Morgunblaðið - 28.08.1976, Blaðsíða 14

14: MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 1976
THE OBSERVER
TOKYO — Frjálslyndi flokkurinn
hefur lengi farið með völd í Japan,
en f herbúðum hans rfkir nú
megnasti glundroði og skelfing.
Hefur veldi flokksins aldrei verið
eins hætt og nu á undanförnum
tveim áratugum, og ástæðan er
m.a. sú, að helztu framámenn
hans eru grunaðir um aðild að
hinu svonefnda Lockheed
hneykslismáli.
Kakuei Tanaka fyrrum forsætis-
ráðherra er þegar kominn bak við
lás og slá, og hefst við í
einangrunarklefa þar sem hvergi er
mulið undir hann Hann hefur verið
sakaður um að hafa þegið a m.k
800 000 sterlingspund af Maru-
beni-félaginu, sem er umboðsaðili
Lockheed í Japan Upphaflega var
Tanaka þó handtekinn, þar sem
sannað var að hann hafði þegið fé
erlendis frá án þess að gera gjald-
eyrisyfirvöldum grein fyrir því
Yfirvöld reyna nú að grafast fyrir
um hvort Marubeni hafi látið fé
þetta af hendi rakna í heiðarlegum
tilgangi, eða hvort um hafi verið að
ræða mútustarfsemi i því skyni að
greiða fyrir sölu Lockheed-flugvéla í
Japan Lfkur benda mjög eindregið
til, að síðari tilgátan sé rétt
Ástæðan er sú að japanska flug-
félagið All Nippon Airwyas mun að
undirlagi Tanaka sjálfs, hafa ákveðið
að rifta samningum við McDonnell-
Douglas og gera samning við Lock-
heed-flugvélaverksmiðjurnar um
kaup á TriStar flugvélum Enn-
fremur hætti rikisstjórnin við
áætlanir um smíði innlendra kaf-
bátaleitarflugvéla og ákvað þess f
stað að kaupa Orion-flugvélar frá
Lockheed
Aðalframkvæmdastjórar Maru-
beni og All Nippon Airways hafa
þegar verið handteknir vegna milli-
göngu sinnar i þessari miklu mútu-
starfsemi, en alls mun mútufé frá
Lockheed-verksmiðjunum nema
mörgum milljónum Bandarikja-
dollara
Tanaka, sem er 58 ára að aldri, er
■Í&S& THE OBSERVER
eini japanski stjórnmálamaðurinn,
sem hefur sætt sérstakri ákæru í
máli þessu Hann var fátækur sveita-
piltur, sem brauzt áfram af fádæma
dugnaði, og gerðist sterkefnaður
þjóðarleiðtogi Með þátttöku sinni i
Lockheed-hneykslismálinu hefur
hann áreiðanlega brennt allar brýr
að baki sér, og á ekki afturkvæmt til
þátttöku i japönskum stjórnmálum.
Menn velta því nú mjög fyrir sér,
hvort frjálslyndi flokkurinn muni ef
til vill fylgja honum í pólitiska út-
legð
Takeo Miki núverandi forsætisráð-
herra er almennt ekki álitinn hafa
flekkað hendur sínar af Lockheed-
hneykslinu. Samt er hann á hálum
is Angar hneykslismálsins virðast
teygjast fskyggilega nálægt ýmsum
helztu forkólfum flokksins og jafnvel
samstarfsmönnum forsætisráð-
herrans í rikisstjórn
Ef svo fer að menn sem Miki
hefur sjálfur skipað í há embætti,
verða handteknir fyrir þátttöku í máli
þessu, verður hann áreiðanlega að
vikja sjálfur Ýmis óánægjuöfl i
flokknum hafa þegar lagt hart að
honum að segja af sér Vafasamt er
hins vegar hvort nokkur annar gæti
haldið saman hinum sundraða
flokki
Miki er staðráðinn i þvi að standa
meðan stætt er og reynir að gera allt
sem í hans valdi stendur til að
komast að hinu sanna í Lockheed-
hneykslinu Þar með reynir hann að
styrkja stöðu sína meðal jaöpnsku
THE OBSEB.VER
Kakuei Tanaka.
Eftir Mark
Murray
þjóðarinnar, sem mun kveða upp
dóm yfir stjórn hans í almennum
þingkosningum, er fara fram i
landinu fyrir miðjan desember
Hann hefur þegar skýrt þingheimi
frá því að hann muni taka á sig
ábyrgðina og segja af sér, ef einhver
af ráðherrum hans reynist flæktur
inn í Lockheed-hneykslið Þess
verður ef til vill ekki langt að bfða að
sá dómsdagur renni upp, þvi að
bandarísk yfirvöld munu fyrr eða
síðar birta upplýsingar, sem þau
hafa i fórum sfnum, þ e. vitnisburð
Carl Kotchian, fyrrum formanns
Lockheed-félagsins.
í vitnisburði þessum er að finna
THE OBSERVER
svör við um það bil 250 spurning-
um, sem japönsk yfirvöld hafa lagt
fram, svo og fylgiskjöl, og er þetta
heilmikill doðrantur eða um 800
blaðsiðna plagg Bandarfsk yfirvöld
vildu ekki birta þessar upplýsingar
fyrr en japönsk yfirvöld hefðu sam-
þykkt að Kotchian yrði ekki sóttur til
saka
En ýmislegt hefur þó kvisazt út f
Japan um vitnisburð Kotchian, og
hafa nöfn fimm háttsettra manna
verið nefnd i því sambandi Þeireru:
Yasuhiro Nakasone, aðalritari
frjálsra demókrata, Tomisaburo
Hashimoto, sem var samgöngu-
málaráðherra *f stjórn Tanaka, Su-
sumu Nikaido, en hann var helzti
talsmaður rfkisstjórnar Tanaka, Taki-
yuki Sato, framkvæmdastjóri skrif-
stofu frjálsra demókrata, og loks
Hideyo Sasaki, en hann gegndi
einnig embætti samgöngumálaráð-
herra í stjórnartíð Tanaka
Yoshihiso Yasubara, yfirmaður
sakamáladeildar dómsmálaráðu-
neytisins, staðfesti það í japanska
þinginu fyrir skömmu að manna
þessara væri allra getið í vitnisburði
Kotchian, en hann vildi ekki gera
nánari grein fyrir málavöxtum.
Talsmenn dómsmálaráðuneytisins
hafa sagt, að á þessu stigi málsins
sé enn óljóst, hvort menn þessir hafi
þegið eitthvað af Lockheed-
mútufénu Hugsanlegt væri að nöfn
þeirra væri að finna í skjölum flug-
vélaverksmiðjunnar af öðrum
ástæðum, m a vegna þess að þeir
THE OBSERVER
hafi verið álitnir starfa á vegum
flokksins í kosningabaráttunni árið
19 74 er kosið var til efri deildar
Fyrir þessar kosningar tókst flokkn-
um að tryggja sér gífurlega há fram-
lög í kosningasjóð, og talið er að
heildarupphæð sjóðsins hafi verið
einhvers staðar á bilinu 540—936
milljóna Bandaríkjadollara. Bróður-
partinn af þessu fé létu stórfyrirtæki
af hendi rakna, en flokkurinn veifaði
óspart framan í þau kommúnista-
grýlunni til að fá þau til að veita sér
drjúgan stuðning.
Þrátt fyrir þennan gilda kosninga-
sjóð og mikla áróðursstarfsemi,
munaði minnstu að frjálslyndi
flokkurinn missti meirihluta sinn í
þessum kosningum, en vinstri
flokkarnir í landinu unnu hins vegar
verulega á
Bent hefur verið á að það var
Hashimoto, sem stjórnaði þessari
kosningabaráttu frjálslynda
flokksins Hann, Sasaki og Nikaido
voru tvfmælalaust menn Tanaka, en
ef þeir verða handteknir fyrir aðild
að Lockheed-hneykslinu, mun það
skaða hagsmuni flokksins verulega
og um leið hagsmuni Miki forsætis-
ráðherra Þó yrði fyrst verulega illa
fyrir honum komið, ef Nakasone og
Sato yrðu berir að þátttöku í
hneykslinu.
Stjórnarandstöðuflokkarnir gera
sér að sjálfsögðu mat úr ástandinu
innan herbúða frjálslynda flokksins.
Frá þeim hafa heyrzt raddir um, að
Miki beri að segja af sér vegna
handtöku Tanaka, en Kenji Miya-
moto formaður kommúnista-
flokksins er á öðru máli og hefur
gefið í skyn, að bezt sé að láta
frjálslynda stikna í eigin feiti.
Miyamoto gerir sig hæstánægðan
með að forsætisráðherrann ætli sér
að brjóta Lockheed-hneykslismálið
til mergjar Að því búnu „ættu bæði
hann og flokkur hans að hljóta mak-
leg málagjöld," þ e. að forsætisráð-
herrann biðjist lausnar, og Frjáls-
lyndi flokkurinn bíði afhroð í næstu
kosningum
Glundroði í japönsk-
um stjórnmálum
Mjög óhreinn fatnaóur þarf mjög gott þvottaefní...
MeÓ Ajax þvottaefni veröur misliti
þvotturínn alveg jafn hreinn og
suðuþvotturinn.
Hinir nýju endurbættu
efnakljúfar gera þaó kleift
aó pvo jafn vei meó öllum
þvottakerfum.
Ajax þvottaefni, með hinum nýju efnakljúfum sýnir ótvíræða
kosti sína, einnig á mislitum þvotti — þegar þvottatíminn er
stuttur og hitastigið lágt. Hann verður alveg hreinn og litirnir
skýrast.
Hreinsandi efni og nýjr, endurbættir efnakljúfar ganga alveg
inn í þvottinn og leysa strax upp óhreinindi og bletti 1
forþvottinum. Þannig er óþarft að nota sérstök forþvottaefni.
Strax við lægsta hitastig leysast óhreinindi og blettir upp og
viðkvæmi þvotturinn verður alveg hreinn og blettalaus.
Við suðuþvott verður þvotturinn alveg hreinn og hvítur.
Ajax þvottaefni þýóir:
gegnumhreinn þvottur meó öllum
þvottaherfum.
Rússa og
Rúmena
vísað úr
landi vegna
njósna
TVEIMUR sendiráösstarfsmönn-
um frá austantjaldslöndum hefur
verið vfsað frá Sviss vegna
njósnastarfsemi að þv( er dóms-
málaráðuneyti landsins skýrði
frá fyrir skömmu.
Annar njósnarinn er sovézkur
sendiráðsstarfsmaður, en hinn
rúmenskur.
Óskað var eftir þvi að þeir færu
úr landinu, þar sem þeir hefðu
stundað „óleyfilega njósnastarf-
semi“, og hafa þeir nú báðir hald-
ið til síns heima.
Fulltrúi dómsmálaráðuneytis-
ins hefur sagt, að mennirnir hafi
lagt stund á njósnir, sem væru
„stjórnmálalegs eðlis“.
Hamrahlíðar-
skólinn hefst
um mánaðamótin
1 vetur verða hátt á 14. hundrað
nemendur ( Menntaskólanum við
Hamrahlíð, þar af á 6. hundrað í
öldungadeild. Öldungadeildin
verður sett þriðjudaginn 31. ág-
úst kl. 17.30 og verða þá afhentar
stundatöflur og próftafla fyrir
haustönn. Bóksalan verður opin
að setningu lokinni og hefst
kennsla daginn eftir.
Miðvikudaginn 1. sept. verður
svo-skólinn settur kl. 9 f.h. og
stundatöflur afhentar. Kennsla
hefst um hádegi þann sama dag.