Morgunblaðið - 31.07.1977, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. JULI 1977’
Minning:
Páll Guðmunds-
son Baugsstöðum
Hinn 30. janúar s.l. andaðist á
sjúkrahúsi nú á Selfossi Páll Guð-
mundsson bóndi á Baugsstöðum.
Dregist hefur lengur en skyldi að
þessa látna heiðursmanns væri
minnst og rakin merk ævi hans.
Er þessum síðbúnu kveðjuorðum
ætlað að ráða þar nokkra bót á.
Páll var fæddur á Baugsstöðum
hinn 31. júli 1887. Voru foreldrar
hans hjónin Guðný Ásmundsdótt-
ir og Guðmundur Jónsson. Guðný
móðir Páls var frá Haga í Gnúp-
verjahreppi en ættuð úr Þing-
eyjarsýslu.Guðmundur faðir hans
var frá Minna Núpi í Gnúpverja-
hreppi. Þau hjón fluttust að
Baugsstöðum vorið 1882 og
bjuggu þar síðan meðan þau lifðu,
eða hátt á fjórða áratug.
Baugsstaðir voru ættarjörð
Guðmundar. Þar hafði afi hans
búið, og á undan honum hans
forfeður ailt frá því um 1700.
Jörðin Baugsstaðir er með elstu
byggðu bólum á landinu og er
saga búsetu þar nær eliefu aldir.
Er hennar getið í fornritum og
þess manns er þar bjó fyrst og
hún tekur nafn af. Ætla má eftir
þeim ábúendum sem kunnir eru,
að hún hafi fyrr á öldum verið 1
tölu höfuðbóla. Þegar Guðmund-
ur Jónsson kom þar til bús 1882
var mjög sköpum skipt og gæði
jarðarinnar til þurrðar gengin
vegna sandfoks og sjávarágangs,
en hinsvegar sjávargagn nokkurt
og tii verulegs stuðnings við
þeirrar tiðar búskaparhætti. Tví-
býli var á jörðinni og settist Guð-
mundur á vesturhluta hennar,
sem var ættareign hans. Þau
Guðný og Guðmundur á Baugs-
stöðum eignuðust tvo syni sem
komust til aldurs. Pál, sem hér er
minnst, og Siggeir er var þeirra
eldri, f. 1879.
I æsku Páls var fjölmennt og
athafnasamt á Baugsstöðum og
þar i grennd, bæði var sveita-
byggðin þéttari og heimilin til
muna fjölmennari en nú er, en
það sem mestu skipti var að þá
var útgerð úr Loftstaðasandi, sem
er rétt austan Baugsstaða með
hinum mesta blóma. Var sóttur
þaðan sjór á vertiðum á opnum
áraskipum af fjölda manna viðs-
vegar að komnum. Baugsstaðir
voru í þjóðbraut þeirra mögru er
sóttu verslun austan úr sveitum
til Eyrarbakka, og eins og ferða-
lögum var þá háttað, fór ekki hjá
því að heimamenn hefðu meiri
eða minni kynni af fjölda þeirra
sem um fóru. Af öllu framan-
sögðu má sjá að Páll ólst ekki upp
við fásinni, heldur auðugt og fjöl-
breytt mannlíf svo sem mest
mátti verða i samfélagi þeirrar
tiðar.
A árunum eftir aldamótin þeg-
ar Páll var að verða fullþroska
maður hófst fyrir alvöru straum-
ur fólks úr sveitunum austan-
fjalls til Reykjavikur. Attu þeir
Baugsstaðafeðgar kost þeirra
bústaðaskipta eigi síður en aðrir
og raunar miklu fremur, þar sem
Guðmundur var lærður járnsmið-
ur en synir hans báðir höfðu
stundað sjó á þilskipum við Faxa-
flóa. Akvörðun þeirra var samt sú
að fara hvergi. Hóf Siggeir
búskap á Baugsstöðum með föður
sinum 1904, en Páll stundaði
vinnu heima og heiman næstu
árin eins og best hentaði. Sam-
vinna þeirra feðga var með ágæt-
um og takmarkið sett hátt að kom-
ast til betra efnahags og bæta um
leið ábýlisjörð sina þannig að hún
kæmist í tölu hinna bestu býla,
sem mátti kallast torsótt við verk-
tækni og úrræði sem fyrir hendi
voru fyrir 60—70 árum síðan.
Arið 1918 var mikið og þung-
bært umskiptaár fyrir heimilið á
Baugsstöðum. Það ár dóu þeir
+
Ástkær sonur okkar, bróðir og dóttursonur
INGÓLFUR BJARNI JAKOBSSON
Silfurteigi 2,
verður jarðsunginn frá Laugarneskirkju, miðvikudaginn 3 ágúst kl
10 30
GuSrún Ingólfsdóttir. Jakob Guðvarðarson,
Guðvarður Þ. Jakobsson, Sigurður B. Jakobsson
og Ingólfur Bjarnason.
báðir Guðmundur og Siggeir.
Guðmundur hinn 6. febrúar, 69
ára, Siggeir hinn 1. desember, 39
ára. Eftir stóðu móðir Páls öldruð
og þrotin að kröftum og mágkona
hans ekkja Siggeirs, Kristín
Jóhannsdóttir, með 5 börn í
ómegð. Þessir sorgaratburðir
færðu Páli ný viðhorf og ekki
auðveld. Fyrst ástvinamissinn,
sem var honum átakanlegur. Hitt
fylgdi svo með að forsjá heimilis-
ins, sem áður hvildi á. herðum
þriggja, féll nú með fullum þunga
á Pál einan. Efnahagurinn ekki
rúmur og margt ógert af þvi sem
áformað hafði verið að gera til
framfara.
Páll gekk til átaka við þessa
erfiðleika og tók einn við jörð og
búi. A jóladag 1919 staðfesti hann
ráð sitt og gekk að eiga æskuvin-
Vronu sína og jafnöldru Elínu
Jóhannsdóttur frá Baugsstöðum.
Var það kvonfang Páli höfuðgæfa
lífs hans og hjónaband þeirra
frábært til hinsta dags, enda Elin
óvenju vel gerð kona, bjartsýn og
góðviljuð og harðdugleg til allra
starfa. Þeirra Páls og Elínar beið
mikið starf. Þau ólu upp að meira
eða minna leyti börn Siggeirs og
Kristínar og er þakklæti þeirra til
fósturforeldranna mikið. Sjálf
eignuðust þau Páll og Elín fjögur
börn. Tvær dætur og tvo syni.
Dæturnar eru Guðný húsfreyja í
Laugarási, gift Skúla Magnússyni
garðyrkjubónda og Elín Ásta, sem
andaðist ung. Synirnir eru Sig-
geir bóndi á Baugsstöðum, kvænt-
ur Unu Georgsdóttur, og Sigurður
bóndi á Baugsstöðum.
Páll missti ekki sjónar á þvi
marki sem sett hafði verið að
hefja eignarjörðina til vegs og
virðingar og batt hann miklar og
órofa tryggðir við Baugsstaðina
og það iífsstarf sem hann hafði
valið sér bóndastarfið. Hann var
áhugasamur um ailar nýjungar í
landbúnaði, sem hann taldi horfa
til framfara og hafði sjálfur frum-
kvæði um sumar þeirra en i land-
inu voru krepputímar og fjár-
skortur torveldaði honum fram-
kvæmdir. En synir hans komu til
starfa um það leyti og vélaöld
gekk í garð í sveitum landsins og
á efri árum lifði Páll það að sjá
draum sinn rætast að sjá Baugs-
staðina breytast i hina ágætustu
bújörð, bæði að ræktun og bygg-
ingum. Eru synir hans báðir
bændur á föðurleifð sinni og
Baugsstaðirnir án efa i tölu elstu
ættarsetra landsins með ábúð
sömu ættar, síðan um 1700 eða
hátt á þriðju öld að undanskildum
árunum 1826—1882.
Páll var ágætlega hagur bæði i
tré og járn og höfuðeinkenni allra
starfa hans voru vandvirkni og
snyrtimennska, var þetta svo ríkt
i skapgerð hans að því varð allt
annað víkja. Gilti þar einu hvort
hann vann að mannvirkjagerð eða
venjulegum bústörfum, öll störf
bæði smá og stór skyldu þannig af
hendi leyst að ekki mætti að
finna.
Starfsævi Páls var að hluta
bundin sjósókn og alls var hann á
sjó 54 vertíðir. Fyrstu árin á skút-
um frá Reykjavík en nær 40 ver-
tíðir á opnum bátum, bæði árabát-
um og vélbátum, mest af þeim
tíma sem formaður úr Tunguósi
en Tunguós er hin vestri af tveim-
ur lendingum á Loftstaðasandi.
Páll var ötull og dugandi sjósókn-
ari og barst aldrei á, sem var
mikið lán, þar sem djarft var sótt
á opnum bátum úr mikilli brim-
lendingu. Gtgerð úr Loftstaða-
sandi er nú lokið og ekki liklegt
að hún verði tekin upp að nýju.
Er þar lagður til hliðar bjargræð-
isvegur sem án efa hefir verið
stundaður frá þvi landið byggðist
og oft forðað íbúum nærsveita frá
skorti.
En Páll var ekki aðeins ötull
sjósóknari, i ellinni skráði hann
merkar frásagnir af sjósókn sinni
og annara. Gagnmerk ritgerð eftir
hann um útgerðina í Loftstaða-
sandi kom í safnritinu Suðra 2.
bindi 1970 og önnur styttri um
sjósókn í tímaritinu „Heima er
best“ 9. tbl. 22. árg. Bera ritgerðir
þessar báðar gott vitni frásagnar-
gáfu Páls og ritfærni, var hann þó
kominn um eða yfir áttrætt er
hann ritaði þær og hafði fá tæki-
færi haft til ritstarfa um dagana.
Páll Guðmundsson fæddist á
þeirri tið að fátækum ungiingum
voru litlir sem engir möguieikar
til náms, heldur var hlutskipti
þeirra að vinna hörðum höndum
strax og kraftar leyfðu. Engum
sem þekktu Pál duldist að hann
hafði ríka hæfileika bæði á verk-
legu og bóklegu sviði, hefði nám
án efa legið opið fyrir honum i
hvoru sem var, voru og f jölbreytt-
ir hæfileikar i ætt hans. Þar sem
faðir hans var hinn mesti völund-
ur og lærður á því sviði en föður-
bróðir Páls var hinn kunni fræði-
maður og rithöfundur Brynjólfur
Jónsson frá Minna Núpi. Sé
lengra rakið aftur var einn af
forfeðrum Páls Amundi Jónsson
Framhald á bis. 33.
Minning—Asgeir
Þór Sigurðsson
Fæddur )5. maí 1967.
Dáinn 20* júlí 1977.
Á sólbjörtum sumardegi barst
okkur sú harmfregn, að systur-
sonur okkar, Ásgeir Þór, hefði
látist af slysförum.
Hann var sonur hjónanna Erlu
Hafdisar Sigurðardóttur og Sig-
urðar Vals Magnússonar, Grýtu-
bakka 18, Reykjavik.
I sumar fékk hann að fara í
sveit. Honum fannst hann vera
orðinn stór, að fara nú I fyrsta
skipti frá mömmu og pabba.
Hann fór til góðs fólks, sem
þótti vænt um hann, og þar undi
hann sér vel. En þrátt dró ský
fyrir sólu, er hið sviplega slys
gerðist. Öllum þótti vænt um Ás-
geir, þvi hann var hugljúfur og
góður drengur. Söknuðurinn er
mikill hjá foreldrum, systkinum,
ættingjum og ekki hvað minnst
hjá þvi góða fólki, sem hann
dvaldi hjá.
+ Fósturmóðir min JÓHANNA ROKSTAD Marklandi. Garðabæ verður jarðsungin frá Fossvogskirkju miðvikudaginn 3. ágúst kl 13:30 Sigríður Johnsen. + Þökkum auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og jarðarför HJALTA GUNNARSSONAR Grænuhlíð 5 Ásta Ásgeirsdóttir Jóhanna Hjaltadóttir Bjöm Helgason Gunnar Hjaltason Jóna Ámundadóttir Maria Hjaltadóttir Jósef Magnússon Friðrik Hjaltason

Útför +
GUOLAUGAR (LÓU) GUÐMUNDSDÓTTUR Innilegar þakkír fyrir auðsýnda samúð við fráfall eiginmanns mins,
fró Elli- og hjúkrunarheimilinu Grund föður okkar, tengdaföður og afa.
fer fram frá Fossvogskirkju, þriðjudaginn 2. ágúst kl. 10:30 f.h. ÓLAFS L. ÁGÚSTSSONAR.
Skipasundi 29
Steinunn Magnúsdóttir Guðmunda Oddsdóttir
Reynihvammi 25 Eskihlíð 9. Kristin Þorsteinsdóttir,
börn, tengdabörn og barnabörn.

+ Útför ástkærs sonar okkar og bróður + ; Hjartans þakkir til ykkar allra, fyrir okkur sýnda hluttekningu við andlát
ÁSGEIRS ÞÓRS SIGURÐSSONAR og útför eiginmanns míns, föður okkar, tengdaföður og afa
Grýtubakka 18 SIGURÐAR SIGURÐSSONAR
er lést af slysförum 20. júli, fer fram frá Fossvogskirkju, þríðjudaginn fyrrverandi afgreiðslum. Bifreiðarst. Íslands
2 ágúst kl. 1 30 Laugarnesvegi 80
Fyrir okkar hönd og annarra vandamanna. Sérstaklega þökkum við fyrrverandi starfsfélögum hans, tryggð við
Sigurður V. Magnússon Erla H. Sigurðardóttir hann til hinstu stundar Guð blessi ykkur öll.
Kristin Ármannsdóttir Ingibjörg Jónsdóttir
Guðný Sigurðardóttir Guðbjörg Jóna Sigurðardóttir Jón Þórir Einarsson
Grétar Sigurðsson Leifur Sigurðsson Særún Æsa Karlsdóttir
Helena Sigurðardóttir og sonarböm.
Guð blessi þau öll og styrki í
sorginni.
Móðursystkiní.
Svo kveðjum við litla frænda
okkar með þessu ljóði:
Hví var þessi beður búinn
Barnið kæra, þér svo skjótt?
Svar af himni hevrir trúin
Hljóma gegnum dauðans nótt.
Það er kveðjan: Kom til mín.
Kristur tók þig heim til sfn.
Þú ert blessuð hans f höndum.
Hólpin sál með Ijóssins öndum.
(Bj. Halld.son fráLaufási.)
Hann Asgeir frændi er dáinn.
Þetta eru erfið orð að segja litlum
frændsystkinum, sem skilja lífs-
lögmálið takmarkað. Af hverju
hann, sem var svo glaður og full-
ur af lffsþrótti, brennur á vörum
okkar. En vegir Guðs eru órann-
sakanlegir. Það erum við svo oft
minnt á.
Þegar við krakkarnir komum
saman á góðum stundum og hátið-
um, ósjaidan hjá ömmu og afa á
Réttarholtsvegi 57, var ánægjan
og gleðin efst á baugi. En nú er
frændinn okkar góði horfinn til
Guðs. Og þegar okkur er orðin
ljós sú staðreynd, að hann er ekki
á meðal okkar, eigum við minn-
ingar, sem við geymum, um ljúf-
an og góðan dreng.
Nú legg ég augun aftur,
Ó,Guð, þinn náðarkraftur
Mfn veri vörn f nótt.
Æ, virst mig að þér taka,
Mér yfir láttu vaka
Þinn engil, svo ég sofi rótt.
(Sveinbj. Egilsson)
Útför hans verður gerð á
þriðjudaginn kemur frá Fossvogs-
kapellu. Með saknaðarkveðju
Frændsystkini.