Morgunblaðið - 14.05.1977, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. MAÍ 1977
Sonur
GUÐBJÓRN ÞÓRARINSSON.
Litla-Bæ.
Vestmannaeyjum,
lézt af slysförum þann 10 maí . , .
Pórarinn Þorstemsson,
Rósa Gunnarsdóttir,
Steina Þórarinsdóttir,
Agústa Þórarinsdóttir,
Haraldur Þórarinsson.
+
minn. unnusti og bróðir okkar
Faðir okkar. tengdafaðir og afi
ALFONS HANNESSON. Holtagerði 10. Kópavogi.
andaðist að Hrafnistu föstudaginn 1 3 þ.m.
Hannes Alfonsson, Halldóra Kristjánsdóttir,
Benedikt Alfonsson, Katrln Jónsdóttir.
Þórir Alfonsson, Margrét Vigfúsdóttir,
Garðar Alfonsson, Elln Skarphéðinsdóttir,
Gunnhildur S. Alfonsdóttir, Ólafur Stefánsson.
Ásta S. Alfonsdóttir. Alfreð Harðarson,
Aðalheiður Kr. Alfonsdóttir, og barnaborn Kristján Ásmundsson
+
Móðir okkar, tengdamóðir og amma
KRISTÍN R. SIGUROARDÓTTIR
Hagamel 16. Reykjavlk
andaðist þann 1 2 mai að Elli- og hjúkrunarheimilinu Grund
Guðrún Árnadóttir Hannes Aðalbjörnsson
Bragi Árnason Rósa Jónsdóttir
og barnabörn.
+
Móðir okkar.
KRISTÍN SÍMONARDÓTTIR,
andaðist 12. mai i Borgarspitalanum.
Bergþóra Skarphéðinsdóttir.
Magnús Skarphéðinsson.
+
Elskuleg eiginkona min, móðir, tengdamóðir og amma,
VIGDÍS EYJÓLFSDÓTTIR
verður jarðsungin miðvikudaginn 18. maikl 1 30 frá Safnaðarheimili
Filadelfiusafnaðarins, Hátúm 2. Blóm vinsamlega afbeðin, en þeim
sem vilja minnast hennar er bent á liknarstofnanir
Marius Jóhannsson,
börn, tengdabörn og barnabörn.
Móðir okkar +
PÁLÍNA GUÐJÓNSDÓTTIR,
Hrafnistu
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju þriðjudaginn 17. maí kl. 10.30
Blóm vinsamlega afþökkuð
Börnin.
+
Móðir okkar. tengdamóðir og amma
DAGBJÖRT EIRÍKSDÓTTIR
Hverfisgötu 83,
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju þriðjudaginn 17. maí kl 3 e.h.
Blóm afþökkuð. þeim sem vildu minnast hennar er vinsamlegast bent á
Slysavarnafélag íslands
Jón Magnússon, Páll Magnússon,
Eðvald Magnússon, Erla Magnúsdóttir,
Magnea Magnúsdóttir, Margrét Magnúsdóttir,
Kristján Einarsson og barnabörn
+
Inmlegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við fráfall og
jarðarför bróður okkar,
SIGURJÓNS OTTESEN
Hagamel 40.
Guðný Ottesen, Lárus Ottesen
+
Innílegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinarhug vegna fráfalls,
ÁRNA BÖÐVARSSONAR.
Vesturgötu 78,
Akranesi
Sérstakar þakkir til lækna og hjúkrunarliðs á sjúkrahúsi Akraness fyrir
frábæra umönnun í veikindum hans Halla Arnadóttir
Ólafur Árnason,
' Jngvel^fpr Asmpndsdótþrv j
Minning — Klemenz
Kr. Kristjánsson fyrr-
verandi tilraunastjóri
F. 14. maf 1895,
D.9. maí 1977
Klemenz Kr. Kristjánsson, fyrr-
verandi tilraunastjóri á Sámsstöð-
um í Fljótshlið, sem andaðist að
kvöldi mánudagsins 9. maí, verð-
ur kvaddur hinstu kveðju frá
Breiðabólstaðarkirkju i dag. Með
Klemenz er genginn einn dug-
mesti og þrautseigasti ræktunar-
maður, sem íslenzk þjóð hefur
alið fyrr og síðar, maður, sem alla
ævi var sístarfandi að því að
vernda land okkar og rækta og
gera það betra og fegurra handa
þeim, er á eftir koma. Hann átti
langan og gifturíkan vinnudag að
baki, þegar kallið kom. Hann
hafðí aldrei slegið slöku við um
dagana við að rækja það hugðar-
efni sitt að rækta í kringum sig.
Það var honum hugsjón og köll-
un, sem aldrei veik frá honum.
Andlát hans bar að, þegar hann
var að erja garð sinn fyrir sán-
ingu nú mitt í vorgróðrinum. í
glitrandi skini hnígandi vorsólar
féll hann örendur við verk sitt og
lagði vanga að þeirri mold, sem
hann hafði helgað allt líf sitt.
Klemenz Kr. Kristjánsson var
fæddur hinn 14. maí 1895 í Þver-
dal í Sléttuhreppi, Norður-
ísafjarðarsýslu, og vantaði því ör-
fáa daga i að verða 82 ára. For-
eldrar hans voru hjónin Júdít
Þorsteinsdóttir frá Efri-Miðvík og
Bárður Kristján Guðmundsson
frá Sléttu, bæði af traustum og
tápmiklum ættstofnum þar
vestra. Klemenz missti móður
sína ungur og barst þá snemma
suður á land með föður sínum, er
nokkru síðar kvæntist Guðrúnu
Vigdísi Kristjánsdóttur frá
Ánanaustum í Reykjavík. Sonur
þeirra og hálfbróðir Klemenzar
var Sverrir Kristjánsson, sagn-
fræðingur, sem látinn er fyrir
fáum árum.
Klemenz vandist því ungur að
vinna fyrir sér, fyrst sem létta-
drengur á sumrin og síðar sem
fullgildur vinnumaður, meðal
annars hjá sæmdarhjónunum
Guðmundi Þorbjarnarsyni og
Ragnhildi Jónsdóttur á Stóra-Hofi
á Rangárvöllum um þriggja ára
skeið. Nokkra tilsögn fékk hann í
æsku og gekk í Barnaskóla
Reykjavíkur fyrir fermingu.
Þráði hann þá mjög að komast í
Menntaskólann, en voru þar allar
leiðir lokaðar sakir fátæktar. Síð-
ar gat hann þó kostað sig í Lýð-
skóla Ásmundar Gestssonar í
Reykjavík og brautskráðist þaðan
vorið 1916. Það sumar var hann
síðan kaupamaður á Breiðaból-
stað í Fljótshlíð hjá Eggert
prófasti Pálssyni og konu hans
Guðrúnu Hermannsdóttur. Voru
það fyrstu kynni hans af þeirri
fögru sveit, sem hann átti siðar
eftir að helga ævistarf sitt að
mestu. Haustið 1916 leysti hann
siðan landfestar og sigldi til Dan-
merkur, þar sem hann réðst til
starfa á dönskum búgörðum.
Komst hann brátt að sem nemi i
jarðrækt, gekk því næst á Bún-
aðarskólann í Tune og vann þar á
eftir á dönskum tilraunastöðvum
að margvislegum verkefnum. Að
þvi loknu hugðist hann fara í
Landbúnaðarháskólann í Kaup-
mannahöfn, en af því varð ekki
þar sem faðir hans féll frá um
þessar mundir og hann varð að
fara heim til að verða stjúpu sinni
og ungum bróður að liði. Vann
hann þá ýmis störf um skeið í
Reykjavik og nágrenni, meðal
annars i Gróðrastöðinni i Reykja-
vik og sem plægingamaður hjá
Búnaðarsambandi Suðurlands.
En áhugi hans á að menntast
frekar í búvísindum dvínaði ekki
og óðar og efni leyfðu, dreíf hann
sig á ný til útlanda. Stundaði
hann þá nám i dönskum gras-
ræktarskóla og síðan um árs skeið
í Landbúnaðarháskólanum i Asi i
Noregi. Varð hann þó að hverfa
þaðan fyrr en skyldi sakir efna-
leysis og fór heim vorið 1923.
ty^nn hann. þá ýmis störf, t,d.ii
Gróoarstöðihni, ‘og' fóf þá þegar
tilraunir í kornrækt i svo nefnd-
um Aldamótagörðum i Reykjavík.
Var það upphafið af því korn-
ræktarstarfi, sem hann síðan hélt
áfram á Sámsstöðum í marga ára-
tugi og að síðustu á nýbýli sinu
Kornvöllum.
Árið 1927 var ákveðið að stofna
tilraunastöð í jarðrækt og fræ-
rækt og jörðin Mið-Sámstaðir í
Fljótshlíð fengin til þeirrar starf-
semi. Klemenz var ráðin tilrauna-
stjóri og hófst hánn brátt handa
af svo mikilli atorku, að segja má
að hann legði sig allan fram.
Þurfti hann þarna að reisa allt frá
grunni og tókst það á ótrúlega
skömmum tíma. Varð tilrauna-
stöð þessi hin myndarlegasta, því
að innan skamms blöstu þar við
fagrar byggingar og bylgjandi ak-
urlönd. Bar þar allt vitni góðri
vinnu, mikilli natni, hirðusemi og
ágætri stjórn.
Klemenz stjórnaði stöðinni á
Sámsstöðum í 40 ár samfleytt, frá
1927 til 1967. Á þeim árum var
hann brautryðjandi í kornrækt,
frærækt, skjólbeltagerð, gras-
mjölsframleiðslu og braut einnig
upp á mörgum nýjungum í kart-
öflurækt, trjárækt, sandrækt og i
notkun áburðar, jarðvinnslu og
mörgu öðru. Hann helgaði starf-
inu á Sámsstöðum fyrst og fremst
krafta sina, en tók þó jafnan tals-
verðan þátt i félagslífi og opinber-
um störfum, sem of langt yrði upp
að telja. Lagði hann ætíð hverju
góðu máli lið, sem hann kom ná-
lægt á annað borð.
Þegar Klemenz fann þann tima
nálgast að hann yrði að hverfa úr
starfi fyrir aldurs sakir, reisti
hann hann sér nýbýlið Kornveíli í
Hvolhreppi. Þangað fluttist hann
vorið 1967 og hélt þar áfram korn-
rækt og tilraunastarfi til hinstu
stundar, þótt í minna mæli væri
en áður. Var hann þannig hug-
sjón sinni trúr og vann henni af
alhug, meðan hann framast mátti.
Klemenz kvæntist árið 1929
Ragnheiði Nikolásdóttur frá
Kirkjulæk í Fljótsshlíð, mikil-
hæfri og ágætri konu. Bjó hún
þeim hjónum einkar fagurt og
aðlaðandi heimili, sem bar af um
listrænt handbragð og einstaka
smekkvísi. Ekki varð þeim barna
auðið, en ólu upp Þóri Guðmunds-
son, systurson Ragnheiðar, nú
viðskiptafræðing í Reykjavík. Þá
tóku þau sem kjördóttur Eddu
Kolbrúnu Klemenzdóttur. Hún er
gift Magnúsi Sigðurðssyni og eru
þau búsett í Reykjavik.
Ragnheiði, konu sína, missti
Klemenz haustið 1950 mjög um
aldur fram. Nokkru síðar réðst til
hans ráðskona Þórey Jónína Stef-
ánsdóttir. Gengu þau síðar i
hjónaband og áttu saman einn
son, Trausta, rafvirkja á Hvols-
velli.
Klemenz Kr. Kristjánsson er
horfinn sjónum okkar yfir móð-
una miklu. Langri ævi og þrot-
lausu ræktunarstarfi mikils
athafna og hugsjónamanns er lok-
ið. Er verk hans standa eftir og
fordæmi hans mun lýsa öllum
þeim, sem unna þessu landi og
vilja rækta það og bæta. Hann
markaði slík spor í ræktunarsögu
þjóðarinnar, að seint munu máð
út verða.
Ég þakka Klemenz Kr. Kristj-
ánssyni löng og góð kynni og bið
h6rtbm‘‘ vélfartiáðár á nýi'ri ■ v*eg-
ferð. Megi bylgjandi akrar heilsa
' onum á þeirri göngu og gleðja
,gu þessa mikla ræktunar-
nanns.
Eftirlifandi eiginkonu og öðr-
um ástvinum sendi ég innilegar
samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning hans.
Jón R. Hjálmarsson.
1 dag breiðir íslensk mold faðm
sinn móti syni, sem unni henni
öðrum heitar. Hann gaf henni líf
sitt og starf, og til hennar hné
hann örendur í önn vorverka.
Ég vil með nokkrum línum
þakka Klemenz Kr. Kristjánssyni
þau ár sem leiðir okkar lágu sam-
an, frá þvi ég 13 ára gömul, í
skjóli móður minnar kom á heim-
ili hans að Sámstöðum og fékk að
fylgja honum að verki við til-
raunastörfin. Mér varð strax ljóst
að skaphöfn Klemenzar var í ætt
við íslenska náttúru, þar voru
fossaföll og lygnir lækir, en upp-
spretta alls var í hlýju hjarta. 1
honum fann ég sterka og heil-
steypta persónu, verða trausts og
trúnaðar, án þess að mörg orð
þyrfti um að hafa.
í áranna rás fann ég æ betur
hvern mann Klemenz hafði að
geyma, og hygg ég að góðvild hans
og mildi muni risa hæst þegar
hugurinn hvarflar til liðinna
kynna.
Móðir mín og Klemenz urðu
samferða niður hallann rúma tvo
síðustu áratugina, henni sýndi
hann þá nærfærni og skilning í
veikindum hennar að seint mun
gleymast þeim er til þekktu.
Blessuð sé minning Klemenzar
Kr. Kristjánssonar.
Jóna Rut Þórðardóttir
Kjörviðir falla sem aðrir er
maðurinn með ljáinn reiðir til
höggs. Klemenz Kr. Kristjánsson
varð bráðkvaddur að kvöldi dags
hinn 9. mai tæpra 82 ára.
Það er e.t.v. táknrænt fyrir
hann, sem alla starfsævi sina
hafði stundað ræktunarstörf að
falla fram yfir skófluna með and-
lit að moldu, er hann ellimóður
var að pæla garðinn sinn austan
við hús sitt. Alltaf er sviplegt
skyndilegt fráfall manna en það
er þó harmi gegn að móðir hörð
tók við syni sínum á þann hátt,
sem hann hefði helzt óskað.
Klemenz fæddist 14. maí 1895 í
Þverdal i Sléttuhreppi, í N-
ísafjarðarsýslu og er því borinn
til grafar á áttugasta og öðrum
afmælisdegi sinum. Foreldrar
hans voru hjónin Bárður Kristján
Guðmundsson og Júdit Þorsteins-
dóttir. I Þverdal og Kjaransvík
sleit Klemenz barnsskónum
fyrstu 8 ár ævinnar en þá láleiðin
af harðbýlum Hornströndum til
mildari heimkynna sunnan heiða.
Ekki kann ég að rekja til neinnar
hlítar bernsku- og unglingsár
Klemenzar en hann mun snemma
hafa orðið öðrum að liði án þess
að heimta laun verka sinna að
kveldi. Hann var i lýðskólanum á
Bergstaðastræti veturinn 1915—
16 og leggur síðan stund á land-
búnaðarvísindi á Tune landbo-
skole, Viborggárd Græsmarkskole
og Landbúnaðarháskóla Norð-
manna. Á námsárum sínum ytra
vann Klemenz landbúnaðarstörf I
Danmörku á sumrum.
Er heim kom 1923 hófst lífs-
starfið fyrst með ræktunarstörf-
um í gömlu gróðrarstöðinni í
Reykjavi, og var þá aðaláherzla
lögð á kornrækt er þá hafði verið
aflögð hérlendis öldum áður.
Landið var litið og fátækleg áhöld
notuð. Hugur Klemenzar stóð til
meiri framkvæmda og víðáttu-
meira lands. Þvi var það að árið
1927 er Búnaðarsamband Suður-
lands stofnaði tilraunastöð að
Sámstöðum í Fljótshlið, að
Klemenz réðst þar forstöðumað-
ur. Þar var landrými nægjanlegt
en aðbúnaður allur i lágmarki. Og
kunnugt er mér það, að Klemenz
réðst þar í framkvæmdir svo sem
ræktun og húsbyggingar áður en
fjárveitingar lágu fyrir með nokk-
urri vissu. Sýnir það kjark hans
og áræði þar eð sjálfur var hann
ekki fjáður maður.
Fljótshlíðin er mild sveit og
veitti vel brautryðjandanum, sem
að vissu leyti hóf þar nýtt land-
nám. Allir fylgdust með, sumir
efagjarnir aðrir framfarasinnaðir
dugnaðarmenn, sem nýttu þá
'ræktúnarreyristú’ ér kfeménz