Morgunblaðið - 06.11.1976, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. NÓVEMBER 1976
fKttrgnniifiifrtfr
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Arvakur, Reykjavlk.
Haraldur Sveinsson.
Matthfas Johannessen,
Styrmir Gunnarsson
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árii Garðar Kristinsson
Aðalstræti 6, sími 10100
Aðalstræti 6, sfmi 22480
Áskriftargjald 1100.00 kr. á mánuði innanlands.
í tausasölu 60.00 kr. eintakið.
Borgarleikhús
að hefur lengi verið
draumur forráðamanna og
starfsmanna Leikfélags Reykja-
vikur að eignast nýtt leikhús.
Nú er þessi draumur að rætast.
Fyrsta skóflustunga hefur verið
tekin að Borgarleikhúsi í nýja
miðbænum. Þetta er tímamóta-
viðburður í sögu Leikfélags
Reykjavíkur og leiklistarlífi
þjóðarinnar — en þó ekki sízt
höfuðborgarinnar. Þeir eru
margir, sem hefðu kosið að sjá
híð nýja Borgarleikhús rísa við
Tjörnina þar sem vagga is-
lenzkrar leiklistar hefur staðið
og þar sem hún hefur þróazt og
þroskazt i átta áratugi En sam-
staða gat ekki tekizt um það og
um leið og fagnað er fyrstu
framkvæmdum við Borgarleik-
húsið i nýja miðbænum fylgja
því þær óskir, að starf Leikfé-
lags Reykjavikur þar megi
verða jafn heilladrjúgt og jafn
ríkur þáttur í menningarlífi
Reykjavíkur og raunar þjóðar-
innar allrar og verið hefur í
gömlum og þröngum húsa-
kynnum við Tjörnina. Borgar-
leikhús mun rísa fyrst og
fremst fyrir ötult starf Leikfé-
lags manns sjálfra. í rúmlega
tvo áratugi hafa þeir barizt
þrotlausri baráttu fyrir því, að
borgarleikhús verði byggt. Þeir
hafa jafnframt lagt mikið og
óeigingjarnt starf af mörkum til
þess að safna fé til hinnar nýju
byggingar. Þessi barátta Leik-
félagsmanna hefur notið heils-
hugar stuðnings borgarbúa
vegna þess, að Leikfélag
Reykjavíkur skipar alveg sér-
stakan sess í borgarlífinu. Það
vann sér þann sess með starfi
brautryðjendanna en nýjar kyn-
slóðir hafa síðan komið til sög-
unnar og haldið þannig á mál-
efnum Leikfélagsins, að það
hefur haldið sínum hlut. Því
ber að fagna. Nú hafa Leikfélag
Reykjavíkur og Reykjavíkur-
borg tekið höndum saman um
að byggja nýtt Borgarleikhús,
sem um ókomin ár mun hýsa
starfsemi eins elzta menningar-
félags höfuðborgarinnar. Eng-
um þarf að koma á óvart, að
Reykjavíkurborg vilji taka þetta
mál upp á sina arma. Höfuð-
borgin og þeir, sem ábyrgð
bera á stjórn hennar, hafa jafn-
an verið í fararbroddi í fram-
kvæmdum á sviði menningar-
mála. Má þar nefna byggingu
Kjarvalsstaða, hins glæsilega
myndlistarhúss á Miklatúni. Nú
er Borgarleikhús komið á dag-
skrá og síðan kemur röðin að
nýju Borgarbókasafni. Þessar
stórhuga framkvæmdir sýna,
að þeir, sem stjórna málefnum
Reykjavikurborgar, vilja hlúa
að listastarfsemi í borginni.
Bygging Borgarleikhúss
verður dýr og því mikið átak
fyrir borgarbúa. En mestu
skiptir þó það starf, sem þar á
eftir að fara fram. Það er rétt,
sem Steindór Hjörleifsson, for-
maður Leikfélags Reykjavíkur,
sagði í tilefni af fyrstu skóflu-
stungu, að hversu glæsileg og
fullkomin sem þessi bygging
vérður, verður hún aldrei að
leikhúsi, lifandi leikhúsi, nema
fyrir það starf og þau listrænu
afrek, sem þar verða unnin.
Bygging Borgarleikhúss á
áreiðanlega eftir að taka mörg
ár. Mestu áhugamonnum um
þessa leikhúsbyggingu á eftir
að finnast þau ár bæði löng og
stundum erfið en þegar upp
verður staðið hefur sá tlmi ver-
ið fljótur að líða.
Frá hverfa-
fundi borgar-
stjóra í Ár-
bæjarhverfi
Á hverfafundinum, sem
Birgir ísl. Gunnarsson
borgarstjóri efndi til i Ár-
bæjarhverfi á þriðju-
dagskvöld, urðu langar
og miklar umræður og
kom fram fjöldi
spurninga. Fer útdráttur
úr þeim og svörum
borgarstjóra hér á eftir:
Gísli Baldvinsson ræddi nokkur
vandamál og bar fram spurningar í
fyrsta lagi umferðarvandræði á horni
Höfðabakka og Vesturlandsvegar og
úrræði til bóta í öðru lagi hvort vetrar-
brautin svonefnda upp Bæjarhálsinn
sé nægilega vel búin fyrir veturinn. í
þriðja lagi útivistarsvæðið við Elliða-
árnar og æskilegar merkingar fallegra
staða þar í fjórða lagi niunda bekk
grunnskólans, sem ekki er í Árbæjar-
skóla og hvort ekki komi gagnfræða
deild þar innan ákveðins tíma í
fimmtalagi stöðu Reykjavíkur gagnvart
nágrannabæjunum og hvort þróunar-
stofnun borgarinnar hafi kannað nánar
fólksflutnmga út úr borginni. í sjötta
lagi kvöldsölu og næturverslun. Hvort
ekki sé orðið timabært að breyta þeirri
stefnu að ekki sé hægt að fá hressingu
að nóttu eða kaupa nýlenduvörur og
mjólkurvörur á laugardögum og
sunnudögum, eins og í nágrenni
borgarinnar Og hvaða skilyrði séu sett
til að slik sala geti farið fram
Asmundur Jóhannsson spurði
einnig um umferð á gatnamótum
Höfðabakka og Vesturlandsvegar
9. bekkur í Árbæjarskóla næsta
haust
Borgarstjóri tók það fyrst fyrir í svari
sinu. Kvað þetta ein af þeim gatna-
rnótum, þar sem líklegt sé að sett verði
upp umferðarljós á næstu einu til
tveimur árum Þangað til kvaðst hann
mundi beina því til lögreglunnar, að
hún reyni að halda uppi löggæslu á
þessum stað þegar umferðin er hvað
mest vegna atvinnu manna á morgn-
ana, Kvaðst hann hafa orðið þess var
að um helgar væri lögreglan þarna til
að greiða fyrir umferðinni. Um Vetrar-
brautina sagði borgarstjóri að hann
hygði að farið hefði verið yfir hana
nýverið, og gert við það sem var ábóta-
vant svo hún sé tilbúin til að taka við
umferðinni þegar snjóar. Hann kvaðst
þó mundu kanna það enn betur hjá
gatnamálastjóra Hugmyndinni um
merkingar við Elliðaár t d við
smáfossana frá stíflu og að Rafveitu-
húsinu, sagðist hann mundi koma á
framfæri. Hugmyndin væri mjög góð
Fjórðu spuringu Gísla um 9. bekk
grunnskóla, svaraði borgarstjóri, að
nemendur muni á þessum vetri sækja
Vörðuskóla, en i fjárhagsáætlun þeirri,
sem fræðsluráð er nú með til um-
fjöllunar, er gert ráð fyrir því að hefja
kennslu 9 bekkjar i Árbæjarskóla
næsta haust En til þess þurfi fjórar
faéranlegar kennslustofur við skólann
og er einmitt á fjárhagsáætlun að
byggja þær þannig að hægt sé að setja
þær upp fyrir næsta haust Sagði
borgarstjóri að eins og reynslan væri
annars staðar, væri gert ráð fyrir að
börnum og nemendum fækki eins og
hverfið er í dag Þess sjáist merki því
nemendum hefði fækkað frá síðasta
vetri um 52 og fækkað um þrjár
deildir. En þegar vitað verði hversu ört
Seláshverfi muni byggjast upp, þá
verði að sjálfsögðu gerðar ráðstafanir
til að íbúar, sem þar koma, fái aðgang
að skólahúsnæði Hvað stöðu Reykja-
víkurborgar gagnvart nágrannsveitar-
félögunum varði, þá kvaðst borgar-
stjóri vera sammála fyrirspyrjanda um
að það væri visst áhyggjuefni að ýmsir
ágætir skattborgarar úr Reykjavík hafi
flutzt úr borginni yfir í nágrannasveitar-
félögin Og m a af því að menn gerðu
sér þetta Ijóst, hefði í framsöguræðu
hans verið sagt, að lögð yrði meiri
áherzla á dreifðari byggð, meira af
einbýlishúsum og rað- og keðjuhúsum
í nýju byggðasvæði en i nýjustu
hverfunum sem nú eru í Reykjavík, til
að gefa fólki meiri kost á þess háttar
lóðum, sem þeir hafa sótzt eftir í
nágrannasveitarfélögunum. í sjötta
lagi var spurt, hvort ekki væri tímabært
að breyta stefnunni i kvöldsölumálum,
þannig að hægt yrði að verzla meira á
kvöldin en nú er gert, sagði borgar-
stjóri: Ég hef ekki trú á þvi að borgar-
stjórn taki upp frumkvæði í því máli að
breyta núverandi fyrirkomulagi. Kvöld-
sölumálin voru mikið deiluefni i eina
tið Margir aðilar deildu, neytendur,
verzlunarfólk, kaupmenn og borgar-
stjórn og niðurstaðan var sú að allir
þessir aðilar gengu í að ná einhverju
samkomulagi um opnunartima sölu-
búða, sem allir gætu a.m.k. sæmilega
við unað og sett var sú reglugerð, sem
nú er í gildi. Enginn væri fyllilega
ánægður en í reglugerðinni væri gert
ráð fyrir rýmri sölutima en flestir nota
sér, t.d. að verzlanir væru opnar til kl.
10 bæði þriðjudagskvöld og föstu-
dagskvöld. Kvaðst borgarstjóri ekki
trúaður á að borgarstjórn breyti þessu
einhliða á eigin spýtur, þar sem
samningsviðræður og sú lausn, sem
fékkst var eftir svo hárfinum linudansi,
að hann væri hræddur um að borgar-
stjórn dytti út af linunni, ef hún ætti að
fara að krukka í það á eigin spýtur.
Fossvogsbraut óákveðin
Guttormur Einarsson gagnrýndi
það, að fram hefði komið i erindi
borgarstjóra að leggja ætti til hliðar öll
áform um einu lífvænlegu samgöngu-
tengibrautirnar sem borgin átti skv
fyrra aðalskipulagi að fá í framtiðinni
og nefndi þar Höfðabakka, Fossvogs-
brautina og Geirsgötu. Þetta sé gert
jafnframt þvi að i frumskipulagi og
uppbyggingu liggi fyrir að reisa íbúðar-
hverfi fyrir 50 þúsund manns, sem
mundi tákna 20 þúsund nýja bíla skv.
þeim fjölda sem er á hvern bíl á
Reykjavikursvæðinu. Yrðu skornar
svona niður allar höfuðhraðbrautar-
framkvæmdirnar, myndu fylgja geysi-
lega mörg vandamál. Og í lok máls
sins sagði Guttormur: Og sem rúsínu i
pylsuendanum vil ég beina spurningu
til borgarstjóra um blessaðan Seðla-
bankagrunninn. Komið er grænt svæði
yfir hann. Ég vona að það boði eitthvað
gott.
Borgarstjóri kvað það sem Gutt-
ormur hefði sagt um umferðarkerfið að
einhverju leyti á misskilningi byggt.
Hann hefði ekki sagt að ætti að fella
niður Höfðabakkann milli Árbæjar-
hverfis og Breiðholtshverfa á brú, sem
ráðgert er að komi yfir Elliðaárnar.
Heldur hafi þaðverið Suðurlandsbraut-
in frá Rauðavatni og inn að væntan-
legum Höfðabakka, sem ráðgert er að
fella niður. Hún átti að liggja eftir
endilöngum Elliðaárdalnum, en menn
vilja friða Elliðaárdalinn fyrir þeirri
miklu mannvirkjagerð og umferð, sem
því fylgir Hitt kvað borgarstjóri rétt að
ekki væri gert ráð fyrir að sú brú yfir
hafnarsvæðið sem aðalskipulagið gerði
ráð fyrir, kæmi á næsta skipulagstíma-
bili eða næstu 20 árum Það væri
geysidýr framkvæmd og talið að hægt
sé að leysa þau umferðarvandamál á
auðveldari hátt Ekki kvaðst borgarstjóri
heldur hafa afsagt Fossvogsbrautina,
heldur að hún yrði ekki lögð nema með
sameiginlegri ákvörðun Reykjavíkur og
Kópavogskaupstaðar, vegna þess að
hún er að hluta inni á landi Kópavogs
Sjálfur kvaðst borgarstjóri þeirrar
skoðunar að Fossvogsbraut þyrfti að
koma í framtíðinni, en málið væri ekki
komið á það stig, m a. vegna mikillar
andstöðu í Kópavogi Sú ákvörðun biði
því síns tíma. í framtíðinni þyrfti m.a.
að létta af Miklubrautinni, sem
hugsanlega þyrfti fyrr eða síðar að fara
í sex akreinar, og að létta þurfi umferð
eftir Álfhólsvegi og Digranesvegi í
Kópavogi og því nauðsynlegt að halda
möguleikanum á Fossvogsbraut
opnum.
Þá sagði borgarstjóri að Seðla-
bankinn hefði sjálfur tekið þá ákvörðun
á sínum tima að stöðva byggingarfram-
kvæmdina við Seðlabankann Hefði
bankinn síðan kynnt nýjar hugmyndir
um byggingar á þessu svæði fyrir
borgaryfirvöldum og væri verið að
undirbúa nýjar teikningar, sem lagðar
verði endanlega fyrir byggingarnefnd
og skipulagsyfirvöld Verði þar gert ráð
fyrir að fyrirhugað hús verði lægra en
núverandi teikning sýnir. Aðalhúsið
færist alveg yfir á lóð Sænska frysti-
hússins, enda sé það hús mjög lélegt.
En sá grunnur, sem nú er til, verði þá
fyrst og fremst neðanjarðarbílastæði í
tengslum við hina nýju byggingu.
Muni Seðlabankinn væntanlega bráð-
lega koma með sínar tillögur til borgar-
yfirvalda Hann væri ekki hættur við að
byggja og ekki væri heldur óskað eftir
því.
Raflýsing á Vatnsveituveg
Jóhannes Óli Garðarsson fór þess
á leit við borgarstjóra, að Vatnsveitu-
vegur yrði lýstur frá Rofabæ að Vatns-
veitubrú, en þar væri mikil umferð
barna, bifreiða, hesta og vagna frá
Fákshúsum, félagsheimili Fylkiso.fi.
Borgarstjóri sagði, að ráðgert væri
að lýsa upp Vatnsveituveginn að hluta,
en vegna mikilla framkvæmda, einkum
við Vatnsveitubrú og inn að Fáks-
heimilinu, m.a. æð vatnsveitunnar,
hefði því verið frestað en hann mundi
athuga úrbætur
Árni Jónsson spurði hvað liði um-
sókn Hagsmunafélags húseigenda við
Hraunbæ um bilskúrsbyggingarleyfi
við Hraunbæ efri Borgarstjóri kvað
það mál í meðferð hjá skipulagsnefnd
og skipulagsdeild borgarinnar. Slik
mál væru oft erfið eftir á, þegar áhugi
vaknar hjá íbúðareigendum að byggja
bilskúra eftir að hverfi er fullbyggt, þar
sem ekki er gert ráð fyrir bilskúrum.
Kvaðst hann mundu reka á eftir
afgreiðslu málsins.
Ásmundur Jóhannsson spurði
hvaða knýjandi ástæður væru til að
byggja félagsmiðstöð í hverfinu á
Lýsing á skau
vegum borgarinnar á sama tima sem
byggingum tveggja félagsheimila þar
miðaði ekki áfram vegna fjárskorts,
þ.e. Félagsheimili Fylkis og félagsað-
stöðu i kjallara væntanlegrar sóknar-
kirkju
Borgarstjóri sagði það rétt vera að
tvö félagsheimili væru fyrirhuguð, þ.e.
vallarhús fyrir íþróttafélagið og félags-
miðstöð. Það hefði verið mat borgar-
stjórnar að kirkjubygging ætti ekki að
koma í veg fyrir félagsmiðstöðvar
þarna þótt þar sé einmitt gert ráð fyrir
félagsaðstöðu. Vallarhúsinu miðaði
sæmilega áfram. Gert væri ráð fyrir 1 2
millj. kr. á þessu ári i vallarhúsið og að
þvi yrði lokið á næsta ári, þannig að
hægt yrði að byggja í samfellu. Þá væri
útboðslýsing tilbúin að félagsmið-
stöðinni og yrði hún auglýst mjög
fljótlega.
Fyrst auðu svæðin næst íbúðar-
húsunum
Metúsalem Björnsson spurði um
gatnagerð í Seláshverfi og hvenær
lóðir þar yrðu byggingarhæfar.
Borgarstjóri sagði að stæði á
samningum við landeigendur um
skipti. Ákveða þyrfti nákvæmlega
hvaða landsvæði þeir afhentu borginni
undir götur og auð svæði og svo þyrftu
þeir að skipta á milli sín innbyrðis.
Fulltrúar þeirra hefðu nú tjáð sér, að
samningar þeirra innbyrðis væru
komnir það langt, að nú gætu þeir
hafið viðræður við borgina. Ef
samningar næðust fyrir áramót, þá
myndi væntanlega á næsta ári sett á
fjárhagsáætlun fyrsti hluti hverfisins en
'/3 yrði tekinn á hverju ári, eftir að
byrjað væri og lóðir í hverfinu gerðar
byggingarhæfar á 3 árum
Smári Wium spurði hvenær yrði
gengið frá vegarspottanum milli Bæjar-
háls og Hraunbæjar gegnt Hraunbæ
1 64— og 1 66
Borgarstjóri sagði, að þessi vegar-
spotti hefði átt að hverfa skv skipulagi.
Tekið hefði verið það ráð að halda
honum um sinn og malbika hann. Ekki
þætti þó rétt að leggja í mikinn kostnað
fyrr en fullséð væri hvort nauðsyn væri
á honum. Yrði svo, mundi að sjálf-
sögðu reynt að ganga þannig frá
honum, að hann yrði ekki til vansa fyrir
umhverfið og óþæginda fyrir íbúana.
Jóhann P. Jónsson spurði hvað
væri fyrirhugað að gera við svæðið
milli Hraunbæjar og Bæjarháls, þar
sem raflínan liggur og hvenær mætti
búast við framkvæmdum Borgarstjóri
sagði það ekki endanlega ákveðið. Gert
væri ráð fyrir að þar yrði autt svæði og
op'ið, og kvaðst hann hyggja að
nokkuð drægist að endanlega yrði frá
þvi gengið
Þorsteinn Sigfússon spurði hvenær
fyrirhugað væri að ganga frá svæðinu
norðan við barnaskólann og öðrum
opnum svæðum í hverfinu. Og Ásta
Gunnarsdóttir spurði hvort fljótlega
Sjómannasamningar
Afram er haldíð and-
róðri gegn bráðabirgðalög-
um þeim, sem ríkisstjórnin setti
í haust vegna sjómannasamn-
inganna og ómaklega er veitzt
að Matthíasi Bjarnasyni, sjávar-
útvegsráðherra, i því sam-
bandi. Af því tilefni er ástæða
til að rifja upp nokkrar einfaldar
staðreyndir.
Sjómenn sjálfir óskuðu mjög
eindregið eftir breytingum á
sjóðakerfi sjávarútvegsins. Öll-
um var Ijóst, þ á m. forsvars-
mönnum sjómanna, að for-
sendur fyrir þeim breytingum
væru breyttir kjarasamningar
og þá um leíð nýtt fiskverð
Rikisstjórnin stóð við sitt og
setti lög um verulegan niður-
skurð sjóðakerfisins. Fiskverð
var hækkað í samræmi við það
og nýir kjarasamningar undir-
ritaðir, m.a. af trúnaðarmönn-
um sjómanna. Hins vegarfeng-
ust hinir nýju samningar ekki
samþykktir nema i sumum sjó-
mannafélögum, þrátt fyrir
ítrekaðar tilraunir og þáttaka í
atkvæðagreiðslum var furðu-
lega lítil. Sumir þeirra, sem
undirrituðu hina nýju samn-
inga, höfðu ekki einu sinni fyrir
því að bera þá upp í félögum
sínum. Þá var komin upp sú
staða, að sjómenn í sumum
landshlutum höfðu staðið við
sinn hluta samkomulagsins, en
annars staðar ekki Fullreynt
var, að ekki var önnur leið fyrir
hendi en setning bráðabirgða-
laga til þess að tryggja jafna
stöðu sjómanna. Þeir, sem
gagnrýna þessa lagasetningu
hafa nákvæmlega engin rök
fyrir sínu máli og það vita þeir
bezt sjálfir.