Morgunblaðið - 01.05.1976, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. MAÍ 1976
17
RÁÐHERRASPJALL ■HBBH
Spjallað við Vilhjálm menntamálaráðherra:
„Kerfið verður að
vera sveigjanlegra
gagnvart fólkinu”
,,ÞAÐ er unnið fullum fetum að hönnun og teikningum Þjóðarbókhlöð-
unnar,“ sagði Vilhjálmur Hjálmarsson menntamálaráðherra f spjalli
við Morgunblaðið, ,,og undirbúnings vegna tel ég unnt að hefja
framkvæmdir að næsta ári. Það ur þó æði stór pólistísk og fjárhagsleg
ákvörðun og til hennar verður að taka tillit við gerð fjárlaga. Það er nú
unnið að lokaátökunum í undirbúningi málsins og stundum vilja þau
nú verða tafsöm, en á næsta ári á allt að /era klárt.
Hitt er svo að byggingarfram-
kvæmdir í menntakerfinu eru svo
víða aðkallandi að erfitt er að
segja um hvar áherzla verður lögð
á framkvæmdir. Það eru til dæm-
is einnig mikil vandamái varð-
andi húsnæði Ríkisútvarpsins og
Listasafns íslands. Unnið er að
úrlausn fyrir ríkisútvarpið og
m.a. fer hluti áf tekjum þeirrar
stofnunar í byggingarsjóð, en
Þjóðarbókhlaðan er einnig feiki-
lega aðkallandi verkefni, þvi hún
mun leysa vandamál þriggja
stofnana sem búa við mikinn hús-
næðisskort, en það er Landsbóka-
safnið, Háskólabókasafnið og
Þjóðskjalasafnið sem ætlað er að
fari í safnahús Landsbókasafns-
ins. Landsbókasafnið er fyrir
löngu búið að sprengju allt utan
af sér og bækur þess eru farnar
að hlaðast upp í leiguhúsnæði þar
sem þær eru óaðgengilegar og það
er náttúrulega engin meining í
slíku. Þetta er því ekkert tildur-
mál heldur knýjandi nauðsyn.
Sumir hafa viljað halda því fram
að áform um Þjóðarbókhlöðu
væri eitthvert sparimál þjóðhátíð-
ar 1974, en það er algjör misskiln-
ingur, þetta er mál sem knýr á.
Sama er að segja um Listasafn-
ið, það klemmir að Þjóðminja-
safninu. Ég vona að viðgerð á
Glaumbæjarhúsinu geti hafizt í
sumar og einnig verður þar byggð
viðbótarbygging á baklóðinni.
Það er stefnt að því að Listasafnið
geti flutt sig alveg á næstu árum."
,,Hvað um safnamál úti á lands-
byggðinni, t.d. Austurlandi?" „1
safnamálum hafa Austfirðingar
verið ákaflega aftarlega fram til
þessa, en þar hafa menn nú tekið
upp skipulagninu i öllu kjördæm-
inu þar sem um er að ræða Safna-
stofnun Austurlands, en hinir
ýmsu staðir munu sjá um sérstök
viðfangsefni. Til dæmis er talað
um síma og tæknisafn-á Seyðis-
firði, en þangað kom síminn fyrst
til landsins, sjóminjasafn á Eski-
firðí, landbúnaðarsafn á Egils-
stöðum eða Skriðuklaustri.
Múlasýslur keyptu hús á Egils-
stöðum fyrir héraðsskjalasafn og
því hefur nýlega borizt 5000 bóka
gjöf ættfólks Halldórs Ásgríms-
sonar, en tímarit, ljóð og þjóðsög-
ur eru meginþættir þessara bóka.
Það er rætt um að kalla þessa
stofnun Sögustofu Austurlands
og reka hana á breiðum grund-
velli, þ.e. með aðgangi að skjölum,
bókum og öðru er eðlilegt þykir.
Svo við víkjum aðeins að almenn-
ingsbókasöfnum í landinu þá höf-
um við verið að hnoðast á alþingi
með frumvarp sem ég vona að
verði afgreitt á þessu þingi. Með
því verða söfnunum tryggðar
auknar tekjur, en rekstur þeirra
var í vetur settur yfir á sveitarfé-
lögin. Fyrirsjáanlegt er samstarf
með skólabókasöfnum og almenn-
ingsbókasöfnum og t.d. verður á
Vilhjálmur Hjálmarsson mennta-
málaráðherra.
næstunni opnað bókasafn á Seyð-
isfirði þar sem amtsbókasafnið
Ieggur með sér 10 þús. bækur, en
skólinn leggur til húsnæðið. Fólk
þarf að vera í nánara sambandi
við skólana og þeir furfa að nýtast
betur og þannig er þetta í áttina.
Það er skemmtilegt hvað menn
gefa þessum málum miklar gætur
nú.
Þá má nefna að nefnd er
starfandi til að gera athugun á
stuðningi ríkisvaldsins við listir í
landinu og hvernig þeir aurar
megi nýtast sem allra bezt. Önnur
nefnd kannar stöðu íþróttanna i
landinu og i framhaldi af þeirri
könnun má búast við endurskoð-
un ákvæða, laga og reglugerða svo
að samvinna geti orðið eðlilegri
milli fólksins á hinum ýmsu stöð-
um og embættismanna. Það er
nauðsynlegt að gott samstarf ríki
milli embættismanna og þess
fólks sem á að njóta þeirra að-
gerða og þeirra mannvirkja sem
ákvörðuð er. Heildarstjórn og
yfirsýn er auðvitað nauðsynleg,
en átök á milli kerfisins annars
vegar og framkvæmdaaðilja i
sveitarfélögunum hins vegar geta
tafið mikið og valdið tjóni ef ekki
er gætt fyllstrar tillitssemi á báða
bóga. Ég held að kerfið verði að
vera talsvert sveigjanlegra en það
er í þessum efnum, en þó þannig
að menn viti hvar þeir eiga að
bera niður með sin mál."
BATASMIÐAR
Smíðar bátinn sjálfur í bílskúrnum beima
í BÍLSKÚR við Rauóavatn er
Haraldur Ingason að smfða sér
bát, 17 feta káetubát. Við röbbuð-
um við Harald um bátasmfðina.
Hann hefur aldrei áður smfðað
neitt, langaði í bát af þessari
stærð, en hafði ekki efni á að
kaupa hann tilbúinn og þar með
dreif hann sjálfur í smfðinni.
Haraldur kvaðst hafa valið
sportbát úr Populare Mekanik frá
árinu 1957 og eftir þeim teikning-
um hefur hann bvggt bátinn. Það
er mánuður síðan hann bvrjaði á
verkinu og frístundirnar hafa far-
ið í það.
,,Ég hef byggt bátinn á
hvolfi," -sagði Haraldur, ,,en
nú um helgina ætla ég að snúa
honum við og byrja á yfirbygging-
unni. Aðeins efnið er aðkeypt, en
við höfum unnið það allt í bíl-
skúrnum hjá mér, því að vinur
minn, Frímann Árnason húsa-
smíðameistari, á handhægar sagir
sem við höfum notað, en hann
hefur aðstoðað mig.
Líklega kostar efnið i bátinn
um 150 þús. kr., en ef maður
keypti hann tilbúinn myndi hann
vart kosta undir 600 þús. kr. Þetta
verður svona tveggja mánaða
vinna í frístundum. Efnið í bátn-
um er tré, það er harðviður í
öllum böndum og 10 mm vatns-
heldur bátakrossviður í klæðning-
unni og trefjaplast í botninum
utan yfir klæðninguna. Yfir-
byggingin er úr krossviði og til að
setja svip á nota ég bæði furu- og
mahognykrossvið. Dýrasti liður-
inn verður líklega vélin, hún get-
ur farið upp i nokkur hundruð
þús. kr. Ef til vill nota ég bílvél
eða létta diselvél um 50 hestöfl,
því það er dýrt að keyra benzín-
vélarnar.
I bátnum eru tvær kojur, en
segja má að þessi bátur sé fyrir
6—7 manns."
Öskar í
Höfðanum
sðttur heim
SVIPMYND
sem betur fer gleymast þessir
leiðinlegu kaflar skjótt, fyrnast
í betri tíð. Við höfðum samband
við Óskar Sigurðsson vitavörð á
Stórhöfða í Vestmannaeyjum
og röbbuðum við hann um
tíðarfarið.
Það kom í ljós að síðustu 5
manuðir hafa verið allt eins
slæmir veðurfarslega og sama
tímabil 1966 og 67, en þau eru í
hópi þessara ára sem menn
muna fyrir slæmsku. Það er
reyndar ekki að furða þótt
veðrið sé ofarlega á baugi i tali
fólks á Islandi, jafn um-
hleypingasamt og stórviðra-
samt og það nú er. Sumir
bregða sér i vitaminsöfnun til
sólarlanda, en aðrir sitja
heima og óska þess að sólin yrði
jafn örugg veðurfarslega og
suðaustan áttin hjáokkur.
Svo við vikjum aftur að
Öskari í Höfðanum, þá er hann
mikill grúskari, fuglaskoðari og
fuglamerkingamaður. Hann
hefur merkt um 37 þúsund
fugla, mest lunda, og auk þess
hefur hann sinnt búskap sam-
hliða vitavarðarstarfinu. í
fyrra var hann með 9 ær og
fékk 19 lömb og nú er hann
með 10 ær og farinn að hugsa
til sauðburðarins. Þó að á
Höfðanum hafi að undanförnu
verið hefðbundin 9—10 vind-
stig, þá er vorilminn farið að
leggja úr brekkum og bringum
Höfðans. Nýlega var Oskar á
eftirlitsferð í sambandi við
hitamælingar í sjó i Klaufinni
og þá veitti hann ath.vgli stórri
móbergshellu sem hafði nýlega
gengið á land í eínhverju af
stórbrimum siðustu vikna.
Þessi móbergshella reyndist
vera samsafn steingervinga
með greinilegum myndum
blaða og stráa. Liklega er um að
ræða lauf af viði og er talið
hugsanlegt að fyrir 5000—6000
árum hafi Heimaey verið vaxin
viði frá fjöru til fjalls. Sveinn
Jakobsson jarðfræðingur, sem
er sérfræðingur i jarðfræði
Vestmannaeyja er nú að kanna
mola úr steingervingum.
Óskar í Höfðanum, en hann tók
við vitavarðarvörzlu af föður
sinum, Sigurði f Höfðanum.
Ljósmvndir Mbl. Sigurgeir í
Evjum.
Séð yfir húsakost vitavaroarins
á Stórhöfða.
LOKSINSu er farið að líða á
síðari hluta þessa langa vetrar,
eða réttara sagt, langa óveðurs-
kafla (a.m.k. sunnanlands),
sem staðið hefur nær óslitið í 10
mánuði. Sumarið 75 var eins og
allir muna, með eindæmum,
haustið ef til vill aðeins skárra,
en svo veturinn í framhaldi af
þeim ósköpum sem á undan
höfðu gengið.
Já, lengi gat vont versnað, en
í vestanfárviðri i Evjum. Brimhnefarnir ganga þarna stanzlaust á útevjunum Hænu og Hana. allt upp
í 60 metra hæð og sama er að segja um Kaplagjótu lengst til hægri.