrað-
frystihúss Breiðdælinga, en þvi
starfi gegndi hann til dauðadags,
ásamt Pétri bróður sinum, sem er
framkvæmdastjóri þess fyrir-
tækis, að láta byggja fyrir það
+
Þakka innilega auðsýnda samúð
við andlát og jarðarför eiginkonu
minnar,
ELSUBJARNADÓTTUR,
Hvammstanga,
Fyrir hönd vandamanna
Richard Guðmundsson.
nýtt 190 lesta stálskip í Noregi.
Og haustið 1963 hljóp það af
stokkunum og hlaut nafnið Sig-
urður Jónsson SU 150, en það var
föðurnafn þeirra bræðra. Var
Svanur með þann bát í 4 ár og
aflaði vel. Reyndist báturinn
mesta happaskip í alla staði.
Vorið 1967 fær Svanur svo nýtt
skip fyrir sitt fyrirtæki. Það var
tæplega 200 lestir, smiðað hjá
Stálvík h.f. og hlaut nafnið Hafdis
SU 24. Jafnframt þeim bátakaup-
um hóf Svanur saltfiskverkun,
fyrst með blautfisk en siðan einn-
ig fiskþurrkun. Er þessi starfsemi
nú í tveim nýlegum húsum og er
þar tækjakostur góður.
I ársbyrjun 1972 gekkst Svanur
fyrir stofnun hlutafélagsins Hval-
baks. Var það sett á laggirnar í
sambandi við kaup skuttogara.
Voru hluthafar bæði af Breiðdals-
vík og Stöðvarfirði. I því sam-
bandi fór Svanur út til Japar. að
ganga frá þéim málum og mátti
segja, að allt vafstur, sem þannig
umsvifum er samfara, hafi mest
hvílt á hans herðum, enda gerðist
Svanur framkvæmdastjóri fyrir-
tækisins. Gegndi hann því starfi
til haustsins 1974, en þá réði hann
nýjan framkvæmdastjóra til
Hvalbaks, enda orðinn allt of
hlaðinn störfum. Þó var hann
stjórnarformaður félagsins til
dauðadags.
Árið 1970 tók Svanur við
rekstri sildarverksmiðjunnar hér,
en hún varð gjaldþrota er „síldar-
ævintýrinu" lauk, en Svanur
hafði verið einn helsti hvatamað-
ur að stofnun hennar á sínum
tima. Á síldarárunum réðst Svan-
ur í síldarsöltun ásamt Pétri bróð-
ur sínum. Hét það fyrirtæki Gull-
rún h.f. Þeirri starfsemi lauk að
sjálfsögðu er síldin hvarf.
Á þessu sést, að Svanur hafði
mörg járn I eldinum, var óþreyt-
andi að drifa upp atvinnu f byggð-
arlaginu, fullur bjartsýni og trú-
ar á framtíð Breiðdals. Hann hélt
því fram, að Breiðdalsvík yrði
staður framtíðarinnar, vegna legu
sinnar, landrýmis og búsældar. Er
ég þess fullviss, að þar hefur
hann haft rétt fyrir sér, sá draum-
ur á eftir að rætast, og þá hefur
Svanur Sigurðsson lagt hornstein-
inn þegar.
Fyrir utan þau störf, er drepið
hefur verið á, hlóðust fleiri á
Svan, svo sem: formennska í Út-
vegsmannafélagi Austurlands og
nefndastörf á vegum sjávarút-
vegsins, í hafnarnefnd og fleiri
nefndum á vegum Breiðdals-
hrepps. Allt þetta tók tíma, ekki
síst landsfundir hjá L.l.U. og
samnjngafundir, er allir voru í
Reykjavík á öllum tímum árs.
Eitt af mörgum áhugamálum
Svans voru slysavarnir. Var hon-
um mikið hjartans mál að efla
þær I byggðarlaginu og eyddi
hann tíma og eigin fé í því skyni.
Eflaust hefði hann kosið að gera
þar meira, en annir settu honum
skorður. Þó auðnaðist honum að
láta reisa sæluhús á Breiðdals-
heiði. Afhenti Svanur það
S.V.F.Í. á aðalfundi félagsins
1972, sem gjöf frá sér og konu
sinni, til minningar um son þeirra
hjóna, er dó á barnsaldri. Er hús-
ið kennt við drenginn og nefnist
Stefánsbúð.
Ilér hefur verið stiklað á stóru,
og ég veit, að þetta er einungis
þurr upptalning. Hún sýnir þó,
hvað Svanur hefur lagt af mörk-
um í sögu byggðar á Breiðdalsvík.
Við eigum honum allt gott að
gjalda.
Þann 2. okt 1948 kvæntist Svan-
ur eftirlifandi konu sinni Hjör-
dísi Stefánsdóttur, Carlssonar
kaupmanns á Hóli i Stöðvarfirði.
Þeim var fjögurra barna auðið,
þau eru: Stefán, er lést ársgamall,
Rafn Svan verksmiðjustjóri á
Breiðdalsvík, Nanna Stefania,
nemi og Hafdís á barnsaldri. Eru
þær systur í foreldrahúsum.
Hjónaband þeirra Svans og
Höddu var farsælt, heimilisbrag-
ur með ágætum, hjónin samhent
við uppeldi barnanna. Á því heim-
ili var gott að dvelja og ánægju-
legt að koma. Veitist fjölskyld-
unni styrkur nú.
-------Orð, orð. Til hvers eru
öll þessi orð, svört tákn á hvítum
pappír, ýmist ein sér eða raðað
saman I mismunandi langar raðir,
sem mynda að lokum setningar,
málsgreinar, dálítinn póst um
mann, er dvaldi hér meðal vor, en
hefur nú lagt upp í ferðina, er vér
öll eigum fyrir höndum. Hvað
segja þessi orð og ártöl? Hvers
megna þau og hvern tilgang hafa
þau? Ekki glæða þau lífsandann í
brjóst þess manns, sem þau fjalla
um, ekki megna þau að sefa þá
sorg, er hvilir yfir heimili hans
og ástvinum, byggð hans og kunn-
ingjum. Nei, þau eru vanmáttug
þess alls, umkomulaus — óp
undrandi manns, sem skilur ekki
skapadóm almættisins, veikburða
mótmæli gegn ráðstöfun þess,
eins konar neitun dóms, sem þó
hefur verið fullnægt.
Á tslandi er mikið skrifað af
minningargreinum — kannski of
mikið. Þær eru tilraun til gagn-
sóknar í ókunnan heim, kannski
tilraun til að sefa sorg, lítill vott-
ur stórrar þakkar, sem kannski
kemur of seint — en þó vottur —
vér getum ei meir. Ef minningar-
greinar eru eitthvað annað og
meira en orð, hafa einhvern til-
gang, marka einhver spor, eru
bitastæð i glaumi dagsins, eru
brot í bautastein horfinnar sam-
tíðar, þá á þessi grein fullan rétt á
sér. Svanur Sigurðsson var Breið-
dal lyftistöndg með umsvifum sín-
um, var einri af þeim fyrstu, er
áræddi að hefjast handa utan 50
km segulsmiðjunnar.
Ég tel mig hafa þekkt Svan Sig-
urðsson vel í þess orðs fyllstu
merkingu eða eins og við teljum
okkur þekkja fólk frá okkar bæj-
ardyrum séð. Hann var hinn
vörpulegasti á velli og vel farinn
í andliti, jafnlyndur, glaðsinna
yfirleitt, greiðvikinn með af-
brigðum og drengur góður, Við
unnum saman nokkur ár, mest
úti á hinu síkvika hafi, þar
sem veröldin er afskaplega lítil,
en þó ægistór og áttlaus
stundum, nema þegar horft
er á kompásinn. Ég treysti
þunnt. Auðvitað átti hann sína
mannlegu breyskleika, það er
ekki meining mín að gera hann að
dýrlingi. En vegna þeirra og hins
gagnstæða, var hann maður og
það eru fögur sannindi, þegar úr
hlaði er haldið.
Hellubær hefur mikils misst.
Kona hans og dætur hafa misst
sitt dýrmætasta. Tengdamóðir
hans og mágkona, er nýlega voru
fluttar á heimilið, eiga um sárt að
binda. Son hans, tengdadóttur og
litla sonardóttur hefur sorgin
slegið. Vandamenn og vinir eru
hljóðir og harmi lostnir.
Breiðdalur hefur mikils misst.
Það hvílir þögn yfir rönnum. Það
skal engan undra, þegar maður á
besta aldri, maður athafna, bjart-
sýni ög með trú á sitt byggðarlag,
er fyrirvalalaust horfinn. Hann
býður ekki lengur góðan daginn á
götunni, hann rekur ekki lengur
búmannsáhyggjurnar, sem sann-
ur Islendingur, hann leysir ekki
lengur vanda náungans, er hann
vanhagar um bíl eða kaðalspotta.
Nei, Breiðdalur er í sárum,
byggðin drúpir í djúpri sorg. Það
eina er vér getum sagt, og þar
þykist ég tala fyrir allt byggðar-
lagið, er þetta:
Þökk sé Svani Sigurðssyni
fyrir samfylgdina. Blessun vor
fylgi honum.
Guðjón Sveinsson.
Okkur setti hljóða, þegar við
fréttum andlát Svans Sigurðs-
sonar. Enn er burtu .kallaður
athafnamaður á besta aldri, einn
af þeim, sem við héldum, að ætti
mörgu ólokið.
Með örfáum orðum viljum við
þakka hljóðlátum og hógværum
samferðarmanni. Svanur varð
strax í skóla vinsæll og vel látinn,
Ijúfur íumgengni. 1 athöfnum var
hann framsækinn og traustur,
enda til forystu kallaður í félags-
og athafnalífi.
Við bekkjarbræðurnir, sem vor-
um samtíða Svani í farmanna-
deildinni 1952 og 1953 viljum við
leiðarlok þakka hugljúfum sam-
ferðarmanni. Eins og oft áður
finnst manni kallið snöggt og
ótímabært, en það verður ekki
deilt við dómarann.
Við viljum votta aðstandendum
innilegustu samúðarkveðjur, og
biðjum þess að sá sem öllu
ræður hughreysti þá sem nú eiga
um sárt að binda.
Bekkjabræður úr
Farmannadeild.