Morgunblaðið - 21.01.1977, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. JANÚAR 1977
Bandaríkin geta
og vilja hafa for-
gstu en þarfnast
aðstoðar annarra
sagði Jimmy Carter í boð-
skap sínum til umheimsins
James Earl Carter, 39. forseti Banda-
ríkjanna, flutti umheiminum sérstak-
an boðskap í tilefni embættistöku
sinnar, og var eftirfarandi ræða, sem
ekki á sér fordæmi í sögu Bandaríkj-
anna, birt stundu eftir að forsetinn
sór embættiseið sinn í Washington í
gær:
„Ég hefi kosið að ávarpa ekki aðeins mína eigin
þjóð nú þegar ég tek við embætti forseta Bandaríkj-
anna, eins og venja er, heldur einnig yður, íbúa
heimsins, sem ákvarðanir mínar munu varða, enda
þótt þér hafið ekki átt þátt í að kjósa mig til þessa
embættis.
Það er skoðun mín, að sem vinir hafið þér rétt til
að vita hvernig hin nýja ríkisstjórn hyggst beita
áhrifum sínum og valdi.
Ég fullvissa yður um, að í stjórnartíð vorri verður
samskiptum Bandaríkjanna við önnur ríki hagað
með tilliti til þess að vér viljum móta veröld þar sem
aukið tillit er tekið til óska mannsins. Bandaríkin
munu rækja hlutverk sitt með því að stuðla að
stöðugleika, réttlæti og friði í heiminum.
Vér munum ekki sækjast eftir yfirráðum eða
annarlegum áhrifum með öðrum þjóðum.
Nú þegar lokið er einum kafla í sögu bandarísku
þjóðarinnar og annar er að hefjast, er það skoðun
mín, að vér séum færir um að leggja yfirvegaðra mat
á vandamál þau, sem við er að etja í veröldinni. Þetta
mat felur í sér viðurkenningu á þeirri staðreynd, að
einir kunnum vér ekki svör við því hvernig leysa á
vandamál heimsins.
Bandaríkin ein geta ekki létt af heiminum þeirri
martröð, sem óttinn við eyðingu af völdum kjarn-
orku hefur valdið, en vér munum leita eftir sam-
starfi við aðra um það.
Bandaríkin ein geta ekki tryggt þau sjálfsögðu
mannréttindi hvers einstaklings að búa við frelsi frá
fátækt, hungri, líkamlegri vesöld og stjórnmálalegri
kúgun. Við getum og viljum berjast við þessa óvini
mannkynsins við hlið annarra.
Bandaríkin ein geta ekki tryggt réttlæti í skipt-
ingu auðlinda jarðarinnar eða staðið vörð um að
umhverfi spillist ekki. En vér getum og viljum vinna
að því ásamt öðrum.
Bandaríkin geta og vilja hafa forystu á þessum
sviðum.
Til að ná þessum markmiðum þurfum vér á aðstoð
yðar að halda, og bjóðum fram aðstoð vora.
Vér höfum þörf fyrir virka þátttöku yðar til að náð
verði sameiginlegu takmarki, þannig að raunveru-
leiki sá, sem heimurinn stendur frammi fyrir, megi
færast nær hugsjónum um frelsi og göfgi.
Sem vinir megið þér treysta því að Bandaríkin hafi
forystu um að koma á friði í heiminum. Þér megið
treysta því að Bandaríkin munu ekki bregðast hug-
sjónum sínum um frelsi mannsins. Og þér megið
treysta því að Bandaríkin munu sýna skilning á
óskum yðar og áhugamálum, taka ráðleggingum
yðar með þökkum og gera sitt ýtrasta til að leysa
alþjóðleg ágreiningsmál í anda samvinnu.
Vandamál heimsins eru ekki auðleyst. Þó veltur
velferð hvers og eins — og raunar sameiginleg von
okkar allra um áframhaldandi líf — á því að lausn
þeirra takist. Sem forseti Bandaríkjanna get ég
fullvissað yður um að vér munum gera það sem í
okkar valdi stendur. Ég bið yður um að taka saman
höndum til að lyfta sameiginlegu átaki, með gagn-
kvæmu trausti og gagnkvæmri Virðingu.
Ford og Carter ræðast við fyrir innsetningu Carters í embætti.
Ford notaði síðasta
daginn til að kveðja
Washington. 10. janúar. Keuter.
Síðasti dagur Fords forseta f
Hvíta húsinu hófst með því að
hann bauð ráðherrum sínum og
helztu aðstoðarmönnum til
morgunverðar. Á meðan voru
verkamenn f óða önn að fjarlægja
myndir af forsetafjölskvIdunni,
en skjöl forsetans höfðu þegar
verið flutt hurtu.
Blaðafulltrúi Fords, Ron Ness-
en, sagði að forsetinn væri ( góðu
skapi siðasta dag sinn f Hvfta
húsinu þar sem hann bjó f tvö ár,
fimm mánuði og 11 daga.
Forsetinn sagði ráðherrum sín-
um og aðstoðarmönnum að hann
hefði kunnað vel við sig í Hvíta
húsinu, aðallega vegna þess að
hann hefði haft góða samsarfs-
menn. „Þið hafið allir lagt fram
ykkar skerf til ríkisstjórnar sem
ég tel að hafi verið góð og muni fá
góða dóma í sögunni," sagði hann.
Ford bauð Nelson Rockefeller
varaforseta að gista í Hvíta hús-
inu í nótt og í gærkvöldi hringdi
hann í sovézka kommúnistaleið-
togann Leonid Brezhnev og talaði
við hann í 15 mínútur en frá því
var ekki skýrt hvað þeir hefðu
rætt.
Ford hringdi í fleiri heimsleið-
toga til þess að kveðja þá, en nöfn
þeirra voru ekki nefnd.
Jafnframt sýknaði Ford frú Iva
Toguri d'Aquino sem útvarpaði
japönskum áróðri til bandarískra
hermanna í síðari heimsstyrjöld-
inni og gekk undir nafninu
„Tokyo-Rósa“.
Hann daufheyrðist við áskorun-
um um víðtæka sakaruppgjöf
manna sem komu sér undan her-
skyldu í Víetnamstríðinu en gerði
ráðstafanir til þess að um 600
fyrrverandi hermenn sem særð-
ust eða voru sæmdir heiðurs-
merkjum gætu sótt um breytingu
á tilskipunum um brottvikningu.
Ráðstafanirnar ná ekki til 24.000
manna sem komu sér undan her-
skyldu og eru í Bandaríkjunum
og Kanada, allt að 30.000 lið-
hlaupa í Bandaríkjunum og er-
lendis og 790.000 hermanna sem
reknir voru úr herþjónustu.
Dr. Kissinger stoltur
eftir átta ára störf
New York. 20. janúar. NTB.
DR. HENRY Kissinger segir f við-
tali við New York Times f dag að
hann sé stoltur af þvf að eftir átta
ára störf á sviði utanrfkismála
sitji ráðamenn f Washington ekki
lengur fastir f hugsanagangi sfð-
ari heimsstyrjaldarinnar.
„Það varð hlutskipti mitt að
vera utanrfkisráðherra þegar
Bandarfkin fóru inn á nýjar
brautir f utanríkismálum," segir
Kissinger f viðtalinu.
„Sú utanríkisstefna, sem við
erfðum, voru leifar þess, sem var
mótað 1940 og samræmdist ekki
lengur veruleika heimsins í lok
sjöunda áratugarins, “ segir hann.
Kissinger kvaðst vera stoltur af
því að heimurinn hefði orðið frið-
sælli á undanförnum átta árum.
„Ef við berum saman ástandið
1969 og ástandið nú tel ég að við
lifum í heimi þar sem friðsam-
legra er um að litast, meiri ástæða
til bjartsýni og fleiri tækifæri til
að þoka málum áfram," sagði
hann.
Hins vegar harmaði Kissinger
að í utanríkisráðherratíð sinni
hefðu Bandaríkjamenn orðið að
ganga í gegnum harðar umræður
um Víetnám og Watergate-
hneykslið.
Hann harmaði einnig að vissum
störfum væri ólokið nú þegar
hann færi frá Washington og
nefndi einkum viðræðurnar um
takmörkun kjarnorkuvígbúnaðar
(Salt).
Óður til Carters
WashiiiKton. 20. jan. —
Reuter.
HIÐ opinbera
kvæði, sem samið
er í tilefni og til
minningar um em-
bættistöku Banda-
rfkjaforseta að
þessu sinni, er eftir
rithöfundinn Jam-
es Diekey. Kvæðið
nefnist „The
Strength of Fields"
og segir skáldið
andagiftina hafa
komið yfir sig við
að sjá fréttamynd
af Jimmy Uarter,
þar sem hann stik-
aði hnetuakra
klæddur gallabux-
um og vinnuskyrtu.
James Dickey er
Suðurríkjamaður
líkt og forsetinn og
hefur skrifað
skáldsögur frá
heimahögunum.
Kunnasta skáld-
saga hans er
„Deliverance", sem
segir frá bátsferð
eftir á, sem rennur
um lítt byggð skóg-
arhéruð. Bátsfélag-
arnir, sem eru stór-
borgarbúar, verða
fyrir árásum frá
íbúum héraðsins.