Morgunblaðið - 31.07.1977, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. JtJLl 1977
„Ég er ekki að bæta
víð meðalmennskuna’ ’
- segir Vilhjálnmr Vilhjálmsson rnn textagerð sína
„Ég spurði einu sinni hann
pabba gamla, sem á fullt koff-
ort af þéttskrifuðum stílabóku-
um, hvort hann ætlaði ekki að
fara að gefa út ljóðabók. En þá
svaraði hann, að það væri alltof
mikið af meðalmennskunni til
að hann færi að bæta þar á. En
hvað mína textasmíð snertir, þá
held ég að ég þurfi ekki að
skammast min fyrir saman-
burðinn viá flest það sem hefur
komið á plötum á undanförnum
árum. Ég er ekki að bæta við
meðalmennskuna með því.“
það er Vilhjálmur Vilhjálms-
son sem svo kemst að orði i
samtali við Slagbrand. Tilefnið
er útgáfa nýrrar stórrar plötu
með söng Vilhjálms, þeirrar
fimmtándu sem hann hefur
sungið inn á, frá því hann fyrst
fékk rödd sinni þrykkt í plast
með hljómsveit Ingimars
Eydals fyrir ellefu árum. En
tilefni ummæla Vilhjálms hér
að ofan er það, að hann leggur
nú meira til en sönginn á plöt-
una, hann hefur einnig samið
alla textana sjálfur og eru þetta
fyrstu textar hans á plötu, að
undanskildum tveimur textum,
sem hann lagði hljómsveitinni
Júdas til á plötuna „Eins og
fætur toga“, sem út kom fyrir
síðustu jól.
En hver finnst honum vera
helzti munurinn á að syngja
texta sem hann hefur samið
sjálfur og texta annarra höf-
unda
„Mér finnst ég ná miklu
meira sambandi við það sem ég
er að flytja, ef ég veit nákvæm-
lega hvað olli því hugarástandi,
er ég fékk ljóðadrullu í það
skiptið. Ég kalla þetta alltaf
ljóðadrúllu . .. og það er þræl-
erfiður niðurgangur," segir Vil-
hjálmur og hlær. „Ég get ekki
sezt niður hvenær sem er og
sagt: Nú sem ég texta, nú kem-
ur hann.“
Finnst honum þessi plata þá
sýna sannari hlið af Vilhjálmí
Vilhjálmssyni en þær fyrri?
„Já, auðvitað er miklu meira
af sjálfum mér f þessu,“ svarar
hann. Hann hikar, en segir svo:
„Það er voðalega erfitt að vera
hreinskilinn við sjálfan sig. En
í flestum textum mínum og
vel að söng að minu mati.“
A plötunni eru tiu Iög, tvö
eftir Harry Chapin en hin átta
eru eftir íslenzka höfunda: Jó-
hann Helgason Magnús Þór
Sighundsson, Magnús Kjartans-
son, Magnús Eiríksson og Finn-
boga Kjartansson. Val islenzku
laganna fór fram á annan hátt
en almennt gerist hér á landi.
„Við fórum svolitið skringi-
lega i að koka þessari plötu af
stað. Ég fjölritaði þó nokkuð af
textum og útbýtti til fjölda
fólks. Siðan sömdu m'enn lög
við texta sem þeim sjálfum datt
í hug og sendu mér aftur. Ég
fékk allt upp i sex lög við ein og
sama textann. Siðan var valið
úr lögunum, en hin eru geymd i
lagabankanum okkar og eru
þar til afnota fyrir hvern sem
er. I sumum tilvikuum var
kannski um mjög gott lag að
ræða, en mér fanst það ekki
falla vel að textanum og þá
annaðhvort breytti ég textan-
um eða samdi nýjan texta. Það
má segja að það skiptist til
helminga hvort lagið var samið
þið textann eða textinn við lag-
ið.“
En hefur Vilhjálmur ekkert
fengist við að semja lög sjálfur?
„Jú, en þar gildir það sem
hann pabbi sagði um meðal-
mennskuna — ég vil ekkert
fara að bæta á hana með mín-
um lögum. Ég kæri mig ekki
um að senda þau frá mér fyrir
almennings eyru. En ég vil þó
ekki fortaka það fyrir lífstíð að
ég sendi frá mér lög,“ segir
hann.
I lokin beinast samræðurnar
að þeirri breytingu sem hefur
orðið á högum Vilhálms i
sambandi við sögninn og hann
segir m.a.:
„Ég var í sex ár atvinnumað-
ur í tónlistinni og söng allt upp
í 42 stundir á viku. En éftir að
hafa hætt þessu alvegý fimm ár
og farið að vinna aðra vinnu, þá
finnst mér ágætt að gripa í
þetta í tómstundum. Ég er mjög
feginn að hafa komizt út úr
hljóðfæraleiknum ekki verri en
ég er, en á meðan ég get haft
þetta sem tómstundaiðju, þá er
ég ánægður. Það er mikill mun-
ur að vera óþvingaður, að þurfa
ekki að gera þetta frekar en
maðurvill."
Vilhjálmor Vilhjálmsson:
„Hanann!”
Vilhjálmur Vilhjálmsson: „Hana
nú" (Jud 009). Vilhjálmur Vil-
hjálmsson söngur, slagverk. A8-
stoS: Magnús Kjartansson (pianó,
synthesizer, klukknaspil, klavi-
nett. orgel, raddir), SigurSur
Karlsson (trommur. slagverk),
Pálmi Gunnarsson (bassi raddir),
PórSur Árnason (gítar), Vi8ar
AlfreSsson (trompett). Helgi
GuSmundsson (munnharpa). Finn-
bogi Kjartansson (bassi), Áskell
Másson (slagverk), Björn R.
Einarsson (básúna), Gunnar Egils-
son (klarinett). Carl Billich (pianó).
Monika Abendroth (harpa), Gunn-
ar ÞórSarson (gitar). Tom Lans-
downe (gitar), Pátur Hjaltested
(orgel), Lárus Grimsson (blokk-
flautur. mini-moog , synthesizer),
Magnús Þór Sigmundsson. Björg-
vin Halldórsson. ÞuriSur S.
SigurSardóttir. Jóhann Helgason
og Birgir Hrafnsson (raddir), Söng-
flokkur Eiriks Árna (söngur, undir-
tektir). Útsetningar: Njudni,
Magnús Kjartansson, Jón „bassi"
SigurSsson. HljóSritun: Tony
Cook i stúdiói HljóSrita hf. i
HafnarfirBi.
Vilhjálmur Vilhjálmsson er
Ijóðum er ég einum of hrein-
skilinn til að ég vilji að aðrir fái
að sjá það.“
Textar Vilhjálms á þessari
nýju plötu eru sumir í því sögu-
formi, sem virðist einhverra
hluta vegna njóta mests fylgis
meðal áheyrenda, en margir
textarnir eru hins vegar hug-
leiðingar Vilhjálms um lífið og
tilveruna eða einhverra hluta
hennar. Lifsfyllingin,
hamingjuleitin, ástin, vonir og
draumar, þessi yrkisefni eru
Vilhjálmi hugleikin og veita
okkur meiri skilning á mannin-
óumdeilanlega einn bezti söngvar-
inn á sviSi popptónlistar hér á
landi nú. Hann hefur sungiS inn á
fjölda hljómplatna. lengst af sem
liSsmaSur hljómsveita e8a undir
annarra stjórn. Á tveimur nýjustu
plötum sínum ræ8ur hann hins
vegar ferBinni sjálfur og virSist
þa8 henta honum betur. hann
virSist afslappaSri og ánægSari
sem söngvari a8 svo miklu leyti
sem slikt getur heyrzt á söng
hans.
Nýja platan „Hana nú", er raun-
ar merkur áfangi I ferli Vilhjálms.
Hann er höfundur allra textanna
og er þetta ■ fyrsta sinn sem hann
syngur eigin texta á plötu. Sjálfur
hefur hann ráSiS lagavalinu, þótt
ekki hafi hann samiS lög á plöt-
una, en me8 þetta I huga gefur
platan vissulega fyllri mynd af
listamanninum Vilhjálmi Vil-
hjálmssyni en fyrri plötur.
f sjálfu sér er ekki mikil breyting
heyranleg á söng Vilhjálms frá
siSustu plötu. hann syngur
einfaldlega mjög vel eins og fyrri
daginn. Lögin eru yfirleitt gó8 og
nokkrar perlur er þar a8 finna,
sérstaklega þó lag Jóhanns Helga
sonar, „SöknuS". Textinn, útsetn-
ing lagsins og allur flutningur
sameinast i a8 skapa óvenjulegt
og heillandi lag. Textar Vilhjálms
um Vilhjálmi en söngur hans
einn sér hefur megnað að veita
okkur áður.
„Ég vil hafa eitthvert inni-
hald í textanum. Ég næ ekki
sambandi við texta nema eitt-
hvað sé í honum,“ segir hann og
greinir okkur síðan frá þeim
þremur atriðum sem hann hef-
ur efst í huga þegar hann syng-
ur lög inn á plötur: „I fyrsta
lagi vil ég hafa sönginn eins
hreinan og ég get, ekki hanga
neðan í tóninum eða rétt ofan
við þá. í öðru lagi reyni ég að
láta hvert einasta orð textans
eru allgóSir. að visu hefur hann
ekki fullt vald á bragform inu. en
a8 innihaldi og merkingu standa
þessir textar framar flestu þvi sem
heyrist á islenzkum plötum nú.
Undirleikur er prýSisgóSur og á
Magnús Kjartansson hrós skilíS.
en hann mun hafa veriS verkstjóri
undirleikaranna a8 mestu leyti. i
heild er þetta mjög áheyrileg
plata, á köflum mjög skemmtileg.
og fáir veikir punktar, mi8a8 viS
þa8 sem gengur og gerist. En
umslagiS er ekki fagurt og hana
nú! — sh.
Björgvin Gislason:
Sóléplata
BJÖRGVIN GÍSLASON: „Björgvin
Gíslason" (SG — 105). Björgvin
Gíslason: gitarar, orgel, pianó.
moog, clavinet, elka, sitar. Að
stoð: Finnur Jóhannsson (söngur).
Jóhann G. Jóhannsson (söngur).
Jóhann Helgason (söngur), Pétur
Kristjánsson (söngur). Albert lce-
field (söngur), SigurSur Árnason
(bassi), Ásgeir Óskarsson (tromm-
ur. ásláttarhljóSfæri söngur), Ás-
kell Másson (ásláttarhljóSfæri),
Pétur Hjaltested (pianó, elka. org-
el), Halldór Pálsson (saxófónn),
Lárus Grímsson (flautur), vinir og
kunningjar (hópsöngur). Útsetn-
ingar og stjórnun: Björgvin Glsla-
son, Albert lcefield, SigurSur
Árnason og Ásgeir Óskarsson.
Hljóðritun: SigurBur Árnason i
stúdiói Tóntækni hf. i Reykjavik.
Smæð hins islenzka plötumark-
aðs hefur valdið því, að ýmsir
möguleikar. sem hafa þótt sjálf-
sagðir úti i hinum stóra heimi,
hafa sjaldan eða aldrei verið nýttir
hér. Eitt tilbrigSiS er það, þegar
liðsmenn frægra hljómsveita taka
upp á því að gera svonefndar sóló-
plötur, plötur með þeirri tónlist.
koma fram og þá verður textinn
líka að vera frambærilegur. í
þriðja lagi reyni ég að leggja
tilfinningu í flutninginn. Þó er
það þannig i einu lagi á plöt-
unni að ég læt tilfinninguna
ráða ferðinni, kannski á kostn-
að hins.“
Vilhjálmur fylgir í textagerð
sinni bragfræðireglum „svo
langt sem það nær“, segir hann.
„Ég var alinn þannig upp, að ég
á erfitt með að syngja annað,
Pabbi gamli ól mig þannig upp.
Ég hef líka gaman af órímuðum
ljóðum, en þau falla ekki eins
sem þeir hafa mestan áhuga á. og
þeir stjórna og bera alla ábyrgð á.
Hér hefur það helzt gerzt, að
söngvarar hafa spreytt sig á
þessu. enda minnst áhættan. Ann-
að tilbrígði í plötuútgáfu eru plöt-
ur með hljóðfæraleik eingöngu, en
ekki söng. Hér á landi eru slikar
plötur mjög sjaldan gefnar út, því
a8 það er — eins og i fyrra dæm-
inu — söngurinn, sem gildir til að
tryggja vinsældirnar.
Þvi er þessi plata Björgvins
Gislasonar merkileg fyrir margra
hluta sakir, m.a. vegna þess að
þetta er sólóplata af sjaldséðu
gerðinni (gitarleikari en ekki
söngvari stendur að baki henni) og
vegna þess. að minna er um söng
á henni en á flestum öðrum plöt-
um sem komið hafa út að undan-
förnu. Verður því athyglisvert að
sjá hverjar viðtökur platan hlýtur.
Björgvin Gislason hefur um
langt skeið verið i fremstu röð
islenzkra gitarleikara. Þótt hlé-
drægur sé. virðist hann fyllast
fitonskrafti á sviðinu og lætur
gamminn geysa i gitarútflúri. inn-
blásnu af augnablikinu. Þá er
hann ágætur lagasmiður, eins og
lög hans á plötum Náttúru, Peli-
cans og Paradisar bera vitni um.
Það vekur athygli, að á plötunni
gefur Björgvin innblæstri augna-
bkiksins sjaldan lausan tauminn,
heldur eru flest lögin vandlega
æfð og bundin i útsetningu. svo til
hver einasta nóta. Þá gegna
hljómborðshljóðfæri stærra hlut-
verki en búizt hafði verið við. Þvi
að þótt Björgvin sé ágætis hljóm-
borSsleikari, þá er hann fyrst og
fremst kunnur sem gitarleikari og
því hefði mátt vænta þess að git-
arinn yrði i hásætinu.
Skemmst er frá þvi að segja, að
hljóSfæraleikur allur á plötunni er
prýSilegur, en auk Björgvins eiga
þar stærstan hlut að máli SigurSur
Árnason bassaleikari og Ásgeir
Óskarsson trommuleikari, sem
leika með honum i flestum lag-
anna. Er sérlega ánægjulegt að
heyra að SigurSur hefur engu
gleymt og er enn einn af beztu
bassaleikurum okkar. þótt hann
hafi að mestu lagt bassann á hill-
una fyrir nokkrum árum. Lögin eru
ágæt, þótt ekki séu þau eins grip-
andi og flest lög Björgvins á fyrri
plötum. Björgvin reynir fyrir sér i
ýmsum stíltegundum og gefur það
plötunni skemmtilegan svip. en þó
er ég ekki frá þvi, að lagið Öræfa-
rokk, sem byggt er á hughrifum
Björgvins af islenzkri náttúrufeg-
ur8. geymist lengst i minningunni.
Þar virðist Björgvin hafa náð að
festa á segulband brot af hljóm-
kviðu öræfanna og var svo sannar-
lega kominn tími til að íslenzkir
popparar sæktu þangað hugmynd-
ir til úrvinnslu. — Björgvin hefur
fengiS ýmsa kunna söngvara til
liðs við sig. enda ekki raddmikill
maður sjálfur. Einhvern veginn
finnst mér þeirra hlutur ekki eins
góður og vænta mátti og gildir þar
liklega hið sama og mér finnst
helzt vanta i flutning Björgvins
sjálfs: að gefinn sé laus taumurinn
og leikið „á útopnu", en á þvi
sviði er Björgvin flestum fremri.
Kannski hefur hlédrægni Björg-
vins náð aftur yfirtökunum i þetta
skiptiS. --- sh.