Morgunblaðið - 03.03.1977, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. MARZ 1977
IBJÖR
Sveinbjörn Jónsson:
Stundar hann
bjórkrána?
BJÖRMENN á alþingi hafa eign-
ast Svíþjóðarmenntaðan stuðn-
ingsmann, Hrafn Gunnlaugsson,
sem „fagnar tillögu Jóns G. Sól-
ness“ — því að „Reykjavík er
hreinlega svo leiðinleg og snauð
menningarlegu kryddi, að hún
kallar yfir sig ólæti, innbrot og
ofbeldisverk, þeirra sem vilja
hafa líf í tuskunum", — og svo er
„Bjórdrykkja hluti af vínmenn-
ingunni" — „Reykjavík mundi
verða ögn manneskjulegri ef hér
yrðu opnaðar bjórkrár." (letur-
breytingar eru mínar. S.J.).
Greinin er á 11. síðu í Morgun-
blaðinu 25. febr.
Sveinbjörn Jónsson.
Hvað segja borgaryfirvöld og
lögregla um rökfærslu þessa
menntamanns, sem er að sjálf-
sögðu ekkert „heímóttarlegur"?
Og hvað segir annar Islending-
ur, sem einnig hefur reynslu af
bjórkránum erlendis? Ég tók
hann til starfa í Ofnasmiðjunni
fyrir 18 árum til þess að gefa
honum tækifæri til að losa sig við
ofdrykkju. Það gekk erfiðlega.
Eftir nokkra mánuði bað hann
okkur þó að taka eftirfarandi
grein í starfsmannablaðíð okkar,
„Smiðjuna":
Stundar hann
bjórkrána?
Að undanförnu hefur mikið
verið rætt um það, hvort inn-
leiða skuli hér sterkan bjór. Eg
er einn þeírra manna, sem hef
töluverða reynslu af erlendum
bjórkrám. Ég var sjómaður í
mörg ár og sigldi þá á Bret-
land, Ameríku og víðar. Ég
skil ekki þá íslendinga, sem
hafa kynni af bjórkránum og
vilja innleiða hann hér hjá
okkur. Að mínu viti er hún
svartasti bletturinn á hinni
svokölluðu siðmenningu
Breta. Kráin er ekki aðeins
sóðaleg. Hún er víti, sem dreg-
ur menn til sín og gerir þá að
aumingjum, andlegum og
líkamlegum. Hún eyðileggur
heimilislíf þúsunda og er upp-
spretta spillingar. Hvar eru
dæmi um það, að vændi þrífist
ekki í skjóli bjórkránna? Þess-
ar bjórkrár eru eins og rotin
epli, sem eitra út frá sér og
sýkja raunar allt þjóðlífið. Það
hefur verið lán okkar Islend-
inga að hafa ekkert haft af
þeim að segja.
Og ég veit, að margir, til
dæmis í Bretlandi, vildu gefa
mikið til að losna við þessa
ómenningu, ef þeir aðeins
gætu. Ég minnist þess eitt
sinn, að enskur vinur minn
bauð mér heim til sín. Þannig
stóð á, að húsfreyjan hafði hjá
sér saumaklúbb þennan dag.
Þar voru saman komnar tíu
ungar konur, og eins og frægt
er, var mikið skrafað um
vandamál heimilanna. Ein úr
klúbbnum var ekki komin, og
stalla hennar gat upplýst, að
vinkonan hefði einmitt trúlof-
ast þennan dag. Þetta þóttu að
vonum mikil tíðindi, og upp-
hófust umræður um manns-
efnið af þeirri ákefð og gjör-
hygli, sem aðeins getur gerzt í
saumaklúbb. Hugsanlegir kost-
ír og gallar mannsefnisins
voru vegnir og metnir af
reynslu og kunnáttu hinna
giftu kvenna. Mér er það
minnisstætt, að ein var sú
spurning, sem þótti skipta
mcira máli en allt annað:
Stundar hann bjórkrána? Kon-
urnar höfðu sýnilega glöggan
skilning á því, að þetta atriði
hefði úrslitaþýðingu fyrir
heimilislífið og hjónabands-
hamingju þessa nýtrúlofaða
fólks. Þær vissu vel, hvað það
er að eiga mann, sem fer beint
úr vinnunni á bjórkrána og
eyðir þar öllu kvöldinu. Hvað
mundu íslenzkar konur segja
um þetta ástand? Er þetta það,
sem koma skal? Eða berum við
gæfu til þess að afstýra hætt-
unni, verja landið fyrir þess-
um ófögnuði?
Björn.
Ekki tókst okkur að bjarga
þessum „Birni“ frá ofdrykkjunni,
sem hann hafði ánetjast á bjór-
kránum erlendis sjómannsár sín.
En nýlega rakst ég á hann á götu,
og bar hann enn merki „hins
menningarlega krydds" Hrafns
Gunnlaugssonar og annarra
þeirra sem bæta vilja sterkum
bjór við „vínmenninguna" í
landinu.
Þeir munu þó áreiðanlega verða
í minnihluta á Alþingi íslendinga,
nú sem átta sinnum undanfarin
ár. Þetta verður aðeins „dýrt
spaug" þeirra bjórmanna, sem
kostar mörg óþörf orð, og lengir
dýrmætan starfstíma þíngsins.
HRAFN
GUNNLAUGSSON:
Bjórinn
og „reynsla Svía

Að undanförnu hafa farið fram
umræður um það, hvort leyfa eigi
sölu áfengs öls á íslandi. Umræða
þessi er til komin vegna breyt-
ingatillögu Jóns G. Sólness við
áfengislögin, þar sem gert er ráð
fyrir að leyfð verði sala bjórs hér
á landi.
Bent hefur 'Verið á slæma
reynslu Svía af „mellanölinu"
<léttum bjór) og aukinn drykkju-
skap unglinga þar i landi, og sagt
að Svíar hafi haft bölvun eina af
bjórnum.
Nú vill svo til að ég var búsettur
í Svfþjóð þegar sala mellanölsins
var leyfð og hef fylgst dálftið með
þróun bjórsölu í Svíþjóð.
Hrafn Gunnlaugsson.
Ég held að Reykjavík, sem er
einhver kaldranalegasta og óper-
sónulegasta böfg, sem ég þekki,
myndi kannski verða ögn mann-
eskjulegri, ef hér yrðu opnaðar
bjórkrár, þar sem jass-klúbbar,
dixie-búllur og annað menningar-
krydd gæti búið um sig.
£g er ekki frá því, að mikið af
þeim innbrotum og ofbeldisverk-
um, sem fjölgaj dag frá degi í
borginni, sé til komin út úr tóm-
um leiðindum, og aðgerðarleysi
þeirra óhappamanna sem til
þeirra grípa.
Reykjavík er hreinlega svo
leiðinleg og snauð menningarlegu
kryddi, að hún kallar yfir sig
ólæti, þeirra sem vilja hafa líf í
Sigfinnur Sigurðsson hagfræóingur:
B jór — bjór — b jór
Þau eru skemmtileg oft á tíðum
tilþrif þingmanna um fram-
kvæmd nauðsynjamálanna.
Nýjasta dæmið er svokallað bjór-
frumvarp. Rökstutt með frelsi í
neyzluvenjum og tekjuöflun fyrir
ríkissjóð.
Fyrir nokkrum árum var stofn-
aður ffkniefnadómstóll og eftirlit
með dreifingu og neyzlu fíkni-
efna hert.
Drykkjumannahæli hafa verið
sett á fót og önnur efld. Reynt er
að sporna við aukningu tóbaks-
neyzlu, ekki hvað sízt með
árvekni samtaka ungs fólks og
Krabbameinsfélaganna.
Sívaxandi fyrirhöfn og fjár-
munum er varið til heilbrigðis-
mála vegna áfengis-, tóbaks- og
annarrar ofneyzlu. Stofnanir og
deildir eru settar á fót um félags-
lega þjónustu fyrir heimili og ein-
staklinga, sem þjást sökum slíkr-
ar ofneyzlu. Mörgum blöskrar slík
útþensla ríkisbáknsins. Ég leiði
e.t.v. of miklum getum að orsaka-
samhengi á milli ofneyzlu vanda-
mála áfengis og tóbaks annars
vegar og stækkunar á heilbrigðis
og félagsþjónustunni hins vegar
án þess að hafa reynt að kanna
það. En það væri fróðlegt að vita
hve mikið eða hvort nokkuð af
hagnaði rikissjóðs af sölu tóbaks
og áfengis fari t.d. til vega- og
hafnargerðar, ef fyrst væri
reiknað með því, að hagnaðurinn
ætti að bæta þann skaða sem
hann veldur.
Það er fjarri mér að telja bann-
hugmyndir á þessu sviði til raun-
sæis, heldur ætla ég að vandrötuð
hófsemi sé farsælust. Um hófsemi
heillar þjóðar getur þó aldrei
verið að ræða.
Æskulýðsvandamál eru mikið
rædd, en fátt virðist til bóta vegna
þess að þá skortir fé til flestra
hluta sem ekki eru inni í „grunn-
skólauppeldislögunum“ eða falla
ekki inn í „fjölbrautaskólameðal-
talshugmyndirnar."
Nú virðist þó að menn séu til
sem telja flestan vandann leystan.
þ.e. með sölu áfengs öls á íslandi.
„Bjór hefir verið til frá ómunatíð,
reynst holl og góð fæða, yljað
mörgum manninum í skorti og
neyð, hefir ekki tortímt neinni
þjóð svo vitað sé“ o.s.frv. Heyrt
hefi ég margan manninn segja að
áfengur bjór sé áhrifalaus og
hættulaus. Til hvers er þá áfengið
í bjórnum?
Fyrir fáum árum t.d. á vinstri-
stjórnarárunum fyrri 1956—1958
hefði sjálfsagt verið grundvöllur
til að innleiða bjór hér á landi, við
aðstæður sem settu daglegu lífi
manna skorður með höftum, leyf-
um, bönnum og þar af leiðandi
takmörkuðu neyzlufrelsi.
í dag eru viðhorfin hér allt
önnur. t.d. fólksbíll á hverja fjóra
íbúa, einn af hverjum fjórum eða
fimm fer álega til útlanda o.s.frv.
Nokkur höfuðatriði bjórmálsins
eru t.d.:
1. Bjórinn veldur viðbótarneyzlu
áfengis
2. Bjórinn veldur auknum æsku-
lýðs- og félagsvanda
Sigfinnur Sigurðsson
3. Ökumenning eykst varla
4. Verkmenningu á vinnustöðum
vex vandi
í tæp sex ár hafði ég náin kynni
af bjór á námsárum mínum í
Þýzkalandi. Ég minnist margra
glaðra stunda yfir bjórglösum og
á ferðum erlendis þykir mér fátt
betra en ískaldur bjór með mat og
e.t.v. bjórglas eftir matinn einnig.
Það þykir því kannski hótfyndni
að vera andvígur því að aðrir fái
notið áfengs öls hér á landi.
Ástæðan er sú að mig skortir
sannfæringu fyrir því að sú ráð-
stöfun láti gott af sér leiða fyrir
heildina og ég álít að aðrar
aðgerðir í áfengismálum væru
brýnni en þessi, þegar að öllu er
gáð. Það væri til einhvers af stað
farið með bjórfrumvarpið ef
menn almennt færu að velta
málunum fyrir sér og vísa ég þar
til frábærs frumkvæðis fjölmenns
hóps ungs fólks I skólum
borgarinnar varðandi tóbaks-
auglýsingar og tóbaksneyzlu.
24. febrúar 1977
Sigfinnur Sigurðsson
Jón
Veturliðason:
Bjór er
Fram að þessum tíma hef ég
undirritaður ekki verið orðaður
við stúkumál eða ritsmíðar. Þó
langar mig til að koma minni per-
sónulegu skoðun um áfengt öl á
framfæri. Það eru ótrúlega marg-
ir sem finnst að bjór sé endanleg
lausn á áfengisvandamálum ís-
lendinga. Það sögðu ferðamenn á
fjörðum vestur er þeir voru í vetr-
arferðum, að það væri skamm-
góður vermir að pissa I skó sinn
og trúi ég að satt sé. Það er raka-
laus fjarstæða að bjór sé til bóta,
þó góður sé. Hann er sjálfsblekk-
ing í stórkostlegu vandamáli.
Hugleiðið aðeins: Hvaða hópa
og stéttir þjóðfélagsins myndi
bjór leika harðast. Tvímælalaust
allar framleiðslustéttir og lág-
launafólk. Bjór er engin vítamin-
sprauta fyrir fólk sem er við
vinnu, afköstin minnka þvi meir,
sem fleiri bjórar eru drukknir,
hófleg drykkja 1—2 flöskur á
hverja vinnustund. Ég tel ekki í
kössum eins og ein frúin gerði.
Hvað rýrir þetta mikið Dagsbrún-
ar-kaupið daglega? Trúið þið þvi
að Sólnes ætli um alla framtiðað
gefa ykkur mjöðinn? i hvaða höfn
í heiminum er náð meiri afköst-
um við löndum og útskipun á vör-
um en Reykjavlk? Er það lygi úr
mér að dæmi séu fyrir því í er-
lendum höfnum, að 1—2 menn
geri lítið annað en bera bjór til
þeirra er í lestunum vinna? Frá
hvaða landi eru þeir sjómenn sem
afla meira en islendingar?
Myndu afköstin aukast ef
almennt væri stunduð bjór-
drykkja um borð? Ég vil taka
fram að ég tel menn ekki verða
ölvaða, þó þeir drekki nokkra
bjóra. En bjórinn yrði almennari
vimurjafi.
í hvaða landi eru jáfnmörg eða
fleiri láglaunaheimili eins falleg
og vel búin tækjum og heimili
hins almenna, vinnandi manns?
Óska sjómannskonur eftir að
menn þeirra og synir sitji á bjór-
krám í 1—2 klukkutím eftir að
þeir kveðja þær og bönnin, áður
en farið er um borð þegar skip
lætur úr höfn. Sama saga
endurtekur sig þegar komið er að
landi. Jafnt úr veiðiferð sem
siglingu? Hef ekki heyrt getið um
það ennþá að menn almennt komi
ekki strax heim þegar komið er úr
veiðiferð i heimahöfn. Auðtrúa
þú aldrei sért. Trúið þvi varlega
að láglaunafólkið á íslandi ætti
eins falleg hús og heimili, ef fyr-
irvinna heimilisins hefði stand-
andi bjórkassa á vinnustað, eða
bjórsjoppu (þar fara stundum af
kránum notalegheitin) i næsta
nágrenni t.d. hér í bænum,
áGrandagarði, nálægt Slippnum,
við Sundahöfn eða í iðnaðarhverf-
um. Bygginarvinnustaðir og aðrir
1111 * " * M111|) I * ‘ «f | j | j j 111111«*'«11 •«
.rt.i , iiiiiiiiiiiiiiinimti
Hlitli
fllltlll
11111 f I
IIIIIIII
M. C1 1 11