Morgunblaðið - 11.12.1976, Qupperneq 1

40 SIÐUR OG LESBOK
273. tbl. 63. árg.
LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 1976
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
A-þýzk söngkona
rekin vestur yfir
Vestur-Berlín, 10. desember. Reuíer.
AUSTUR-þýzka dægurlagasöng-
konan Nína Hagen hefur verið
svipt austur-þýzkum rfkis-
borgararétti og er komin til Vest-
ur-Þýzkalands að því er vísna-
söngvarinn Woif Biermann
skýrði frá i dag.
Biermann var sjálfur rekinn
frá Austur-Þýzkalandi i síðasta
mánuði. Nina Hagen var í hópi
fyrstu listamannanna og rit-
höfundanna sem mótmæltu brott-
vísun Biermanns og skoruðu á
austur-þýzku stjórnina að endur-
skoða ákvörðun sína.
Einar Ágústsson í viðtali við Morgunblaðið:
Einar Ágústsson
Gundelach ber
f réttina til baka
Utanríkisráðherra hitti Crosland stuttlega
EINAR Ágústsson utanríkis-
ráðherra ræddi f gær við Finn
Olav Gundelach, stjórnarfull-
trúa Efnahagsbandalagsins, og
sagði f samtali við Morgun-
blaðið að Gundelach hefði
borið til baka þau ummæli sem
eftir honum voru höfð, að rúm-
ur helmingur þeirra brezku
togara sem leyfi höfðu til veiða
við tsland fengju að snúa aftur
á miðin hér við land ef bráða-
birgðasamkomulag næðist um
gagnkvæmar fiskveiðiheimild-
ir.
Einar kvað Gundelach hafa
tjáð sér að hann hefði borið
þessi ummæli til baka við BBC
og viðkomandi blöð, sem birtu
þau. Hann segir að skýringin sé
sú, sagði Einar Ágústsson, að
hann hafi verið spurður um
hvað mundi verða um rúss-
neska flotann. Þá hafi hann
sagt að aflamagn Rússa mundi
minnka um helming.
Þá spurði einhver fram úr
sal: Hvað með Island? Þá segist
hann haf”. sagt: Það er óráðið.
Framhald á bls. 22
Tilviljun telja
EBE ræðir
við Kanada
Moskvu, 10. desember. AP. Reuter.
SOVEZKA stjórnin tilkynnti f
dag að fiskveiðilögsaga Sovét-
rfkjanna yrði færð út í 200 sjómfl-
ur.
Stjórnmálgagnið Izvestia birti
Rússar færa
út í 200 mílur
tilskipun undirritaða af Nikolai
Podgorny um útfærsluna. Nýja
lögsagan er sögð „bráðabirgðaráð-
stöfun“ er gildi meðan beðið sé
eftir niðurstöðum hafréttarráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna.
Samkvæmt tilskipuninni verða
erlend skip að fá leyfi sovét-
stjórnarinnar ti> veiða innan 200
mflnanna. Tilskipunin hefur eng-
in áhrif á hina eiginlegu land-
helgi sem verður áfram 12 mflur.
í tilskipuninni segir að Sovét-
rikin „hafi 'óskoraðan rétt yfir
fiski og öðrum lifandi auðlindum
með það fyrir augum að finna,
hagnýta og varðveita þau.“ Ekki
er minnzt á málmauðlindir á hafs-
botni. Rússar hafa gagnrýnt fyrir-
hugaða útfærslu bandarísku fisk-
veiðilögsögunnar.
Ekki er tekið fram að tilskipun-
in taki þegar gildi en gert er ráð
fyrir að svo sé. Tilgangurinn er
talinn sá að treysta samningsað-
stöðuna gagnvart Efnahagsbanda-
laginu sem færir út fiskveiðilög-
Framhald á bls. 39
Nóbelshafar
Hafna takmörkunum á
beitingu kjarnavopna
Bandaríski rithöfundurinn
Saul Bellow tekur við
Nóbelsverðlaununum i
bókmenntum úr hendi
Karls Gústafs Svíakon-
ungs. Vinur hans Milton
Friedman, sem hlaut hag-
fræðiverðlaunin, er sitj-
andi til vinstri.
15. desember
Brússel, 10. desember. AP.
KANADA og Efnahgasbandalag-
ið hefja viðræður f Briissel 15.
desember um fiskveiðar. I við-
ræðunum verður reynt að leysa
vandamál vegna útfærslu fisk-
veiðilögsögu Efnahgasbandalags-
ins f 200 mflur 1. janúar.
Donald C. Jamieson, utanríkis-
ráðherra Kanada, skýrði frá
þessu á blaðamannafundi f dag.
Kanadamenn færðu sjálfir út
fiskveiðilögsögu sfna í 200 mflur f
október og Efnahagsbandalaginu
er mikið kappsmál að semja við
þá fyrir áramót og auk þess Is-
lendinga, Bandarfkjamenn, Norð-
menn, Rússa og nokkrar Austur-
Evrópuþjóðir.
Jamieson sagði hins vegar að
aðeins yrði hægt að ræða um
bráðabirgðasamning við Efna-
hagsbandalagið þar sem Kanada-
menn væru skuldbundnir sam-
kvæmt nokkrum gildandi tvfhliða
samningum við nokkur lönd, þar
Framhald á bls. 39
Stokkhólmi, 10. desember. AP. Reuter.
SJÖ Bandaríkjamenn tóku f dag
við öllum Nóbelsverðlaununum
sem veitt voru f ár úr hendi Karls
Gústafs konungs, en flestir verð-
launahafarnir töldu að þessi ein-
stæði atburður væri tilviljun.
Einn þeirra sagði að óliklegt
væri, að hann endurtæki sig.
Aldrei áður f 75 ára sögu
Nóbelsverðlaunanna hefur eitt
land fengið öll Nóbelsverðlaunin.
Forstöðumaður Nóbelsverðlauna-
stofnunarinnar, Sune Bergstöm,
sagði f setningarávarpi að opin
afstaða bandarfskra háskóla til
vfsindarannsókna og frjálslynd
stefna Bandarfkjana gagnvart
innflytjendum væru skýringin á
þvf að verðlaunin hefðu f sfaukn-
um mæli farið til Bandarfkjanna.
Prófessor Bergstöm sagði að
fyrstu 25 árin sem Nóbelsverð-
launin voru veitt hefðu langflest-
ir verðlaunahafarnir verið
Evrópumenn: aðeins fjórir verð-
launahafar af 84 á þessu tfmabili
hefðu verið Bandaríkamenn. En á
undanförnum 25 árum hafa
Bandaríkjamenn fengið 48
Nóbelsverðlaun af 100 sem veitt
hafa verið.
Bergström tók fram í ræðu
sinni að hvorki stjórnarskiptin í
Svíþjóð né 200 ára afmæli Banda-
rfkjanna væru skýringin á þvi að
Bandaríkjamenn fengu öll verð-
launin í ár.
Engin friðarverðlaun voru veitt
að þessu sinni. Bókmenntaverð-
launin hlaut rithöfundurinn Saul
Bellow og prófessorarnir Burton
tillögu sem mundi jafngilda því
að Spánn fengi ekki inngöngu í
NATO. Æðstu menn Varsjár-
bandalagsins lögðu til á fundi sin-
um í Búkarest í nóvember að
gerður yrði nýr samningur þar
sem öllum löndum yrði bannað að
verða fyrri til að beita kjarnorku-
vopnum. Þeir lögðu einnig til að
Framhald á bls. 22
Richter og Samuel C.C. Ting
skiptu með sér verðlaununum í
eðlisfræði sem þeir hlutu fyrir að
finna nýtt frumefni.
Efnafræðiverðlaunin hlaut
prófessor William N. Lipscomb
frá Harvard fyrir rannsóknir
sem eru sagðar hafa mótað svo-
kallaða borane-efnafræði á
undanförnum tuttugu árum.
Prófessorarnir Carleton Gajdusek
og Baruch S. Bumberg fengu
læknisfræðiverðlaunin fyrir
Framhald á bls. 39
Milton Friedman tekur við Nðbelsverðlaununum í hag-
fræði úr hendi Karls Gústafs Svfakonungs.
Brtissel, 10. desember. Reuter.
UTANRlKISRÁÐHERRAR
NATO höfnuðu I dag sovézkri til-
lögu um gagnkvæmar takmarkan-
ir á beitingu kjarnorkuvopna á
þeirri forsendu að tillagan mundi
stórum draga úr varnargetu
bandalagsins.
Þeir vísuðu á bug þeirri áskor-
un Sovétríkjanna og annarra að-
ildarlanda Varsjárbandalagsins
að rfki I austri og vestri heiti þvl
að verða aldrei fyrri til að beita
kjarnorkuvopnum í strfði.
Ráðherrarnir svöruðu þessari
tillögu á þá leið að NATO-rfkin
„gætu ekki ef til árásar á þau
kæmi afsalað sér rétti til að beita
öllum tiltækum ráðum f varnar-
skyni.“ Flestir vestrænir her-
fræðingar eru sammála um að
NATO muni áreiðanlega beita
kjarnorkuvopnum tif að hrinda
hvers konar árás Rússa á Vestur-
Evrópu vegna gffurlegra yfir-
burða Rússa f venjulegum vopn-
um.
Utanrikisráðherrarnir lýstu
ugg vegna „hárra herútgjalda i
Sovétríkjunum og áframhaldandi
og uggvænlegrar eflingar her-
máttar Varsjárbandalagsins á
landi i lofti og á sjó.“ Þeir sögðu
að þessi efling styngi i stúf við
þann yfirlýsta vilja Rússa að bæta
sambúð austurs og vesturs.
Þeir höfnuðu einnig sovézkri