Morgunblaðið - 30.04.1977, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. APRÍL 1977
Jakob Hafstein:___ fyrrigrein
„Bláa byltingin”
Fyrir sfðustu borgarst jórnar-
kosningar var eitt af mörgum
merkum baráttumálum Sjálf-
stæðisflokksins „Græna bylting-
in.“ Þetta mál fjallaði um fegrun
borgarinnar, myndun og skipulag
gróðurvinja innan borgarmark-
anna og við borgarmörkin, varð-
veizlu gróðursins, sem fyrir væri,
umhverfisfegrun, er gerði borgar-
búum glatt f geði og yki á vellfðan
þeirra f höfuðborginni.
Borgarbúar þyrptust um þessa
stefnumörkun Sjálfstæðisflokks-
ins og önnur þýðingarmikil fram-
tfðar- og baráttumál flokksins.
Mönnum blandast nú ekki hugur
um, að merkir áfangar hafa þegar
náðst á þessum vettvangi.
Ég lagði þá fyrir forystumenn
Sjálfstæðisflokksins hugmyndir
og greinargerðir um framkvæmd-
ir og ræktunarátök f hinu vfð-
feðma vatnahverfi borgarinnar
með stórátök f fiskrækt fyrir
augum, er skapa mundi þúsund-
um einstaklinga og fjölskyldna f
höfuðborginni ákjósanleg og
eftirsóknarverð skilyrði og að-
stöðu til útivistar og veiðiferða f
hinu fagra umhverfi borgarinnar
við hinu bláu strauma laxveiði-
ánna og silungsveiði f stöðuvötn-
unum. Þessar hugmyndir mfnar
og greinargerðir nefndi ég „Bláu
byltinguna", sem vel færi á við
hlið „Grænu byltingarinnar".
Oddvitar Sjálfstæðisflokksins í
málefnum Reykjavikurborgar
stofnun Veiði- og fiskræktarráðs.
Mönnum blandast ekki lengur
hugur um það, í sambandi við
umhverfismál og baráttuna gegn
hverskonar mengun, hve þýð-
ingarmikið það er að rækta
borgarlandið fögrum grasgeirum,
sumar- og skrautblómum í ríkum
mæli. Það er „Græna byltingin“.
Jafn þýðingarmíkið er að rækta
veiðivötn og ár borgarinnar og
auðga þau af laxi og silungi. Það
er „Bláa byltingin." En verkefnin
i ræktun vatnanna spannar langt
út fyrir borgarmörkin vegna
þeirra ítaka, sem borgin á i Sog-
inu, Ulfljótsvatni, Þingvallavatni,
Laxá í Kjós, Ulfarsá og vötnum I
hciðarlöndum í nálægð borgar-
innar.
Steingrimur heitinn Jónsson
rafmagnsstjóri Reykjavíkur
skildi þetta manna bezt, enda
einn merkasti og bezti fiskræktar-
maður, sem þjóð okkar hefur alið.
Það var hann, sem manna fyrstur
sá hættuna, er steðjaði að Elliða-
ánum við ört vaxandi höfuðborg
og þéttbýli. Og það var hann, sem
bjargaði Elliðaánum með stór-
felldri laxarækt, byggingu klak-
húss og síðar fiskeldisstöðvar við
Elliðaárnar — ekki einungis
bjargaði, heldur stórbætti þetta
heimsfræga veiðivatn, sem renn-
ur i dag i gegnum höfuðborg
íslands — og engin önnur höfuð-
borg getur státað af.
Þessvegna varð það, að sam-
stillt öfl borgarstjórnar, 15 sam-
hljóða atkvæði borgarstjórnar-
manna hinn 8. nóvember 1974,
ákváðu að hefja skyldi átaka-
mikla fiskrækt i vatnahverfum
Reykjavíkurborgar og stofnað var
veiði- og fissisæktarráð borgar-
innar og því falið ráðgefandi og
framkvæmandi verkefni í þessum
efnum.
Veiði- og
fiskræktarráð
Allmiklar umræður og deilur
hafa að undanförnu átt sér stað i
fjölmiðlum um fiskræktarmál
borgarinnar. Hefur i þvi sam-
Jakob Hafstein
úr hópi kjörinna nefndarmanna,
og skal hann vera borgarfulltrúi
eða varaborgarfulltrúi. Nefndin
skiptir að öðru Ieyti með sér
störfum. Kjörtimabil veiði- og
fiskiræktarráðs er hið sama og
borgarstjórnar.
3. gr.
Fundi í veiði- og fiskirætarráði
skal halda a.m.k. einu sinni í
mánuði. Ráðið skal halda gerða-
bók og senda eftirrit fundargerða
til borgarráðs.
4. gr.
Veiði- og fiskiræktarráð hefir
með höndum, í umboði borgar-
ráðs og eftir því sem það óskar,
ráðgjöf og stjórn á málefnum
þeim, er snerta veiði- og fiskirækt
f vatnahverfum borgarinnar og
nýtingu þeirra. Meðal þeirra
verkefna, er að þessu lúta, má
telja:
a. að annast skráníngu og lýs-
ingu á veiðistöðum, örnefnum
o.fl. í vatnahverfum Reykja-
vikurborgar, og þar sem
borgin á ftök f ám og vötnum.
b. að safna saman tiltækum
gögnum um vatnahverfi borg-
arinnar og beita sér fyrir
nýjum rannsóknum f samráði
við veiðimálastjóra með það
markmið f huga að auka veiði-
möguleika og kanna hvar skil-
yrði séu bezt til fiskræktar,
fiskeldis og fiskakynbóta.
c. að hafa forgöngu um rann-
sóknir og lýsingar á fiski-
stofnum þeim, sem eru í ám og
vötnum borgarinnar, með til-
liti til úrvals og kynbóta f
framtfðinni.
d. að gera ráðstafanir, er tryggi,
að næg og fullkomin aðstaða sé
fyrir hendi til fiskræktar í
ræktarmál og vekja áhuga
þeirra á þeim. Jafnframt að
Vfna til námskeiða fyrir ungl-
inga f veiðitækni og skapa
þeim skilyrði til að stunda
veiðiskap og vörzlu við veiði-
vötn borgarinnar.
h. að fara með, f samræmi við
ákvæði 2. tl. 48. gr. laga um
lax- og silungsveiði nr.
76/1970, umboð Reykjavíkur-
borgar í veiðifélögum, sem
starfandi eru um vatnahverfi
borgarinnar, eða þar sem
borgin á hagsmuna að gæta
eða ftök í veiði- og vatna-
hverfum.
i. að tryggja með samvinnu við
Veiðimálastofnunina, að sér-
menntaðir starfskraftar annist
allar þær framkvæmdir á
vegum ráðsins, sem kröfur
gera til sérþekkingar, þannig
að sem fullkomnust þekking
og tækni ráði þar ferðinni.
5. gr.
Borgarráð skipar að fengnum
tillögum veiði- og fksikræktarráðs
fiskiræktarfulltrúa, sem jafn-
framt er framkvæmdastjóri ráðs-
ins. Fiskiræktarfulltrúi annast
undir yfirstjórn borgarverkfræð-
ings daglegan rekstur þeirra
mála, er um getur f 4. gr. reglu-
gerðar þessarar og falin eru veiði-
og fiskiræktarráði sérstaklega til
meðferðar, svo og önnur þau mál-
efni, er um ræðir f reglugerðinni,
eða veiði- og fiskiræktarráði
verða falin á hverjum tíma. Borg-
arráð eða borgarstjóri getur einn-
ig falið fiskiræktarfulltrúa að
vinna að öðrum störfum, t.d. á
sviði umhverfismála. Hann situr
fundi veiði- og fiskiræktarráðs
með málfrelsi og tillögurétti.
Fisk rœk ta rmálReykja víkurborgar
tóku hugmyndum þessum og til-
lögum fagnandi hendi og gerðu
þær að sinum, þó lítið færi fyrir
þeim í fyrstu.
Eftir hinn mikla kosningasigur
Sjálfstæðisflokksins við borgar-
stjórnarkosningarnar snemmsum-
ars 1974, var svo Veiði- og fisk-
ræktarráð Reykjavíkurborgar
stofnað og því settar starfsreglur,
er samþykktar voru í borgar-
stjórn hinn 7. nóv. 1974 með sam-
hljóða atkvæðum allra 15 borgar-
stjórnarmanna. Slík samstaða í
borgarstjórn er talin fátið en
þeim mun meira fagnaðarefni.
Þetta er stutt forsaga þess máls,
er ég í grein þessari mun gera að
umtalsefni.—
Vatnahverfi
Reykjavíkurborgar
Reykjavfkurborg er rík af eftir-
sóknaverðum veiðivötnum og ám,
sem — því miður — fáir
borgarbúar gera sér grein fyrir og
enn færri fá notið. Þessum vfð-
feðmu veiðivatnahverfum borgar-
innar hefur ekki verið sýnd sú
umhyggja eða áhugi fyrir því, að
bæta þau og fegra sem vert væri.
Þessvegna varð hugmyndin um
„Bláu byltinguna" tíl og stefnt að
þvf að gera hana að veruleika með
Þetta starf og þessi framsýni
hins merka rafmagnsstjóra
Reykjavikurborgar, Steingríms
Jónssonar, er fyrsti „græðlingur-
inn“ að hugmyndinni um „Bláu
byltinguna“. Honum ber fyrst og
fremst að þakka auðlegð og tilvist
EUiðaánna í dag, sem enn eru
meðal hinna fremstu laxveiðiáa f
landinu, en ekki þeim, sem um
áratuga skeið hafa notið góðs af
hans mikla átaki, uppbyggingu,
framkvæmd og framsýni, en það
er Stangaveiðifélag Reykjavíkur,
sem með örlæti ráðamanna
Reykjavíkurborgar, hefur fengið
að njóta arðsins af honu mikla
brautryðjandastarfi rafmagns-
stjórans, gegn sáralitlu endur-
gjaldi, og sem m.a. hefur hagnýtt
sér hina frábæru ræktunarað-
stöðu víð Elliðaárnar og árnar
sjálfar, til að ala þar upp laxaseiði
og unglax og flytja síðan vítt út
um landið i önnur leigð vatna-
hverfi, án þess að þurfa að hugsa
um Elliðavatn, Hólmsá og Bugðu,
sem eru þýðingarmiklir uppeldis-
þættir og græðilönd fyrir auðlegð
Elliðaánna af laxi. Engum dylst
hugur um það, sem af heiðarleika
vilja hugleiða þetta ástand, að hér
þarf að verða grundvallarbreyt-
ing.
bandi komið í ljós, að menn, sem
betur ættu að vita, m.a. með því
að starfa um áraskeið í stjórn
SVFR, hafa spurst fyrir um það,
hvert væri verkefni Veiði- og fisk-
ræktarráðs. Tel ég þvi bæði tíma-
bært og rétt að seðja þessa fróð-
leiksfýsn, og birta eftirfarandi
meginþætti úr þeirri reglugerð
um störf og skyldur Veiði- og fisk-
ræktarráðs, sem 15 einhuga
borgarstjórnarmenn ákváðu a
fundi borgarstjórnar hinn 7. nóv.
1974 — svohljóðandi.
Samþykkt
fyrir Veiði- og fiskirætarráð
Reykjavfkur
1. gr.
Veiði- og fiskiræktarráð fer í
umboði borgarráðs með stjórn
mála yfir vatna- og veiðisvæðum,
sem tilheyra Reykjavíkurborg að
öllu eða hluta til, eftir þvi sem
ákveðið er í samþykkt þessari og
með þeim hætti, sem þar er mælt
fyrir.
2. gr.
Veiði- og fiskiræktarráð er svo
skipað, að í þvi eiga sæti 7 menn,
kosnir hlutfallskosningu af
borgarstjórn, og jafnmargir til
vara. Borgarstjórn kýs formann
vatnahverfum borgarinnar,
ám og vötnum. Rannsaka þarf i
því sambandi, að hve miklu
leyti klak- og eldistöð Raf-
magnsveitu Reykjavikur við
Elliðaár getur mætt eðlilegum
þprfum i þessu efni og á hvern
hátt hagkvæmast sé að auka
slíka starfsemi til að sem
beztur árangur náist.
e. að auka skilning og áhuga
borgarbúa á þeim ómetanlegu
verðmætum, sem fólgin eru í
ám og vötnum borgarinnar og
umhverfi þeirra með það I
huga, að sem flestir fái notið
þeirrar ánægju og hollustu,
sem þar er að finna.
f. að skipuleggja í samvinnu við
veiðifélög og eigendur veiði-
réttinda nýtingu vatnasvæða
borgarinnar, umgengni við
þau og vörzlu í samræmi við
stefnu borgarinnar í um-
hverfis- og náttúruverndar-
málum með varðveizlu og um-
bætur í huga eftir kröfum
nýjustu þekkingar og reynslu í
þeim efnum.
g. að hafa náið samband við
æskulýðsráð borgarinnar með
það fyrir augum að kynna
unglingum veiði- og fiski-
6. gr.
Veiði- og fiskiræktarráð skal í
starfi sínu leggja ríka áherzlu á
að skipuleggja og nýta vatna-
hverfi borgarinnar á þann veg, að
sem flestir borgarbúar, er þess
óska, fái notið þessara gæða gegn
sanngjarnri þóknun. Að fengnu
samþykki borgarráðs getur ráðið
gert tímabundna afnotasamninga
um nýtingu vatnahverfa borgar-
innar. Slikir samningar um ár og
vötn, sem eru í eigu Ráfmagns-
veitu Reykjavikur skulu þó gerðir
af veiði- og fiskiræktarráði og
Rafmagnsveitu Reykjavikur I
sameiningu. Allir samningar skv.
þessari grein skulu háðir staðfest-
ingu borgarráðs. Veiði- og fiski-
ræktarráði ber að leggja áherzlu
á, að leigutekjur sem vatnahverfi
borgarinnar gefa af sér, gangi til
eflingar fiskiræktar á vatna-
svæðinu og starfsemi ráðsins að
öðru leyti.
7. gr.
Enga reikninga varðandi fram-
kvæmdir og störf á vegum veiði-
og fiskiræktarráðs má greiða úr
borgarsjóði, nema fiskiræktar-
fulltrúi hafi samþykkt þá eða for-
maður ráðsins.
Borgargjaldkeri sér um allar
•%É*