Morgunblaðið - 18.12.1977, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. DESEMBER 1977
Útgefandi nUiiðlð hf. Árvakur. Reykjavik.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthias Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þcrbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6. sími 10100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. simi 22480.
Áskriftargjald 1500.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 80.00 kr. eintakið.
eir eru vafalaust ekki
margir, sem telja sig
hafa mikla peninga handa í
milli. Flestir eru hins veg-
ar þeirrar skoðunar, að
aðrir hafi mun meiri
peninga en þeir sjálfir.
Hvað sem um það er sýnist
hitt liggja fyrir, ef tekið er
mið af verzlun nú í desem-
bermánuði, að hún hafi
sjaldan eða aldrei verið
meiri og að mikil velmegun
ríki hjá fólki.
Velmegun er fyrst og
fremst ávöxtur mikillar
vinnu. íslendingar vinna
mikið og leggja mikið á sig
til þess að afla tekna.
Vafalaust vinnum við of
mikið en atvinnuhættir
þjóðarinnar kalla oft á
skorpuvinnu, t.d. í fisk-
vinnslustöðvum. Velmeg-
un okkar nú er líka ávöxt-
ur þess, að aflabrögð eru
góð og verðlag á afurðum
okkar er hátt á erlendum
mörkuðum. Loðnuveiðar
spanna nú orðið mestan
hluta ársins og eru því mik-
il búbót. Verðlag á afurð-
um okkar hefur aldrei ver-
ið hærra. En veldur hver á
heldur. Það er hægt að sóa
í vitleysu miklum tekjum,
sem aflað er, þannig að
þær nýtist illa og stuðli
ekki að þeim góðu lífskjör-
um, sem efni standa til.
Þess vegna er það alltaf
veigamikill þáttur í lífs-
kjörum okkar, hvernig
landsstjórnin heldur um
taumana.
Núverandi ríkisstjórn á
sinn þátt í þeirri velmegun,
sem hér ríkir nú. Með
stjórnarstefnunni hefur
hún tryggt að vinna fólks-
ins og hátt verðlag erlendis
hefur skilað sér í batnandi
lífskjörum heima fyrir.
Þetta hefur hún ekki gert
með því að eltast við
vinsældir. Þær duga
skammt. Þetta hefur hún
heldur ekki gert með því
að láta vaða á súðum. Þá
mundi sú velmegun, sem
nú ríkir, vera skammvinn.
Þetta hefur hún gert með
því að beita óvinsælum en
nauðsynlegum ráðstöfun-
um, þegar þeirra hefur
verið þörf. Þetta hefur hún
gert með því að beita að-
haldi, þegar það hefur átt
við. Og þetta hefur hún
gert með því að greiða fyr-
ir raunvérulegum kjara-
bótum, þegar rök hafa ver-
ið til þeirra.
Sú velmegun, sem hér
ríkir nú og þau peningaráð,
sem fólk hefur og hafa
komið vel í Ijós í jóla-
verzluninni, byggist ekki á
því að peningum hafi verið
dreift út um þjóðfélagið
með því að reka ríkissjóð
með greiðsluhalla. Þvert á
móti er þessi velmegun til
staðar á sama tíma og ríkis-
sjóður er annað árið í röð
rekinn án greiðsluhalla og
stefnt að fjárlagaaf-
greiðslu í næstu viku á
sama grundvelli. Þessi vel-
megun byggist heldur ekki
á því, að við rekum þjóðar-
búskap okkar með stórkost-
legum viðskiptahalla við
útlönd, sem svo er jafnað-
ur með erlendum lántök-
um. Þvert á móti hefur við-
skiptahallinn farið minnk-
andi á sama tíma og vel-
megunin hefur vaxið. Þessi
miklu peningaráð fólks
stafa heldur ekki af því, að
bankakerfið og fjárfest-
ingarlánasjóðir veiti pen-
ingum í stríðum straumum
út í samfélagið. Þvert á
móti er bankakerfið í raun
rekið með jöfnuði gagnvart
Seðlabanka og útlán fjár-
festingarlánasjóða eru inn-
an skikkanlegri marka en
var.
Þannig byggir velmegun
okkar nú á mun traustari
grunni en áður fyrr. Og
það er ekki sízt verk núver-
andi ríkisstjórnar. Það er
tími til kominn, að hún fái
að njóta þeirrar sanngirni í
umtali fólks, að verk henn-
ar verði metin að verðleik-
um. En við skulum heldur
ekki gleyma því, að það er
hægt að eyða því, sem
áunnizt hefur á stuttum
tíma. Við höfum reynslu af
því Islendingar, að ef afla-
brestur verður, hrapa lífs-
kjörin á skammri stund.
Við höfum lfka reynslu af
því, að falli verðlag á er-
lendum mörkuðum, verður
hrun í lífskjörum okkar.
Og við höfum líka reynslu
af því að sjálfir getum við
eyðilagt fyrir okkur, ef við
kunnum okkur ekki hóf.
Launahækkanir hafa
orðið miklar á þessu ári.
Launahækkanir verða
bersýnilega miklar á næsta
ári. Það er spurning hversu
lengi undirstöðuatvinnu-
vegir þjóðarinnar þola
þessar miklu kauphækkan-
ir. Raunar segja þeir nú, að
þessar hækkanir séu komn-
ar langt fram úr greiðslu-
getu þeirra. Fiskvinnslan
segir, að kauphækkunin 1.
desember kosti hana 1500
milljónir á ári. Neytendum
finnst verð landbúnaðar-
vara hátt en bændur færa
að því rök, að þeir hafi í
lífskjörum dregizt aftur úr
öðrum stéttum. Þannig
gengur kröfupólitíkin
áfram frá degi til dags og á
henni virðist ekkert lát.
Við búum við mikla vel-
megun nú. Við skulum
reyna að halda henni og
gera ekki þá skyssu að
ganga svo langt í kröfun-
um, að þessi mikla velmeg-
un standist ekki þá raun.
VELMEGUN
f Reykiavíkurbréf
Laugardagur 17. desember^
Sigríður J.
Magnússon
Með Sigríði J. Magnússon er
genginn einn eftirmínnilegasti
forystumaður íslenzkra kvenna á
þessari öld. Hún var glæsileg
kona og sópaði að henni, hvar sem
hún fór. Hún var ákveðin í
skoðunum en þó fordómalaus, já-
kvæð og skemmtileg, ekki sízt í
vinahópi, þá fékk hún sér vindil
og Iék á als oddi. Hún dró að sér
athygli og kunni þá list að vera
hreinskilin, án þess að særa aðra.
Hún var ekki fulltrúi falskrar
kurteisi eins og ýmsir þeir, sem
þurfa á að halda hylli fjöldans og
eiga viðhlæjendur að vinum.
Hún sóttist ekki eftir titlum eða
veraldlegum frama. Hún var kona
mikilla hugsjóna, ósérhlífin, starf-
söm og mannblendin, en hugsaði
þó ekki um eigin frama nema að
því leyti, sem hann gæti orðið
samtökum kvenna til heilla og
blessunar.
I raun og veru var Sigríður J.
Magnússon mikili kvenskörung-
ur. Hún þurfti ekki á því að halda
að vinna málstað sínum stuðning
og vinsældir með því að tönnlast í
tima og ótíma á einhverju karla-
hatri eða marglúðum vigorðum
um * karla sem andstæðinga
kvenna, heldur var hún þeirrar
skoðunar, að karl og kona væru
jafn réttborin til þeirrar reisnar,
sem ein er mannsæmandi í vel-
ferðarríki. Það er athyglisvert, að
Sigríður J. Magnússon hóf ekki
þátttöku sina í kvenfrelsisbarátt-
unni fyrr en hún hafði misst
mann sinn og hún átti tíma aflögu
frá erilsömum heimilisstörfum.
Hún kynntist ung hjúkrunarkona
á Vífilsstöðum Sigurði Magnús-
syni, prófessor, og felldu þau hugi
saman. Þau bjuggu um áratuga
skeið við farsælt hjónaband,
eignuðust f jögur börn og heimilið
og fjölskyldan voru Sigríði J.
Magnússon efst í huga. Hún unni
minningunni um mann sinn öðru
fremur og umhyggja hennar fyrii
börnum og fjölskyldu sat í fyrir-
rúmi. Hún var mikilhæf húsmóðir
og skammaðist sín ekki fyrir þann
titil. En þegar hún fékk tíma til
að sinna félagsmálum kvenna,
gerði hún það með þeim hætti að
aðdáun hefur vakið og eftir að
hún hóf störf í félagsmálum
kvenna, eignuðust þau hug henn-
ar allan og hún unni sér vart
hvíldar fyrir þeim áhuga, sem þá
gagntók hana. Hún komst fljótt í
helztu virðingarstöður í félags-
málastarfi íslenzkra kvenna, hóf
merkið hátt á loft og jók samtök-
um sínum virðingu, sem þau njóta
enn og í sívaxandi mæli, eins og
kunnugt er.
Það eru konur eins og Sigríður
J. Magnússon, sem hafa kallað á
samúð með jafnréttisbaráttu ís-
lenzkra kvenna. Það var íslenzk-
um kvennasamtökum gæfa, að
svo mikilhæf kona skyldi hafa
valizt til forystu í félagsstörfum
þeirra á jafn örlagaríkum árum
og hún sat þar í fyrirrúmi, sótti
málstað kvennp af fyrirhyggju og
þolgæði, vann af ábyrgðartilfinn-
ingu að jafnréttismálum þeirra og
flutti mál þeirra jafnt hér heima
og á fundum og þingum erlendis.
En Sigríður J. Magnússon var
ekki einasta mikilhæfur forystu-
maður í samtökum íslenzkra
kvenna um langt skeið, heldur
vann hún að líknarmálum af
óeigingirni, sem e.t.v. verður ekki
síður minnzt. Hún var ekki yfir
það hafin að líta til með lítil-
magna, enda var samúð hennar
rík, og þeir, sem áttu undir högg
að sækja, sóttu kjark og næringu i
þessa samúð, sem var heil og
óskipt og samgróin upplagi henn-
ar og eðli. Af þessu nutu féiags-
samtökin Vernd ekki sizt góðs, en
þar starfaði hún af áhuga frá þvi
þau voru stofnuð og meðan kraft-
ar entust.
Vernd var stofnað til að létta
undir með ógæfusömu fólki og
hefur það rétt mörgum hjálpar-
hönd, sem öðrum hefur sézt yfir.
Sigríður J. Magnússon var lengi
formaður þeirrar nefndar félags-
ins, sem létti undir með ógæfu-
fólki, sem á ekki í nein hús að
venda um jólin. Og það er öllum
eftirminnilegt, þegar hún birtist á
aðfangadagskvöld og helgaði sig
þessari hugsjón, að létta undir
með þessum vinum sinum og gera
þeim helgustu hátíð ársins
nokkurn veginn bærilega, ásamt
samstarfskonum sínum. Eitt bros
getur dimmu í dagsljós breytt,
segir skáldið — og á það vel við í
þessu tilfelli.
Það er athyglisvert að fá fregn-
ir af því, að íslenzkar konur, sem
fara á alþjóðaþing, eru enn spurð-
ar um frú Magnússon, þennan
mikilhæfa fulltrúa íslenzkra
kvenna á alþjóðafundum fyrir og
um miðbik aldarinnar. Það hefur
glatt þessar íslenzku konur, þær
eru stoltar af Sigriði J. Magnús-
son, stöðu hennar og störfum —
þessarar merku konu, sem héit á
málstað íslenzkra kvenna af reisn,
þékkingu og mannviti miklu og
þurfti aldrei á að halda hatri eða
heimskulegum kynmetnaði í hug-
sjónastarfi sinu. Hún skrifaði
engar Ianglokur um það, þótt
fólki yrði t.a.m. á að tala um
„menn og konur“ og var hátt yfir
það hafin að láta Jón Thoroddsen
fara i taugarnar á sér, þó honum
yrði á að nefna fræga skáldsögu
si'na: Maður og kona, svo litilfjör-
legt atriði sem það er í raun og
veru, því að enginn er svo heillum
horfinn, sem betur fer, að hann
viti ekki, að konur eru menn ekki
síður en karlar. Það felst m.a. í
orðunum: karlmaður, kvenmaður.
Útúrsnúningur og hártoganir
eiga ekki heima í jafnréttisbar-
áttu, en um svona tittlingaskít
hefur verið fjasað í blöðum undan
farið (i „fúlustu alvöru"!). Jafnvel
Stéttabaráttan, málgagn
kommúnista, hefur nýlega afneit-
að þeim rauðsokkum, sem mest
hatur virðast hafa lagt á karl-
menn og nota subbulegra orð-
bragð en nokkur karldóni! Það
vita þær kynsystur Sígríðar J.
Magnússon, sem halda merki ís-
lenzkra kvenna hæst á loft um
þessar mundir og eru jákvæðar í
baráttu sinni, að slíkt fjas spillir
fyrir málstaðnum. Þær tala ekki
einungis um kvenfrelsi, heldur
mannréttindi í víðum skilningi,
og hafa eignast samúð allra góðra
manna í þessu landi. Það eru bar-
áttumenn eins og Sigríður J.
Magnússon, sem hafa unnið ís-
lenzkum konum þá samúð, sem
þeim ber í jafnréttisbaráttu sinni.
Pétur Sigurðsson
fulltrúi launþega
Morgunblaðið eltir ekki ólar við
smámuni. Fátt eða ekkert hefur
komið fram i sambandi við skrif
um prófkjör hér í Reykjavíkur-
bréfi, sem ástæða er til að fjalla
frekar um, en þó sér Morgunblað-
ið ástæðu til að benda á eitt atriði.
Það er þegar Friðrik Sóphusson,
lögfræðingur, segir í grein hér í
blaðinu, í tilefní Reykjavíkur-
bréfs, laugardaginn 10. des. sl„ að
Pétur Sigurðsson hafi verið full-
trúi „Iaunþega“, eða orðrétt: „Ar-
ið 1971 var Pétur Sigurðsson í 5.
sæti og var eini „launþeginn" í 15
efstu sætum-flokksins." Og enn
vegur þessi ungi frambjóðandi
Sjálfstæðisflokksins í næstu þing-
kosningum i sama knérunn, þegar
hann segir: „Arið 1967 var Pétur
Sigurðsson í 5. sæti og eini „laun-
þeginn“ í 12 efstu sætunum. Samt
var ekkert prófkjör", o.s.frv.
Astæða þessara ummæla er
sú, að Morgunblaðið hefur lýst
yfir þeirri skoðun sinni, að það
telur ihugunarefni fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn að fuiltrúar laun-
þega, Guðmundur H. Garðarsson
og Pétur Sigurðsson, skuli ekki
hafa hlotið öruggari sæti í próf-
kjöri sjálfstæðismanna í Reykja-
vík en raun bar vitni. Morgun-
blaðið hefur haldið því fram, að
það geti veikt lista Sjálfstæðis-
flokksins til muna, ef fulltrúi
launþega, Pétur Sigurðsson, sjó-
maður, skipi ekki öruggt sæti á
listanum, þó að hitt sé að sjálf-
sögðu rétt, að vel gæti svo farið,
ef sjómenn og aðrir launþegar
tækju höndum saman og sæktu
fast fram fyrir Sjálfstæðisflokk-
inn í næstu þingkosningum, að
Pétur kæmist á þing, þótt hann
yrði í 8. sæti eins og niðurstöður
prófkjörs segja til um. En tíminn
mun leiða það i ljós.
A hitt vill Morgunblaðið benda,
að Pétur Sigurðsson hefur verið í
Sjómannaféiagi Reykjavíkur frá
1944 og fulltrúi þess á ASl-
þingum frá 1956. Hann hefur ver-
ið í fulltrúaráði verkalýðsfélag-
anna í Reykjavík frá sama tíma og
setið þing Farmanna- og fiski-
mannasambands Islands. Hann
hefur verið ritari Sjómannafélags
Reykjavíkur frá 1961 og siðan,
ritari Sjómannasambands tslands
í nær áratug, í sambandsstjórn og
varamaður í miðstjórn ASI um
langt árabil og i miðstjórn ASI i 4
ár. A síðasta þingi ASl var „sam-
staða“ yinstri flokka um að fella
úr stjórn þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins, þá Pétur Sigurðsson og
Guðmund H. Garðarsson. Sá síðar-