Morgunblaðið - 03.01.1978, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. JANUAR 1978 23
— Ræða
borgarstjóra
Framhald af bls. 27
Aætlunin ber öll einkenni þeirrar þró-
unar í þjóðfélaginu, að mikil verðbólga
hefur verið nú seinni hluta árs og útlit
fyrir mikla verðbólgu á næsta ári. A
tímabilinu frá desember 1976 til þessa
dags er talið, að kauptaxtar verkafólks
hafi hækkað um rúmlega 60%, kauptaxt-
ar iðnaðarmanna um tæp 60% og kaup-
taxtar opinberra starfsmanna um yfir
70%. Þá hefur framfærsluvísitala áj
sama tíma hækkað um 30.2%, vísitala j
vöru og þjónustu um 30%, aðkeypt út-1
seld vinna um 46.7% og ýmsir aðrir liðir
um eða yfir 30% og allt upp í 43%. |
Gefur auga leið, að þegar svo miklar !
hækkanir eiga sér stað valda þær mikl-
um erfiðleikum fyrir allan rekstur, og
eru sveitarfélögin þar ekki undanskilin.
Það veldur sérstökum erfiðleikum hjá
Reykjavíkurborg or öðrum sveitarfélög-
um, að mjög mikill hluti tekna þessara
aðila miðast við efnahagsástand ársins á
undan. Þannig munu þær tekjur, sem
við fáum við útsvörum og aðstöðugjöld-
um, en þessir tekjustofnar mynda um
65% af tekjum borgarsjóðs, miðast við
efnahagsástandið, erns og það var á ár-
inu 1977, þó að þeirra verði aflað af
hálfu Reykjavikurborgar og þeim eytt á
árinu 1978 við mjög hækkandi verðlag.
Ljóst er og að hinn mikli útgjaldaauki,
sem orðið hefur frá því gengið var frá
fjárhagsáætlun i janúar 1977 og þar til
nú, hefur orðið mun meiri heldur en sú
tekjuhækkun, sem orðið hefur á sama
tíma.
Þessar staðreyndir koma mjög niður á
framkvæmdagetu Reykjavíkurborgar.
Eg fer því ekki dult með þá staðreynd,
að i þessari fjárhagsáætlun hefur veru-
lega verið skorið niður af ýmsum
framkvæmdum, sem við gjarnan vildum
hafa lagt í. Ég viðurkenni fúslega, að ég
hefi mjög gjarnan viljað geta varið
meiru fé til skólabygginga, til bygginga
barnaheimila, til umhverfis og útivistar
og til gatnagerðar, svo að eitthvað sé
néfnt. Reykjavikurborg verður hins veg-
ar að sníða sér stakk eftir vexti, og því
hefur margvíslegum framkvæmdum á
þessum sviðum verið frestað og verður
ekki unnt að leggja i þær árið 1978. Það
má þvi með sanni segja, að við, sem
höfum unnið að undirbúningi þessarar
fjárhagsáætlunar, höfum þurft að vera
með hnífinn á lofti til að skera ýmsar
framkvæmdir niður, sem við óneitanlega
sjáum eftir út úr framkvæmdaáætlun-
inni. Að vísu má segja, að sú stefna, sem
í þessu felst, sé í samræmi við kröfur og
óskir ýmissa aðila um samdrátt í opin-
berum framkvæmdum sem lið í þvi að
sporna gegn þeirri miklu verðbólgu, sem
í þjóðfélaginu er. Aðhaldsstefnan á sér
nú marga formælendur og það má með
sanni segja, að það sé'sú stefna, sem
einkennir þessa fjárhagsáætlun.
Að öðru leyti vil ég vekja athygli á
nokkrum atriðum í fjárhagsáætluninni
með því að draga saman örfáa þætti úr
ræðu minni.
0 1. Samkv. því frv. að fjárhagsáætl-
un, sem hér liggur fyrir, munu heildar-
tekjur borgarsjóðs milli áætlana hækka
um 38.2%. Er þá miðað vió endurskoð-
aða fjárhagsáætlun frá því í ágúst s.l. Ef
miðað er við áætlun, eins og frá henni
var gengið í ársbyrjun 1977, er hækkun
tekna 40.7%. Reiknað er með að inn-
heimta útsvör með 10% álagi, og verða
því álagningarreglur þær sömu og á
þessu ári. Þá er reynt að stilla álagningu
fasteignagjalda i hóf, eins og mögulegt
er, og ekki reiknað með að nota lögheim-
ilað álag að fullu, þ.e.a.s. gert er ráð fyrir
sömu álagningarreglum og á þessu ári.
Athygli vekur, að hlutur fasteignagjalda
í heildartekjum borgarsjóðs minnkar frá
ári til árs; minnkar nú úr
12.9%—12.6%.
0 2. Rekstrarhlið fjárhagsáætlunar
hækkar um 37.8%, ef miðað er við fjár-
hagsáætlun eins og frá henni var gengið
í ágúst, en ef miðað er við áætlunina frá
því í janúar s.l. er hækkun rekstrarút-
gjalda 42.9%. Ef nýbygging gatna og
holræsa er ekki talin með rekstrarút-
gjöldum nemur hækkunin milli ára
37.6% miðað við ágúst s.l., en 46.6%
miðað við janúar s.I. Af þessu má sjá, að
útgjöld vaxa meira en tekjur á milli ára.
Ef hins vegar er miðað við þær tölur um
verðlagsþróun, sem ég hef áður getið í
ræðu minni, er ljóst, að hækkanir á
rekstrarútgjöldum eru fremur.undir en
yfir meðalhækkunum, sem orðið hafa á
kaupgjaldi og verðlagi frá gerð fjárhags-
áætlunar í ársbyrjun þessa árs.
0 3. A hverju ári eru teknar i notkun
margvíslegar nýjar þjónustustofnanir í
hinum ýmsu borgarhverfum, ekki sízt í
nýjum hverfum. Slik þjónustuaukning
kallar á aukið starfslið hjá borginni og
því væri það eðlilegt, að rekstrarkostnað-
ur hækkaði meira en nemur meðaltals-
hækkunum. Athygli vekur, að nú er ekki
gert ráð fyrir fjölgun gjaldenda á milli
ára, enda þróunin í íbúafjölda borgar-
innar þannig, að ekki þykir ráðlegt að
gera það nú. Þetta veldur því, að síaukin
þjónusta borgarinnar er borin uppi með
auknum þunga af sama fjölda gjaldenda.
Þetta tel ég rétt, að borgarbúar hafi í
huga, þegar þeir koma fram með óskir
eða jafnvel kröfur um stöðugt aukna
þjónustu á margvíslegum sviðum. Slík
þjónusta kostar fé, og það fé verður ekki
tekið frá öðrum en borgarbúum sjálfum.
0 4. Framlög borgarsjóðs til bygginga-
framkvæmda á eignabreytingalið áætl-
unarinnar hækkar úr 1 milljarði 537.3
milljónir í 2 milljarða 12.400 milljónir,
eða um 30.9%. Framlag til nýbygginga
gatna og holræsa hækkar úr 812.3
milljónum í 1138 milljónir, eða um
40.1%. Samanlagðar framkvæmdir
munu taka til sín 29.6% af heildarút-
gjöldum borgarsjóðs. Þetta hlutfall er
30.5% í endurskoóaðri áætlun frá því í
ágúst, en var 32.6% f upphaflegri áætl-
un. Hin miklu verðbólguáhrif útgjald-
anna hafa leitt til þess, að framlög til
framkvæmda halda nú ekki hlut sínum í
útgjöldum borgarsjóðs.
0 5. I framkvæmdum hefur verið
dregið úr gatnagerð á undanförnum ár-
um, en á þeim lið lögð áherzla á nýbygg-
ingarsvæði, bæði fyrir íbúðarhús og iðn-
aðar- og verzlunarbyggð. Verður svo
reynt að gera nú. Þá vekur athygli, að nú
er áætlað til fyrsta áfanga við að sam-
eina holræsaútrásir, sem eru liðir i áætl-
un að hreinsa sjóinn hér umhverfis borg-
arlandið.
0 6. Aukin áherzla er enn lögð á fram-
kvæmdir á sviði stofnana í þágu aldr-
aðra, heilbirgðisstofnanir, barnaheimili
og framkvæmdir vegna umhverfis og
útivistar.
0 7. Skólabyggingar hvíla enn mjög
þungt á borgarsjóði, þrátt fyrir fækk-
andi nemendur hér í Reykjavík á grunn-
skólaaldri. Virðist enn ekkert lát á þörf
fyrir nýtt skólahúsnæði, ekki sízt í hin-
um nýju hverfum borgarinnar.
Herra forseti.
Ég hef í stórum dráttum gert grein
fyrir þeirri fjárhagsáætlun, sem hér
liggur fyrir til fyrri umræðu. Ég legg til,
að frv. að fjárhagsáætlun Reykjavíkur-
borgar 1978 verði að lokinni þessari um-
ræðu vísað til annarra umræðu i borgar-
stjórn. Önnur umræða mun fara fram 19.
janúar n.k. og munu þá endanlega liggja
fyrir upplýsingar um framlög ríkisins til
ýmissa sameiginlegra framkvæmda ríkis
og borgar. Ðá mun borgarráð á milli
umræðna þurfa að taka ýmis atriði til
endurskoðunar, einkum styrkjaliði
frumvarpsins, svo og ýmis atriði, sem
voru látin bíðatil endanlegrar ákvörðun-
ar milli umræðna.
— Innhverf
íhugun
Framhald af bls. 28.
un í eðlilegu taugakerfi, tauga-
kerfi án streitu.
Rétt er að taka fram að öll áhrif
tækninnar innhverfrar íhugunar
í athöfnum koma sjálfkrafa við
það að taugakerfið fer að starfa
eðlilegar. Ekkert gagn er í hug-
mynd um eða vilja til að viðhalda
hugsun um tæra vitund, um heim-
kynni náttúrulögmála eða um
nokkuð slíkt. Ahrifin eru grund-
völluð á bættu ástandi tauga-
kerfisins en ekki á hugmyndum.
Þess vegna er aðferðin óháð heim-
speki, trúarbrögðum eða skoðun-
um.
Fyrir u.þ.b. 20 árum birtist
fyrsta blaðagreinin um tæknina
innhverfa íhugun. Þar var sagt að
tæknin kæmi að góðum notum
sem meðal við svefnleysi. I dag er
hins vegar fjallað um tæknina
sem grundvöll að lausn allra
vandamála. Maharishi hefur lýst
því yfir ,,að nú á þessari öld vís-
indanna hefur enginn rétt tii að
þjást Iengur“.
1 síðari grein minni um kerfið
innhverf ihugun er ætlun mín að
fjalla um áhrif þess á þjóðfélagið,
varðveislu og eflingu menningar-
sérkenna og heimsfrið.
Ég hef oft vitnað í rannsóknir í
þessari grein en sjaldnast getið
heimilda. Urvali skýrslna (sam-
tals yfir 100) hefur verið safnað
saman úr ýmsum vísindaritum og
gefið út á vegurti M.E.R.U. Wegg-
is, Sviss. Heftin nefnast
„Scientific Researeh on the
Transcendental Meditation
Program, collected papers vol.
1&2, ed. D. Johnsson, Ph. D. og J.
Farrow, Ph. D. Frekari upplýsing-
ar er og að fá hjá islenska íhug-
unarfélaginu, en á þess vegum
eru reglulega haldnir almennir
kynningarfyrirlestrar um tækn-
ina innhverfa ihugun. Sá næsti
verður haldinn i Norræna húsinu
miðvikudaginn 4. jan. kl. 20.30.
Jón Halldór Hannesson,
kennari f innhverfri fhugun.
EFÞAÐERFRÉTT-
NÆMTÞÁERÞAÐÍ
MORGUNBLAÐENU
— Minning
Júlíus
Framhald af bls. 30
hyggju þeirra hjóna, en konu sína
missti hann fyrir 10 árum. Menn
með gáfur og starfshæfni eins og
Július komast sjaldan hjá því að á
þá hlaðist mikil og margvisleg
störf. Hann var i hreppsnefnd og
oddviti hennar um áratugi. Sýslu-
nefndarmaður einnig mjög lengi.
Fulltrúi á Búnaðarþingi. 1 stjórn
Sparisjóðs Geiradalshrepps í
fjölda ára, í stjórn Búnaðarfélags
hreppsins, — gjaldkeri um ára-
tugi. Endurskoðandi Kaupfélags
Króksfjarðar og siðan i stjórn
þess og formaður hennar síðari
árin. Hann var í sóknarnefnd um
áratugi og alllengi formaður
hennar. Umboðsmaður Bruna-
bötafélags Islands um áratugi.
Einnig var hann i skattanefnd.
Þessi upptalning, þótt ekki sé
talin í árum, sýnir ljóst, að hann
naut trausts sveitunga sinna. Þó
fór því fjarri, að Júlíus óskaði
eftir þvi að vera í sviðsljósi, en
hann skoraðist þó ekki undan
óskum manna, sem sóttu á með að
hann tæki að sér þessi margvfs-
legu störf, þótt mikið væri
áhlaðið, auk búskaparins, sem
hann rækti á hinn ákjósanlegasta
hátt.
Hann var mikill starfsmaður og
öll verk vann hann af
trúmennsku. Það mikilverðasta
við Július Björnsson var þó, að
hann var sannur og heill. Ekki
kom það aðeins fram í verkum
hans, heldur framkomu í daglegu
lífi og það tel ég hið mikilverð-
asta.
Ég kveð frænda minn með
aðdáun og þökk og ástvinum hans
bið ég blessunar. Hann fékk að
kveðja þetta líf og líða inn á æðsta
lífssvið, þegar tíminn, sem við
nefnum ár, var að renna út.
Karl Helgason.
Jarðarför Júlíusar fer fram i
dag, að Garpsdal.
Weist þú?
Að í Heilsuræktirmi HEBU
átt þú kost á leikfimi, sauna,
Ijósum og nuddi, allt saman eða sér.
& Leikfimi 2
og 4 sinnum í viku.
Byrjendatímar
og framhaldstímar.
fr Sérstakir megrunarkúrar
4 sinnum í viku
meö verölaunum fyrir
bestan árangur.
& Fritt kaffi
í fallegri setustofu.
ATHUGtÐ, aö þátttakendur í þessu
námskeiöi ganga fyrir í komandi
námskeiö á vetrinum.
Innritun í símum
43724 og 86178
OGNU til þæginda fyrir viðskiptavinina
Innan veggja HEBU hárgreiðslustofan
HRUND og snyrtistofan ERLA,
símapantanir 44088
Heilsuræktin HEBA Auðbrekku 53 - Sími 42360