Morgunblaðið - 20.04.1978, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. APRÍL 1978
A vængjum
söngsins??
F'immtudaginn 6. apríl birtist
í MorKunblaðinu grein eftir
Jónínu Gísladóttur tónlistar-
kennara, er nefndist: Hver er
staða tónlistarkennara? Það er
ekki ætlun undirritaðs að
bianda sér í persónulegar deilur,
enda hnútum ókunnur. Jónína
varpaði engu að síður fram
áleitnum spurningum, sem full
ástæða er til að leita svara við.
Kjarni máls Jónínu eru eftirfar-
andi spurningar: Er stunda-
kennari réttindalaus með öllu?
Er skólastjóra t.d. skylt, að gefa
skýringu á því hvers vegna
stundakennara er sagt upp
störfum? Eru engir samningar í
gildi milli sveitarfélaga og
stundakennara er tryggja hin-
Er tónlist bara upp á punt?
um síðarnefndu hefðbundin og
sjálfsögð réttindi launþega?
í lok greinar sinnar skorar
Jónína á tónlistarkennara að
taka höndum saman og ræða
sjálfsögð réttindamál stéttar-
innar. Eg vil leyfa mér að taka
undir orð Jónínu, og jafnframt
benda á, að á sama tíma og
Tónlistarskóli
Tónlistarskólinn í Reykjavík
Tónmenntaskóli Reykjavíkur
Tónskóli Sigursveins D. Kristinss.
Söngskólinn í Reykjavík
Tónlistarskóli Kópavogs
Tónlistarskóli Hafnarfjarðar
Tónlistarskóli Keflavíkur
Tónlistarskólinn í Garðabæ
Tónlistarskóli Mosfellshrepps
Tónlistarskóli Isafjarðar
Tónlistarskóli Akureyrar
Tónlistarskóli Rangárvallas.
A Hvolsvelli
Tónlistarskóli Arnessýslu
á Selfossi
Tónlistarskóli Vestmannaeyja
Tónlistarskóli Egilsstaöa
hvert verkalýðsfélagið á fætur
öðru tekur fram fyrir hendur
ráðamanna þjóðarinnar til að
knýja fram kröfur sínar, og það
á stundum með fullum rétti, búa
tónlistarkennarar landsins við
vinnuaðstæður og reglugerðir
sem virðast ekki einu sinni
tryggja þeim samningsréttindi,
eða atvinnuöryggi. Tónlistar-
kennarar bugta sig og beygja í
hvert sinn er þeim er rétt tréspil
eða tromma. Ég held, að for-
ustumenn þessarar stéttar ættu
að taka sig til og láta frá sér
heyra. Tónlist er ekki bara upp
á punt! Hér um ræðir fullgilda,
jafnvel lögskipaða námsgrein,
sem hundruð vel menntaðra
manna hafa atvinnu af. Þjóðfé-
laginu ber skylda að koma fram
við þá samkvæmt því.
I bragarbót fylgir hér listi
yfir stærstu tónlistarskóla
landsins, og hlutfall fastráðinna
kennara og stundakennara. Eft-
irfarandi tölur eru, að eögn,
sóttar í Handbók ríkisstarfs-
manna, en menntamálaráðu-
neytið lét þær í té. Rétt er að
geta þess, að skrá þessi gilti
fyrir árið 1977. Er varla við að
búast, að miklar breytingar hafi
orðið síðan. Handbókin segir þá
merku sögu, að við tónlistar-
skóla landsins störfuðu árið
1977 um 140 fastráðnir kennar-
ar (í heilum, hálfum og þriðj-
ungs stöðum), en um 160
stundakennarar. Hlutfallið
verður enn óhagstæðara ef litið
er á höfuðborgina og nágranna-
bæi eingöngu. A Reykjavíkur-
svæðinu eru starfandi um 60
fastráðnir kennarar, en um 120
stundakennarar!
Ef stundakennarar legðu nið-
ur vinnu, eins og flugmenn gera,
og aðrir er segjast verða undir
í lífsgæðakapphlaupinu ...
myndi lítið verða um flug á
vængjum söngsins þann daginn.
IHutfalI kennara og stunda-
kennara við nokkra stærstu
tónlistarskóla landsins,
Fastráðnir Stunda-
kennarar kennarar
16 26
17 4
12 8
1 20
5 19
1 12
5 8
3 14
1 11
5 6
16 2
2 7
5 4
1 3
2 1
Hljómburður í
Hallgrímskirkju
Ingólfur Guðbrandsson, sem
óþarfi er að kynna tónlistarunn-
endum, hefur í tvígang fært
Hallgrímskirkju veglegar pen-
ingagjafir, með þeirri ósk, að
allt verði gert til að tryggja
góðan hljómburð í þessari
stærstu kirkju landsins. Her-
mann Þorsteinsson, formaður
sóknarnefndar, var inntur eftir
því hvað hefði verið gert í þeim
efnum. Hann sagði:
„Á fjölmörgúm fundum, sl. tíu
til fimmtán ár, hefur hljóm-
burður kirkjunnar verið til
umræðu, og allt verið gert sem
í mannlegu valdi stendur til að
forðast mistök. Við höfum t.a.m.
tilkallað tvo verkfræðinga, þá
Hörð Frímannsson og Gunnar
Pálsson, sem setið hafa fundi,
nú síðast í vetur, en þá var til
umræðu uppsetning hljómburð-
artækja og raflagnir þar að
lútandi, t.d. staðsetning hljóð-
nema og hátalara. En í umræðu
hefur það verið nokkuð umdeilt
hvort ætti að vera ráðandi í
hinum eiginlega hljómburði
kirkjunnar: Hið talaða orð, eða
tónlist og tónlistarflutningur.
Fullkomin samstaða er nú um
það, að tónlistin verði látin sitja
í fyrirrúmi, en hins vegar, að
gerðar verði ráðstafanir til að
koma hinu talaða orði til skila
með hljómflutningstækjum."
Hljóðlengd
Hefur verið rætt um hljóð-
lengd, eða bergmál, í þessu
sambandi?
„Ekki beinlínis. En viö höfum
kynnt okkur þessi mál erlendis
og fylgst með byggingu svipaðra
kirkjuskipa og vandamálum þar
að lútandi. Við höfum einnig
viðað að okkur ritum og fræði-
legum greinum, sem þó virðast
allar gefa til kynna, að hljóm-
burður og framtíðarspár um
hann séu flóknari en svo, að
nútímatækni fái miklu ráðið.
Húsameistari ríkisins og það
embætti hefur raunar haft
yfirábyrgð á byggingunni allt
frá árinu 1937. Húsameistari
sótti fund um þetta mál fyrir
skömmu, og virtist fremur
tómlátur hvað hljómburð Hall-
grímskirkju áhrærði. Arkitekt-
ar hafa tilhneigingu til að
byggja fyrst og sjá svo hvað
gerist."
Hafa verkfræðingar ykkar
spáð einhverju um væntanlegan
hljómburð Hallgrímskirkju?
„Nei, ekki beinlínis. Þeir hafa
hins vegar varpað fram spurn-
ingum um óskir okkar og þarfir,
og það hvað við viljum leggja
mesta áherslu á. Nýlega var t.d.
fjallað um það hvernig arkitekt-
inn hugsaði sér innri þiljur
hússins og hljómburðarvanda-
mál sem þær gætu orsakað. Það
má skjóta því að, að þegar við
unnum að byggingu turnsins var
leitað ráða til orgelnefndar
Þjóðkirkjunnar, sem þá var
undir forstöðu dr. Róberts heit-
ins Ottóssonar. Af þessu sam-
starfi leiddi, að fenginn var
sérfræðingur frá Þýskalandi
sem benti okkur á hvernig
skynsamlegast væri að steypa
neðri hluta turnsins, svo nýting
yrði sem best, og jafnframt
aðstaðan til tónlistariðkunar.
Fleiri mætir menn hafa komið
yið sögu, t.d. Páll heitinn
Isólfsson, og aðrir.“
Stærsta vonin
Blm.: Þú telur að það hafi
verið vel að byggingunni staðið
til þessa?
„Já, ég held að menn hafi
haldið vöku sinni og gert sér
grein fyrir hvað þetta er afgær-
andi, og óafturkræft, ef illa nír.
Ég hef séð það haft eftir Ingólfi
Guðbrandssyni á prenti, að
hann álíti að guðshús þau, er
byggð hafa verið í Reykjavík
undanfarin ár, séu illa fallin til
tónlistarflutnings. Ég held hann
álíti Hallgrímskirkju síðustu og
einnig stærstu vonina um til-
komu tónleikahúss þar sem
flytja mætti trúarleg tónverk
gömlu meistaranna."
Blm.: Það virðist falla í góðan
jarðveg á meðal sóknarnefndar-
manna, að Hallgrímskirkja
verði nýtt til tónlistarflutnings
þegar fram í sækir. Eða er ekki
svo?
„Það hefur alltaf verið ásetn-
ingur okkar, að Hallgrímskirkja
þjónaði ekki kristinni kirkju í
orðum einum, heldur að Guð
yrði þar einnig lofaður og
vegsamaður í tónum.
Lesendur skrifa:
Menntaskólar mætast
Þættinum hefur borist langt
bréf frá „tónlistarkennara“, sem
fjallar að hluta um efni sem á
erindi til tónlistarunnenda, og
að hluta um ríkisfjölmiðlana.
Verður síðarnefndi Huti bréfs
þessa felldur úr, þar eð
Velvakandi og aðrir menn eru
til staðar til umfjöllunar um svo
almenn málefni.
En tónlistarkennarinn segir
m.aT:
„ ... Jafnframt þykir mér
einkennilegt, að þær mennta-
stofnanir okkar sem þykjast
öðrum æðri, þ.e. menntaskólarn-
ir og aðrir framhaldsskólar, sem
litla eða enga rækt hafa lagt
tónlistinni, skuli óspart flagga
tónlistarnemendum í fjölmiðl-
um, eins og það sé þeim að
þakka, að finna má hörpu-
leikara, píanóleikara, flautu-
leikara og söngvara í hópi
nemenda ... Þetta slær ryki í
augu almennings, sem álítur að
framhaldsskólarnir sinni
þessari listgrein sem skyldi. En
við, sem störfum að tónlistar-
kennslu, vitum betur. Ég held að
ég megi fullyrða, að einn
menntaskólanna, er nýlega
hampaði tónlistarnemum á
sjónvarpsskermi, hafi ekki haft
á að skip tónlistarkennara um
margra ára skeið. Tónlistar-
menntun sækja nemendur yfir-
leitt út fyrir veggi „æöri“
menntastofnana, til einka-
kennara eða tónlistarskóla — og
það með ærnum tilkostnaði og
fyrirhöfn. Að sjálfsögðu standa
sumir skólar betur að vígi i
þessum efnum en aðrir, og hafa
í- sumum tilfellum á að skipa
frábæru tónlistarfólki. í öðrum
tilfellum er tónlistarkennsla
höfð í frammi, en vill verða að
eins konar sprell-tíma, sem
nemendur og skólastjórar taka
ekki alltof hátíðlega . .. Ekki
veit ég við hvern er að sakast.
Annaðhvort er hér um að ræða
skeytingarleysi skólastjóra,
í ár munu tíu tónmenntakennarar ljúka námi við
Tónlistarskólann í Reykjavík, árið 1979 fjórir og árið 1980
átta. Alls eru því tuttugu og tveir nemendur í kennaradeild
Tónlistarskólans. A myndinni er Bergljót Jónsdóttir,
kennari í kennslufræðum, ásamt nokkrum nemenda sinna.