Morgunblaðið - 14.05.1977, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. MAÍ 1977
Nýljóóabók:
Hörpuklidur
blárra f jalla
UT ER komin hjá prent-
smiðjunni Leiftri ijóðabókin
Hörpukliður blárra fjalia eftir
Stefán Ágúst Kristjánsson.
Magnús E. Guðjónsson fyrrv.
bæjarstjóri á Akureyri ritar for-
málsorð f bókina og segir hann
m.a.: „Vinir og kunningjar
Stefáns Ágústs hafa lengi vitað að
hann fengist við Ijóðagerð, þvi að
hann hefur við ýmis tækifæri, á
hátfðar-, alvöru-, og gaman-
stundum, flutt ljóð eftir sig, sem
Fræðsluráð
mælir með
Guðmundi
FRÆÐSLURÁÐ Austurlands
samþykkti á fundi sinum í gær að
mæla með Guðmundi Magnús-
syni, skólastjóra f Reykjavik, í
starf fræðslustjóra Austurlands.
Alls sóttu tiu menn um starfið, en
einn dró síðar umsókn sína til
baka.
Ráðstefna um
heilbrigðismál
SAMBANI) fslenzkra sveitarfél-
aga efnir til tveggja daga ráð-
stefnu um heilbrigðismál n.k.
mánudag og þriðjudag, 16. og 17.
maf á Hótel Sögu.
Á ráðstefnunni verður m.a.
rætt um verkaskiptingu ríkis og
sveitarfélaga á sviði heilbrigðis-
þjónustu, um rekstrarfyrirkomu-
lag heilsugæslustöðva og sjúkra-
húsa og framtfðarskipulag heil-
brigðisþjónustunnar.
Matthías Bjarnason, heil-
brigðis- og tryggingarmálaráð-
herra, flytur ávarp við setningu
ráðsetfnunnar, en sfðan verða
flutt níu framsöguerindi um hina
ýmsu þætti þessara mála.
— Fréftalilkynning
— Mistök hjá
sendanda...
Framhald af bls. 32
þá hert lokin á öllum brúsunum.
Skúli Jón sagöi að varan kæmi
frá v-þýzka fyrirtækinu Dynamit
Nobel. Þarna var um að ræða
fjóra lítra; átta hálfslitrabrúsa,
sem voru tveir og tveir saman í
kassa. Með kössunum fjórum lét
fyrirtækið fylgja sérstakt fylgi-
bréf, eins og venja er, þegar um
vörur er að ræða, sem sérstök
ákvæði gilda um flutning á. Á
fylgibréfinu er staðfesting frá
fyrirtækinu þess efnis, að af þess
hálfu hafi verið gengið frá vör-
unni í fullu samræmi við kröfur
alþjóðasambands flugfélaga.
„Þessi yfirlýsing flugfélagsins er
röng,“ sagði Skúli Jón. „Við mun-
um rekja þetta mál alla leið og
siðan tilkynna loftferðaeftirliti
viðkomandi landa um niðurstöður
rannsóknanna."
Guðmundur Snorrason hjá
Flugleiðum sagði, að þeir myndu
fela skrifstofu félagsins i Kaup-
mannahöfn að reka málið við SAS
og Lufthansa.
— Synjaði kröf-
um BHM...
Framhald af bls. 32
því sem gerðist i sambærilegum
störfum á almennum vinnumark-
aói, m.a. fyrir áhrif frá yfir-
borgunum og eina prósentu-
stiginu sem ASÍ fékk til sérþarfa
í síðustu samningum. Að sögn
Jóns Hannessonar, formanns
launamálaráðs BHM, hefur síðan
komið fram könnun á vegum Hag-
st.oIiJ Islands um Þetta. atriði, .sem
athygli hafa vakið. Margir vinir
Stefáns, þ.á m. undirritaður, hafa
hvatt hann til að gefa út ljóð
sfn... ,
Nú hin síðustu ár hefur Stefán
gefizt tími til að sinna ýmsum
hugðarefnum sinum, sem á eril-
sömum starfsdegi gafst lítið tóm
til. Á ég þar fyrst og fremst við
ljóðagerðina. Segja má að nær
helmingur þeirra ljóða, sem birt-
ast í þessari bók, séu ort á síðast-
liðnu ári og er það mikið afrek.“
Um ævi Stefáns Ágústs segir
m.a. i formála bókarinnar að hann
sé Eyfirðingur að ætt og uppruna
og hafi hann lagt stund á sjósókn
og bústörf, ásamt iðn sinni, tré-
smíði. Honum hafi verið falin
margvísleg trúnaðarstörf, m.a. í
sýslunefnd og hreppsnefnd og
hann hafi verið mikill baráttu-
maður fyrir samtök bindindis-
manna.
i bókinni, sem er 251 bls., er
alls 131 ljóð, sem eins og áður
segir eru mörg ort á s.l. ári.
Höfundurinn er áttræður I dag.
Tekur hann á móti gestum milli
kl. 3—7 að Bólstaðahlíð 54.
styrkir rökstuðning BHM, og kvað
hann það hafa verið aðalástæðu
þess að dómurinn klofnaði.
Í fréttatilkynningu BHM kemur
fram að það telur dóminn ólíjg-
mætan vegna vanhæfis eins dóm-
enda, sem Hæstiréttur skipaði,
Jóns Sigurðssonar þjóðhagsstjóra
og eins helzta efnahagsráðgjafa
ríkisstjórnarinnar og vegna galla
á málsmeðferð, m.a. brota á laga-
ákvæðum um fresti. Þá telur
BHM að niðurstaða meirihluta
dómsins sé byggð á röngum laga-
forsendum. BHM mun nú höfða
mál fyrir bæjarþingi Reykja-
vikur, segir í tilkynningunni, á
grundvelli reglna um ógildingu
gerðardóma og ihugar jafnframt
að kæra setu Jóns Sigurðssonar í
dómnum til Hæstaréttar.
— íþróttir
Framhald af bls. 31
Ingunn Einarsdóttlr, Jón S Þórð-
arson og Friðrik Þ Óskarsson, öll úr
ÍR, hyggjast fara til Kaupmanna-
hafnar og dvelja við æfingar þar
tvær sfðustu vikurnar fyrir Evrópu-
bikarkeppnina sem landslið karla og
kvenna munu taka þátt i þar í lok
júni.
— Hagstæð
efnahagsþróun
Framhald af bls. 1.
heildarjöfnuðurinn óhag-
stæður um 186 milljón og 239
milljónir punda í marz, en skv.
upplýsingum brezkra hagfræð-
inga er útkoman fyrir þriggja
mánaða tímabilið mjög hag-
stæð eða um 126 mílljónir
sterlingspunda. Er það í fyrsta
skipti síðan 1972 að jöfnuður-
inn er hagstæður yfir þriggja
mánaða tfmabil. Gjaldeyris-
varasjóður Breta er nú um 10
milljarðar sterlingspunda og
hefur aldrei verið hærri, en
lán alþjóðagjaldeyrissjóðsins
vega þar þungt á metunum.
Sellótónleik-
um seinkar
Burtfarartónleikar Lovisu
Fjeldsted, sellónemenda við
Tónlistarskólann í Reykjavík,
sem hefjast áttu kl. 2.30 i dag
laugardag í Austurbæjarbiói hafa
verið færðir aftur um hálfa
klukkustund eða tii kl. 3. Lovísa
leikur við undirleik Halldórs
Haraldssonar.
Tónlistar-
kvöldhjá
Jazzvakningu
á mánudag
JAZZVAKNING heldur tónlistar-
kvöld á mánudag, 16. maí, f Glæsi-
bæ. Að þessu sinni koma fram
Spilverk þjóðanna, Árblik og Pét-
ur Jónasson, sem leikur klassfska
gítartónlist. Tónlistarkvöld þetta
hefst kl. 21 og meðal annars flyt-
ur hljómsveitin Árblik þar að
mestu Ieyti frumsamin lög. Þetta
er annað tónlistarkvöld
Jazzvakningar í vetur.
Heimspeki-
fyrirlestur
Á MORGUN sunnudag, flytur
Pétur Gunnarsson rithöfundur
fyrirlestur á vegum Félags áhuga-
manna um heimspeki. Fýrir-
lesturinn nefnir hann Althusser
og Marxisminn. Louis Althusser
er franskur heimspekingur, sem
einkum hefur lagt stund á
marxísk fræði og er einn af kunn-
ustu túlkendum kenninga Karl
Marx sem nú eru uppi. Fyrir-
lesturinn verður fluttur i Lög-
bergi, húsi Lagadeildar Hi og
hefst kl. 14.30. Hann er öllum
opinn.
Ferming
HALLGRÍMSKIRKJA
í SAURBÆ
Ferming sunnudaginn 15. maí kl.
13.
Guðrún Sigríður Sveinsdóttir,
Kalastaðakoti.
Guðbjörn Smári Vífilsson,
Ferstiklu 1.
— Markverður
Framhald af bls. 32
lífeyri aldraðara á meðan ekki er
búið að verðtryggja lífeyri úr líf-
eyrissjóðum almennt. Samkvæmt
samkomulaginu i fyrra mun verð-
trygging hafa verið greidd á lif-
eyri tvisvar á ári, en samkvæmt
því samkomulagi, sem aðilar
vinnumarkaðarins hafa nú gert,
munu eftirlaun aldraðara koma
til með að hækka hlutfallslega
eins og kauptaxtar. Einn
samninganefndarmanna úr hópi
vinnuveitenda sagði í gær í sam-
tali við Morgunblaðið að þetta
mál væri nú komið svo langt, að
ekki væri unnt að halda því áfram
á meðan ekki er Ijóst um fram-
gang annarra atriða samningsins.
Hann orðaði það svo að um væri
að ræða marghliða samning, sem
þó enn væri óundirritaður — sam-
eiginleg yfirlýsing ASÍ og vinnu-
veitenda og fylgja henni drög að
yfirlýsingu rikisstjórnarinnar.
Fjallar samningurinn um eftir-
laun tryggingagreiðslur og fram-
kvæmd þessara mála.
Samkomulagið um dagvistunar-
málið er þess efnis að aðilar eru
sammála um að skora á ríkis-
stjórnina að við gerð næstu fjár-
laga verði varið 400 milljónum
króna sem stofnframlagi til bygg-
inga dagvistunarheimila í sam-
vínnu við sveitarfélögin og að rík-
isstjórnin gefi fyrirheit um að
verja eigi lægri upphæð, miðað
við hækkun byggingarkostnaðar á
ári hverju næstu fjögur ár til
byggingar dagvistunarheimili.
Jafnframt eru aðilar sammála um
að fara fram á lagabreytingu sem
felur í sér að hlutdeild rikissjósð í
byggingu og rekstri dagheimila
verði hækkuð úr 50% í 75%.
Aðilarnir gera ráð fyrir að full-
trúar vinnumarkaðarins eigi sæti
í stjórnum dagvistunarheimila og
ákvæði verði sett í lög og reglu-
gerð um að tryggt verði að allir
íbúar viðkomandi byggðarlags
skuli samkvæmt nánari skilgrein-
ingu í reglugerð eiga sama rétt til
til að koma börnum á
dagvistunarheimili, sem byggt er
og rekið fyrir ríkisstyrk — án
.tUliJI? til starfs eða sféttar, syo,pg
að gjöld verði ákveðin svo lág að
mismunun geti ekki komið til
greina. Þá gerir starfshópurinn
um dagvistunarmál ráð fyrir að
öll aðstaða Fósturskólans verði
bætt og að undirbúningi að teikn-
un og hönnun dagvistunarstofn-
ana verði hraðað.
— Hundruðum
tonna...
Framhald af bls. 32
skiptaverðmætið brúttó hefði
verið 26 millj. kr. með um 80 kr.
meðalverð á kg. og taldi Vil-
helm að aflaverðmæti þessarar
veiðiferðar væri með því mesta
sem borizt hefði á land innan-
lands. Kvað hann 96% af þorski
í kössum hafa farið i I. fl. en
4% í 2. fl„ 100% af ýsunni í I.
fl. og 100% af ufsanum. Þá
benti Vilhelm á að ef smáfiskur
hefði veiðst í þessum túr þá
hlyti hann að hafa komið að
landi, þvi ekki hefði verið unnt
að hreinsa svo úr aflanum.
Jafnframt benti Vilhelm á að
eftirlitsmenn hefðu oft verið
um borð i þeirra skipum án
þess að gera nokkrar athuga-
semdir og væru þeir ávallt vel-
komnir.
Morgunblaðið reyndi að ná
sambandi við forstjóra BUR í
gærkvöldi, en án árangurs.
Jafnframt reyndi biaðið í gær-
kvöldi að ná sambandi við þá
skipstjóra sem hér eiga hlut að
máli til þess að leita umsagnar
þeirra um þær fullyrðingar sem
koma fram i viðtölum við sjó-
mennina, en skipstjórarnir
voru allir úti á sjó og mun
verða leitað til þeirra þegar
þeir koma I land.
Hér fara á eftir viðtölin við
sjómennina þrjá:
„Við héldum á miðin 19. des.
s.l.,“ sagði Ingþór Indriðason,
„og það var var farið vestur,
fyrst í Djúpálinn og síðan vor-
um við aðallega á Halanum. Við
komum til baka nokkrum dög-
um eftir áramótin og lönduðum
325 tonnum eftir túrinn. Þetta
var mjög misjafnt hvernig veið-
in gekk fyrir sig, stundum voru
hrein hol og sæmilegur fiskur,
en í öðrum var varla til að
sæmilegur fiskur sæist, í bezta
falli að það væri fiskur sem rétt
náði máli. i mörgum holunum
hentum við '/& af aflanum í sjó-
inn vegna smæðar og i mörgum
holum sem voru mjög stór,
25—30 tonn var svo mikið
smælki að við hentum aftur úr
því 15—20 tonnum í sjóinn.
Stærstu holin voru upp í 50
tonn, en í þeim var skárri fisk-
ur og lætur nærri að það hafi
verið undir 1/5 hluta þess afla
sem var hent í sjóinn vegna
smæðar.
Þetta er anzi svart ef það
gengur mánuð eftir mánuð. Ég
var á síðutogurunum fyrir
þremur árum og þá kom þetta
varla fyrir, en þegar maður var
að býsnast yfir þessu nú þá
sögðu skipsfélagar mínir að
þetta væri orðið svona. Það
væri ekkert annað en að fara á
þessi mið sem smáfiskurinn er
á, Suðurlandssvæðið lokað fyrir
togurunum og baráttan hörð að
ná afla.
Menn hljóta þó að sjá það í
hendi sér hvert stefnir ef þetta
er látið viðgangast, þvi það er
gífurlegur fjöldi smáfiska i
15—20 tonnum og svo mikið
þegar það kemur fyrir oft í túr
að maður vill helzt ekki hugsa
um það hvað þá tala, því þarna
er um algjöran smáfisk að ræða
þar sem ávallt er gengið eins
nálægt mörkunum og hægt er
þegar verið er að velja fisk til
löndunar úr bingnum. Það er
ofboðslegt magn af þorski sem
er hent þarna og þeir sögðu
skipsfélagar minir að þetta
væri farið að koma fyrir æ ofan
í æ, ár eftir ár hjá togaraflotan-
um þót menn þegðu yfirleitt
eins og steinar yfir þessum slys-
um og þetta er sérstaklega á
þessum árstima þegar fiskur-
inn gengur þarna. Og það er
ekki að sökum að spyrja þegar
togararnir eru hreinlega farnir
að sitja um fiskinn á þessum
svæðum. Það er ekki hægt að
horfa fram hjá þessu ár eftir ár,
það er ruddalega fljótt að koma
upp i stórar tölur þegar helm-
ingnum úr stórum holum er
hent, algjörum smáþorski. Það
verður anzi litið til skiptanna i
framtíðinni ef þetta heldur
svona áfram og hræddur er ég
um að það þætti slæm pólitík
hjá bónda ef honum þætti sjálf-
sagt að drepa öll nýfædd lömb.“
„Við fórum út rétt fyrir jólin
og vorum fram yfir áramót á
veiðum," sagði Ölafur Ólafsson,
„en flestir togaranna voru
þarna á sömu miðum. Ég lenti
þarna I mesta aflahrotutúrnum
og við lönduðum að mig minnir
270—280 tonnum. Yfirleitt
voru þetta 10 tonna hol, en allt
upp í 30 tonn en það var einnig
mjög lakur fiskur og alltaf eitt-
hvað úrkast allt niður í smákóð.
Mest af aflanum millifiskur,
sem menn telja ekki hrygning-
arfisk nema að litlu leyti, en í
heild var þetta góður fiskur.
Fannst það einnig athyglisvert,
ef hölin voru stór, hve fiskur-
inn varð lélegur sem lenti neðst
í hrúgunni I móttökunni."
„Við fórum út um miðjan
desember," sagði Guðmundur
Mágnússon „og lönduðum 150
tonnum á 2. í jólum, en þessi
túr sem ég fór var túrinn á
undan aflahrotunni miklu. 1
þessum túr með Snorra fengum
við frekar góðan fisk, en það
var alltaf eitthvað slangur af
smáfiski sem var hent. Þetta
voru lítil hol, oft um 2-3 tonn og
því jafnt fiskirí þarna á Halan-
um og djúpt úti af Vestfjörðum,
en þessi túr var pokinn á
Snorra tvöfaldur. Flestallir
íslenzku togararnir eru með
tvöfalda poka þegar þeir koma
þvi við. Ég fór jólatúr á Vigra
um jólin í fyrra (1975) og þar
voru þeir einnig með tvöfaldan
poka. Ég spurði bátsmanninn
að því hvort þetta væri ekki
ólöglegt og hann svaraði ját-
andi, en bætti við að þetta
tíðkaðist á togurunum. Við
hentum stórum hluta af aflan-
um í þessum túr með Vigra,
líklega um 20% aflans vegna
smæðar.
1 Iok þessara túra þá skáru
þeir skottið af á pokanum hjá
Vigra til þess að koma veiðar-
færunum i leyfilegt horf, en
hjá Snorra var kolllínunni
kippt úr. Það er leyfilegt að
hafa yfirnet yfir pokanum, en
þegar það er saumað saman á
endunum verður pokinn tvö-
faldur, möskvastærðin minnkar
um helming og það fer ekki
kvikindi í gegn um pokann.
Það má einnig koma fram að
islensku togararnir hafa oft
stundað svivirðilegar veiði-
aðferðir við Grænland. Það er
alltaf verið að tala um að ýmsir
erlendir togarar, Vestur-
Þjóðverja og fleiri séu slæmir
við Grænland, en ég held að
íslenzkir togarasjómenn viti þó
mæta vel að íslendingarnir eru
ekki þeir beztu i þessum efnum
á karfamiðunum.
. Það er auðvitað ekkert nýtt
að hent sé fiski vegna smæðar
þvi ef þetta er á smáfiska-
slóðum þá er hætta á talsverðu
magni af þeim fiski í t.d. 30
tonna hol eins og við fengum í
þessum túr á Vigra, en hitt er
einnig staðreynd að það er búið
að nota tvöfaldan poka á
islenzku togurunum í mörg á og
maður er búinn að sjá nóg af
þessu.“
— HöfrungurlII.
Framhald af bls. 2
litlu leyti frá Þorlákshöfn, alls
5 með honum, hinir 7 væru
héðan og þaðan af landinu. Þor-
leifur sagði það vera mjög erf-
itt að manna bátana, ungir
menn væru til, sem vildu
stunda sjóinn, en þeir væru
ekki mjög margir.
— Eg samþykkti nú ekki að
Vestfirðingar veiði eintóman
smáfisk — auðvitað fær einn og
einn bátur eitthvað af honum
og smáfiskurinn gengur ein-
mitt yfir núna að vorlagi. En
það er enginn vafi á því að það
þarf að minnka sóknina í fisk-
inn hyar sem er, c . . . .