Morgunblaðið - 25.07.1976, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. JULÍ 1976
27
• •
Markús Orn Antonsson,
borgarfulltrúi:
Það vakti óneitanlega
furðu mina, er Skáksam-
band islands birti fyrir
skömmu yfirlýsingu þess efn-
is, að hætt hefði verið við
þátttöku íslendinga í Ólym-
piuskákmóti, sem fram á að
fara i haust i Haifa i ísrael,
sbr frétt í Mbl. 22 júli.
Ekki skal amazt við því að
forráðamenn félaga og sam-
banda af þessu tagi vilji gæta
hófsemi í fjárútlátum og
ákveði að fara hvergi, ef um
mjög kostnaðarsöm ferðalög
er að ræða En hingað til
hafa Skáksamband, íþrótta-
samband og önnur þau fé-
lagasamtök, sem öflugust
samskipti eiga við hliðstæðar
hreyfingar erlendis, lagt höf-
uðáherzlu á að „vera með" i
alþjóðlegum mótum og hlot-
ið fjárhagsaðstoð hins opin-
bera og einkaaðila einmitt til
þess að svo gæti orðið í þvi
efni hefur einna sterkust
áherzla verið lögð á þá
keppni, sem kennd er við
Ólympíuleika, samanber það
Ólympiuskákmót, sem fram
fer á tveggja ára fresti.
Vera kann, að fjárhagur
Skáksambandsins sé svo
miklu lakari nú en áður, að
þátttaka i þessu móti sé úti-
lokuð af þeim sökum. Þá
væri það útrætt mál að sinni.
En stjórn sambandsins til-
greinir reyndar fleiri ástæð-
ur fyrir ákvörðun sinni.
ástæður, sem hreinlega eru
pólitisks eðlis og varpa skýru
Ijósi á þá pólitísku ábyrgð,
sem forráðamenn Skáksam-
bandsins mega ekki skjóta
sér undan í alþjóðasamvinnu
skákmanna eins og hún er i
pottinn búin. Af ummælum
stjórnar sambandsins verður
ekki annað séð en að hún
ætli að láta afstöðu Sovét-
manna og Araba til mót-
haldsins i ísrael ráða ákvörð-
unum sínum að þessu leyti.
Á það er bent, að Sovétmenn
Markús Örn Antonsson.
ætli að sniðganga mótið og
að Arabar haldi annað Ólym-
píumót í Líbíu. í.og með af
þessum sökum telja islenzkir
skákmenn sér ekki fært að
sækja mótið í Haifa
Markmið Sovétmanna og
Araba er af pólitískum ástæð-
um það, áð skákmenn um
heim allan taki sömu afstöðu
og hinir islenzku, að fara ekki
til ísraels. Það hefur ekki tek-
izt að knésetja ísraelsmenn
með vopnavaldi og þvi vilja
helztu fjandmenn þeirra nú
reyna aðrar leiðir, sálfræði-
hernaðinn, sem miðar að þvi
að einangra ísraelsmenn á
alþjóðlegum vettvangi — að
fæla íbúa annarra landa frá
því að eiga við þá eðlileg og
vinsamleg samskipti.
Ein röksemdin, sem ein-
kennir áróðurinn gegn ísrael
er að hættuástand ríki við
landamæri þess. „Hættu-
ástandið" hefur verið til stað-
ar i meir en aldarfjórðung.
Engu að síður hafa ísraels-
menn verið fullkomlega
gjaldgengir sem gestgjaf-
ar fyrir margháttuð alþjóð-
leg mót, og fundi á
miklu meiri „hættustund-
um" heldur en sýnilegt er
að nú ríki í ísrael. ís-
lenzkir bridgemenn héldu
ótrauðir á alþjóðlegt mót þar
í-landi 1974, þegar talsverð
óvissa og spenna lá i loftinu
eftir Yom Kippur-striðið
Fleiri hópa af íslandi mætti
og nefna af þessu tilefni
Ástandið í löndunum fyrir
botni Miðjarðarhafs er sem
fyrr ótryggt og verður vart
spáð í, hvað gerast muni á
því heimssvæði á næstu
mánuðum. Óvissan virðist þó
mest í samskiptum Arabaríkj-
anna innbyrðis eins og
ástandið í Líbanon bendir til.
Mjög hefur líka kastazt i
kekki með Libíu og Egypta-
landi síðustu daga. Hverjir af
vinum Araba ætli munu láta
það „hættuástand" aftra sér
frá þátttöku i „Ólympíuskák-
móti" i Líbíu?
Ég get tekið undir það með
forráðamönnum Skáksam-
bands íslands og harma ber
þau pólitisku átök, sem eiga
sér stað um Ólympíuskákmót
og Ólympíuleika. Reyndar er
ég þeirrar skoðunar, að for-
sendur fyrir þessu leikahaldi
séu brostnar i bili En lita
verður á hlutina í réttu sam-
hengi. íslendingar ákváðu að
fara til Montreal — því þá
ekki líka til Haifa?
Átökin um Ólympíuleikana
eru ekki sett á svið til að fá
útrás fyrir einhvern stundar-
óróleika. Þau eru vandlega
ihuguð af þeim, er fyrir þeim
standa, eiga að hafa alþjóð-
leg áhrif og þjóna ákveðnum
pólitískum tilgangi sam-
kvæmt langtíma áætlunum.
Hvort sem forystumönnum
islenzkrar íþróttahreyfingar
likar betur eða verr eru þeir
orðnir þátttakendur í mjög
háskalegri pólitískri þráskák
á alþjóðavísu Þeir verða að
vera sér meðvitandi um af-
leiðingar ákvarðana sinna og
samstarfsmanna sinna i öðr-
um löndum. Þessar ákvarð-
anir geta gefið tilefni til alvar-
legrar opinberrar umræðu
heima fyrir, ef þær virðast
brjóta i bága við þau sjónar-
mið, sem einkennt hafa af-
stöðu íslendinga til alþjóð-
legra vandamála
Hvers vegna að sniðganga
Olympíuskákmótið í Israel?
taginu hjá ambögumeisturunum.
Látum það vera. En að imynda sér
að Morgunblaðið kæmi út daginn,
sem Island yrði hernumið af
Rússum! Nei, leiðarinn yrði í
Þjóðviljanum, en þó ekki endi-
lega skrifaður af núverandi rit-
stjórum þess málgangs. Þar yrði
sagt eins og i Tékkóslóvakíu og
Ungverjalandi — að nauðsynlegt
hefði verið ,,að frelsa“ Island!
Biedermann
I lok síðasta Reykjavíkurbréfs
var skirskotað til Biedermanns og
brennuvarganna. Það er leikrit
eftir Max Ffisch, eitt helzta leik-
ritaskáld, sem nú er uppi. Leikrit-
ið er e.k. dæmisaga, og þó að
skemmtilegar i skáldskap, er vert
að draga ályktanir af því, sem
Biedermann og brennuvargarnir
boða.
Leikritið er hörð gagnrýni á lýð-
ræðið og borgaralegt þjóðfélag,
sem lætur viðstöðulaust undan of-
beldis- og öfgaöflum, brennuvörg-
unum, sem hreiðra um sig í þjóð-
félaginu, gera kröfur á hendur
þess, dulbúast sakleysinu,
en eru svo staðnir að verki, þegar
þeir eru að undirbúa brennuna.
Þeir hafa i hótunum. Flestir
kikna, óttinn grípur um sig, terr-
or. Jafnvel Biedermann gefst
upp, þ.e. jafnvel hinn harðasti í
röðum lýðræðissinna þolir ekki
ásókn brennuvarganna, stenzt
ekki terrorinn og endar með þvi
að afhenda ofbeldismönnunum
eldspýturnar. Kommúnistar brosa
svo að gungunum — bak við tjöld-
in. Dæmisaga, flytur okkur mik-
inn boðskap á válegum timum.
Leikrit Max Frisch var flutt i út-
O'arpi fyrir skemmstu og áreiðan-
lega voru þeir margir, sem tóku
að íhuga efni þess og boðskap. Til
þess er lika full ástæða. Brennu-
vargar hafa búið um sig i þjóðfé-
lagi okkar, í öllum vestrænum
þjóðfélögum. Alls staðar þar sem
lýðræði rikir. Þeir hóta að brenna
þjóðfélagið.
Brennuvargarnir leitast eink-
um og sér i lagi við að búa um sig i
fjölmiðlum. Leikhús eru t.a.m.
mjög eftirsóknarverð hreiður;
grafík-,,listamenn“ liggja flatir
fyrir sínum herra; opinberir fjöl-
miðlar, útvarp og sjónvarp,
bandalög listamanna og þá ekki
síst samtök leikfélaga eru notuð;
o.s.frv.
Við höfum verið of lin. Farið
óvarlega með eld. Varið lýðræði
okkar af þrekleysi. Keypt okkur
frið eins og Biedermann. Menn
sem jafnvel upphefja rógsherferð
á hendur Solzhenitsyn, eru
óhræddir við minni spámenn.
Lýðræðissinnar verða því að
þjappa sér saman; verða að efla
samtök sin til að verja borgara-
legt lýðræði og það velferðarþjóð-
félag, sem við höfum kosið okkur.
Opinberir fjölmiðlar eins og út-
varp og sjónvarp eru sérstaklega
eftirsótt af brennuvörgum og þar
eru alltaf einhverjir bidermann-
ar, sem afhenda vörgunum eid-
spýturnar. Við þurfum á að halda
kjarkmönnum, fleira fóiki, sem
þorir að takast á við kommúóista
og er reiðubúið að fórna ein-
hverju fyrir þjóðfélag okkar.
Kaupir sér ekki frið, jafnvel þó aö
það bitni á listrænum verkum
þess.
Fyrir skemmstu var ágætur
þáttur i ríkisútvarpinu um
George Orwell og einkum fjallað
um rit hans „Félaga Napóleon",
sem hann skrifaði um rússnesku
byltinguna og sovétskipulagið, og
„1984“, sem einnig er lýsing á
kommúnistísku alræðisþjóð-
félagi.
En það er ekki að sökum að
spyrja, málgagn Alþýðubanda-
lagsins hefur þegar ráðizt á
stjórnanda þessa þáttar; ekki
vegna þess að hann hafi ekki
stjórnað þættinum vel eða mál-
flutningur hans og kynning væru
Orwell ekki samboðin, heldur af
pólitískum ruddaskap, auðvitað.
Málgagnið þekkir engin önnur
lögmál en þau, sem kommúnism-
inn hefur sett.
Hannes Gissurarson, stjórnandi
þáttarins um George Orwell,
kennari og ungur háskólaborgari,
hefur sýnt djörfung og kunnáttu.
Hann sagði réttilega að George
Orwell hefði verið sósialisti. En ef
málgagn Alþýðubandalagsins
teldi sig sósíalistiskt, hvers vegna
i ósköpunum væri það þá heilög
skylda þess að ráðast á stjórnand-
ann? Það er auðvitað vegna þess,
að málgagn Alþýðubandalagsins
er ekki sósialistiskt, heldur
kommúnistiskt. Það á svo sterkar
rætur i Moskvu að venjulegur sós-
íalismi dugar þvi ekki; t.a.m. sós-
íalismi Orwells, sem krafðist lýð-
ræðis og frelsis allra þegnanna —
og var húmanisti.
Árásirnar á Solzhenitsyn hafa
lika verið með þeim hætti, að
Rússar þurfa ekki lengur að
senda út „fréttabréf" sin á ís-
landi. Það eru aðrir, sem vinna
fyrir þá verkin. Við skulum taka
eftir því og vekja á því athygli.
Steinn talaði um hina bergmáls-
lausu múra Kremlar. Samt berg-
mála þeir hér uppi á íslandi.
Fyrst við minntumst á opinbera
fjölmiðla hér áðan, er ekki úr vegi
að geta þess, að oft og einatt eru
fréttamenn gagnrýndir fyrir
óvandað málfar sitt og að sjálf-
sögðu má sitthvað að því finna.
En hvernig væri að málvöndunar-
maður útvarpsins hlustaði á ýmsa
þætti, bæði i útvarpi og sjónvarpi,
og gagnrýndi þá, ekki síður en
blöðin? Hrognamálið í sumum
þessum þáttum er nánast tilræði
við islenzka tungu.
Fyrir nokkrum dögum var dag-
skrá um norskt ljóðskáld, Rudolf
Nielsen. Verk hans voru kynnt og
fluftir hjálpræðisherssöngvar,
sem nú um stundir eru mjög tiðk
aðir og ganga undir nafninu
„baráttusöngvar". Höfundi þátt-
arins var svo mikið i mun að koma
kommúnismanum á framfæri við
hlustendur, að hann gleymdi að
mestu móðurmálinu.Ambögurnar
voru svo yfirgengilegar að undr-
un sætti. Hann sagði að skáldið
hefði verið „tuttugu og eins ára
gamalt“ og einhver hefði búið „í
skuggahliðinni", svo að dæmi
séu tekin af handahófi og eftir
minni. Þeir ættu a.m.k. að reyna
að matreiða áróður sinn á þann
hátt, að hann komi vel fyrir og
særi ekki málsmekk venjulegs
hlustanda. Það gerir minna til, þó
að baráttusöngvarnir séu í lakara
lagi. Það heyrir hvort eð er eng-
inn textana, enda fer oft bezt á
þvi.
Þó að við höfum heyrt margt
skrýtið úr herbúðum marxista,
kátlegt og sumt skemmtilegt, er
þvi ekki að leyna, að enn sem
komið er hefur engum þeirra fé-
laga tekizt betur upp i fáránleg-
um skripaleik sinum en Marx-
bræðrum i Hollywood.
Svarthöfði og
plötusnúðurinn
Svarthöfði dagblaðsins Vísis
(munvera Indriði G. Þorsteinsson
rithöfundur) segir réttilega fyrir
skömmu — og er ástæða til að
klykkja út með því:
„Mikill óróleiki hefur gripið um
sig í Þjóðviljanum vegna vikulegs
þáttar Hannesar Gissurarsonar í
hljóðvarpi, þar sem Solzhenitsyn
og George Orwell hafa verið til
umræðu. Plötusnúður Þjóðvilj-
ans, Árni Bergmann, hóf fyr'stur
máls á þeirri hneisu að leyfa um-
ræður um Solzhenitsyn á jafn
lágu plani, þar sem Hannesi og
viðmælanda hans væri heimilað
að auglýsa fáfræði sína frammi
fyrir alþjóð. Maður nokkur vakn-
aði upp við vondan draum í
Vaglaskógi og skrifaði Þjóðviljan-
um bréf, þar sem hann vitti þessa
umræðu og var sú grein öll mjög
upplýsandi um ástand manna i
tjöldum norður þar. Og i Þjóðvilj-
anum í gær (sl. þriðjudag) eru
tvær greinar helgaðar viðfangs-
efninu. Hannes Gissurarson hef-
ur haft erindi sem erfiði. En i
skrifum Þjóðviljans kemur
greinilega fram, að ekki var
seinna vænna að breyta til um
umræðuefni i hljóðvarpinu, þótt
enn muni taka nokkurn tima að
koma kommúnistum í skilning
um, að þeir eiga ekki rikisútvarp-
ið.
Eins og alkunnugt er, þá hafa
þeir um árabil eignað sér þessa
stofnun öðrum fremur, og þeim
þykir eðlilega hart að þar skuli
heyrast raddir, sem ekki eru þeim
að skapi. Starfsfólk, a.m.k. við
hljóðvarp, er að miklum meiri-
hluta yzt til vinstri, og þeir sem
eiga að ráða dagskrárefni í um-
boði útvarpsráðs, biðjast undan
heiftúðlegum persónulegum árás-
um og svívirðingum með þvi að
láta undan hverjum komma, sem
þangað vill troðast með dagskrár-
efni um vondslegan heim á vest-
urlöndum. Jafnvel almennri um-
ræðu um áróður tekst að snúa upp
á vonda kapitalista og „nasisma",
svo þátturinn falli að þvi mynstri,
sem ,,húsráðendur“ i hljóðvarp-
inu geta fellt sig við. Það er þvi
engin furða þótt Hannes Gissurar-
son sé nefndur öllum illum nöfn-
um í Þjóóviljanum, m.a. af frétta-
stjóra blaðsins, sem fréttastjóri
sjónvarps hvatti mjög til að koma
að sjónvarpinu á sinum tima.“
Svo mælti Svarthöfði. (En rétt
er að minna á að fréttastjóri Sján-
varps hefur mælt þvi hart í móti i
blaðagrein i Mbi. að hafa lagt að
fréttastjóra Þjóðviijans að sækja
um starf hjá Sjónvarpinu).

œSSSf
SaSSíH
St-ÍÍBf TS
ta-i. •> -lísr^s^
ViK jenilsin m' .
planl bar srn, u 1 ’
P "" "“""csi ok ijft.
* ** Iflað aft
•”'l'f.^.lRÍKISIÍTVAM
tíissurar hnAi rí®“ aaK*krirr(rt (Mm aft Iryacia
lur_ "»ði ulvarpsráft. kuu... m' ''■•'uluAul... k_-’KKJa srr ri
ífj
dæmisögur séu .ekki alltaf
kennaraembætti, kennslubækur