Morgunblaðið - 30.07.1976, Síða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. JULI 1976
21
dölum við kirkjurnar á staðnum. Sú
irslu Þjóðminjasafns tslands.
Rafn Svansson framkvæmdastjðri
Braga h/f.
En hér er ekki tfmi til hugleið-
inga um kviðlinga frá öldinni sem
leið og ifram skal haldið út á
Breiðdalsvík.
HAFNARGERÐ UPP
A 40 MILLJÓNIR
Þverhamarsbær stendur I
grænum hvammi undir háum
hamri, sem gengur þvert í túnið
fram úr fjallinu. Beint þar niður
undan stendur þorpið Breiðdals-
vik í skjóli undir svokölluðum
Hellum. Utgerð og athafnalíf hef-
ur þar farið vaxandi á undanförn-
um árum og leituðum við fyrst til
oddvita þeirra Breiðdælinga, Sig-
mars Péturssonar, varðandi upp-
lýsingar um uppbyggingu og at-
hafnalíf staðarins. Sigmar tjáði
okkur að f öllum hreppnum væru
nú tæplega 400 íbúar og þar af
væru um 200 búsettir í þorpinu.
Mest hefði þar fjölgað á undan-
förnum árum, í kjölfar síldaræv-
intýrisins, en á þeim árum hefði
útgerð hafist að einhverju marki
á Breiðdalsvík. Væri nú mikil eft-
irspurn eftir húsnæði í þorpinu
en skortur á húsnæði stæði aðal-
lega í vegi fyrir að fólk settist þar
Séð yfir höfnina f Breiðdalsvfk.
Guðjón Sveinsson rithöfundur og kona hans f garðinum við húsið að Mánabergi á Breiðdalsvfk.
að. Sveitarfélagið gerir nú tilraun
til úrbóta með byggingu þriggja
leigufbúða og er loforð fyrir
tveimur í viðbót á næsta ári. Af
öðrum framkvæmdum sveitarfé-
lagsins nefndi Sigmar hafnargerð
upp á u.þ.b. 40 milljónir króna,
gatnagerð og undirbúning að
byggingu skólahúsnæðis á næsta
ári. Skólanum er ætlaður staður í
þorpinu og mun þá gamla skóla-
húsnæðið að Staðarborg verða
tekið til annarra þárfa eins og
Sigmar orðaði það.
„SAMEINING
ATVINNUFYRIR-
TÆKJA HÖFUÐ-
MALIÐ
Stærsta atvinnufyrirtækið á
Breiðdalsvík er Bragi h/f/og þar
heldur um stjórnvölinn kornung-
ur maður, Rafn Svansson að
nafni. Rafn sagði okkur að af-
koma þorpsbúa stæði og félli með
sjávarútveginum enda væru nú
starfandi í þörpinu, auk Braga
h/f, tvö önnur fyrirtæki sem
byggðu á sjávarafurðum. Það eru
Hraðfyrstihús Breiðdælinga og
Hvalbakur h/f sem gerir út skut-
togarann Hvalbak og mótorbátinn
Selvík en Bragi h/f rekur saltfisk-
verkun og loðnubræðsluna auk
þess sem fyrirtækið á 30% i Hval-
bak h/f. Sagði Rafn að nú væri
unnið að sameiningu þessara fyr-
irtækja sem að sfnum dómi væri
mikið hagsmunamál fyrir hrepps-
búa þar sem þá mundi vinnuafl
nýtast mun betur. Mikið er um, að
bændur úr sveitinni vinni við
fiskinn að vetri til og svo i hey-
skap á sumrin en þá kemur skóla-
fólk í fiskvinnsluna í þeirra stað.
Rafn gat þess að lokum að afli
hefði verið góður að undanförnu
enda stutt að sækja á miðin út af
Breiðdalsvfk.
„SIÐBÓT ÍSLEND-
INGASAGNA“
Segja má að þar sem segir i
drápunni góðu, að ekki hafi f
Breiðdal gleymst íslenskt mál og
sögur eigi vel við í dag þvíBreið-
dælingar eiga sér a.m.k. einn rit-
höfund. Er það Guðjón Sveinsson,
en eftir hann liggja nú átta út-
komnar bækur. Þótti okkur hlýða
að sækja hann heim að Mánabergi
á Breiðdalsvfk og bauó Guðjón
okkur þegar til stofu en kona
hans, Jóhann Sigurðardóttir,
hellti upp á könnufta. Eftir að
hafa þrefað um pólitfk dágóða
stund barst talið að vfsunni sem
nefnd var f upphafi þessarar
greinar og kvaðst Guðjón kunna
aðra útgáfu en öllu ófegurri:
„Breiðdalur er bágleg sveit
búin liði þjófa.
Óðinn valdi í þann reit
allra verstu bófa.“
Guðjón vildi þó ekki taka undir
að þessi lýsing ætti við Breiðdæl-
inga í dag hvað svo sem áður kann
að hafa verið. Við spurðum
Guðjón um hans eigin ritstörf: —
„Ég var vel farinn að draga til
stafs þegar ég fór að skrifa stuttar
sögur sem ég sendi gjarnan f
barnablaðið Vorið, sem var þarft
og gagnmerkt rit á sfnum tfma.
Fyrsta bókin, „Njósnir að nætur-
þeli“, kom út árið 1967 en upp-
kastið hafði ég gert mörgum árum
áður. Ég var mikið á sjó á þessum
árum og hafði lítinn tíma til
skrifta. Svo fór ég á Vífilsstaði og
þá fullgerði ég söguna. Síðan hafa
bækurnar komið út nokkuð ár-
visst og eru þær nú átta talsins.
Sjö þeirra flokkast undir barna-
og unglingabækur en eina má
flokka sem bókmenntir fyrir full-
orðna. Raunar er þessi afmörkun
bókmennta eftir aldursflokkum á
margan hátt óraunhæf þvi vissu-
lega má segja að allar góðar bæk-
ur séu jafnt fyrir börn sem full-
orðna eins og t.d. bækur Stefáns
Jónssonar. Ég tók eftir því þegar
ég var við kennslu að börnin
höfðu mjög gaman af því þegar ég
las fyrir þau úr bókum Stefáns og
ég er þeirrar skoðunar, að góðar
barnabækur — ef hægt er að
flokka bækur sem slíkar — eru
þær bækur sem fullorðnir lesa
ekki síður en börn.“
— „tslendingasögurnar eru á
vissan hátt kveikjan að þvf að ég
fór að skrifa," — sagði Guðjón. —
„A.m.k. öðlast maður orðaforða
og tilfinningu fyrir setningaskip-
an og tilsvörum við lestur þeirra
sem ég tel mig hafa notið góðs af f
þvf sem ég hef verið að reyna að
skrifa. Og þrátt fyrir blóðug átök
á stundum tel ég þær mjög sið-
bætandi séu þær túlkaðar rétt.
Manndrápin eru yfirleitt gerð af
nauðsyn og oftast er mönnum gef-
inn kostur á að verja sig. Skýrar
línur eru dregnar á milli dreng-
skapar og óþokkaskapar og höfuð-
kosturinn við Islendingasögurnar
er þessi áhersla sem lögð er á
drengskap og sannsögli. Reyndar
er ég þeirrar skoðunar að auka
beri þátt Islendingasagna við
kennslu í skólum. Ég er viss um
að þeim tíma yrði vel varið ef
kennarar klipu eitthvað af mál-
fræðistaglinu og setningafræð-
inni og tækju upp þætti úr þess-
um sögum f staðinn." Talið barst
nú að menningarlifinu í Breiðdal
en um það sagði Guðjón:
—„Það er svo sem góðra gjalda
vert að gera áætlanir um upp-
byggingu atvinnulífsins og vissu-
lega er trygg atvinna frumskil-
yrði fyrir afkomu manna. En
félagslegu þættirnir mega ekki
gleymast og f menningarmálum
tel ég að við Breiðdælingar séum
of afskiptir. Að mínum dómi er
nauðsynlegt að geta varpað af sér
áhyggjum brauðstritsins með því
að njóta fagurra lista s.s. leiksýn-
inga, málverkasýninga og þess
háttar. Heimamenn geta að ein-
hverju leyti sjálfum sér um kennt
en í fámennu sveitarfélagi veigra
menn sér oft við að leggja út í
þetta enda hæfileikar oft ekki
fyrir hendi. Það vantar driffjöðr-
ina og því tel ég að þeir sem eru í
forsvari fyrir lista- og menningar-
líf i landinu ættu að stuðla að
listkynningum út um landsbyggð-
ina í ríkara mæli en verið hefur.
Það gæti e.t.v. orðið kveikjan að
því að heimamenn reyndu að gera
eitthvað sjálfir."
Það er komið fram á nótt þegar
við kveðjum Guðjón og Jóhönnu
konu hans og sem við göngum út í
friðsæla nóttina berast ómar af
fjörugri harmónikkutónlist úr
næsta húsi. Við vitum þá að tón-
list er ekki með öllu óþekkt fyrir-
brigði á Breiðdalsvík og við undir-
leik nikkunnar höldum við út á
þjóðveginn og kveðjum þorpið
sem mókir sofandi f næturkyrrð-
inni
sv.g.