Morgunblaðið - 15.04.1976, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. APRlL 1976
17
Norræn íþróttasamvinna rædd á Alþingi:
Stórauka ber stuðning Norðurlanda-
ráðs við norrænt íþróttasamstarf
sagði Ellert B. Schram, sem bar fram
fyrirspurn um þetta efni á Alþingi
Norðurlandaráð
og íþróttir
Skömmu fyrir páskaleyfi al-
þingismanna bar Ellert B.
Schram (S) fram svohljóðandi
fyrirspurn til forsætisráðherra,
Geirs Hallgrfmssonar, varðandi
styrkveitingar Norðurlandaráðs
til íþrótta:
0 — 1. Hvaða samþykktir hefur
Norðurlandaráð gert varðandi
samskipti Norðurlanda á sviði
fþrðtta?
0 — 2. Hve miklu fé hefur verið
varið til að efla þau fþróttasam-
skipti undanfarin 5 ár og hver er
hlutur Islands (sundurliðaður)?
Skipulag norræns
samstarfs á
sviði menningarmála.
Forsætisráðherra sem á sæti í
ráðherranefnd Norðurlanda, gal
þess í upphafi, að starfandi væri
samstarfsnefnd menntamálaráð-
herra á Norðurlöndum um
menningarmál, en undir þá
heyrðu í raun samskipti Norður-
landa á sviði íþrótta. Hann hafði
því óskað greinargerðar frá
menntamálaráðuneytinu um
þetta mál og væri svar sitt byggt á
henni.
Menningarmálasamningur
Norðurlanda, sem tók gildi i
janúar 1972 tekur einkum til þess
skipulags menningarmálasam-
starfs, sem fram fer að undirlagi
og með tilstyrk viðkomandi rikis-
stjórna. Gildissvið samningsins er
þríþætt.: Fræðslumál, visindamál
og önnur menningarmál í víðari
merkingu. Undir siðast talda lið-
inn. falli íþróttir. Kæmi þetta
einkum fram í 5. gr. menningar-
málasamningsins. Yfirstjórn á
framkvæmd hans er í höndum
ráðherranefndar (menntamála-
ráðherranna) en henni til ráðu-
neytis og aðstoðar væri embættis-
mannanefnd og norræna
menningarmálaskrifstofan:
„Sekretariated og Nordis
Kulturelt samarbejded", sem
staðsett væri í Kaupmannahöfn.
Meðal umfangsmikilla verkefna
menningarmálskrifstofunnar
væri undirbúningur sam-
norrænnar fjárhagsáætlunar um
samstarf á sviði menningarmála,
norrænu menningarfjárlaganna
sem gerð eru ár hvert í samráði
við menningarmálanefnd Norður-
landa. Fjárveitingar samkvæmt
norrænu menningarfjárlögunum
fyrir árið 1976 nema samtals 45,3
m.d.kr. og væntanlega 52 m.d.kr.
á árinu 1977.
Hefur starfað
f f jögur ár
Norræni menningarmála-
samningurinn hefur verið í gildi
rösklega fjögur ár og hefur sam-
starf Norðurlanda á þessum vett-
vangi eflst verulega þann tíma.
Má þar nefna tvær nýjar sam-
starfsstofnanir: norrænu eld-
fjallastöðina í Reykjavík og
norrænu Samastofnunina í
Katokeino í Noregi.
Að þvi er íþróttir varðar hefur
tilkoma menningarmála-
samningsins hins vegar ekki
markað teljandi spor enn sem
komið er. I stefnumiðum sam-
starfsins, nokkurs konar frum-
drögum að starfsáætlun næstu
Geir Hallgrfmsson forsetisríð-
herra.
ára, er vikið að íþróttasamstarf-
inu í lið sem hljóðar svo:
„Einnig ber að ihuga hvern veg
unnt sé innan marka menningar-
málasamningsins að efla norrænt
samstarf á sviði iþrótta. Á þessu
sviði er þegar fyrir hendi víðtækt
kappleikjasamstarf í úrvals-
flokkum, en leggja ber einkum
áherzlu á, að koma á laggir
íþróttasamvinnu á breiðari alþýð-
legum grundvelli, i samráði við
aðra aðila á sviði menningar- og
umhverfismála."
Árið 1971 samþykkti Norður-
landaráð ályktun, þar sem því er
beint til rikisstjórnanna, að i
tengslum við stuðning við æsku-
lýðssamstarfið verði stefnt að
fjárhagslegum stuðningi til
norræns iþróttasamstarfs. Tæpast
verður þó sagt að þessi ályktun
hafi borið áþreifanlegan árangur
til þessa. En frá því 1973 hefur
árlega verið veitt af ráðstöfunarfé
ráðherranefndarinnar 1 m.d.kr.
til stuðnings samstarfi norrænna
æskulýðssamtaka. En á það er að
líta að hér er um 3 ára reynslu-
Ellert B. Schram alþingismaður.
starfsemi að ræða sem nánast er
enn I mótun.
Ný samþykkt
Á þingi Norðurlandaráðs, sem
haldið var í Reykjavík í febrúar
1975 var gerð ný ályktun um þetta
efni, svohljóðandi:
„Norðurlandaráð beinir þvi til
ráðherranefndar Norðurlanda, að
láta gera könnun á, hvern veg
haga megi auknu norrænu
iþróttasamstarfi og leggja fram
tillögur um það efni. Verði í því
sambandi sérstaklega höfð hlið-
sjón af þörfinni á stuðningi við
samstarf á sviði skólaæskulýðs,
starfsfélaga og fötlunaríþrótta,
svo og á sviði almenrmgsiþrótta
yfirleitt. I öðru lagi verði kann-
aðir möguleikar á að stofna
íþróttaverðlaun Norðurlanda-
ráðs.“
Forsætisráðherra gat þess að
framangreind samþykkt hafi ver-
ið áréttuð á nýafstöðnu þingi
Norðurlandaráðs í Kaupmanna-
höfn. Þá hafi reglur menningar-
sjóðs Norðurlanda verið endur-
skoðaðar og orðalagi breytt þann
veg, að möguleikar til styrkveit-
inga hafi verið rýmkaðar, sem
m.a. ætti að geta komið iþrótta-
starfsemi til góða.
Síðari fyrirspurnin
Hlutur Iþrótta úr heildarfjár-
veitingum menningarsjóðsins
hefur ekki verið fyrirferðar-
mikill. í yfirliti um starfsemi
sjóðsins árin 1970—1974 kemur
fram að á þessu timabili bárust 13
umsóknir um styrki úr sjóðnum
til íþróttaverkefna, en þar af voru
aðeins tvær samþykktar. Heildar-
fjöldi umsókna til sjóðsins var á
sama tima 1575, þar af veittar 445
styrkveitingar. Hlutur íþrótta af
heildarfjölda umsókna var
þannig um það bil 1% á umræddu
tímabili, en náði naumast 'A% af
samþykktum umsóknum. Af ráð-
stöfunarfé sjóðsins 1971 voru
engir styrkir veittir til iþrótta og
sama var uppi á tengingnum árin
1972 og 1973. Arið 1974 voru veitt-
ir 2 íþróttastyrkir samtals að fjár-
hæð 25 þús. d. kr. Annar þeirra
var styrkur til frjálsiþróttasam-
bands í Norðurbotnum í Sviþjóð
til að kosta þátttöku Islendinga I
hinni svonefndu „kolokkeppni",
þ.e. íþróttamóts fyrir íbúa i
nyrstu héruðum Norðurlanda.
Árið 1975 voru veittir 2 styrkir til
ráðstefnuhalda varðandi íþrótta-
málefni, en hvorugur þeirra
varðaði Island sérstaklega.
Að lokum sagði forsætisráð-
herra að hér þyrfti að verða
breyting á, enda væri það sin
sannfæring, að á fáum sviðum
væri vænlegra að efla bróðurhug
og samstarfsanda með Norður-
landaþjóðum en á sviði íþrótta.
Full ástæða væri til að auka það
samstarf með fjárhagslegum
stuðningi Norðurlandaráðs.
Breyting á
Fyrirspyrjandi, Ellert B.
Schram (S) þakkaði svörin þó
þau sýndu, því miður, að
íþróttasamstarf Norðurlanda
hefði í raun verið hornreka
í menningarsamstarfi land-
anna. Lagði hann ríka áherzlu
á nauðsyn breytinga i þessu
efni og að Norðurlandaráð
gerði sitl til að stórauka íþrótta-
samstarf landanna með veruleg-
um fjárstuðningi.
sprang
Eftír
A'rnfl Johnsen
GUÐNI Hermansen listmálari í
Vestmannaeyjum heldur um
páskana málverkasýningu i
Akogeshúsinu I Vestmanna-
eyjum I samvinnu við Akoges-
menn. Sýningin verður ekki
sölusýning, en aðgangseyri
Guðni Hermansen
I Vestmannaeyjum.
„Unun að fást við sí-
breytileika málverksins”
Rabbað við Guðna Hermansen listmálara
í Eyjum, sem sýnir þar um páskana
verður varið til byggingar nýju
iþrótta- og sundhallarinnar í
Eyjum. Guðni mun sýna þarna
30—40 málverk máluð á siðustu
tveimur árum.
„Ég hef mikið sótt fyrir-
myndir í nýja hraunið hér á
Heimaey," sagði Guðni í spjalli
við okkur, „en að sjálfsögðu
einnig jöfnum höndum i gamal-
kunn mótiv og eins og löngum
hef ég lika leikið mér við fanta-
siuna.
Annars er óhemju mikill
kraftur i náttúrunni hérna og
hún gefur mörg tækifæri til
úrvinnslu i myndir. Það er
einnig sérstætt að björgin hér
eru þannig gerð að maður sér
þau í rauninni aldrei eins og
við þann síbreytileika er einnig
unun að fást. Þó eru, ef svo má
segja, fastir punktar, sem ég
Helgafell trónir þarna á Ifkam-
anum sem rfs úr nýju hrauni og
máninn varpar birtu sinni.
Sigur heitir myndin.
hef gengið að i gegnum minar
myndir siðustu ár og að undan-
förnu hef ég sérstaklega ein-
beitt mér að Helgafelli og
granna þess, nýja eldfjallinu.
Það er sérkennilegt með
Helgafell, eins og það er með
stílhreina lögun, að það kostaði
áralanga reynslu að ná þvi eðli-
legö á mynd. Margir málarar
hafa reynt við Helgafell á stutt-
um tima og sjaldnast hefur
komið út það Helgafell sem býr
yfir einstakri ljóðrænu, en um
leið krafti sem við grannar
fellsins þekkjum.
Birtuleikurinn i kringum
Helgafell, hvort sem er á
sumardegi eða vetrarnóttu,
hefur löngum heillað mig, en
fjall í nálægð manns er stöðug
málverkasýning út af fyrir sig.“
BLOM /Sa
VIKUNNAR
UMSJÓN: ÁB. ©
Nú verður áfram haldið leið-
beiningum þeim um fræsán-
ingu sumarblóma og káls sem
birtust í þætti nr. 40, 13. marz
s.l.:
Þegar fræplönturnar eru
komnar vel upp, tvö hjartalaga
kímblöð hafa breitt úr sér og
auk þeirra hafa myndazt 2—3
laufblöð er tími kominn til að
endurgróðursetja plönturnar
(dreifplanta).
Það er gert á þann hátt að
fræplönturnar eru teknar úr
sáðílátunum og endurgróður-
settar I annað, venjulega stærra
ílát, sem þær síðan eru látnar
vera í þangað til hægt er að
gróðursetja þær úti í garði
þegar jörð er farin að hlýna og
sumarhitinn að hækka. Út-
plöntun fer venjulega fram upp
úr 10. júní sunnanlands en
7—10 dögum sfðar á Norður-
landi, og verður vikið að þvi
síðar.
Markmiðið er að ala upp
kraftmiklar, þéttar og stinnar
plöntur en það er aðeins hægt
með þvi að sjá þeim fyrir góðu
vaxtarrými. Standi plönturnar
þétt saman verður loftrásin
ógreið, raki mikill og góð skil-
yrði skapast fyrir vöxt og
þroska ýmissa sníkjusveppa.
Hægt er að dreifplanta I
margskonar ílát. Gróðursetn-
ingarkassar, 10 sm djúpir, af
mismunandi stærðum eru
handhægir. Ymis plastilát t.d.
undan skyri, jógúrt o.fl. þ.h.
eru vel nothæf en skera þarf
gat á botn þeirra. Moldar-,
mómoldar- og hvitmosapottar
af ýmsum stærðum eru og
handhægir, þá eru leir- og
plastpottar, 5—10 sm að þver-
máli, mikið notaðir til dreif-
plöntunar. Sé plarttað í litla
potta er aðeins ein planta sett i
hvern þeirra.
Eftirfarandi moldarblanda er
góð til dreifplöntunar: 7 hlutar
leirborin garðmold, 3 hlutar
mómold, hvort tveggja sigtað (2
sm möskvastærð), 2 hlutar
grófur sandur. I hverja 35 litra
af ofangreindri blöndu er hæfi-
legt að blanda 100 g af blönduð-
um garðáburði og 40 g af
Framhald á bls. 24