Morgunblaðið - 14.05.1977, Síða 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. MAÍ 1977
19
Sverrir Hermannsson í eldhúsdagsumræðum:
Verðum að draga úr sókn
í verðmætustu fiskstofna
Mun bitna á landslýð ölliun
HÉR FER á eftir ræða sú,
er Sverrir Hertnannsson
flutti í eldhúsdagsumræð-
unum á Albingi
Lúðvík Jósepsson lýsti því yfir i
ræðu sinni, að Alþýðubandalagið
sé eini flokkurinn sem stendur
gegn þátttöku útlendinga í ís-
lenzku atvinnulífi. Sú staðreynd
er eigi að sfður skjalfest, að Al-
þýðubandalagið hafði í tíð fyrr-
verandi stjórnar alla forystu um
að semja við hinn illviga auðhring
Union Carbide um járnblendi-
verksmiðju á Grundartanga.
Fyrrverandi iðnaðarráðherra Al-
þýðueandalagsins lagði á það höf-
uðáherzlu að samningar tækjust
við þennan bandariska auðhring.
Járnblendi væri sjálfsagt ekki
komið á dagskrá á íslandi nema
fyrir forystu Alþýðubandalags-
ins. Og þar skilur í milli okkar,
Lúðvíks og min, að ég hefi aldrei
ljáð járnblendiverksmiðjunni
fylgi mitt, en flokkur hans hins-
vegar haft frumkvæðið.
Lúðvik Jósepsson lýsti því yfir,
að núverandi stjórn beitti verð-
bólgunni sem hagstjórnartæki.
Hvort mun hann nú í yfirstand-
andi vinnudeilu beita sér fyrir að
rétta rikisstjórninni i hendur en
öflugra verðbólgutæki að stjórna
með, eða mun hann reyna með
afskiptum sínum af kjarasamn-
ingum að ræna þessu hagstjórnar-
tæki, sem hann svo kaliar, úr
höndum núverandi ríkisstjórnar?
Við bíðum og sjáum hvað setur.
Karvel Pálmason efast um
framkvæmd byggðastefnunnar.
Okkur hefir tekizt vel til um
framkvæmt byggðastefnunnar.
Gífurlegum árangri hefir verið
náð. En ég minni á, að byggða-
stefnunni var aldrei ætlað að
halia á einn eða neinn, heldur að
rétta hlut strjálbýlis. Þess vegna
ber okkur að fylgjast vel með ef
svo skyldi ske að framkvæmd
byggðastefnunnar yrði til mis-
mununar. Ég hefi ekki trú á að
svo sé, en fylgi því hinsvegar ein-
dregið að málið verði rækilega
kannað og í tauma gripið ef úr-
skeiðis gengur.
Þrátt fyrir úrtölu- og svartsýnis-
tal stjórnarandstæðinga er ljóst,
að siðasta ár reyndist þjóðinni hið
happasælasta. Framleiðsla aldrei
meiri, full atvinna og gerbreyting
á verzlun og viðskiftum okkar við
aðrar þjóðir.
Gylfi Þ. Gislason er sannfærður
um, að þjóðinni verði ekki vel
stjórnað nema hann sé við stjórn-
völinn. Þetta er kækur, sem hann
þyrfti í tima að reyna að venja sig
af. Ef enginn vandi er meiri við
stjórn landsins en sá að Gylfi Þ.
Gíslason er ekki í stjórn, þá er
ekki sérstaklega mikið að.
Draga verður úr fjárfestingu,
sagði Gylfi Þ. Gislason. Draga
verður úr umsvifum rikisins sagði
þessi sami þingmaður. Beita verð-
ur harðari tökum á útlánastefnu
banka sagði hann einnig.
Nú er spurningin sem þessi
þingmaður, doktor i hagfræði,
verður að svara: Hversu mikið má
draga saman seglin, svo ekki
bresti á atvinnuleysi, sem er þó
mest óhamingja einhver, sem yfir
eina þjóð getur dunið.
Risavaxnari
vandi en fyrr
Það er sannfæring mín, að is-
lenzka þjóðin hafi hin siðari árin
átt við risavaxnari vanda að glima
í efnahagsmálum en nokkru sinni
fyrr. Þótt mikið hafi áunnizt, svo
sem fram hefur komið í ræðum
hæstvirtra ráðherra Geirs Hall-
grímssonar og Ólafs Jóhannesson-
ar, er markinu ekki náði. Enn
búum við við þrefalda verðbólgu
umfram það sem líðanlegt er,og á
hinn bóginn virðist brugðið til
þeirra ókjara að miklu minna
verði úr býtum borið í sjávarföng-
um en áður, þrátt fyrir færi á að
sækja i nýja fiskstofna. Ef ekki
tekst að vinna bug á þeirri óða-
verðbólgu, sem enn geisar, þá má
kalla að allt annað sé unnið fyrir
gíg-
Það er ekki nýtt fyrir Sjálfstæð-
isflokkinn að taka við þrotabúi
vinstri stjórna á íslandi. Árið
1959 gerði hann það og tókst með
sterkum tökum að bjarga þjóð-
inni frá gjaldþroti út á við og inn
á við. Það var .ekki sársauka- eða
átakalaust, en flokkurinn fékk
um langa hríð, 1 12 ár, til þess
atfylgi þjóðarinnar. Það mun ef
til vill á næstunni á það reyna
sérstaklega hvort hann nýtur enn
eigi þess trausts og trúnaðar, sem
Sverrlr Hermannsson.
nauðsynlegt er, svo að forðast
megi ókjörin.
Þótt stórt væri í sniðum og
átaksillt þrotabúið vinstri stjórn-
arinnar árið 1959, var þó aðkoman
1974 sýnu ofboðslegri. Árið 1958
brotnaði alda verðbólgunnar á
skerjum óstjórnar, en árið 1974
var þó holskeflan sýnu hættulegri
og er enn eigi bitið úr nálinni með
usla hennar. Gliman við óstjórn-
ina á árunum 1971 til 1974 stend-
ur enn yfir og ber að játa hrein-
skilningslega, að Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur ekki tekið eins
sterkum tökum á viðfangsefnun-
um og áður og ekki eins og hann
hefur afl til. Að vísu hefur timinn
unnið með flokknum, en það af-
sakar ekki hægaganginn i áflog-
unum við meinvættinn mikla,
sem verðbólgan er. En flokkurinn
stjórnar ekki einn og er vafalaust
að tregða samstarfsflokksins að
ját'a á sig ávirðingar af óstjórn
vinstri stjórnarinnar hefur ráðið
miklu.
Eftir fyrra vinstristjórnar-
bímabil var Alþýðuflokkurinn
laminn til þeirrar hlýðni að játa á
sig ábyrgð á þeirri óstjórn, en
Sjálfstæðisflokkurinn hefur verið
beygju-legur við að krossfesta
Framsóknarflokkinn fyrir sömu
sakir. Góðs árangurs er ekki að
vænta, ef menn neita staðreynd-
um af kjósendahræðslu, og helzt
það uppi. Það er auðvitað spaug-
laust að leiða svo harðskeyttan
sérhagsmunaflokk sem Fram-
sóknarflokkurinn er til sam-
vinnu, sem gagnar allri þjóðinni.
Þó hefur það að ýmsu leyti tekizt
betur en á horfðist og eldri
reynsla benti til, því feysknar
voru allar undirstöður fyrri sam-
vinnu.við þann flokk.
Kjarabætur til
láglaunafólks
Það er með öllu óþekkt, að efna-
hagskerfi þjóðarinnar hafi verið
hrundið jafn hastarlega og með
gerð kjarasamninganna 26. febrú-
ar 1974. Þeim mun ótrúlegri er sú
staðreynd, þar sem allt var það
fyrir verk sjálfrar ríkisetjórnar-
innar, sem þá ríkti. Að vísu hafði
sú stjórn til þess gildrað frá upp-
hafi. í sjálfum stjórnarsáttmála
þeirrar stjórnar er að finna upp-
haf ógæfunnar. Hins vegar mun
Sjálfstæðisflokkurinn ekki vikja
þvi til samstarfsflokksins, sem
miður kann að hafa til tekizt í tíð
núverandi stjórnar. Hann axlar
þá ábyrgð án hiks og þarf ekki að
álasa samstarfsflokknum eða
kenna honum um eitt eða neitt,
sem Sjálfstæðisflokkurinn ber
ekki fullkomna ábyrgð á. Afstaða
Framsóknarflokksins og vinnu-
brögð eru gerbreytt frá þvi sem
áður var og er það án efa að þakka
formanni flokksins, hæstvirtum
dómsmálaráðherra, Ólafi Jóhann-
essyni, og eru það einkennileg
örlög, að hann skuli þrátt fyrir
ágæt verk liggja undir ámælum
skillitilla stráka fyrir tilbúnar
sakir.
Eins og sakir standa eru efni á
að veita hinum lægra launuðu
verulegar kjarabætur. Því eiga
þeir sem ráða að lofa strax. Að
bíða eftir því að vinnuveitenda-
samtökin sisist til þess með ger-
samlega úreldum vinnubrögðum
kemur ekki til mála. Það verður
of dýru verði keypt. Á sinni tið
þegar ég átti að heita forystumað-
ur I launþegasamtökum, voru á
mig settir vökustaurar. Þá hældu
menn sér af því að vaka sem
lengst án þess að þeim hvarflaði
vit að marki. Ég er löngu hættur
að hafa trú á þessari aðferð. Enda
getur lausn mikilvægrar vinnu-
deilu ekki veið i höndum vöku-
staursmanna. Menn hafa það
gjarnan í orði að aðilar vinnu-
markaðarins eigi að leysa sín á
milli vandann. Þeir eru ekki i
færum um það nú, síst vinnuveit-
endur, sem enn haga sér eftir
aðferðum sem þóttu við hæfi hjá
dönskum íhaldsöflum upp úr 1930
að neita allri sanngirni en skrifa
síðan undir ódæmin eftir nógu
langar vökur og hælast svo um
þegar upp er staðið að hafa sett
met í svefnleysi.
Vinnudeiluna á ríkisstjórnin aó
leysa með Birni Jónssyni og félög-
um hans, sem ekki njóta trúnaðar
Lúðviks Jósepssonar. Það á þegar
í stað að ganga að stórhækkuðu
kaupi til handa hinum lægra
launuðu og beita föstum tökum af
hálfu þeirra, sem umboð hafa til
að stjórna frá þjóðinni sjálfri, að
hindra að hinir, sem sæmilega og
vel eru settir hrifsi ekki til sin
enn meiri kjarabætur, eða marg-
faldaðar svo sem dæmin sanna á
liðnum árum.
Skattabreyting
Skattabreytingu er nauðsynlegt
að beita í þessu sambandi sem
eingöngu á að gagna hinum lægra
launuðu. Stjórnvöld þurfa þegar í
stað að setja sig í þær stellingar
að létta skattbyrði á launastéttum
allt upp fyrir miðju í kerfinu og
þola minnkun tekna í ríkiskass-
ann, sem nemur stórum fjárhæð-
um. Það mun að visu draga úr
framkvæmdum, en tæplega auka
neyzlu að marki vegna þeirra of-
boðslegu hækkana i vörum og
þjónustu, sem yfir okkur dynja
daglega. Markmiðið verður og
skal verða að ná verðbólgunni
niður í 10—12% á næstu tveimur
árum eða til jafns við það, sem um
er að tefla í viðskiptalöndum okk-
ar flestum. Ef verkalýðshreyfing-
in gengur að þessum kostum að
stórhækka laun við láglaunastétt-
ir samfara minni skattbyrði, þá er
miklu borgið. Hin leiðin er leið
átaka og verkfalla, sem bitnar
harðast á þeim sem minnst bera
úr býtum. Það er rétt og skylt
fyrir verkalýðshreyfinguna að
átta sig á að þeirri aðferð verður
mætt með miskunnarlausri
hörku. Það skal aldrei verða að
þeim takist, pólitísku furstunum i
þeirri sveit, að gera að engu þann
ávinning, sem orðinn er í efna-
hagsmálunum. Að loknu þriggja
vikna verkfalli verða gerðar þær
ráðstafanir, sem duga til að
minnka verðbólguna. Með þeim
aðgerðum er vandséð, hvernig
sérstaklega megi taka tillit til
hinna verst settu. Þeirra málum
verður trúlega ekki borgið nema
við samningaborð.
Ég var í 15 ár í fyrirsvari fyrir
ein stærstu launþegasamtök þjóð-
arinnar. Mín einarða kenning var
að boða aldrei til verkfalla og það
var undir þá reglu vikizt af yfir-
gnæfandi meiri hluta verzlunar-
manna og skilaði því fólki þess-
vegna harðar fram á veg um
kjarabætur þá en öðrum stéttum
verkalýðs.
Það er ekki um aó tala, ef póli-
tiskur geóþótti stjórnarandstæð-
inga og aðallega Lúðviks Jóseps-
sonar fær að ráða ferðinni í
vinnudeilum nú, þá verður því
mætt með óbreyttri stefnu um að
vinna bug á verðbólgunni i land-
inu. Oag gagnráðstafanir verða
þeim mun harkalegri sem óskyn-
samlegar er staðið að lausn vinnu-
deilunnar og kjarabætur knúnar
fram með offorsi umfram það sem
gjaldgeta atvinnuveganna þolir.
Aðalatriðið er það, að vinnuveit-
endur fái ekki til þess leyfi að
kópa eins og afglapar yfir ófram-
bærilegum tilboðum um kjara-
bætur til handa þvi fólki, sem
lífsnauðsyn er að rétta hjálpar-
hönd. Með því móti er stefnt f
ófæru, sem öll þjóðin tapar á og
bitnar harðast á þeim, sem minnst
mega sín.
Árangur í
ríkisfjármálum
Umtalsverður árangur náðist i
fjármálum ríkisins á s.l. ári miðað
við árin 1974 og 1975, en á þessum
tveimur árum höfðu skuldir rikis-
sjóðs hjá Seðlabanka aukist um
10 milljarða króna. Þegar vinstri
stjórnin lét af völdum á síðari
hluta árs 1974 hafði hún að veru-
legu leyti gengið frá fjárlagagerð
fyrir árið 1975, í samræmi við þá
efnahagsskipan og þá stjórnunar-
hætti, sem riktu á þeim bæ. Það
má því segja, að efnahagsstefna
vinstri stjórnarinnar hafi mótað
fjárlög ársins 1975 og sett svip
sinn á það fjárlagaár.
Fjárlög ársins 1976 eru þau
fyrstu sem mótuð er í samræmi
við efnahagsstefnu núverandi rik-
Framhald á bls 30
GRANGES AL
F allegt útlit í
eitt skipti fyrir öll
Auðveld leið til að varðveita húseignir:
Risjótt veöurfar og dýrt vinnuafl gerir viðhald
húsa kostnaðarsamt.
Gránges þakál og lakkpanel
veggklæðning úr áli, losar yður við
allar áhyggjur vegna sífelldra viðgerða.
Gránges ál er með innbrenndri lakkhúð
í fallegum litum, tærist ekki og þarf
enga nánari vörn gegn veðrun.
Gránges ál er einangrandi, hagkvæmt
og auðvelt í uppsetningu. VARANLEGT —
FALLEGT ÚTLIT í EITT SKIPTI FYRIR ÖLL
Granges þakál og
lakkpanel SÖLUSTAÐIR:
VERSLANASAMBANDIÐ H/F. SKIPHOLTI 37 — SÍMI 38560
BYGGINGAVÖRUVERSLUN JÖNS FR. EINARSSÖNAR — BOLUNGARVIK SlMI 73S3
KAUPFÉLAG SKAGFIRÐINGA SAUÐARKRÖKI SlMI S200 K.E.A. AKUREYRI SlMI 21400
VERSLUNIN ASKJA H/F. HUSAVlK SlMI 41414
.KAUPFÉLAG AUSTUR SKAFTF. HORNAFIRÐI SÍMI 8200
KAUPFÉLAG ÁRNESINGA SELFOSSI SÍMI 1201