Morgunblaðið - 24.10.1975, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 24. OKTÓBER 1975
FiskbreiBsla i Kirkjusandi við Reykjavik. 1912—1914.
VMSIR felja það eðlílegt að konur hafi
lægra kaup en karlar, vegna þess að þær
eru ekki eins stöðugur vínnukraftur og
þeir.
Skýrslur bandarfsku heilbrigðisþjón-
ustunnar um fjarvistir frá vinnu vegna
veikinda sýna hins vegar að aldur, staða
og laun hafa meiri áhrif en kyn. Konur
virðast oftar veikar en karlar vegna þess
að þær vinna illa launuðu, leiðinlegu
störfin, sem bjóða heim „veikindum“.
Vmsar rannsóknir sýna að karlar f skrif-
stofustörfum eru raunverulega oftar
Lýsi tappað á tunnur.
Mynd frá árinu 1914. Árið 1946 ná8i Nót, félag sveinafélags netagerðarmanna samningi um jöfn laun
fyrir konur og karla. Hækkun kvennakaups var 63,5% en karlakaups 24%. (Vinnan 6. tbl. 1946).
Konur við útskipun f Stykkis-
hólmi. Kona ekur ullarball á hjól-
börum.
Árið 1890 skrifar ísafold um íhugunar-
verða sjón í Reykjavfk. Þar segir . . .
Það er fhugunarverð sjón að sjá myndar-
legar unglingsstúlkur, máske nýfermdar,
vera að rogast með 200 punda poka á
börum í böndum um axlir og herðar, eða
skekktar undir stórtrjám á öxlunum eða
tvo hrausta karlmenn standa við að lyfta
á einn kvenmann kola eða salthálftunnu
er hún sfðan skal skjögrast með upp f
geymsluhús kaupmanna, hvfldarlaust
allan daginn, kiknuð f herðum með hjól-
bogna fætur, bólgna og bláa af áreynsl-
unni sem þær verða iðulega að væta í
sjónum til þess að slökkva verkjabrun-
ann f þeim. Allur Ifkaminn afmyndast og
verður óliðlegur og um hádag ævinnar
eða jafnvel fyrr eru heilsan og kraftarnir
þrotin.
Listin að prjóna er ekki eldri hér á landi en frá 16. öld. Fyrir þann tfma
var þáttur vefnaðarins f ullariðnaðinum af þeim sökum enn meiri en sfðar
varð, þvf allt var ofið, sem sfðar var prjónað, nærföt, sokkar, vettlingar.
Öldum saman voru hartnær öll klæði landsmanna, innst sem yzt, unnin f
þessum vefstað, en þar við bætist, að fyrstu fjórar aldirnar voru vaðmál
helzta útflutningsvara og kaupeyrir (gjaldeyrir) þjóðarinnar. Talið er, að
konur hafi almennt ofið f gamla vefstaðnum og það var erfitt verk, þvf að
vefarinn varð að standa og jafnvel ganga til og frá við vefstaðinn og slá
þar að 'auki upp fyrir sig, en það átak er ónotalega umhendis. Dönsku
vefstólarnir, sem leystu gömlu vefstaðina af hólmi, voru fullkomnari og
fljótvirkari og ekki sfzt þægilegri í notkun. Eins og nafnið ber með sér,
vefstóll, var hægt að sitja við vinnuna, enda segin saga, að þá fóru
karlmenn að vefa, og á 19. öld var vefnaður ekki sfður karla verk en
kvenna. (Úr bókinni Hundrað ár f Þjóðminjasafni eftir Kristján Eldjárn).
velkír en konur og reglpn er sú að konur
eldrí en 45 ára eru sjáldnar veikar en
karlmenn á þeirra aldri.
Sama er að segja um starfsaldur. Kon-
ur hætta f starfi vegna þess að þær eru
bundnar störfum, sem enginn mundi
endast f.
Vinnuveitendur geta ekki búizt við að
lengja starfsaldur f störfum með þvf að
ráða karlmenn f stað kvenna. Karlarnir
eru þá á höttunum eftir öðru starfi alveg
eins og konurnar leitast við að yfirgefa
starfið af fjölskylduástæðum. Skýrslur
bandarfsku vinnumálastofnunarinnar
sýna að eðli starfsins hefur miklu meiri
áhrif á starfsaldur, en kyn starfsmanns-
Ins.
Framkvæmdastjórí, sem ég þekki,
spurði mig fyrir fáum árum, hvort ég
gæti útvegað sér ritara „Já ég held ég
viti um stúlku, sem er að leita að slfku
starfi,“ svaraði ég.
„Hvernig Iftur hún út,“ var fyrsta
spurning kunningja mfns.
L.ó.
Vanti starfsmann til illa launaðra og
Iftilsmetinna starfa, er auglýst eftir
konu.
Meðallaun kvenna við verzlunar- og
skrifstofustörf eru aðeins 73% af meðal-
launum kárla víð sömu störf.
Mismunur á meðaltekjum verka-
kvenna og verkakarla er kr. 30.000.- á
mánuði.
Algengt svar er, þegar spurt er um
starf konu, sem gegnir húsmóðurstarfi:
„hún gerir ekki neitt — hún er bara
heima“.
Til eru menn með ákvörðunarvald um
stofnun dagvistarheimila fyrir börn, sem
telja þau aðeins til að auka á ieti kvenna.
Kynferði umsækjanda ræður oft meira
um stöðuveitingu en menntun og hæfni.
Starfsreynsla húsmóður er einskis
metin á vinnumarkaðinum.
Sameiginleg niðurstaða er sú, að fram-
lag kvenna til samfélagsins sé Iftils virt.