Morgunblaðið - 15.11.1977, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. NOVEMBER 1977
Sextugur:
Þór Gudjónsson
veidimálast j óri
I gær, 14. nóvember, varð Þór
Guðjónsson veiðimálastjóri
sextugur. Hann hefur gegnt starfi
veiðimálastjóra frá 1946 eða frá
því að það embætti var sett á
laggirnar. Þór, á þ.vi að baki
þriggja áratuga forustu- og braut-
ryðjendastarf i veiðimálum. Er
þess vegna ekki úr vegi á þessum
tímamótum að fara nokkrum orð-
um um manninn sjálfan og starfs-
vettvang hans, um leið og honum
eru sendar bestu heillaóskir í til-
efni sextugsafmælisins.
Þór er fæddur hér i borg, en
foreldrar hans voru þau Margrét
Einarsdóttir og Guðjón Guðlaugs-
son trésmiður, ættuð úr Árnes- og
Rangárvallasýslum. Þór stundaði
nám í Menntaskólanum og varð
stúdent árið 1938. Hann fór siðar
til náms i fiskifræði við Washing-
tonháskóla í Seattle á vestur-
strönd Bandarikjanna. Þar naut
hann handleiðslu hins heims-
kunna visindamanns dr. Donald-
son, sem komið hefur nokkrum
sinnum hingað til lands og nú
síðast i sumar. Þór lauk
magistersprófi i fiskifræði árið
1946 með vatnaliffræði sem sér-
grein. Á sama ári var hann ráðinn
sérfræðingur hjá Fiskideild At-
vinnudeildar Háskólans, er síðar
varð Hafrannsóknastofnunin, og
nokkru siðar var Þór skipaður
veiðimálastjóri, sem fyrr greinir.
Jafnframt skipun Þórs sem
veiðimálastjóra, byrjaði nýr
þáttur i veiðimálum á vegum hins
opinbera. Til þessa höfðu þessi
málefni verið i tvennu lagi,
annars vegar leiðbeiningarstarf
hjá Búnaðarfélaginu og hins
vegar rannsóknir hjá fyrrgreindri
Fiskideild. 1 laxveiðilöggjöfinni
frá 1932 hafði þó verið gert ráð
fyrir embætti veiðimálastjóra og
kom því þetta ákvæði til fullra
framkvæmda árið 1946.
Með embætti veiðimálastjóra
hófst hiðstæður þáttur i veiði-
málum og rekinn er í nágranna-
löndum okkar, enda eðlilegt þar
sem þessi mál eru sérstæðs eðlis
sakir þess breiða og fjölþætt
sviðs, er þau spanna, en þurfa að
vera undir einum hatti til þess að
þau þróist eðlilega. Veiðimála-
stjóri annast daglega stjórn veiði-
mála, rannsóknir veiðivatna og
vatnafiska, söfnun og skráningu
skýrslna um veiðimál,
leiðbeiningar um fiskrækt og
fiskeldi og umsjón með fiskvega-
gerð og byggingu klakhúsa og
eldisstöðva. Leiðbeiningar um
félagsmál (veiðifélögin) og ýmis-
konar upplýsingastarfsemi. Þá
varð starfsemi Laxeldisstöðvar
rikisins i Kollafirði ein grein á
þessum meiði árið 1961.
Við upphaf starfsferils síns
gerði Þór sér Ijóst, að nauðsynlegt
væri að koma á fót tilraunaeldis-
stöð er gæti orðið grundvöllur
verulegra framfara i fiskeldi og
fiskrækt. Reyndi hann þegar á
árunum 1948—50 að koma þessari
hugmynd i framkvæmd, en sú
tilraun tókst þvi miður ekki þá.
En loks árið 1961 varð þetta að
veruleika, þegar ákveðinn var
stofnun Kollafjarðarstöðvarinnar
fyrir forgöngu Þórs, en hann sá
um byggingu hennar og hefur
verið formaður stjórnarnefndar
stöðvarinnar frá stofnun hennar
1964 ig framkvæmdastjóri hennar
allan timann og verið vakinn og
sofandi í að sinna þessu verkefni.
Verkefnin, sem unnin eru á
sviði veiðimála, eru margþætt,
eins og sjá má á fyrrgreindi
upptalningu, og þau verða sum
ekki unnin nema á lögum tima.
Starfsemina þurfti að byggja frá
grunni eða þvi sem næst. Þó að
hún hafi af skiljanlegum
ástæðum farið veikt af stað, hefur
henni vaxið fiskur um hrygg með
árunum og orðið hæfari til þess
að gegna hlutverki sinu, enda þó
að þröngur fjárhagur hafi oft sett
takmarkanir á það, sem þurft
hefði að gera á hverjum tíma. Nú
eru starfandi á Veiðimálastofnun,
auk veiðimálastjóra, þrír fiski-
fræðingar, er bæst hafa henni á
siðustu tiu árum. Þróun i veiði-
málum hefur verið ör á flestum
sviðum þessi ár og áhugi á þeim
margfaldast. Er óhætt að fullyrða
að vel hafi tekist til um fram-
kvæmd þessa brautryðjendastarfs
frá hendi hins opinbera undir
forustu Þórs Guðjónssonar veiði-
málastjóra, sem skilað hefur
heilladrjúgu starfi í þágu lands og
þjóðar.
Við framkvæmd laxveiði-
laganna og hinar öru breytingar á
þessu sviði hefur komið í ljós þörf
fyrir viðbætur i lögin og breyting-
ar á þeim. Af eðlilegum ástæðum
hafa afskipti Þórs veiðimálastjóra
af þvi máli verið mikil. Tvisvar,
1957 og 1970, hafa lögin verið
endurskoðuð og mikilvægum
atriðum bætt inn í þau og má i því
efni nefna ákvæði um ákvörðun
stangarfjölda í allar ár (1957) og
að það væri skylda að stofna veiði-
félag um allar ár og vötn í landinu
(1970). Þór var ritari nefndar-
innar, sem endurskoðaði lögin
1955—57, og átti sæti i nefndinni,
sem bjó út breytingar vegná lag-
anna, sem samþykkt voru 1970.
Það hefur alla tið verið kapps-
mál Þórs að fylgjast vel með öllu
því, sem gerist erlendis í þessum
efnum og aflað sér aukinnar
þekkingar á þessum málum.
Hann hefur farið margar ferðir á
fundi og setið ráðstefnur
erlendis. Hann dvaldi um árs-
skeið vestur á Kyrrahafsströnd
um 1960 til þess að kynna sér
nýjungar i fiskrækt og fiskeldi
sérstaklega. Þá hefur honum
verið boðið aö flytja erindi um
veiðimál bæði vestan hafs og
austan, t.d. inun hann flytja
erindi siðar i þessum mánuði hjá
virtum félagsskap á Bretlandseyj-
um, sem vinnur að þessum málum
þar i landi, og er það m.a. vegna
þess góða orðs sem fer af ástandi
veiðimála hér á landi. Þór hefur
ritað fjölda greina um veiðimál i
blöð og timarit, fluM mörg erindi í
útvarp og á fundum.
Þór hefur átt sæti i nefnd
Alþjóðahafrannsóknaráðsins, er
fjallar um laxfiska allt frá 1947,
að starfsemin hófst. i haust var
sem kunnugt er, haldinn hér á
landi fundur ráðsins og til fróð-
leiks má geta þess, að á fundi
göngufiskanefnarinnar voru
lagðar fram fimm visindarit-
gerðir frá hendi Þórs og annarra
fiskifræðinga Veiðimála-
stofnunarinnar. Þá á Þór sæti i
ráðgjafarnefnd The International
Atlantic Salmon Foundation, en
það er alþjóðleg stofnun, sem
vinnur að verndun, viðhaldi og
vexti atlantshafslaxins. Hefur
stofnun þessi stutt með fjárfram-
lögum rannsóknir í sambandi við
fiskeldi hér á landi. Þá hefur
Þróunarsjóður Sameinuðu þjóð-
anna veitt islenskum veiðimálum
stuðning bæði með fjárframlög-
um og sérfræðiaðstoð, sem átt
hefur sér stað siðustu árin. Mun
þessi stuðningur skila miklum
árangri i formi niðurstaða
rannsókna, sem unnið hefur verið
að, og í áhöldum og tækjum, sem
Veiðimálastofnunin hefur eignast
vegna þessa mikilvæga stuðnings.
Tilraunaeldisstöðin í Kollafirði
Framhald á bls. 31
ö
b

m
Sambyggt
útvarp/kassettutartci
Lang
og miðbylgja
Bæði fyrir rafhlöður'
eða venjulegan straum.
Verð aðeins kr. 31.450
duihd< heimilistæki sf
rfl I Ll rD HAFNARSTRÆTI 3 — 2Ö455 — SÆTÚN 8 — 15655
Að mörgu er að hyggja,
er þú þarft að tryggja
r

v
Brunar og slys eru of tíóir vióburóir í okkar þjóófélagi. Þegar
óhapp skeóur er hverjum manni nauósyn, aó hafa sýnt þá
fyrirhyggju, aó fjárhagslegu öryggi sé borgió.
Hagsmunir fyrirtœkja og einstaklinga eru þeir sömu.