Morgunblaðið - 04.11.1977, Side 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4 NÖVKMBER 1977
Ævar Kvaran
hefur
framsagnarnámskeið
Sökum þess að margir komust ekki að á námskeiði því,
sem nú stendur yfir,
verður haldið annað námskeið, sem hefst i næstu viku
Upplýsingar í sima: 72430.
Flóamarkaður
Kvenfélag Laugarnessóknar, verður með flóa-
markað, laugardaginn 5. nóv. kl. 2 i kjallara
kirkjunnar, Mjög góðir munir.
Stjórnin.
Bifreióaeigendur
athugid
í vetur höfum viö
opið álla daga
Virka daga frá kl. 8—18.40.
Sunnudaga frá kl. 9—16.40
Bón- og þvottastöðin h.f.,
Sigtúni 3.
Stjórnunarfélag Islands
BÓKFÆRSLAII
Er bókhaldið í lagi?
Dagana 14. —17.
nóvember mun Stjórn-
unarfélag íslands gang-
ast fyrir námskeiði í
Bókfærslu II sem stend-
ur í 22 klst. samtals.
Á námskeiðinu verður
megináhersla lögð á
rekstraruppgjöf og
rekstraryfirlit fyrirtækja.
Sífellt verður erfiðara að
reka fyrirtæki á íslandi
án þess að fylgjast stöð-
ugt og nákvæmlega
með gangi rekstursins
með aðstoð bókhalds-
ins.
Stefnt er að þvi að eftir þetta námskeið verði
þátttakendur einfærir um að gera rekstraryfirlit,
ekki síst þegar um smærri fyrirtæki er að ræða.
Leiðbeinandi: Kristján Aðalsteinsson, viðskipta-
fræðingur.
Þátttaka tilkynnist til skrifstofu Stjórnunar-
félagsins að Skipholti 37 í sima 82930
Biðjið um ókeypis upplýsingabækling um starf-
semi félagsins. stjórnunarfélag íslands
eftir GREGORY
GROSSMAN
Gregory Grossman er hag-
fræðiprófessor við Kaliforniu-
háskóla og höfundur margra
bóka um hagkerfi Sovétrikj-
anna.

AR UNDIR RAÐSTJORN
áætlanirnar áætluðu hærra en
þeim hefði nokkurn tima dottið í
hug annars. Skriffinnarnir urðu
að réttlæta tilvist sína, og gerðu
það með þvi að áætla eins og
Stalín víldi. Enn eru gerðar mikl-
ar áætlanir. En nú orðið býr ann-
að að baki, sem sé það, að hætt
yrði við ólgu i landinu, ef ekki
væri öllum séð fyrir atvinnu.
Kerfið hefur auðvitað bæði
kosti og galla. Af kostum má
nefna það, að auðvelt er að ein-
beita kröftunum að ákveðnum
verkefnum, sem mikið liggur á.
En ókostirnir eru æði margir.
Vörur eru oft og tíðum heldur
lélegar og framleiðni lítil. Mikið
hráefni fer til spillis og vinnuafl
og fjármagn nýtist illa.
Eftirspurnin gerir það að verk-
um, að Sovétmenn þurfa oft að
leita út fyrir landamærin, fá lán
Maður er svo undarlega gerður,
að honum finnst árin þvi fljótari
að líða, þeim mun nær honum
sem dregur í timanum. Og ein-
hvern veginn virðist manni sið-
ustu sextíu árin ekki jafnlangur
timi og sum fyrri söguskeið, sem
þó voru sannanlega jafnlöng. Það
virðist skemmra liðið frá rúss-
nesku byltingunni en leið frá
þrælastríðinu i Bandarikjunum
fram að verðhruninu mikla 1929.
Hvað, sem því liður eru Sovét-
ríkin orðin 60 ára. Þjóðskipulagið
er orðið mótað, kostir þess og gall-
ar löngu komnir i ljós, og þar á
meðal efnahagskerfisins, sem hér
verður gert að umtalsefni í stuttu
máli. Efnahagsstefnan í Sovét-
ríkjunum var nýmæli á sínum
tíma. En nú er komin á hana löng
Afleitt hagkerfi
— en ekki má
hrófla við því
reynsla. Og sú reynsla er ekki alls
kostar góð.
Ég skal ekki fjölyrða um það,
hversu upprunalegar hugsjónir
byltingarinnar voru sviknar, og
ekki heldur það, að milljónum
mannslífa hefur verið kostað til
þess að koma á þeim „þróaða
sósíalisma", sem nú er sagður
ríkja austur þarna. Það er líka
óþarfi að fjölyrða um það, að bylt-
ingin í Rússlandi fór svo sem
margar aðrar fyrr og síðar, að litið
varð úr jöfnuðinum, sem lofað
var, flest loforðin um réttlæti og
jafna skiptingu valds og efna
brugðust.
Efnahagskerfið i Sovétríkjun-
um stendur á þremur meginstoð-
um (fyrir utan rikiseign atvinnu-
tækja): i fyrsta lagi alræði
fámennrar klíku flokksmanna og
skrifræðismanna. í öðru lagi því,
að menn eru hvattir til verka með
fyrirheitum um efnisleg gæði ein-
göngu, en í þriðja lagi því, að
eftirspurn er ævinlega langtum
meiri en framboð.
Eftirspurn hefur alla tið verið
meiri en framboð í Sovétríkjun-
um. Að minnsta kosti í hálfa öld,
frá því að farið var að gera fimm
ára áætlanir og reyna að fram-
kvæma þær. Efnahagurinn var af-
ar bágur á þeim árum og Stalín
ákveðinn í því að hækka hann
snarlega — með einhverjum ráð-
um. Hann lét út ganga tilskipanir
um það, og hann var nú þannig
gerður, að mönnum þótti vissast
að hlýða honum. Á þeim árum gat
gætni og hófstilling í framfara-
málum orðið mönnum dýr. Enda
fór það svo, að þeir, sem sömdu
Sovéskur sjómaður gælir við drenginn sinn:\Harðgert og
duglegt fólk en leiðin til betra mannlifs ætlar að reynast æði
torsótt.