Morgunblaðið - 24.06.1977, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FOSTUDAGUR 24. JUNI 1977
23
Olafía Pétursdóttir
frá Engey — Minning
Fædd 2. október 1881
Iíáin 17. júní 1977.
Ólafia Pétursdóttir frá Engey
lézt í Landspítalanum að kvöldi
17. júní s.l. eftir stutta legu, 95
ára að aldri.
Ólafia fæddist í Engey 2. okt.
1881, dóttir hjónanna Péturs
Kristinssonar útvegsbónda og
skipasmiðs þar og Ragnhildar
Olafsdóttur frá Lundum i Staf-
holtstungum. Faðir Péturs var
Kristinn bóndi og hreppstjóri i
Engey, sonur Magnúsar bónda
Sigurðssonar og Sólveigar Korts-
dóttur, konu hans, er þá bjuggu í
Brautarholti á Kjalarnesi. Fór
Kristinn ungur til Péturs Guð-
mundssonar í Engey til að læra af
honum skipasmiði, en Pétur var
góður skipasmiður, eins og fleiri
Engeyingar. Kvæntist Kristinn
nokkrum árum siðar Guðrúnu,
yngstu dóttur Péturs Guðmunds-
sonar frá Skildinganesi, bónda í
Engey og Ólafar Snorradóttur
ríka, skipasmiðs í Engey Sigurðs-
sonar. Höfðu forfeður Ölafar í
föðurætt búið í Engey mann fram
af manni frá því um miðja 17. öld.
Ragnhildur, móðir Ólafíu, var
dóttir Ölafs hreppstjóra á Lund-
um, Þorbjörnssonar gullsmiðs-
Ólafssonar á Lundum og Ragn-
hildar Ólafsdóttur frá Bakkakoti
(nú Hvítárbakka) í Bæjarsveit
Sigurðssonar og Oddnýjar Elías-
eóttur frá Þingnesi. Móðir Ólafs á
Lundum var Ragnhildur
Hinriksdóttir frá Reykjum í
Tungusveit í Skagafirði, Eiríks-
sonar lögréttumanns á Víðivöll-
um, Eggertssonar á Ökrum Jóns-
sonar. Móðir Ragnhildar Hinriks-
dóttur var Ragnhildur Aradóttir,
prests á Tjörn, Þorleifssonar pró-
fasts í Múla.
Ólafia var þriðja dóttir foreldra
si na. Systur hennar voru Guðrún,
kona Benedikts Sveinssonar al-
þingismanns, Ragnhildur, kona
Halldórs skipstjóra Þorsteinsson-
ar á Háteigi, Maren, kona Baldurs
Sveinssonar blaðamanns, og
Kristin, kona dr. Helga Tómasson-
ar yfirlæknis á Kleppi, en hún var
dóttir Bjarna skipstjóra Magnús-
sonar, síðari ma ns Ragnhildar.
Eru þær Engeyjarsystur nú allar
látnar.
Þegar Ólafía var að alast upp,
voru tveir ábúendur i Engey.
Bjuggu Kristinn og Guðrún á 2/3
hluta eyjarinar, e Brynjólfur
Bjarnason, sem kvæntur var Þór-
unni Jónsdóttur, systurdóttur
Guðrúnar, á 1/3. Kristinn
Magnússon var mikill athafna-
maður á sjó og landi, óhræddur
við nýjungar, kappsamur mjög og
kom flestum þeim málum fram,
er hann beitti sér fyrir. Var hann
í mörg ár hreppstjóri og hrepps-
nefndaroddviti í Seltjarnarnes-
hreppi, enda vel til forystu fall-
inn. Guðrún Pétursdóttir var
myndarleg kona, stillt, stjórnsöm
og reglusöm. Þau Kristinn eign-
uðast þrjú börn. Var Pétur þeirra
elztur og eina barn þeirra, sem
upp komst, en Guðrún og Kristinn
ólu að meira eða minna leyti upp
13 fósturbörn. Mörgu var því að
sinna í Engey, búskap, æðarvarpi,
útræði og skipasmíði. Voru þar
því oft margir í heimili. Ragnhild-
ur og Pétur giftust 1876. Tók
Ragnhildur fljótlega við bústjórn
í Engey og annaðist hana, þar til
hún fluttist úr eynni 31 ári síðar.
Kom Guðrúnu og henni ávalt
mjög vel saman. Pétur Kristins-
son var dugnaðarmaður og hvers
manns hugljúfi. Var hann far-
maður á skipi, sem hann átti
sjálfur, en milli vertíða vann
hann að búinu með föður sínum,
en Kristinn var áfram fyrir öllu,
enda ekki orðinn fimmugur, er
Pétur kvæntist og innan við sex-
tugt, er hann lézt. Var Kristinn 10
árum yngri en Guðrún. Ragnhild-
ur var, eins og tengdafaðir henn-
ar, mjög framfarasinnuð og vildi
kynna sér nýjungar og færa sér í
nyt þær, sem að gagni máttu
koma. Fór brátt mikið orð af
henni fyrir myndarskap og stjórn-
semi. — Pétur Kristinsson andað-
ist 5. des. 1887, 35 ára gamall, og
hafði þá verið heilsulaus í tvö ár.
Var Ólafia þá sex ára gömul.
Fimm árum siðar giftist Ragn-
hildur Bjarna Magnússyni skip-
stjóra og siðar fiskimatsmanni og
verkstjóra, merkum og mætum at-
orkumanni. Þeirra dóttir var
Kristín, sem áður er getið.
Ragnhildur Ólafsdóttir lét sér
mjög annt um uppeldi og mennt-
un dætra sinna og naut til þess
fulltingis tengdaforeldra sinna,
meðan þeirra naut við og siðar
Bjarna Magnússonar, er ætíð
reyndist stjúpdætrum sínum vel.
Dæturnar lærðu öil búsýslustörf
innan húss og utan undir stjórn
og tilsögn móður sinnar og ömmu,
en auk þess var alltaf heimilis-
kennari i eyjunni á veturna. Af
heimiliskennurunum mátu þær
mest Ólafíu Jóhannsdóttur, bróð-
urdóttur Þorbjargar Sveinsdóttur
ljósmóður, sem kenndi þeim i tvo
vetur. Eftir fermingu voru syst-
urnar sendar til Reykjavíkur til
frekari náms í íslenzku, erlendum
tungumálum og hannyrðum, enda
voru þær allar vel að sér til
munns og handa. Ragnhildur og
Maren fóru seinna utan til náms
og Kristín, yngsta systirin, varð
stúdent. Höfðu aðeins þrjár ís-
lenzkar konur lokið stúdents-
prófi, er hún og bekkjarsystur
hennar urðu stúdentar.
Við veikindi og fráfall Péturs
jukust mjög áhyggjur og umsvif
Ragnhildar. Þar við bættist, að
Kristinn tengdafaðir hennar
missti sjónina, áður en Pétur féll
frá. Veiktist hún sjálf, lá lengi
rúmföst og náói aldrei fullri
heilsu eftir það. Þegar atvinn u-
hættir tóku að breytast eftir alda-
mótin og erfiðara var að fá fólk í
eyjuna og við bættust veikindi
Ragnhildar, ákváðu þau Bjarni að
flytjast til Reykjavíkur. Keyptu
þau húseignina Laugaveg 18 og
fluttust þangað 1907. Seinna
fluttu þau á Laugaveg 66, byggðu
nokkru síðar bakús á lóðinni og
bjuggu þar til æviloka.
Ólafia gerðist hægri hönd móð-
ur sinnar seinustu árin, sem hún
bjó i Engey og eftir að til Reykja-
vikur kom. Stóð hún fyrir heimil-
inu og hjúkraði móður sinni í
veikindum hennar, sem ágerðust
eftir því sem hún eltist. Jafnan
var mjög gestkvæmt á heimili
þeirra, bæði i Engey og Reykja-
vik. Leið varla svo dagur, að ekki
kæmu gestir, oft næturgestir og
ætíð aðrir. Systur Ólafíu komu
nær daglega í heimsókn, en þær
systur voru alla tið mjög sam-
rýmdar, þó að ekki væru þær allt-
af sammála um minni háttar mál.
Skömmu eftir að Ragnhildur og
Bjarni fluttust til Reykjavíkur
tóku þau Pétur bróður minn i
fóstur. Var hann þá hálfs annars
árs og var síðan hjá þeim, þar til
hann fór utan að loknu laganámi.
Var mjög kært með Ólafiu og hon-
um, enda var hún honum sem
önnur móðir. — Eftir lát móður
sinnar 7. maí 1928 stóð Ólafía
fyrir heimili stjúpa síns og annað-
ist hann, þar til hann lézt 14. júli
1952, tæplega 92 ára. Ólafía bjó
áfram á Laugavegi 66 og heimilið
var enn miðstöð Engeyjarsystra,
barna þeirra, barnabarna og ann-
ars skylduliðs. Lengst af bjuggu
einhver skyldmenni í nábýli við
Ólafíu á Laugavegi 66, lengst þó
Maren systir hennar, en Baldur
dó 1932. Bjó Maren eftir það með
börnum sínum í sama húsi og
Ólafía, þar til börn hennar voru
upp komin og farin að heiman.
Ólafía hafði mikla ánægju af
garðrækt. Kom hún upp stórum
og fallegum trjá- og blómagarði
við Laugaveg 66. Þangað var gott
að koma og njóta sólar og sumars.
Ólafia var framúrskarandi vel
verki farin og kunni illa iðjuleysi.
Féll henni aldrei verk úr hendi,
en aldrei var þó neinn asi á henni.
Hún var jafnan boðin og búin að
létta undir, ef veikindi bar að
höndum eða liðsinna vinum sin-
um og frændum, sem áttu við
erfiðleika að etja. Hún lét sér
jafnan mjög annt um okkur
systrabörn sín, agaði okkur, siðaði
og leiðbeindi, þegar henni fannst
þörf á, meðan við vorum yngri.
Hún var greind kona, vel lesin og
fróð um marga hluti, stillt en stór-
lynd nokkuð og hafði ákveðnar
skoðanir á mönnum og málefnum.
Veit ég, að sumum fannst hún
stundum nokkuð þurr á manninn
við fyrstu kynni, en þeir, sem
ekki létu það á sig fá, fundu fljót-
lega, að hún var mikill vinur vina
sinna. Hún gerði miklar kröfur til
sjálfrar sín, en var skilningsrík og
umburðarlynd við aðra. Henni
leiddist allt vil og vol og sýndi
sjálf mikið æðruleysi á sorgar-
stundum.
Ólafía hafði mikla ánægju af
aílri handavinnu, einkum út-
saumi, hekli og vefnaði. Stóð vef-
stóll jafnan í stofu hennar, og óf
hún fram á síðustu ár. Prýða
hannyrðir hennar nú heimili
systrabarna hennar og annarra
ættingja og vina.
Ólafía var í meðallagi há,
grannvaxin, spengileg og létt á
fæti fram á síðustu ár. Klæddist
hún jafnan íslenzkunt búningi.
Hún var alla ævi heilsuhraust og
hafði fótavist, þar til viku áður en
hún lézt. Hún fylgdist ætið vel
með, bæði landsmálum og högum
skyldfólks sins, og minni sínu hélt
hún óskertu fram í andlátið.
Siðustu 12 ár ævi sinnar dvald-
ist Ólafia á heimili systurdóttur
sinnar Ragnhildar Helgadóttur al-
þingismanns og Þórs Vilhjálms-
sonar hæstaréttardómara. Þar fór
vel um hana, og reyndist Ragn-
hildur henni sem bezta dóttir. Fá-
um við systrabörn Ólafíu seint
fullþakkað þeim hjónum og börn-
um þeirra alla þá alúð og unv
hyggju, sem þau sýndu henni.
Utför Ólafíu verður gerð frá
Dömkrikjunni i dag.
Ólöf Benediktsdóttir.
Vinátla systkinanna Ragnhild-
ar i Engey og Ólafs i Lindarbæ
var einlæg og traust. Hún entist
til þess að börn þeirra hnýttust
óvenju sterkum frændsemisbönd-
um. Þegar Ólafur var i Reykjavik,
sem oft var, bjó hann ævinlega á
heimili Ragnhildar og seinni
manns hennar Bjarna Magnús-
sonar. Það heimili hélt áfrant eft-
ir andlát Ragnhildar undir stjórn
Olafíu aóttur hennar, sem kviidd
er í dag. En í raun hafði Olafia
tekið við stjórn þess all-miklu
fyrr vegna veikinda Ragnhildar. I
Lindarbæ voru það miklir hátíðis-
dagar, þegar einhver úr fjöl-
skyldu Ragnhildar kom i heim-
sókn þangað.
Þegar ég kont fyrst til Reykja-
víkur 1920 til að byrja mennta-
skólanám, þótti eðlilegt og sjálf-
sagt, að ég yrði til húsa hjá Ragn-
hildi föðursystur minni, en þá var
hún veik orðin og Ólafia tekin við
húsmóðurstörfum aö mestu. En
hinar dætur Ragnhildar voru all-
ar giftar og flutlar að heiman. En
fjölskyldumiðstöðin breyttist
ekki og þa'ð kom i hlut Ólafiu að
stjórna henni.
Ólafía var komin af lögréttu-
mannaættum. En lögréttumenn-
irnir voru forsvarsmenn bænda
og meginstoðir þess lífs, sent lifað
var hér um aldir. Þeir höföu skap-
að sér sterka menningu og trausl-
ar heimilishefðir. Menningaerfð
þeirra hefur reynst sterk og
traust. 1 uniröti sköpunar hins
nýja þjóðfélags, sent verið hcfir
að mótast síðustu öld, hafa afkom-
endur lögréttumannaa/ttanna og
hin forna menning þeirra veriö
sterkt afl til góðs og treyst innviði
þess.
Olafía Pélursdóttir var sannur
fulltrúi hinna fornu hefða ætta
sinna og þó nútí-makona. Hún var
hagsýn, stjórnsöm og ráöholl.
traustur vinur vina sinna og ein-
beitt i skoðunum. Verk hennar og
hjálpsemi kröfðust ekki auglýs-
inga né þakklætis.
Olafía giftist ekki. En eflir að
hún hætli að standa fyrir hinu
forna heintili, naut hún ánægju-
legs ævikvölds hjá systurdóttur
sinni Ragnhildi Helgadöttur og
ntanni hennar Þór Vilhjálntssyni.
sem hún var innilega þakklát
fyrir. Ekki sist gladdi hana að
njóta umönnunar og ástrikis
ungra barna þeirra hjöna og
blanda geði við þau.
Dætur Ragnhildar í Engey voru
oft i daglegu tali kallaðar
„Engeyjarsystui".
Þegar ég kom til Reykjavikur
til nánis og dvaldi á heimili Ragn-
hildar, föðursystur minnar.urðu
þær systur sjálfkrafa nánustu
vandantenn ntínir hér, Með Olafíu
er síðasta engeyjarsyslirin horfitt.
Eg þakka henni og hinum systr-
unun.sem á und;tn gengu. frænd-
rækni og trausta vináttu, sent
aldrei brást.
Blessuð sé ntinning þeirra.
Ragnar Ólafsson.
+ Móðir okkar og tengdamóðir KRISTÍN M KRISTJÁNSDÓTTIR frá Hjalteyri andaðist á Hrafnistu 22 júní Börn og tengdabörn. + Þökkum samúð við andlát og jarðarför eiginkonu minnar, móður okkar og tengdamóður, ÞÓRU ÁGÚSTSDÓTTUR Karl Ó. Jónsson Ingigerður Karlsdóttir Hjalti Pálsson Valdimar Karlsson Steinunn Bjarnadóttir Karl Karlsson Anna María Valsdóttir Jón Þór Karlsson Unnur Sveinsdóttir.

t Móðir min, GUDRÚN SIGRÍÐUR EINARSDÓTTIR lést 23 júni á Sjúkrahúsi Akureyrar Fyrir hönd aðstandenda, Þuríður Jónsdóttir. + Þakka innilega auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og jarðarför móður minnar. KARITASAR G. BERGSDÓTTUR Hringbraut 63, Rvik. Laufey Friðriksdóttir.

+ Þökkum innilega ómetanlega aðstoð vináttu og samúð vegna fráfalls og jarðarfarar elskulegs sonar mins, bróður okkar og mágs ERLINGS GUÐMUNDSSONAR húsgagnasmíðameistara Þorgerður Bogadóttir systkini og aðrir vandamenn.
Móðir og fósturmóðir okkar. GUÐLAUG EIRÍKSDÓTTIR, Búðargerði, Eyrarbakka verður jarðsungin frá Fríkirkjunni Hafnarfirði, laugardaginn 25 júní kl 10 30 Fyrir hönd tengdaforeldra. barnabarna, stjúpbarna og annarra vanda manna Eiríkur Gíslason Gísli Magnússon.

Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við útför sonar okkar, bróður, mágs og frænda. PÉTURS SÖEBECH BENEDIKTSSONAR Hrafnagilsstræti 10 Akureyri Tryggva og Benedikt Soebech Sigurgeir Söebech Þuriður Hauksdóttir Ágústlna Söebech Heimir Jóhannsson og frændsystkini.
+ Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlýhug við andlát og útför litla sonar mins, bróður og dóttursonar JÓNS REYMOND HALVORSEN, Jórufelli 12. Sigriður Rut Gunnarsdóttir, Friðrik Már Steinþórsson, Sigurlaug Árnadóttir.