Morgunblaðið - 07.06.1977, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGÚR 7. JÚNÍ 1977
— Tilboð VSÍ
Framhald af bls. 2
við höfðum samþykkt áður,“
sagði Skúli I samtali við Mbl.
Samninganrfnd Alþfðusambands
íslands taldi þessa tillögugerð
VSÍ algjört hneyksli.
Vinnuveitendasambandið sendi
frá sér fréttatiikynningu til fjöl-
miðla er tilboð þess hafði verið
afhent. Þar ber VSÍ saman nýja
tilboðið og fyrra tilboð sitt, sem
lagt var fram réttum mánuði áð-
ur. Upphafshækkun fyrra tilboðs-
ins var 8.500 krónur, en hins nýja
12 þúsund krónur. Áfangahækk-
anir í fyrra tilboði voru tvær
2.500 krónur er áttu að koma hinn
1. desember og 1. marz 1978. Sam-
kvæmt nýja tilboðinu eru áfanga-
hækkanirnar þrjár, 3 þúsund
krónur hver eins og áður er getið.
í gamla tilboðinu er gert ráð fyrir
afgreiðslu sérkrafna innan 1%
kauptaxtahækkunar, en í hinu
nýja innan 2t4%. Þá var sam-
kvæmt gamla tilboðinu gert ráð
fyrir að vísitölubætur greiddust
sem prósentutala á öll laun, en I
nýja tilboðinu er gert ráð fyrir að
vísitölubætur greiðist sem jöfn
krónutala til 1. marz 1978, en pró-
senta eftir það. Siðan segir í
fréttatilkynningu VSl:
„Þá gerir Vinnuveitendasam-
bandið tillögur um nokkrar breyt-
ingar á visitöluákvæðum í þeim
tilgangi að draga úr víxlhækkun-
um kaupgjalds og verðlags. Enn-
fremur segir i tillögu Vinnuveit-
endasambandsins, að tillagan sé
gerð í trausti þess, að ríkisstjórn-
in vilji stuðla að þvi að aukning
kaupmáttar ráðstöfunartekna al-
mennings geti tekizt með sem
minnstum verðbólguáhrifum og
án álaga á atvinnureksturinn um-
fram það sem þessi tillaga gerir
ráð fyrur og muni því beita sér
fyrir skattalækkunum og/eða öðr-
um ráðstöfunum, sem auka kaup-
mátt launa nokkru meira en skil-
yrt fyrirheit voru gefin um 17.
maí síðastliðinn.“
Við þetta má bæta, að áfanga-
hækkanir vinnuveitenda frá 5.
mai síðastliðnum, sem getið var i
tilboói þeirra þá, voru verðtryggð-
ar, þ.e. að á þær átti að koma
hlutfall hækkaðrar veróbótavísi-
tölu, en í nýja tilboðinu er ekki
unnt að lesa slíkt úr texta tilboðs-
ins.
Alþýðusamband íslands svaraði
tilboði Vinnuveiteridasambands
íslands með fréttatilkynningu
samdægurs. í fréttatilkynning-
unni segir m.a.: „Á fundi aðal-
samninganefnda ASÍ og atvinnu-
rekenda í dag, lagði Vinnuveit-
endasamband íslands fram nýtt
„tilboð til lausnar vinnudeilu Al-
þýðusambands íslands og vinnu-
veitenda", eins og það er nefnt.
Rétt er að vekja athygli á þvi, að
atvinnurekendur eru klofnir í af-
stöðu sinni, þar sem Vinnumála-
samband samvinnufélaganna
stendur ekki að tillögu þessari.
Aðalsamninganefnd ASÍ lýsir
yfir furðu sinni á þessari svoköll-
uðu „tillögu til lausnar“ á yfir-
standandi vinnudeilu. Ljóst er að
hún er ekki aðeins mjög langt
fyrir neöan umræðugrundvöll
sáttanefndar frá 18. maí, heldur
einnig langt fyrir neðan fyrsta
tilboð atvinnurekenda frá 5. maí
síðastliðnum.
Aðalsamninganefnd ASl telur
þessa tillögugerð algert hneyksli
og álitur hana líklega til að spilla
mjög fyrir lausn yfirstandandi
vinnudeilu. Flest jákvæð atriði,
sem áður hafa komið fram i sam-
bandi við vísitöluna, eru með til-
lögunni dregin til baka og það svo
mjög að kaupmáttur skerðist sam-
kvæmt tilboðinu um 5 til 6%.
Þá má benda á, að þótt tillaga
Vinnuveitendasambandsins
hljóði upp á sömu launahækkun
og umræðugrundvöllur sátta-
nefndar, þá er hún dreifð á lengri
tíma og í raun tekin aftur með
skerðingu vísitölunnar.
Einnig er samningstími sam-
kvæmt tilboðinu tvö ár, en á
lengri samningstima en einu ári
hefur ASÍekki ljáð máls.“
Morgunblaðið spurði í gær
Skúla Pálmason, formann Vinnu-
málasambands samvinnufélag-
anna, hvers vegna samtök hans
hefðu ekki samþykkt tillögu
Vinnuveitendasambands íslands
og átt aðild að henni. Skúli sagði:
Við gátum ekki tekið þátt í henni
vegpg þess að við erum búnir að
samþykkja umræðugrundvöll
sáttanefndarinnar og í því felst að
við samþykkjum þar þá þær
krónutöluhækkanir, sem þar er
gert ráð fyrir, bæði upphafshækk-
unina 15 þúsund krónur og eins 6
þúsund krónurnar 1. janúar,
einnig samningstímann og yfir-
leitt að mestu þá útfærslu, sem
felst f þessari hugmynd sátta-
nefndarinnar. Þetta tilboð er tölu-
vert lakara og þvf getum við ekki
boðið niður fyrir okkur," sagði
Skúli J. Pálmason.
Tilboð VSÍ var lagt fram á
fyrsta fundi aðalsamninganefnda
í Hamrahlíðarskólanum, eftir að
samninganefnd ASÍ hafði gengið
út af sáttafundi, þar sem henni
fannst sér gróflega misboðið.
Þetta gerðist á fimmtudagskvöld,
2. júní. Þá lýstu forystumenn ASÍ
að þeim hefði verið lofað fyrir
þann fund að menn tækju að
ræða aðalkröfur samninganna og
hlé yrði gert á sérkröfum. Fund-
urinn átti að hefjast klukkan 21,
en klukkan 23 gengu samninga-
nefndarmenn ASÍ af fundi.
Vinnuveitendur sátu þrátt fyrir
það á fundi fram á nótt eða til
klukkan um 02 og ræddu þróun-
ina í kjaramálunum.
— Átök við
Brauðbæ
Framhald af bls. 2
Bjarna kvað sér þá hafa runnið í
skap og hann reynt enn að brjóta
sér leið f gagnum hópinn, en
menn hafi þá keyrt hann niður og
þannig hafi málum verið komið
þegar lögreglan kom á vettvang.
Bjarni sagði, að hann hefði ver-
ið í fullum rétti að vera við af-
greiðslu í fyrirtæki sinu, og tók
fram að þegar átökin hafi brotizt
út hafi hann ekki ögrað verkfalls-
vörðum á einn eða neinn hátt með
því að vera við steikingar, en
helzta viðbára verkfallsmanna
fyrir vörzlunni hefði verið sú að
hann væri að fara inn á verksvið
þeirra.
Hjá formælandi Alþýðusam-
bandsins fékk Mbl. þær upplýs-
ingar um þessi átök, að þar hafi
starfsfólk talið að eigandinn væri
að fara inn á verksvið þeirra og
þvi staðið vörzlu við húsið. Hafi
aðallega verið um orðahnippingar
að ræða mílli eiganda og verk-
fallsvarða, en málin leystst þegar
Dagsbrúnarmenn hefðu komið að
og gert eigananum ljóst að þeir
gætu stöðvað alla aðdrætti til fyr-
irtækis hans, ef hann Iéti ekki af
stifni sinni.
— Loðna í
hundamat
Framhald af bls. 40
spærlingi eða kolmunna, þannig
að enn á eftir að framleiða upp f
90 tonn á samningnum. Loðnan
sem var flutt út í vor, var þurrkuð
f þörrungavinnslunni að Reyk-
hólum og gekk þurrkunin mjög
vel, en í þurrkun léttist loðnan
um fjóra fimmtu þannig að um
500 tonnum af loðnu upp úr sjó
fást 100 tonn af þurrkaðri loðnu.
Óttar Yngvason framkvæmda-
stjóri íslenzku ' útfiutningsmið-
dtöðvarinnar sagði í samtali við
Morgunblaóið í gær, að í þeim
samningi sem þeir hefðu gert á
þurrkuðum fiski í hundamat,
væri gert ráð fyrir að nota mætti
loðnu, spærling og kolmunna.
Kolmunnann þyrfti sennilega að
hausa og slógdraga, en nýlegar
tilraunir hefðu leitt i ljós, að þess
þyrfti ekki með spærlinginn. Þá
væri ekki hægt að nýta þessar
fisktegundir í þessu skyni, nema
rétt eftir hrygningu, þegar fiskur-
inn væri sem megurstur og lifur
sama og engin.
Loðnuna, sagði Óttar, er ekki
hægt að þurrka beint úr skipi
nema 10 — 15 síðustu daga loðnu-
vertíðarinnar, en þá fyrst er hún
orðin nægilega mögur til þessa.
Hins vegar er sá möguleiki að
frysta mikið magn af henni á
þessum tima, um leið og hrygnan
er fryst á Japansmarkað. Siðan
mætti þýða loðnuna upp og
þurrka hana í hundamat. Sagði
Óttar, að samkvæmt þeim út-
reikningum sem geróir hefðu ver-
ið gæfi þurrkaða loðnan meira af
sér pr. tonn úr sjó í gjaldeyri en
bezta hrygnihgarloðnan. Hins
vegar bæri að gæta þess, að kostn-
aður við þurrkunina væri nokkur,
fyrst og fremst vegna þess að
loðnan missti fjóra fimmtu af
upphaflegri þyngd sinni við
þurrkunina.
Ekki sagðist Óttar geta sagt hve
mikill markaður væri fyrir hendi
á Norðurlöndum fyrir hundamat
sem þennan, en ljóst væri að
óhætt ætti á vera að framleiða 200
— 400 tonn, sem þýddi 1500 —
2000 tonn upp úr sjó, og að sjálf-
sögðu væri hið háa verð sem feng-
ist eini grundvöllurinn fyrir
þessu en það væri yfir 300 kr.
fyrir kílóið.
r
— Oformlegar
viðræður
Framhald af bls. 40
eru minni en í hinu eldra og um-
ræðugrundvelli sáttanefndar.
Kaupmátturinn er að vísu minni á
árinu 1978 en í fyrri tillögu, en
það er bein afleiðing þess að
reynt er að draga úr verðbólgu-
áhrifum. í því sambandi vil ég
undirstrika það, að við beinum
því til ríkisstjórnarinnar, að hún
auki kaupmátt launa án verð-
bólgu. Þannig mælumst við til að
til viðbótar þeirri kaupmáttar-
aukningu, sem við gerum tillögu
um að komi úr kauphækkunum,
gefi rfkisstjórnin rýmri fyrirheit
en hún þegar hefur gefið í þeim
efnum.“
Baldur Guðlaugsson kvað þessa
afstöðu Vinnuveitendasambands-
ins vera í fullu samræmi við þá
stefnu, sem sambandið hefði haft
frá því er þessi samningsgerð
hófst, sem sé, að affarasælast sé
fyrir efnahagslíf landsmanna, að
kaupmáttaraukningu sé komið í
kring í sem ríkustum mæli með
opinberum aðgerðum. „Það er
bezta leiðin, ef menn vilja halda
verðbólgu í skefjum og treysta
rekstrargrundvöll atvinnuveg-
anna,“ sagði Baldur Guðlaugsson.
— Sprengjualda
Framhald af bls. 1
fannst einnig sprengja á þaki
frægrar gotnoskrar dómkirkju í
Galiciu.
1 Madrid skipaðí dómari að
sleppt skyldi úr haldi gegn trygg-
ingu, manni og konu, sem sökuð
voru um aðild að morðum fjög-
urra kommúnistalögfræðinga og
aðstoðarmanns þeirra í janúar sl.
Sagði dómarinn að ekki væri
sannað að þau hefðu átt beina
aðid að morðunum. Stjórn Spánar
hefur sakað hægrimenn um að
hafa staðið að morðunum vegna
vinnudeilu, sem lögfræðingarnir
höfðu með að gera.
— Vinstrisinnuð
Framhald af bls. 1
anna, er þær hlutu sjálfstæði frá
Bretum í júní á sl. ári, var í Lund-
únum til að sitja leiðtogafund
samveldislandanna, er byltingin
var gerð. Hefur hann verið sakað-
ur um glaumgosalíf og að hafa
ætlað að fresta kosningunum, sem
fram eiga að fara á næsta ári, um
5 ár og stefna að þvi að verða
lifstíðarforseti.
Allt var með kyrrum kjörum á
Seychelleseyjum í dag, en þús-
undir erlendra ferðamanna héldu
sig innan dyra skv. skipun nýju
valdahafanna, en þeim hefur ver-
ið tjáð að þeir hafi ekkert að
óttast. Seychelleyjar muni áfram
leggja áherzlu á að stórauka
ferðamannastrauminn.
Byltingin var gerð með því að
200 manna hópur kom inn í
höfuðborgina Viktoríu í dögun á
sunnudagsmorgun og náði á sitt
vald tvemur lögreglustöðvum og
útvarpsstöðinni. Féll einn bylt-
ingarmaður og einn lögreglumað-
ur í skotbardaga. Allir 500 lög-
reglumenn eyjanna hafa nú svar-
ið hinni nýju stjórn trúnaðareið
og herma fréttir að engin hætta sé
á frekari átökum.
Hin nýja stjórn er sögð vinstri-
sinnuð, en Rene forseti sagði i
viðtali við fréttamenn að enginn
þyrfti að hafa áhyggjur af að
Rússar næðu ítökum á eynni,
hlutleysisstefnu yrði fylgt.
— Allsherjar-
verkfall
Framhald af bls. 40
lýðsfélögum á Suðurnesjum,
sem starfa á vegum varnarliðs-
ins á Keflavíkurflugvelli,
lögðu ekki niður vinnu, þar eð
verkfall var ekki talið þjóna
tilgangi þar vegna ákvæða um
að hermenn megi ganga inn í
þau störf í slíkum tilfellum og
einnig lögðu vöruflutningabíl-
stjórar í Árnessýslu ekki niður
vinnu og var mjólk því sótt til
bænda þar um slóðir. Að þvi er
mjólkurbússtjórinn tjáði
Morgunblaðinu var að öðru
leytiekkert unnið í mjólkur-
búinu í gær en vinnsla átti að
hefjast á miðnætti og hafði þá
fengist undanþága fyrir
nokkra menn frá yfirvinnu-
banni til að losa mjólkurbil-
ana.
— Frekari tak-
markanir
Framhald af bls. 40
samt er nauðsyn á góðu samstarfi
í þessum efnum, þvi þær varða
framtíðarhagsmuni okkar allra.
Náið samstarf hefur verið við
Hafrannsóknastofnunina og
Fiskifélag íslands um allar þessar
friðunaraðgerðir og tel ég að tek-
ið hafi verið fullt tillit til allra
tillagna fiskifræðinga um friðun-
araðgerðir, annarra en að setja
hámarkskvóta á þorskaflann.
Ég treysti mér ekki til þess að
setja slíkan hámarkskvóta á árinu
1976, á sama tima og brezkir tog-
arar fóru ránshendi um smáfiska-
miðin, og að stöðva islenzka flot-
ann til þess eins að auðvelda út-
lendingum veiðarnar, fannst mér
ekki koma til mála. Nú er það
hins vegar ljóst, að þrátt fyrir það
að brezkir togarar eru ekki lengur
á íslandsmiðum og þrátt fyrir hin-
ar margvíslegustu aðgerðir til að
draga úr þorskveiðinni, þá verður
ekki komizt hjá því að setja innan
skamms enn frekari takmarkanir
á þorskveiðar.“
— Tyrkland
Framhald af bls. 1
Aðeins 2 menn létu lífið í átökum
í gær, en 60 manns biðu bana í
átökum í kosningabaráttunni sl.
mánuð.
Ecivit var að þvi spurður hvort
Tyrkland myndi segja sig úr
NATO ef Bandaríkjamenn afléttu
ekki vopnasölubanninu og hann
sagði að það myndi hafa áhrif á
framlög vegna þróunar eigin
varna án þess þó að öll tengsl við
NATO yrðu rofin.
21. milljón manna hafði kosn-
ingarétt, 40% þeirra ólæsir og
óskrifandi, og neyttu 60% at-
kvæðisréttar síns. Báðir stóru
flokkarnir bættu við sig um 9%
atkvæðamagns frá kosningunum
1973 og var það á kostnað litlu
flokkanna.
Demirel viðurkenndi i kvöld
ósigur sinn og sagði að flokkur
sinn myndi virða dóm kjósenda.
— Umhverfis-
málaráðstefna
Framhald af bls. 3
væri verið að keppa að því að einstakl-
ingar framtíðarinnar gætu lifað góðu
Iffi. eins og þeir ættu rétt á. Við hefð-
um ekki rétt til að svipta þá þeim
fæðingarrétti. En þar með segði hann
ekki að gott líf væri að hafa allt. Hann
sagði að menn þyrftu föt til að klæðast,
mat til að lifa á, tækifæri til að mennta
sig og þroska og til að geta farið um og
njóta þess sem jörðin hefði upp á að
bjóða En sumir gætu ekki notið þess
af því að þeir hefðu ekki vinnu og
peninga til þess, aðrir ynnu svo mikið
— bættu á sig eftir- og aukavinnu —
að þeir gætu heldur ekki notið þess
sem jörðin og Iffið hefðu að bjóða
Vinnu og fé þyrfti því að skipta jafnar
til að allir gætu notið.
Þá var byrjað að kynna erindi, sem
lágu fyrir fundinum, og síðan er sá
háttur á hafður að þrír sérfræðingar
ræða erindið og fundarmenn leggja
orð í belg. í gærmorgun voru flutt tvö
slík erindi. Það fyrra eftir próf Jan
Tinbergen og próf Donald J Kuenen,
sem kynnti það, þar sem Nóbelsverð-
launahafinn Tmbergen hafði ekki getað
komist til fundarins. Fjallaði það um
hagvöxt og lífríki I umræðuhópnum
um það var m.a. Guðmundur Magnús-
son prófessor. Þá var á dagskrá erindið
„Hvert stefnir með lofthjúpinn og lofts-
lagið á jörðinni", sem þjðverjinn Her-
mann Flohn kynnti. í umræðuhópnum
um það var Hlynur Sigtryggsson. Fjall-
aði erindi Flohns um loftslagsbreyting-
ar sem hann sagði ekkert nýjar. Orkan
frá sólinni sem rekur veðrið, sé talin
um 1000 tetrawatt. En af fyrri reynslu
mætti gera ráð fyrir að 100—300
tetrawatta orka sé breytingum háð af
náttúrulegum orsökum. Sveiflan sé
10% og við henni megum við búast.
En þar við baettust svo e.t.v. breytingar
sem við yllum sjálf með aukningu á
carbondioxidi í lofthjúpinn o.fl.
Síðdegis var fjallað um tvo mála-
flokka: Hvert stefnir í vistfræði jarðar-
innar og vistkerfum, eftir dr. Raymond
Fosberg frá Bandaríkjunum, Don Gill
frá Kanada og dr. Norman Nyers frá
Kenya. Og síðasta erindið var um vatn-
ið og mengun þess, flutt af dr. Barton
Wortington frá Bretlandi, en höfundar
auk hans voru dr. Letitia E. Obeng frá
Ghana og Kenya og próf. Arthur D.
Hasler, sem kynnti sinn hlufa.
— Nýfundnaland
Framhald af bls. 40
sig utan við fiskveiðilögsöguna,
en þar sem skipin leggja upp á
Nýfundnalandi og eru á vegum
fyrirtækis í St. Johns fengu þau
heimild til veiða innan fiskveiði-
lögsögunnar. í fyrra var reynt að
fá þetta leyfi en tókst ekki.
Morgunblaðinu var tjáð i gær,
að lágmarksverð sem skipin
fengju fyrir kílóið af loðnunni
væri kr. 5.80.
— Drottningin
Framhald af bls. 17
sem opnir verða á þriðjudag —
aðallega ritstjórnir dagblaða í
Fleet Street — verða að gefa
upp fyrirfram nöfn allra, sem
þar verða staddir.
Þar sem vitað er að mikið
verður um troðning á gangstétt-
unum, hefur brezka lögreglan
varað gesti við vasaþjófum og
ráðlagt mönnum að bera sem
minnsta fjármuni á sér þennan
dag.
— Tónlist
Framhald af bls. 5
reglum. sem rekja má til mjög
gamalla frumhugmynda.
Indverski flautuleikarinn Tublu
Banarjee er snillingur.
Bambusflautan sem hann leikur
á er áreiSanlega mjög erfiS I allri
meðferð, en þess gætti ekki I leik
hans. Sú takmörkun. sem hvert
Raga er þróun tónhugmynda.
veitir hljóðfæraleikaranum vissa
möguleika. Hvert tónverk er leikið
I sömu tóntegund allan tlmann og
ekki þarf að stuðla verkið við
ákveðna hljómaröð. Tónfesta
þessi gerir það að verkum að tón-
málið verður sefjandi og i ráttu
umhverfi er fklegt að áhrifin geti
orðið mjög sterk. Fyrsta Raga sem
Tublu Banarjee lák var samtóna
við náttúru moll og nefndi hann
það Hádegisraga og var stemning
þess gleiðileg og full með sólar-
Ijósi. Annað verkið var I sérkenni-
legum Raga, svipuðu tartarmoll.
þó þar sem sjötta tóninum var
sleppt. Þetta var nefnt Sólrisu-
raga og var alvarlegt að blæ. í
næstu verkum var leikið R:ga
sorgarinnar, kvöldsins, virðuleik-
ans og slðast regnsins, en I þvl
verki var Ragaröðin sú sama og i
lýdisku tóntegunginni, sem ís-
lendingar hafa eignað sér og tvf-
söngurinn er grundvallaður á. Til
að skilja og njóta slfkrar tónlistar,
sem hér var á boðstólnum, þarf að
hlustandi, eins og reyndar gagn-
vart allri klassfskri tónlist, að
kynna sér aðliggjandi menningar-
þætti, þvf tónlist er tengd öllum
mannlegum umsvifum, heims-
skoðun, tilfinningum og hegðun,
eins og til gamans mætti benda á.
kemur skýrlega fram f svo nefndri
popptónlist. Tónlist er gædd galdri
og með henni er hægt að draga
fram og efla margvfslega þætti f
tilfinningalffi manna, þannig að
forn átrúnaður, að tónlist geti
bæði verið siðbætandi, afsiðandi
og geti jafnvel sundrað og við-
haldið jafnvægi náttúrunnar, allt
eftir irmihaldi sfnu, er f fullu gildi,
þvf það er maðurinn, í þvf hugar-
ástandi sem hann er hverju sinni,
sem ræður mestu um framvindu
mála