Morgunblaðið - 29.10.1977, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 29. OKTÓBER 1977
29
manns í þessum þremur greinum
iðnaðar, eða rúm 9% af þeim sem
störfuðu við iðnað á því ári, þ.e.
við vöruframleiðslu og viðgerðar-
starfsemi, en fiskiðnaður er þar
undanskilinn.
Mannafli þessara iðngreina hef-
ur dregizt saman frá árinu 1972,
en þá störfuðu 1698 manns i þess-
um iðngreinum en 1976 störfuðu í
þeim 1520. Hvað varðar mann-
fjölda í útflutningsgrein fataiðn-
aðar er erfitt að áætla þar sem
nokkur stærstu fyrirtækin í iðn-
greininni vinna bæði við fram-
leiðslu fyrir innlendan markið og
framleiðslu, sem að mestu fer á
erlendan markað. Þó má ætla, að
um 580 mannár hafi verið unnin í
útflutningsgrein iðngreinarinnar
á árinu 1976 og hafi aukizt jafnt
og þétt á áðurnefndu timabili.
Ofangreindar tölur byggjast á
fjölda slysatryggðra vinnuvikna
og fjöldi eiginlegra starfsmanna
er því verulega miklu hærri, þar
sem hlutastarf er unnið i heima-
húsum og fer því aldrei á skrá
yfir starfsmenn iðngreinarinnar.
A árinu 1976 starfaði 101 fyrir-
tæki í fatagerð og prjónastofur
voru 34 víðs vegar um landið.
Fyrirhuguð er nú stofnun stórrar
prjónastofu á Höfn í Hornafirði,
og þrjár saumastofur, sem munu
framleiða til útflutnings, eru að
hefja framleiðslu.
Markaðurinn:
Útflutningur ullarvara er að
mestu i höndum þriggja fyrir-
tækja, auk nokkurs fjölda smærri
útflytjenda, sem liklegt er að
flytji út fyrir yfir 100 milljónir
króna á þessu ári. Ef litið er á
ullarvöru í heild sinni og lopi og
band meðtalið kemur í ljós að árið
1976 voru 7.4% flutt út til EFTA
landa, 36.2% til EBE, 16.6% til
Bandaríkjanna, 33.2% til Sovét-
ríkjanna og 6.7% annað. Er hér
miðað við hlutfallslega skiptingu
verðmætis, en alls voru fluttar út
ullarvörur fyrir 2047 milljónir
króna árið 1976.
Af ullarlopa og bandi fara nær
40% til Danmerkur, en langmest
aukning hefur orðið 1977 á út-
flutningi bands til Bandaríkj-
anna. 1 prjónavörum hefur lang-
mest aukning orðið á útflutningi
til Bandaríkjanna og hafði í
ágústlok verið fluttur þangað
prjónafatnaður fyrir 260 milljón-
ir, sem er þreföldun miðað við
sama tímabil á siðasta ári. önnur
helztu markaðslöndin fyrir
prjónavöru eru, Sovétríkin,
Þýzkaland, Bretland, Danmörk,
Kanada, Noregur og Sviþjóð.
Af ullarteppum hefur mest ver*
ið flutt út til Sovétríkjanna, en
útflutningur þangað hefur dreg-
izt saman í ár.
Staðan ð markaðnum:
Sala íslenzks ullarfatnaðar hef-
ur stóraukizt á undanförnum ár-
um eins og áður hefur komið
fram og er þar sjálfsagt margt,
sem kemur til, og má telja þessar
ástæður helztar:
1) Sölu- og kynningarstarfsemi
hefur stóraukizt.
2) Tizkan hefur verið okkur
hliðhoil og er nú i tízku grófur
efnismikill fatnaður og gróft
prjón.
3) Aukin eftirspurn eftir nátt-
úrulegum efnum, og að í kjölfar
olíukreppunnar urðu náttúruleg
efni samkeppnishæfari við gervi-
efni.
4) Aukin eftirspurn eftir þjóð-
legum fatnaði, „folkklore".
Þannig eru það margir utanað-
komandi þættir sem hafa verið
okkur hliðhollir.
En jafnframt þvi, sem sala hef-
ur aukizt og islenzka ullarvaran
orðið þekktari erlendis, hefur
Bandarísku flugvéla-
verksmiöjurnar McDonn-
ell Douglas hafa nú orðið
til þess fyrstar framleið-
enda að framleiða farþega-
þotur mun hljóðlátari en
þær, sem fyrir eru á mark-
aðnum. Er hér um að ræða
endurhönnun á eldri fram-
leiðslu þeirra á hinni svo-
kölluðu DC9 vél, sem notuð
er um allan heim.
Á alþjóðlegum fundi 72 sykur-
útflutningsríkja, sem haldinn var
f Genf 5. október s.l., var rætt um
þann mikla vanda, sem aó þem
steðjar vegna offramboðs á sykri,
sem aftur hefur leitt af sér að
sykurverð hefur farið stöðugt
lækkandi síðustu mánuði.
Á fundinum var einróma sam-
þykkt að þjóðirnar skyldu draga
úr framleiðslu sinni um 15%, til
þess að reyna að halda verðlagi
stöðugra. Þá var ákveðið að þessi
takmörkun á sykurframleiðslunni
vörum sem líkjast ullarvörunum
íslenzku fjölgað á mörkuðunum.
Þarf raunar ekki að undra það
með hliðsjón af þeim þáttum, sem
að framan er talið, að hafi aukið
söluna á íslenzkum ullarfatnaði.
Gegn þessum eftirlíkingum virð-
ist þó vera lítið sem ekkert hægt
að gera, nema rangar upplýsingar
séu jafnframt gefnar, t.d. að
framleiðsluland sé ranglega til-
greint eða varan sé úr öðru efni
en hún er sögð vera úr, sem þó
ekki alltaí er einhlítt.
En af aðgerðum, sem beitt er
gegn þessu, er eins og sagði hér á
síðunni í siðustu viku útgáfa
bæklings um sereinkenni ís-
lenzku ullarinnar, sem dreift
verður í allt að 18000 eintökum.
Hefur þessari framleiðslu verið
tekið mjög vel af flugfélögum
víðs vegar og hafa þegar borizt
tæplega 40 pantanir. Af þeim hef-
ur svissneska flugfélagið
SWISSAIR pantað 15 og segjast
forráðamenn fyrirtækisins hafa
beðið eftir slíkri vél nokkuð lengi
og telja vel þess virði að skipta þó
svo að verð á slíkri vél sé einar
litlar 400 milljónir dollarar. En
vélin tekur hámark 172 farþega.
skyldi taka gildi 1. janúar á næsta
ári.
Það verð sem talið er vera eðli-
légt heimsmarkaðsverð er 11—12
cent á hver 455 grömm, en í síð-
asta mánuði fór heimsmarkaðs-
verð niður í 7 cent, sem sykur-
framleiðendur telja algerlega
óviðunandi. Þá var á fundinum
rætt um að ef þessi 15% minnkun
á framleiðslu dygði ekki á þessu
tveggja ára tímabili, myndu ríkin
sameinast um einhverjar róttæk-
ari aðgerðir að þessum tíma lokn-
um.
Flug:
Nýjar hljóðlátari
farþegaþotur að
koma á markað
Sykurútflutningsríki
minnka útflutning um 15%
HAPPDRÆTTISSKULDABRÉF RÍKISSJÓÐS UPPLÝSINGATAFLA
FLOKKUR HAMARKSLANS ÚTDRÁTT VINN ÁRLEGUR VÍSITALA VERO PR.KR MEÐALVIRK
TÍMI = INN- ARDAGUR INGS % FJOLDI 0.1.08.1977 100 MIOAÐ VIÐ IR VEXTIR F.
LEYSANLEGí **> VINNINGA 766 STIG VÍSITÖLU TEKJUSKATT
SEÐLABANKA HÆKKUN í % 01.08 1977 FRA ÚTG D
FRÁ OG MEÐ ”) "*> **.*>
1972 A 15.03.1982 15.06 7 255 387.90% 487.90 34.3%
1973 B 01.04 1983 30.06 7 344 318.58% 418.58 39.4%
1973 C 01.10.1983 20.12 7 273 264.76% 364.76 39.8%
1974-D 20.03.1984 12.07 9 965 216.53% 316.53 40.9%
1974 E 01.12.1984 27.12 10 373 123 98% 223 98 33.8%
1974-F 01.12.1984 27.12 10 646 123.98% 223.98 34.9%
1975 G 01.12.1985 23.01 10 942 56.01% 156.01 29.6%
1976-H 30.03.1986 20.05 10 942 51.08% 151.08 36.3%
1976-1 30.11.1986 10.02 10 598 18.76% 118.76 29.4%
1977-J 01.04.1987 15.06 10 860 12 32% 112.32 41.7%
* ) llappdræltisskuldabréfin t*ru ekki innleysanlt'g, fyrr cn hámarkslánstfma er ná«V
:S:*) lleildaruppha*ð vinninga í hvcrt sinn. miðast við ákveðna % af hfildarnafnvorði hvors úthoðs. Vinningarnir t*ru þ\í
óvcrðtryggðir.
***) Verð happdra*ttisskuldahr<*fa miðað við framfærsluvfsitölu 01.08.1977 reiknast þannig: llappdrættisskuldabréf. flokkur 1974-1)
að nafnverði kr. 2.000,- hefur verð pr.kr. 100.- = .*M6.5.‘I. Verð happdrættisbréfsins er þ\ í 2.000 x :{10.5.1/100 = kr. 6.331.- miðað við
framfærsluvfsitöluna 01.08.1977.
****) Meðalvirkir vextÍT p.a. fyrir tekjuskatt frá útgáfudcgi. sýna upphæð þeirra vaxta. sem rfkissjóður hefur skuldhundið sig að
greiða fram að þcssu. Meðalvirkir vextir segja hins vegar ekkert um vexti þá. sem bréfin koma til með að hera frá 01.08.1977. Þeir segja
heldur ekkert um ágæti cinstakra flokka. þannig að flokkur 1974-F er t.d. alls ekki lakari en flokkur 1974-1). Auk þessa greiðir ríkissjóður út
ár hvert vinninga í ákveðinni % af hcildarnafnvcrði flokkanna.
„Endurskins-
merkjadagur”
RÁÐGERT er að efna til
sérstaks endurskins-
merkjadags í öllum
grunnskólum landsins,
þ.e. á barnastigi. í bréfi
til allra skólastjóra
grunnskóla á barnastigi
hafa verið send tilmæli
frá menntamálaráðu-
neytinu í samvinnu við
umferðarráð um að gera
einhvern fyrstu dagana í
nóvember að „Endur-
skinsmerkjadegi". Geta
skólastjórar sjálfir ráðið
hvaða dag þeir velja þar
Þetta cnduiskinsnicrki cr frá
Hlfðaskólanuni í Rcykjavík og
var það nemandi þar, sem
teiknaði merkið.
sem ekki er vfst að öllum
henti sami dagurinn.
Bent er á nokkrar hugmynd-
ir, sem mætti taka til meðferðar
á slíkum degi svo sem að gera
könnun á notkun endurskins-
merkja meðal nemenda, hafa
fræðslu urn gildi endurskins-
rnerkja og minna á umferð í
myrkri og slæmu skyggni og ýta
með þessu á að nemendur noti
endurskinsmerkin. Þá er nefnd
sú hugmynd að ltafa keppni
milli bekkja eða deilda um
hverjir noli mest endurskins-
merki og hægt væri að veita
smá verðlaun fyrir bezlan
árangur. Sams konar könnun
éða keppni væri æskilegt að
hafa l.d. fyrri hiuta janúar.
Sjáið og sjáizt
Sem dæmi um hversu mun
betur vegfarandi sésl ef hann
ber endurskinsmerki má ncfna
að gangandi vegfarandi án
merkis sést í 20—30 m fjarlægð
við geisla lágu bílljósanna, en í
alli að 125 m fjailægð ef notað
er endurskinsmerki. Stöðv-
únarvegalengd bils á 40 km
hraða er um 26 m við beztu
Endurskinsnierkin eru ýmist
liTnniiðar, sauiumerki eða þau
eru næld í flíkurnar. Mikilvægt
er að festa þau á þá staði sem
blasa bezt við augum bílstjóra.
aðstæður svo sjá má hversu
miklu getur munað við að bera
endurskinsmerkið.
Á undanförnum vikum hefur
verið dreift mörgum tegundum
endurskinsmerkja t.d. i skól-
um, en hægt er að fá gerð merki
með nafni og/eða merki skóla
eða sveitarfélags hjá umferðar-
ráði. Einnig fásl merkin keypt i
ýmsum verzlununt.
Að lokum þetta: Ökumönnum
getur reynzi erfilt að koma
auga á gangandi fólk þrátt fyrir
ökuljósin. Endurskinsmerkin
geta átt stóran þátt í að auka
öryggi hinna gangandi hvað
þetta varðar. Hver vill ekki
leggja sitt af mörkum til aukins
umferðaröryggis?
Höfum kaupendur að eftirtöldum verðbréfum:
VEÐSKULDABRÉF: Kaupgengi pr. kr. 100 -
1 ár Nafnvextir: 1 2% — 20% p.a. 75.00—80.00
2 ár Nafnvextir: 1 2% — 20% p.a. 64.00 — 70.00
3 ár Nafnvextir: 20% p.a. x) Miðað er við fasteignatryggð veðskuldabréf. 63.00—64.00
Höfum seljendur að eftirtöldum verðbréfum:
VERÐTRYGGÐ SPARISKÍRTEINI RÍKISSJÓÐS:
Yfirgengi miðað við
Sölugengi innlausnarverð
pr. kr. 100. Seðlabankans
1972 1. flokkur 626.20 29.7%
1972 2. flokkur 535.77 1973 1. flokkur A 415.88 1973 2. flokkur 384.46 1974 1. flokkur 266.99 15.3%
1977 2. flokkur. Nýtt útboð 100.00 + dagvextir
HAPPDRÆTTISSKULDABRÉF RÍKISSJÓÐS:
Sölugengi pr. kr. 1 00. —
í 9 72 — A 439.1 1 (10% afföll)
1973 — B 376.72 (10% afföll)
1973 — B 384.28 (10% afföll)
1974 — D 284.88 (10% afföll)
HLUTABRÉF
Eimskipafélag íslands Kauptilboð óskast.
PiÁRMfTinCARPÉIAti InARDf HP.
VERÐBRÉFAMARKAÐUR
Lækjargötu 12 - R (Iðnaðarbankahúsiriu)
Sími20580
Opið frá kl. 13.00 til 16.00 alla virka daga