Morgunblaðið - 07.05.1978, Qupperneq 1

Sunnudagur
7. maí 1978.
Bls. 33—64
Æviminningar Nixons
Æviminningar Richard
Nixons fyrrverandi forseta,
sem blöö víða um heim birta
útdrætti úr Þessa dagana,
hefur engar stórkostlegar
uppljóstranir að geyma, en
eru yfirleitt taldar nákvæmt
og mikilvægt framlag til sögu
samtímans. Aðeins par sem
Nixon fjallar um Water-
gate-hneykslið viröist hann
ekki hafa sannleikann að
leiöarljósi í öllum atriðum að
sögn bandaríska fréttatíma-
ritsins Time sem hér er
stuðzt við.
Níxon hefur unnið að minn-
ingunum í bústaö sínum í
San Clemente í tæp prjú ár.
Upphaflega voru pær ein og
hálf milljón orð, en hann
stytti pær í hálfa milljón oröa
og bókin verður 1,184 blað-
síður. Nixon fékk aðstoð við
söfnun upplýsinga í bókina
og nokkrir samsarfsmenn
hans gerðu drög að nokkrum
köflum, en bókin ber greini-
lega handbragð Nixons og
hún er boðskapur hans til
peirra sem nú lifa og eftir
koma.
Forlagið sem gefur út ævi-
minningarnar í pappírskiljum,
Warnes Communications,
greiddi Nixon rúmlega tvær
milljónir dollara. Forlagið seldi
síðan bókaútgáfufyrirtækinu
Grosset & Dunlap réttinn til að
gefa út bókina í venjulegu
broti og fyrirtæki í eigu New
York Times réttinn til að birta
og selja útdrætti úr æviminn-
ingunum. Sextíu blöð og tíma-
rit, 30 dagblöð í Bandaríkjun-
um og 30 tímarit og dagblöð
í öðrum löndum, hafa hafiö
birtingu útdrátta úr bókinni.
Bandarísk blöð fá aðeins að
birta 15.000 orð, en erlend
blöð 25.000, sem eru aðeins
þrír og fimm af hundraði
bókarinnar.
Þeir sem völdu útdrættina
ákváðu að láta þá byrja þar
sem Nixon segir frá því er
hann las fyrst um innbrotið í
Watergate í Miami-blaðinu
„Herald" sunnudaginn 18. júní
1972 þegar hann var í sumar-
leyfi í Key West. Nixon man vel
Nixon við fjölskylduheimilid í Yorba Linda: ,N<! var fæddur í húsinu
sem fadir minn by</j/di. “
Höfundurinn kveöur eftir afsöynina 1974.
strik" „Kúbumanna með
skurðhanzka". Hann segist
enn hafa verið undrandi þegar
hann frétti að starfsmenn
kosninganefndar hans 1972
og fyrrverandi aðstoðarmenn
hans í Hvíta húsinu, Howard
Hunt og Gordon Liddy, væru
viðriönir málið. Tuttugasta júní
var hann farinn að hafa
áhyggjur af því að „demókrat-
Við samningu æviminninganna i bókaherberginu í bústadnum i San Clemente.
eftir þessu: „Ég fann kaffilykt
úr eldhúsinu." En frásögn
Nixons um atburðina, sem
„leiddu að lokum til endaloka
forsetatíðar minnar", er sams
konar varnarræða og hann
hefur oft haldið áður um
afskipti sín af Watergate-mál-
inu, yfirborðsleg og ósannfær-
andi. Hann segist fyrst hafa
afskrifað innbrotið í aðalstööv-
ar Demókrataflokksins sem
„einhvers konar prakkara-
eigingjarn....,,
var
ar fengju meiriháttar baráttu-
mál í kosningunum ef
rannsóknin ... gengi of langt“
Upp frá þessu dróst hann
inn í yfirhylminguna. Hann
notaði aöstoöarmann sinn,
H.R. Haldeman, og tryggði
með brögðum samstarf yfir-
manns CIA, Richard Helms, og
staðgengils hans, Vernon
Walters. Nixon skrifar: „Ég
sagði Haldeman að segja að
ég héldi að þetta mál gæti
rifjað upp allt Svínaflóamálið
— og að þeir ættu að kalla til
FBI og segja aö landsins
vegna ættu þeir ekki að fara
dýpra ofan í þetta mál. Þegar
Haldeman kom aftur frá fundi
sínum með Richard Helms og
Walters sagði hann að Helms
sæi hvernig í öllu lægi og væri
fús til að vera hjálilegur, hvað
mig snerti lauk þar með
áhyggjum okkar út af Water-
gate.“
Seinna skildi Nixon að „tor-
tryggnisský hvíldi enn yfir
Hvíta húsinu. Samt er ég viss
um að þetta væri aðeins
auglýsingavandamál, sem aö-
eins þyrfti að leysa með
auglýsingaaðferðum1'.
Nixon viðurkennir að hann
hafi átt nokkra sök á ólöglegri
starfsemi aðstoðarmanna
sinna og því að hann hrökkl-
aðist að lokum úr embætti. Á
einum stað getur hann um-
ræðna um að hann náðaði
innbrotsmennina og sam-
skipta sinna við aðstoðarmenn
sína, Haldeman, John Erlich-
man, Charles Colson og Jeb
Magruder, sem stjórnaöi
kosninganefnd Nixons 1972.
Nixon segir: „Ég sagði við
sjálfan mig að ég hefði ekki
verið viðriöinn þetta mál, sem
gerði að verkum að verið gat
að þeir væru glæpsamlega
saknæmir. En viss mál hafði
ég vitað um. Ég hafði talað við
Colson um náðun; mig hafði
líka grunað að Jeb Magruder
segði ekki satt, en ég hafði
ekkert gert út af grunsemdum
mínum; og ég haföi gert mér
grein fyrir því að sakborning-
arnir fengu sent fé til að greiða
lögmönnum og framfleyta fjöl-
skyldum sínum. Munurinn á
okkur var sá, að hlutdeild
Haldemans og Ehrlichmans
hafði komiö þeim í sjálfheldu;
mér ekki enn sem komið var“.
„Ég stóð andspænis því að
verða að reka vini mína fyrir
mál sem ég átti sjálfur hlut-
deild í. Ég var nógu eigingjarn
til þess að vilja að þeir færu,
til að tóra sjálfur en ég var ekki
svo miskunnarlaus að ég gæti
auðveldlega fengið mig til að
særa fólk, sem var mér mjög
kært. Ég haföi áhyggjur af því
hvaöa áhrif það hefði á þá ef
þeir væru neyddir til að hætta,
en ég haföi meiri áhyggjur af
því hvaða áhrif það hefði á mig
ef þeir hættu ekki.“
Nixon játar líka, að hann hafi
vanmetið áhrif ákæranna sem
lögfræðingur hans John Dean,
setti fram á hendur honum
þegar Nixon rak Dean vorið
1973. Alvarlegust var sann-
færandi staðhæfing Deans
þess efnis að Nixon hefði
samþykkt greiðslur til að
þagga niðri í Watergate-inn-
brotsmönnunum á fundi í
Hvíta húsinu 21. marz.......
ég einbeitti allri athygli okkar
og öllum ráðum aö því að
reyna að hrekja það sem Dean
sagði. En það breytti engu
lengur, að allur framburður
Deans var ekki nákvæmur.
Sjá nœstu
síðu A
Fáar játningar og engar uppljóstranir